ઝેનોન એ એક રાસાયણિક તત્વ છે જેની સંજ્ઞા Xe છે અને અણુ ક્રમાંક ૫૪ છે. આ એજ રગહીન, ભારે, ગંધહીન નિષ્ક્રીય વાયુ છે. ઝેનોન પૃથ્વીના વાતાવરણમાં વિરલ પ્રમાણમાં અસ્તિત્વ ધરાવે છે.[૧] સામાન્ય સ્થિતિમાં આ તત્વ નિષ્ક્રીય હોય છે પણ અમુક રાયણિક ક્રિયામાં ભાગ લઈ તે ઝેનોન હેક્ઝાફ્લોરોપ્લેટીનેટ બનાવે છે. જે સર્વ પ્રથમ કૃત્રિમ સંયોજીત વાયુ સંયોજન છે. [૨][૩][૪]

પ્રાકૃતિક રીતે મળી આવતો ઝેનોન નવ સ્થિર સમશાનિકો ધરાવે છે. આના ૪૦ સસ્થિર સમસ્થાનિકો છે જેઓ કિરણોત્સારી સડણ કે ખવાણ પામે છે. ઝેનોનના સમસ્થાનિકિય ગુણોત્તરો સૌર મંડળનો ઇતિહાસ સમજવા મદદ કરે છે.[૫] ઝેનોન - ૧૩૫ સમસ્થાનિક નાભિકીય ખંડન દ્વારા ઉત્પન્ન થાય છે અને અણુ ભઠ્ઠીમાં ન્યૂટ્રોન શોષક તરીકે તે વપરાય છે.[૬]

ઝેનોનનો ઉપયોગ ફ્લેશ લેમ્પ બનાવવા માટે થાય છે. [૭] અને ઝેનોન તણખા (આર્ક) લેમ્પ,[૮],અને સામાન્ય શરીરનો ભાગ ને અચેતન બનાવવા [૯] અને અવાહક વાયુ ઢાલ બનાવવા માટે ક્રિપ્ટોન સાથે થાય છે. સૌ પ્રથમ લેસર માટે આ તત્વનો ઉપયોગ થાય છે. આ સાથે તેનો ઉપયોગ રાસાયણિક રીતે નબળા હ્ય તેવા ભારે સંયોજનો બનાવવા માટે અને અવકાશયાનમાં આયન ધકેલવા માટે થાય છે.

સંદર્ભો ફેરફાર કરો

  1. Staff (2007). "Xenon". Columbia Electronic Encyclopedia (6th આવૃત્તિ). Columbia University Press. મેળવેલ 2007-10-23.
  2. Husted, Robert; Boorman, Mollie (December 15, 2003). "Xenon". Los Alamos National Laboratory, Chemical Division. મૂળ માંથી 2010-11-22 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2007-09-26.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  3. Rabinovich, Viktor Abramovich (1988). Thermophysical properties of neon, argon, krypton, and xenon (English-language આવૃત્તિ). Washington, DC: Hemisphere Publishing Corp. ISBN 0891166750. મેળવેલ 2009-04-02. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ)—National Standard Reference Data Service of the USSR. Volume 10.
  4. Freemantel, Michael (August 25, 2003). "Chemistry at its Most Beautiful" (PDF). Chemical & Engineering News. મૂળ (PDF) માંથી January 6, 2016 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2007-09-13. Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (મદદ)
  5. Kaneoka, Ichiro (1998). "Xenon's Inside Story". Science. 280 (5365): 851–852. doi:10.1126/science.280.5365.851b.
  6. Stacey, Weston M. (2007). Nuclear Reactor Physics. Wiley-VCH. પૃષ્ઠ 213. ISBN 3-527-40679-4.
  7. Burke, James (2003). Twin Tracks: The Unexpected Origins of the Modern World. Oxford University Press. પૃષ્ઠ 33. ISBN 0-7432-2619-4.
  8. Mellor, David (2000). Sound Person's Guide to Video. Focal Press. પૃષ્ઠ 186. ISBN 0-240-51595-1.
  9. Sanders, Robert D.; Ma, Daqing; Maze, Mervyn (2005). "Xenon: elemental anaesthesia in clinical practice". British Medical Bulletin. 71 (1): 115–35. doi:10.1093/bmb/ldh034. PMID 15728132.CS1 maint: multiple names: authors list (link)