હલવો (અથવા હલવા, ઝાલ્વો, હલેવેહ, હૈલવા, હલવાહ, હાલવા, હેલવા, અલુવા, ચાલવા, ચાલવા )) સમગ્ર મધ્ય પૂર્વ, દક્ષિણ એશિયા, મધ્ય એશિયા, પશ્ચિમ એશિયા, પૂર્વ એશિયા, ઉત્તર આફ્રિકા, અને હોર્ન ઓફ આફ્રિકા, બાલ્કન્સ, પૂર્વીય યુરોપ, માલ્ટા અને યહૂદી વિશ્વમાં ઘણા પ્રકારની ગાઢી, ગળી મીઠાઈઓના સંદર્ભમાં પીરસવામાં આવે છે.

બાલ્કન શૈલીમાં પિસ્તા સાથે તાહીની આધારિત હલવો

હલવો શબ્દ (અરેબીક હલવા حلوى પરથી) બે પ્રકારની મીઠાઈનું વર્ણન કરવા માટે ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે.

  • લોટ આધારિતઃ આ પ્રકારનો હલવો સહેજ ચીકણો હોય છે અને અનાજનો લોટથી, સામાન્ય રીતે સોજીનો બનાવવામાં આવે છે. પ્રાથમિક સામગ્રી તેલ, લોટ અને ખાંડ હોય છે.
  • સૂકા મેવા- માખણ આધારિત : આ પ્રકારનો હલવો ભૂકો થયેલો હોય છે અને સામાન્ય રીતે તાહિની (તલની પેસ્ટ) અથવા અન્ય સૂકા મેવાના-માખણો જેમ કે સૂરજમુખીના બીજનું માખણ માંથી બનાવવામાં આવે છે. પ્રાથમિક સામગ્રીઓ સૂકા મેવા- માખણ અને ખાંડ છે.

હલવો અનેક અન્ય સામગ્રીઓ પર આધારિત હોઈ પણ શકે છે, જેમાં સૂરજમુખીના બીજ, વિવિધ સૂકા મેવા, કઠોળો, મસૂર અને શાકભાજીઓ જેમ કે ગાજર, કોળું, રતાળું અને સ્ક્વોશનો સમાવેશ થાય છે.[૧]

વ્યુત્પત્તિ ફેરફાર કરો

અંગ્રેજી ભાષામાં હલવા શબ્દ યહૂદી ભાષાના હલવા પરથી 1840-50ની વચ્ચે આવ્યો હતો. આ યહૂદી શબ્દ બલ્ગેરિયનમાંથી આવ્યો, જે તુર્કીશ હેલવા પરથી આવ્યો હતો, વળી આ શબ્દ પણ છેવટે અરેબિક અલ હલવા પરથી વ્યુત્પન્ન થયો હતો, જેનો અર્થ છે, ગળી મીઠાઈ.[૨] અરેબિક મૂળ حلوى હલવા એટલે "ગળી વસ્તુ".

પ્રકારો ફેરફાર કરો

હલવાના મોટાભાગના પ્રકારો સાપેક્ષ રીતે ગાઢી મીઠાઈઓની હોય છે, જે ખાંડ અથવા મધ દ્વારા ગળી બનાવવામાં આવે છે. તેમના દેખાવ, તેમ છતાં અલગ અલગ હોય છે. ઉ.દા, સોજી આધારિત હલવો ચીકણો અને અપારદર્શક હોય છે, જ્યારે તલ આધારિત હલવો સૂકો અને વધુ ભૂકાવાળો હોય છે.

લોટ આધારિત ફેરફાર કરો

આ પ્રકારમાં લોટને શેકીને બનાવવામાં આવે છે જેમ કે સોજીને તેલમાં શેકીને કરકરો બનાવવામાં આવે છે અને તેને ખાંડની ચાસણી સાથે રાંધવામાં આવે છે. આ ઈરાન, તુર્કી, સોમાલીયા, ભારત, પાકિસ્તાન અને અફઘાનિસ્તાનમાં જાણીતો છે.

સેમોલીના (સોજી) ફેરફાર કરો

આ હલવો ભારત, અફઘાનિસ્તાન, બાંગ્લાદેશ, ઈરાન, પાકિસ્તાન અને આસપાસના દેશોમાં (તેનું થોડું જુદું સ્વરૂપ અલબાનીયા, અઝેરબૈજન, બુલ્ગારીયા, સાપ્રસ, ગ્રીસ, મોન્ટેનેગ્રો અને તુર્કીમાં) જોવા મળે છે, ઘઉંની સોજી, ખાંડ અથવા મધ, અને માખણ અથવા વનસ્પતિ ઘીની સાથે બનાવવામાં આવે છે અને ખાવામાં આવે છે. કિસમિસ, ખજૂર, અને સૂકા ફળોt, અથવા સૂકા મેવા જેમ કે બદામ અથવા અખરોટને પણ સોજીના હલવામાં ઉમેરવામાં આવે છે. હલવાનો ચીકણો દેખાવ, જે પોલેન્ટા જેવો દેખાય છે, તે સહેજ ગળ્યો હોય છે, તેમાં ઉમેરાયેલું માખણ વધુ સ્વાદ આપે છે. સોજીના હલવાનું પ્રમાણભૂત માપ 1:2:3:4 છે, એટલે કે એક ભાગ ચરબી (વનસ્પતિ ઘી અથવા માખણ), બે ભાગ સોજી, ત્રણ ભાગ મીઠાશવાળું તત્ત્વ (ઉ.દા. ખાંડ અથવા મધ) અને ચોથો ભાગ પાણી. સોજી ચરબીમાં શેકાઈ જાય ત્યારે પાણી અને મીઠાશ વાળી વસ્તુથી બનેલી ચાસણી ઉમેરવામાં આવે છે. જ્યારે તે ગરમ હોય ત્યારે તે બંનેને ખૂબ જ સાવચેતી પૂર્વક મિશ્ર કરવામાં આવે છે, અને કોઈ વધારાની સામગ્રીઓ ઉમેરવામાં આવે છે. આ તબક્કે હલવો આછા કથ્થઈ રંહનો અને વધુ પોચો બને છે. રાંધણ પદ્ધતિ અને સ્વાદ અનુસાર તેને વધુ પકવવામાં આવે છે, જે તેને વધુ ઘેરો અને કઠણ બનાવે છે, અથવા તેને ઠારી દેવા માટે મૂકી રાખવામાં આવે છે.

 
તુર્કીશ અન હેલવાસી, સોજી આધારિત હલવો

ભારતમાં, સોજીનો હલવો મહત્ત્વની એક "ઉત્તરીય" મીઠાઈ તરીકે ગણતરીમાં લેવાતો હોવા છતાં તે, દક્ષિણ ભારતમાં પણ ઘણી જાણીતી વાની છે. હલવાનું એક પ્રમુખ દક્ષિણ ભારતીય સ્વરૂપ (અથવા “અલવા”, એવું તમિલમાં કહેવામાં આવે છે) તમિલનાડુ રાજ્યના એક શહેર તિરુનેલવેલીમાંથી મળે છે. લગભગ એક સમાન સોજીની રસોઈ, જેને સંપૂર્ણ દક્ષિણ ભારતમાં વ્યાપક પણે માણવામાં આવે છે, તેને કેસરી અથવા કેસરી-સ્નાન કહેવામાં આવે છે.

પાકિસ્તાન અને ભારતમાં સોજીની જગ્યાએ ગાજર (ગાજર હલવા માટે), મગની દાળો (મગની દાળનો હલવો માટે) અથવા દૂધી (દૂધીના હલવા માટે) પણ ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે. સોજી વિના તેને એક સાથે બાંધવા માટે, કન્ડેન્સ્ડ દૂધ અને ઘીની સાથે તૈયાર કરવામાં આવે છે, જ્યારે તે તાજો બન્યો હોય છે, ત્યારે પરિણામ સ્વરૂપે એક નરમ પોચો હલવો બને છે, અને બ્રિટિશ પુડીંગ જેવો દેખાય છે.

 
પંજાબનો સોજી હલવો

મકાઈનો લોટ ફેરફાર કરો

મકાઈના લોટનો હલવો ગ્રીસમાં જાણીતો છે અને તેની ઘણા પ્રકારો જોવા મળે છે. ફારસાલા રાંધણ પદ્ધતિ અત્યંત જાણીતી છે. તે ખાંડ જેવી ચારણી સાથે ઘણી ગળી વાની હોય છે.

ચોખાનો લોટ ફેરફાર કરો

આ ચોખાનો લોટ અને નારિયેળના દૂધનો હલવો ઝાન્ઝીબારની શેરીઓમાં ઘણો સામાન્ય છે.

સૂકોમેવો-માખણ આધારિત હલવો ફેરફાર કરો

 
રશિયન પેક કરેલો હલવો.

આ પ્રકારનો હલવો તેલયુક્ત બીજોને વાટીને બનાવવામાં આવે છે, જેમ કે તલની પેસ્ટને ગરમ ખાંડની ચાસણીમાં ત્યાં સુધી રાંધવામાં આવે છે, જ્યાં સુધી તે સખત ન બની જાય. આ પ્રકાર પૂર્વીય ભૂમધ્ય તથા બાલ્કન વિસ્તારો તથા અન્ય દેશો જેમ કે બોસ્નિયા અને હર્જેગોવિના, ક્રોએશિયા, રોમાનિયા, સર્બિયા, મોન્ટેનેગ્રો(тах'ан халв'а), બુલ્ગારિયા, રુસ, ગ્રીસ અને સાઈપ્રસ (χαλβάς), ઈજિપ્ત, ઈરાક, ઈઝરાયેલ, ઈરાન, લેબેનોન, મૈસડોનિયા, આલ્બેનિયા, સીરિયા, મધ્ય એશિયા, દક્ષિણ ભારત, કાકેશસ વિસ્તારો અને તુર્કીમાં લોકપ્રિય છે. તે અલ્જિરીયા અને કેન્દ્રીય ભૂમધ્ય પર દ્વીપ માલ્ટામાં પણ લોકપ્રિય છે.

તલ ફેરફાર કરો

તલનો હલવો બાલ્કનો, મધ્ય પૂર્વ અને અન્ય ભૂમધ્ય સાગરની આસપાસના વિસ્તારોમાં લોકપ્રિય છે. આ મીઠાઈમાં પ્રાથમિક સામગ્રી તલના બીજો અથવા તહિની પેસ્ટ અને ખાંડ, ગ્લુકોઝ અથવા મધ છે.[૩] સોપવોર્ટ[૪][૫] (અરબીમાં ‘અર્ક અલ હલવેહ ; તુર્કીશમાં çöven કહેવાય છે[૬]), કેટલીક રાંધણ પદ્ધતિમાં મિશ્રણમાં તેલને સ્થિર કરવા અથવા પરિણામસ્વરૂપ બનવાવાળી મીઠાઈ માટે વિશિષ્ટ દેખાવનું સર્જન કરવા માટે સફેદ ઈંડા અથવા ઝાડવાની ઔષધિના મૂળ ઉમેરવામાં આવે છે.

અન્ય સામગ્રીઓ અથવા લોટ જેમ કે પિસ્તા, કોકો પાઉડર, નારંગીનો રસ, વેનીલા અથવા ચોકલેટ પણ પ્રાથમિક તાહીની અને ખાંડ આધારિત સામગ્રીમાં મોટેભાગે ઉમેરવામાં આવે છે.

સૂરજમુખી ફેરફાર કરો

 
રશિયન હલવા મીઠાઈ

સૂરજમુખી હલવા, પૂર્વીય યુરોપના દેશો જેમ કે અર્મેનિયા, બેલારુસ, બુલ્ગેરિયા, રોમેનિયા, મોલ્ડોવા, રશીયા, પોલેન્ડ અને યુક્રેનમાં જાણીતા છે, તે તલને બદલે સૂરજમુખીના બીજમાંથી બને છે.

અન્ય ફેરફાર કરો

ફ્લોસ હલવો ફેરફાર કરો

પિસમાનિએ (તુર્કીસ) અથવા ફ્લોસ હલવો કોકાઈલી, તુર્કીમાં બનતી એક પરંપરાગત મીઠાઈ છે, હલવાના પાતળા પડોને ફ્લોસ કરીને હળવી મીઠાઈ બનાવી શકાય છે. મુખ્ય ઘઉંનો લોટ અને ખાંડના મિશ્રણને સતત એક બોલના આકારમાં લપેટવામાં આવે છે અને પછી તેને દબાવી દેવામાં આવે છે. ઓછી ઘનતા સાથે, રૂની કેન્ડી જેવી એક હલવાની વાની મળે છે. ફ્લોસ હલવો નિયમિત અને પિસ્તા ફ્લેવરોમાં મળી શકે છે, અને હલાલ અથવા કોસેર પ્રમાણિતો સાથેની બ્રાન્ડો અહીં જોવા મળે છે.

પિસ્તા આધારિત ફ્લોસ હલવા જેવી સમાન રાંધણ પદ્ધતિ ઉત્તર ભારતમાં પ્રચલિત છે. તે થોડું વધુ ઘટ્ટ હોય છે અને તે મોટાભાગે "પતીસા" અથવા સોહન પાપડી તરીકે ઓળખાય છે. ચાઈનીઝ ભોજનમાં ફ્લોસ જેવી કેન્ડી સમાન ડ્રેગન બીયર્ડ કેન્ડી તરીકે ઓળખાતો પિસમાનિએ અથવા પશમાક હલવો નાસ્તા અથવા મીઠાઈ તરીકે ખાવામાં આવે છે.

હલવાનો એક કાચો પ્રકાર પણ છે જે કાચા ખોરાકોમાં જાણીતો બન્યો છે. આ પ્રકારમાં, કાચા તલની તાહીની, કાચી બદામો, કાચા અગેવિ નેક્ટર અને મીઠાને એક સાથે વાટવામાં આવે છે અને તેને સખત બનાવવા માટે ઠંડો કરવામાં આવે છે.[૭]

સાંસ્કૃતિક ઉપયોગ ફેરફાર કરો

હલવા એ સૌથી સમાન્ય આધુનિક અંગ્રેજીનો સ્પેલિંગ છે અને તેનું લિપ્યંતર મોટાભાગની બાલ્કન ભાષાઓમાંથી થયું છે. અન્ય લિવ્યંતરણમાં આ મુજબનો સમાવેશ થાય છેઃ હેલવા (માલ્ટિઝે), હલવાહ (હીબ્રુ), હલવા અથવા હલવી (અરેબિક), હેલવા (ટુર્કીશ), હલવા (હિન્દુસ્તાની).

હીબ્રુ વ્યુત્પન્ન સ્પેલિંગ, હલવાહ (હિબ્રુ: חלבה‎), ઘણીવખત વિશિષ્ટ રીતે કોશેર વાનગી માટે તેનો ઉપયોગ થાય છે.

હલાવા (حلاوة) નો અરેબિક અર્થ ગળપણ થાય છે જ્યારે શબ્દ હલવા (حلوى) નો અર્થ મીઠાઈઓ અથવા કેન્ડી થાય છે. હલવો શબ્દ અરેબિક શબ્દ હલવા પરથી આવ્યો છે; મૂળ શબ્દહિલવા જેનો અર્થ ગળ્યું થાય છે.

અલ્બેનિયા ફેરફાર કરો

અલ્બેનિયામાં હલવા, હલ્લવે, સામાન્ય રીતે મીઠાઈ આધારિત ભોજન તરીકે ખાવામાં આવે છે, એટલે કે તેની પહેલાં ભોજનની મુખ્ય વાની અથવા ક્ષુધાપ્રદીપક ભોજન લેવામાં આવતું નથી. અલ્બેનિયામાં મોટાભાગના હલવા લોટ આધારિત હલવા હોય છે, તેમ છતાં ઘરમાં બનાવાતો સોજીનો હલવો અને હલવાઈને ત્યા બનતો સોજીનો હલવો પણ ખાવામાં આવે છે. ઘઉંના લોટાનો હલવો સામાન્ય રીતે ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે, તેમ છતાં મકાઈનો લોટનો હલવો પણ સામાન્ય છે.

આર્જેન્ટીના ફેરફાર કરો

આર્જેન્ટીનામાં હલવો ઉપલબ્ધ છે, ખાસ કરીને સિરિયન-લેબેનીઝ અથવા અર્મેનીયન મૂળના હલવાઈને ત્યાંથી આવે છે. 1940ના દાયકાઓમાં, ગ્રીક હલવાના નામની અવેજીમાં મેન્ટેકોલ પ્રવાસી કુટુંબની કંપની, રીયો સેગુન્ડોઝ જ્યોર્ગાલોઝ દ્વારા હલવાના નામની અવેજીમાં મગફળીના માખણ સાથે બનેલો મેન્ટેકોલ રજૂ કરવામાં આવ્યો. તે ઘણી જાણીતી પેદાશ બની, 1990ના દાયકામાં વૈશ્વિક કંપની કેડબરી શેવેપીઝને વેચવામાં આવી, જેણે રાંધણ પદ્ધતિમાં પરિવર્તન કર્યું. જ્યોર્ગાલોઝ હવે મૂળ પેદાશનું ન્યુક્રેમ ના નામથી ઉત્પાદન કરે છે. બંને વસ્તુઓ કેન્ડી સ્ટોરો અને સુપરમાર્કેટોમાં ઉપલબ્ધ છે.

બેહરીન ફેરફાર કરો

બહેરીનમાં, હલવાનું સૌથી જાણીતુ સ્વરૂપ હલવા શૌવેઈટર છે, જે હલવા બેહરીની તરીકે પણ પાડોશી દેશોમાં જાણીતું છે.

બોસ્નીયા ફેરફાર કરો

બોસ્નીયામાં હલવાનો મોટાપ્રમાણમાં ઉપયોગ થાય છે, અને તે વિવિધ સ્વરૂપો અને લોટમાં ઉપલબ્ધ છે.

બાંગ્લાદેશ ફેરફાર કરો

 
બાંગ્લાદેશી હલવાઓની વૈવિધ્યતા(ડાબી બાજુથી): પપૈયા, ગાજર અને સોજી. (નીચે): ચણા

વિવિધ પ્રકારના હલુઆ (બંગાળી: হালুয়া) સમગ્ર બાંગ્લાદેશમાં અને તેના પાડોશી બંગાળી બોલીવાળા કલકત્તાના વિસ્તારોમાં તૈયાર થાય છે. હલુઆના અત્યંત સામાન્ય પ્રકારોમાંના કેટલાંક સેમોલિના(সুজির হালুয়া સુજીર હલુઆ ), ગાજર (গাজরের হালুয়া ગજોરેર હલુઆ ), ચણા (বুটের হালুয়া બુટેર હલુઆ), લોટ (নেশেস্তার হালুয়া નેશેસ્ટાર હલુઆ ) બદામ (বাদামের হালুয়া બદામેર હલુઆ), અને પપૈયા (পেঁপের হালুয়া પેપર હલુઆ)નો સમાવેશ થાય છે. હલુઆ સામાન્ય રીતે સમૃદ્ધ મીઠાઈ તરીકે ખવાય છે, પણ બાંગ્લાદેશીઓ માટે સવારના નાસ્તા માટે પરંપરાગત બ્રેડ જેમ કે પૂરીઓ (পুরি પૂરી ) અથવા પરાઠાs (পরোটা પોરોટા ) સાથે હલુઆ ખાવો તે અસામાન્ય નથી.

બલ્ગેરિયા ફેરફાર કરો

બલ્ગેરિયામાં હલવો શબ્દનો (халва) એક કરતાં વધુ મીઠાઈ માટે ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. તાહીની હલવો (тахан халва) અત્યંત પ્રચલિત છે અને તે તમામ ફૂડ સ્ટોરોમાં મળી શકે છે. બે પ્રકારના તાહીની હલવા બનાવવામાં આવે છે- એક સૂરજમુખીના બીજનો ઉપયોગ કરીને બનતો તાહીની હલવો અને બીજો તલનો ઉપયોગ કરીને બનતો તાહીની હલવો. પરંપરાગત રીતે, યાબ્વાનીત્સા અને હાસકોવોના વિસ્તારો તેમના હલવા માટે જાણીતા છે. સોજીનો હલવો (грис халва) ઘરમાં બનાવવામાં આવે છે અને તે માત્ર કેટલાક પેસ્ટ્રી સ્ટોર્સમાં જોવા મળે છે. ત્રીજા પ્રકાર સફેદ હલવાનો (бяла халва) છે, જે ખાંડમાંથી બને છે. સફેદ હલવો લેન્ટ (સિર્ની ઝાગોવેઝ્ની; Сирни заговезни)પહેલનાં છેલ્લા રવિવાર માટે જાણીતો છે, જ્યારે સફેદ હલવાનો ટુકડો એક દોરી પર બાંધવામાં આવે છે. તમામ બાળકો પાર્ટીના સ્થાને એક વર્તુળમાં ઊભા હોય છે અને તેઓ ચોક્કસ પણે તેમના મોં વડે હલવાનો ટુકડો પકડે છે. બલ્ગેરિયામાં મોટા ભાગના તમામ પ્રકારના હલવાને ગુડ કિંગ હેન્રી(чувен)ના એસેન્સ સાથે સ્વાદિષ્ટ બનાવવામાં આવે છે.

ક્રોએશિયા ફેરફાર કરો

ક્રોએશિયામાં ખાવામાં આવતો હલવો તે સ્વાદમાં ગળ્યો હોય છે. સ્લાવોનીયા, કોર્ડુન, લીકા અને બારાન્જા અથવા એક સમયે ઓટ્ટોમન સમ્રાજ્ય સાથે સંપર્કમાં આવેલા વિસ્તારોમાં આ વિશેષતા અસામાન્ય નથી. સ્લાવોનીયામાં ખાસ કરીને હલવા "કીર્વજ" અથવા સ્થાનિક ચર્ચ મેળાઓમાં જાણીતો છે.

ઈજિપ્ત ફેરફાર કરો

ઈજિપ્તમાં, હાલાવા અથવા હાલાવા તાહીની (حلاوة طحينية) નામ છે. તેમાં ઘણી વિવિધતા છે જેમ કે માત્ર ચોસલાઓ, અને નાજુક રેસાદાર હલવા જેને હાલાવા હેર કહેવામાં આવે છે (حلاوة شعر). પાઈન નટ્સ, પિસ્તા અને બદામની જોડે અન્ય વિવિધતાના મોટા ચોસલા અથવા પહેલેથી તૈયાર કરીને રાખવામાં આવેલા ગ્રાહકોનો હિસ્સો તથા તાજેતરમાં એનર્જી બાર (ચોકલેટ બારના કદના) પ્રકારો છે. હાલાવા મોટાભાગના ઈજિપ્તવાસીઓ દ્વારા માણવામાં આવતી એક અત્યંત જાણીતી મીઠાઈ છે. તે સવારના નાસ્તા માટે અને રાતના જમણમાં ખાવામાં આવે છે અને તેને ગરમ બ્રેડ, સેન્ડવીચ સાથે માણવામાં આવે છે, અને ઘણી વખત રાંધેલા ક્રીમના અરેબિક સમતુલ્ય (قشطة) સાથે માણવામાં આવે છે. તે સંગ્રહિત ખોરાક છે, જેને કોઈ વિશિષ્ટ સંગ્રાહક પરિસ્થિતિઓની જરૂરિયાત ન હોવાથી તેનો સમગ્ર દેશમાં આનંદ માણી શકાય છે અને તે કોઈ ભય અથવા બગાડ વગર પરિસરના તાપમાને રાખી શકાય છે.

મેસેડોનીયા મેસેડોનીયા, હલવો મીઠાઈના સંદર્ભમાં લેવામાં આવે છે, જે એક કરતાં વધુ વિવિધતામાંથી બન્યો છે. તાહીની (તલ અથવા સૂરજમૂખી) (Таан алва)માંથી બનેલો હલવો એફ.વાય.આર.ઓ.એમ.માં મોટાભાગે વપરાય છે. નેગોટીનોનો હલવો સૌથી વધુ જાણીતો છે. સોજી (алва од гриз)માંથી બનતો હલવો માત્ર ઘરમાં બનાવવામાં આવે છે. ઈઝમીર્ક્શા હલવો (Измирска алва) ચોકલેટ પ્રકારનો હલવો છે, જે લોટ, કોકો, ખાંડ અને મગફળીમાંથી બને છે. આ હલવો પણ ઘરે બને છે.

ગ્રીસ અને સાયપ્રસ ફેરફાર કરો

ગ્રીસ અને સાયપ્રસમાં હલવાઓની પરિભાષા (χαλβάς) મીઠાઈની બંને વૈવિધ્યતા માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે. તલનો હલવો શિષ્ટ સમયમાં બનાવવામાં આવતો હતો.[૮] સોજીના હલવાની પ્રમાણભૂત રેસીપીને "1:2:3:4" કહેવાય છે, જેમાં એક ભાગ તેલ, બે ભાગ સોજી, ત્રણ ભાગ ખાંડ અને ચોથો ભાગ પાણીનો છે.

ભારત ફેરફાર કરો

 
સોજીનો હલવો, ચણાનો હલવો અને ગાજરનો હલવો જેવા કેટલાક ભારતીય હલવાની વૈવિધ્યતા

ભારતના વિવિધ પ્રકારના હલવા વિસ્તાર અને સામગ્રી, જેમાંથી હલવો બને છે, તેને આધારે પ્રચલિત છે. મોટા ભાગના પ્રખ્યાત હલવામાં સોજી હલવો (સેમોલિના હલવો),[૯] લોટનો હલવો (ઘઉંનો હલવો),[૧૦] મગની દાળનો હલવો (મગનો હલવો),[૧૧] ગાજર હલવો (ગાજરનો હલવો),[૧૨] દૂધી હલવો, ચણા દાળનો હલવો(ચણા), અને સત્યનારાયણ હલવો (સોજી હલવાની વિવિધતા, કેળાની શોધી શકાય એવી નિશાનીના ઉમેરા સાથે), કાજુ હલવો (કાજુનો હલવો)નો સમાવેશ થાય છે.

તિરુનેલ્વેલી, તમિલનાડુ રાજ્યનું એક શહેર જે હલવા શહેર ના નામે ઓળખાય છે.

કેરેલા પ્રાન્તમાં, હલવાનો ઉચ્ચાર 'અલુવા' થાય છે. કેરેલામાં કોઝીકોડે શહેર અનન્ય વિદેશી હલવા માટે ખૂબ જાણીતું છે, જે કોઝીકોડેન હલવાના નામથી જાણીતુ છે. તે વિવિધ લોટમાંથી બનાવવામાં આવે છે, જેમ કે ઘી, નારિયેળ, કાજુ, ખજૂર, કાચુ કોપરું/4}, પાઈનેપલ, લીલી ચટણી, વગેરે. કોઝીકોડેન હલવો મોટાભાગે મેદા (અતિ બારીક દળેલા ઘઉં)માંથી બને છે. તેમ છતાં, 'કરુતા અલુવા' (કાળો હલવો), ચોખામાંથી બને છે, તે પણ અત્યંત જાણીતો છે.

શિયાળુ તરબૂજ અથવા રાખોડી કોળામાંથી બનતો 'કાશી હલવા' એ કર્ણાટકની જાણીતી અને પરંપરાગત મીઠાઈ છે, જે મુખ્યત્વે પરંપરાગત બ્રાહ્મણ લગ્નોમાં નિયમિત રીતે દેખાય છે.

ઇરાન ફેરફાર કરો

ઈરાનમાં હલવો સામાન્ય રીતે ઘઉંના લોટ અને માખણ અને ગુલાબ જળ સાથે સ્વાદિષ્ટ કરેલી વાનગી સંગ્રહિત ૨૦૦૯-૦૨-૧૯ ના રોજ વેબેક મશિનવાળી મીઠાઈના સંદર્ભમાં લેવામાં આવે છે. અંતિમ પેદાશનો રંગ ઘેરો કથ્થઈ રંગ હોય છે. હલવોને એકદમ સૂકી પેસ્ટ ન થઈ જાય ત્યાં સુધી તેને એક પ્લેટમાં પાતળા સ્તરમાં પાથરવામાં આવે છે. હલવો સામાન્ય રીતે અન્ત્યવિધિ અને એવા પ્રસંગોએ પીરસવામાં આવે છે, તેની પર મોટા ભાગે છીણેલી બદામો અથવા નારિયેળ સાથે મૂકવામાં આવે છે.

ગિલાનના કાસ્પીયન વિસ્તારમાં થેયલી એક વૈવિધ્યતાને અસાલી હલવો (શાબ્દિક અર્થમાં મધનો હલવો) કહેવાય છે. ઈરાનમાં બનતા અન્ય પ્રકારોના હલવા કરતાં તે જુદા પ્રકારનો છે, તે સોજી આધારિત હલવા કરતાં ચોખાના લોટમાંથી બનતો હલવો છે, અને તેને ગળ્યો કરવા ખાંડને બદલે મધ નાખવામાં આવે છે.

હલવાર્દેહ ઈરાનીયન પારિભાષિત તાહિની આધારિત હલવો છે, અને તેમાં આખા પિસ્તાનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હોઈ પણ શકે અને ન પણ હોઈ શકે.

ઉપરાંત અર્દેહ લુગદીના સ્વરૂપમાં રાંધેલા તલનું નામ છે, જેને સામાન્ય રીતે ચાસણી દ્વારા ગળી બનાવવામાં આવે છે.

ઈઝરાયેલ ફેરફાર કરો

 
જેરુસલેમમાં માહાને યેહુડા બજારમાં હલવાનું પ્રદર્શન.

ઈઝરાયેલ અને સમગ્ર દુનિયામાં યહૂદી પાર્શ્વ ભૂમિકા ધરાવતાં લોકોમાં ખૂબ વધુ માત્રામાં તલના લોટ આધારિત તાહીની હલવાહ (חלוה) ખૂબ પ્રખ્યાત છે. [૧૩][૧૪] અંગ્રેજી જોડણીમાં "halvah", સામાન્ય રીતે ચોસલા અથવા નાના પેકીંગમાં આવે છે અને તે મોટી વિવિધ ધરવતાં લોટ, ચોકલેટ અને વેનીલામાંથી બનતો હલવો ખૂબ જ સામાન્ય છે અને ઉપલબ્ધ હોય છે. હલવાહ મોટાભાગે હંમેશા પાર્વે હોય છે, જેનો અર્થ છે તેમાં કોઈ માંસ અથવા ડેરી પેદાશોનો સમાવેશ થયેલો નથી, એટલા માટે કે તે કાશ્રુટ નિયમાનુસાર દૂઘ અથવા માંસની સાથે અથવા પછી ખાઈ શકાય છે. ઈઝરાયેલના હલવાહમાં સામાન્ય રીતે ઘઉંનો લોટ અથવા સોજીનો સમાવેશ થતો નથી, પણ તેમાં તલની તાહીની, ગ્લુકોઝ, ખાંડ, વેનીલા અને સાપોનારીયાના મૂળનો અર્ક (સોપવોર્ટt)નો ઉપયોગ થશે, જે હંમેશા અન્ય રેસીપીમાં જોવા મળતા નથી. [૧૫]

લેબેનોન, સિરીયા, ઈરાક, જોર્ડન અને પેલેસ્ટીનીયન પ્રાંતો ફેરફાર કરો

લેવાન્ટ વિસ્તારમાં, જેમાં લેબેનોન, સિરીયા, ઈરાક, જોર્ડન અને પાલેસ્ટીનીયન પ્રાન્તોનો સમાવેશ થાય છે, ત્યાં હલાવા, લાક્ષણિક રીતે તલ અથવા તાહીની- આધારિત સ્વરૂપનો બને છે, જેનો વિવિધ રીતે સ્વાદિષ્ટ બનાવી શકાય છે અને તેમાં પિસ્તા, બદામો અથવા ચોકલેટનો સમાવેશ થઈ શકે છે. લેબેનોનથી મોટી માત્રામાં હલવો સમગ્ર દુનિયામાં નિકાસ થાય છે.

લિબિયા અને ટ્યૂનીશિયા ફેરફાર કરો

ટુનીશીય અને લિબ્યામાં, તેને حلوى شامية હલવા શામીયા અથવા માત્ર શામીયા કહેવાય છે, જેનો અર્થ છે, લેવાન્ટીન મીઠાઈ, જ્યારે હલાવા શબ્દનો ક્યારેય ઉપયોગ થતો નથી.

લિથુઆનિયા ફેરફાર કરો

લિથુઆનીયામાં તેને ચાલવા કહેવામાં આવે છે. તેનો મોટા પ્રમાણમાં નાસ્તા તરીકે ઉપયોગ થાય છે અને વેચાણ માટે તે નાના ટુકડાઓ (70-150 ગ્રામ)માં પેક થયેલા હોય છે.

માલ્ટા ફેરફાર કરો

માલ્ટામાં, શબ્દ હેલવા ટેટ-ટોર્ક અંગ્રેજી: Turk's sweetનો ઉપયોગ થાય છે, જેનો સંદર્ભ તાહીની આધારિત ચોસલાવાળી મીઠાઈ તરીકે ઉપયોગ થાય છે, જેમાં ઘણી વખત પિસ્તા અથવા બદામોનો સમાવેશ થાય છે. તે માલ્ટીઝ ભોજનનો એક હિસ્સો છે અને ટાપુ પર એક સામાન્ય મીઠાઈવાળો નાસ્તો છે, વિશેષ રીતે તેનો લગ્ન ઉજવણીના અંતે અને ઉજવણી દરમિયાન પિરસવામાં આવે છે.

મ્યાન્માર ફેરફાર કરો

મ્યાન્મારમાં, તેને હાલાવા કહેવામાં આવે છે અને તેને ઈયેયાર્વાડી વિસ્તારમાં બંદર પૈથેનની સાથે સાંકળવામાં આવે છે. બર્મીઝ હાલાવામાં સામાન્ય રીતે ખસખસ હોય છે અને તેનો રંગ ભૂરો હોય છે. તે લોકોમાં એક ખૂબ જ લોકપ્રિય ભેટ વસ્તુ છે.

પાકિસ્તાન ફેરફાર કરો

પાકિસ્તાનમાં હલવો ઘણો ખરો ભારત જેવો જ છે. પાકિસ્તાનમાં વિવિધ પ્રકારના હલવાઓની (ઉર્દૂ: حلوہ)મીઠાઈની શ્રેણી છે, જે વિસ્તાર અને જે સામગ્રીમાંથી બનાવવામાં આવે છે, તે પ્રમાણે તેની ઓળખ થાય છે. સોજી, ઘી અને ખાંડમાં બનાવાતો, સૂકા મેવા દ્વારા સજાવાતો, હલવો સૌથી સામાન્ય છે. ગાજરમાંથી બનતો હલવો[૧૨] (જેને ગાજરનો હલવો કહેવાય છે) તે પણ ઘણો લોકપ્રિય છે, એવી રીતે દૂધી અને ચણાની દાળ |" چنی کی دال " નો હલવો પણ છે. કરાંચી હલવો કરાંચી, સિન્ધની એક ખાસ મીઠાઈ છે. ઉર્દુમાં, હલવો حلوہ શબ્દનો અર્થ છે મીઠાઈ , જ્યારે પેસ્ટ્રીના નિર્માતાને હલવાઈ حلواى કહેવામાં આવે છે. પંજાબ પ્રાંતના દક્ષિણ ભાગનો "સોહન હલવો" દેશમાં પણ અત્યંત પ્રખ્યાત છે.

રોમાનીયા અને મોલ્દોવા ફેરફાર કરો

રોમાનીયા અને મોલ્દોવામાં, હલવો શબ્દનો ઉપયોગ સૂરજમુખી પર આધારિત (મોલ્દોવા પ્રજાસત્તાક રાજ્યમાં તેને "હલવા દે રાસારીટા" ("halva de răsărită") કહેવામાં આવે છે. રોમાનિયામાં તે સૂરજમુખી હલવો ("halva de floarea soarelui") ના નામથી ઓળખાય છે.) તેનો ઉલ્લેખ ચોસલાવાળી મીઠાઈ માટે કરવામાં આવે છે, જેમાં ક્યારેક પિસ્તા, બદામ અથવા ચોકલેટ પણ ઉમેરવામાં આવે છે.

સર્બિયા ફેરફાર કરો

સેર્બિયન ભાષામાં હલવોને અલ્વા કહેવામાં આવે છે. તે સમગ્ર પ્રાંત માટે સામાન્ય નામ છે. અલ્વા સર્બિયાની આસપાસ સ્થાનિક ચર્ચ મેળામાં એક સામાન્ય મીઠાઈ હોય છે.

સ્લોવેનિયા ફેરફાર કરો

સ્લોવેનિયામાં હલવોને હેલાવા કહેવામાં આવે છે. હેલાવા સ્લોવેનિયામાં ખાવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતી મીઠાઈ છે. તેનો મોટા પાયે પ્રયોગ કરવામાં આવે છે અને જ્યારે તુર્ક સામ્રાજ્ય સાથે સંપર્ક થયો ત્યારથી અહી તે લોકપ્રિય બની છે. સ્લોવેનિયાઈ લોકો તેને મોટાભાગે સવારે અથવા બપોરે તુર્કીસ કોફીની સાથે ખાય છે.

સોમાલીયા ફેરફાર કરો

 
હલવો, હલવાનો સોમાલી પ્રકાર, તે સોમાલી રાંધણ પદ્ધતિનો મુખ્ય ભાગ છે.

સોમાલિયામાં, હલવો હલવો તરીકે જ જાણીતો છે. સોમાલી વ્યંજનોમાં મુખ્ય, આ એક લોકપ્રિય મીઠાઈ છે, જેને ઈદ અથવા લગ્ન સમારંભો જેવા ખાસ પ્રસંગોએ પીરસવામાં આવે છે. હલવો ખાંડ, મકાઈનો લોટ, ઈલાયચી પાઉડર, જાયફળ પાઉડર અને ઘીમાંથી બનાવવામાં આવે છે. ક્યારેક તેમાં મગફળીનો પણ સ્વાદ અને રંગ ઘેરો કરવા માટે ઉમેરવામાં આવે છે.[૧૬]

શ્રીલંકા ફેરફાર કરો

શ્રીલંકામાં (સિંહાલી ભાષા) હલવોને અલુવા કહેવામાં આવે છે. અલુવા એક લાક્ષણિક મીઠાઈ છે જે ખાસ એપ્રિલમાં પરંપરાગત નવા વર્ષના મહોત્સવ (સિંહાલી અને હિન્દુ અલૂથ અવરુદ્દા) માટે બનાવવામાં આવે છે. આ પ્રસંગે ચોખાના લોટ સાથે અથવા તો ખાંડની સાથે (સીની અલુવા ) અથવા ગોળની સાથે (પાણિ અલુવા ) બનાવવામાં આવે છે. વધુ સ્વાદ માટે કાજુ ઉમેરવામાં આવે છે.

તાજિકિસ્તાન ફેરફાર કરો

પોચો તલનો હલવો ખાંડની ચાસણી, ઈંડાનો સફેદ ભાગ અને તલના બીજમાંથી બનાવવામાં આવે છે. સખત તલનો હલવો ખેંચેલી ખાંડમાંથી બનાવવામાં આવે છે, સફેદ રંગ આપવા માટે ખાંડની ચાસણીને વારંવાર ખેંચવામાં આવે છે; તૈયાર કરવામાં આવેલા તલને ગરમ ખાંડમાં ભેળવીને એક મોટી ટ્રેમાં ઠારી દેવામાં આવે છે. તાજિકિસ્તાનમાં અને સાથો સાથ ઉજબેકિસ્તાનમાં તેને સ્થાનિક નામ "લવ્ઝ" (Лавз) છે.[૧૭]

 
તુર્કીમાં ઈઝટીક્લાલ કાડ્ડેસી સ્ટોરની આગળ હેલવા.

તુર્કી ફેરફાર કરો

તુર્કી લોકો દ્વારા તાહીન(વાટેલા તલ)નું વર્ણન કરવા માટે હેલવા શબ્દનો, તાહીન હલવે, લોટનો હલવો અને સોજીનો હલવો માટે ક્રમશઃ "તાહીન હેલવાસી ", "અન હેલવાસી ", અને "ઈરમીક હેલવાસી "નો પ્રયોગ કરવામાં આવે છે. બદામ અથવા અખરોટમાંથી બનેલા હલવાને ગરમ હલવો (યજ હેલવાસી) કહેવામાં આવે છે સોજીના હલવાનો (પાઈન નટ્સ દ્વારા સુશોભિત કરવામાં આવે છે) તુર્કીના સાંસ્કૃતિક લોક ધર્મમાં મહત્ત્વ છે અને તે ખૂબ જ સામાન્ય છે. પરંપરાગત રીતે, કોઈ પણ વ્યક્તિના મૃત્યુ પર લોટનો હલવો અન હેલવાસીબનાવવામાં આવે છે અને પીરસવામાં આવે છે. વધુમાં કેટલીક મીઠાઈઓ અને ડેઝર્ટને હેલવા પણ કહેવામાં આવે છે, જેમ કે પામુક હેલવા અથવા કોસ હેલવા એક મીઠાઈની જેમ ખાવામાં આવે છે, જે તુર્કીમાં વ્યાપ્ત ધરાવે છે. સફરાનબોલુમાં કોસ હેલવાને "લીફ-હલવા" પણ કહેવામાં આવે છે.

યુક્રેન ફેરફાર કરો

હલવો (халва) યુક્રેનમાં એક પરંપાગત ડેઝર્ટ તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે. ઘણી વખત યુક્રેનના બાળકોને કેન્ડી તરીકે હલવો આપવામાં આવે છે.

યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ ફેરફાર કરો

યુએસએમાં, તે નૃવંશ યહૂદી, એર્જેન્ટીના અથવા મધ્ય પૂર્વીય સ્ટોરોમાં મળે છે. ઉપરાંત મધ્ય-પૂર્વમાંથી (અથવા આર્જેન્ટીના સ્ટોરોમાંથી મેન્ટેકોલ આયાત કરતાં) આયાત કરતાં, તમને બ્રુક્લીનમાં જોય્વા દ્વારા યુએસમાં ઉત્પાદન આવૃત્તિ મળવી શકો છો.

સાંસ્કૃતિક સંદર્ભો ફેરફાર કરો

અફઘાનિસ્તાન, તુર્કી અને ઈરાનમાં, દફનવિધિ પછી, મુસ્લિમ વ્યક્તિના મૃત્યુ પછી સાતમા અને ચાલીસમાં દિવસે અને પહેલી વર્ષી પર, સોજી અને લોટનો હલવો બનાવવામાં આવે છે અને મૃતકના સગાસંબંધીઓ દ્વારા પાડોશીઓ અને મુલાકાતીઓને આપવામાં આવે છે. આ કારણસર, લોટ (અન) ના હેલવાને "ઓલુ હેલવાસી" પણ કહેવામાં આવે છે, જેનો અર્થ છે "મૃતકનો હલવો". "કોઈ માટે હેલવા શેકવો"ની રજૂઆતથી એવું સૂચવવામાં આવે છે કે સંદર્ભિત વ્યક્તિનું કેટલાક સમય પહેલાં મૃત્યુ થઈ ગયું છે.

એક ગ્રીક કહેવત છે આંટે એ હલવા ! (("Άντε ρε χαλβά!" - "જતો રહે, હલવો"ના રૂપમાં અનુવાદ કરી શકાય છે), તેનો ઉપયોગ ત્યારે કરવા જ્યારે વક્તા કોઈ વ્યક્તિને સામાન્ય રીતે ડરપોક અને-અથવા ગોલમોલ કહીને ઠેસ પહોચાડવા માંગતો હોય. એક બીજી કહેવત, તુર્ક શાસનના સમયથી કહેવાય છે કે "Ρωμαίικος καβγάς, τούρκικος χαλβάς" (તેનું ભાષાંતર "ગ્રીકોની વચ્ચેની લડાઈ તુર્કીનો આનંદ છે" એમ કરી શકાય છે).

ઈજિપ્તમાં એવું માનવામાં આવે છે, જેમ એવું હંમેશા સાહિત્ય અને મીડિયામાં ચિત્રણ કરવામાં આવ્યું છે કે જેલ સમુદાયની અંદર હલવો એક અમૂલ્ય વસ્તુ છે જે આંગતુંક વ્યક્તિઓ દ્વારા કેદીઓને પીરસવામાં આવે છે. તાજેતરમાં જાહેરાત અભિયાનોમાં સ્થાનિક હલવા નિર્માતાઓ દ્વારા આ સાંસ્કૃતિક ઘટનાઓનો ગેરલાભ ઉઠાવવામાં આવ્યો છે.[૧૮]

બોસ્નીયા અને હેર્ઝેગોવીનામાં (અને ઉપરાંત કેટલીક સીમા સુધી ક્રોએટીયા, સ્લોવેનિયા (દેશનો સ્ટારિયન ભાગ) માં વાક્યસમૂહ "ide / prodaje se kao halva " અથવા સ્લોવેનિયાની સ્ટાયરિયન બોલીમાં "re ko' alva " ("હલવા ને જેમ વેચો") એક બોલચાલની અભિવ્યક્તિ છે, જેનો આશય છે કે ઉત્પાદનનું વેચાણ ખૂબ જ સારું છે, આવી રીતે અંગ્રેજી અભિવ્યક્તિ "ગરમ કેકની જેમ વેચાય છે" અથવા જર્મન અભિવ્યક્તિ "verkauft sich wie warme Semmeln" ("ગરમ બ્રેડરોલની જેમ વેચાય છે").

વર્ષોથી હલવાના સંબંધમાં મેડ સામયિકમાં સતત સંદર્ભ આપવામાં આવી રહ્યાં છે.

બાહ્ય કડીઓ ફેરફાર કરો

સંદર્ભો ફેરફાર કરો

  1. Davidson, Alan (1999). The Oxford Companion to Food. Oxford: Oxford University press. પૃષ્ઠ xx + 892. ISBN 0-19-211579 Check |isbn= value: length (મદદ). Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (મદદ)CS1 maint: discouraged parameter (link)
  2. હાલવાહ, રેન્ડમ હાઉસ ડિક્શનરી, 2009
  3. "તલના હલવાની રેસીપી". મૂળ માંથી 2012-09-29 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2012-07-18.
  4. સીઝનીંગ સાવી: હર્બઝ, સ્પાઈસીઝ અને અધર ફ્લેવરીંગસ બાઈ એલીસ એર્ન્ડટ પાન નં. 215
  5. "હલવા ઈથનોલોજીકલ મ્યુઝયમ ઓફ થ્રેસ". મૂળ માંથી 2007-07-03 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2011-06-23.
  6. "તુર્કીશ હલવા". મૂળ માંથી 2011-07-23 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2011-06-23.
  7. http://books.google.com/books?id=ialwGIyz0xQC&printsec=frontcover&dq=raw+foods,+halvah&hl=en&ei=sza4TbHGM4H6swOfofioAQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=9&ved=0CIoBEOgBMAg#v=onepage&q=halvah&f=false
  8. તલના બીજ અને તાહીની ઉત્પાદન સંગ્રહિત ૨૦૦૭-૦૧-૧૭ ના રોજ વેબેક મશિન. ડીમીટ્રીસ પેર્રોટીસ, કોલેજ ઓફ એગ્રીકલ્ચર સ્ટડીઝ, અમેરીકન ફાર્મ સ્કૂલ, થેસ્સાલોનીકી ગ્રીસ
  9. સુજી હલવા રેસીપી
  10. આટે કા હલવા રેસીપી
  11. મૂંગ દાલ કા હલવા રેસીપી સંગ્રહિત ૨૦૧૧-૦૭-૦૭ ના રોજ વેબેક મશિન,
  12. ૧૨.૦ ૧૨.૧ ગાજર હલવા વિડીયો ડેમોનસ્ટ્રેશન
  13. ગીલ માર્કસ, "ધી વર્લ્ડ ઓફ જેવીશ કૂકીંગ", (સીમોન એન્ડ શુસ્ટર: 1996) પાન નં.210
  14. હા'અરેત્ઝ ઓનલાઈન: ફોર સ્ટોપ્સ ફોર હલવા[હંમેશ માટે મૃત કડી]
  15. ધી જેવિશ એક્સપોનેન્ટ: હેઈલ ટુ હેવનલી હાલવાહ!
  16. બાર્લીન અલી, સોમાલી રાંધણકળા , (ઓથરહાઉસ: 2007), પાન નં.79
  17. "હલવા ફ્રોમ તાજીકીસ્તાન નાશન". મૂળ માંથી 2011-01-13 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2011-06-23.
  18. http://www.youtube.com/watch?v=K242bgwpr48&feature=player_embedded