કોટા જિલ્લો

કોટા જિલ્લો ભારત દેશના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલા રાજસ્થાન રાજ્યમાં આવેલા કુલ ૩૩ (તેત્રીસ) જિલ્લાઓ પૈકીનો એક જિલ્લો છે. કોટા જિલ્લાનું મુખ્ય મથક કોટા શહેરમાં આવેલું છે.

કોટા જિલ્લો
રાજસ્થાનનો જિલ્લો
ચંબલ નદી પર કોટા બેરેજ
રાજસ્થાનમાં કોટા જિલ્લાનું સ્થાન
અક્ષાંશ-રેખાંશ (કોટા): 25°10′48″N 73°49′48″E
દેશ	ભારત
રાજ્ય	રાજસ્થાન
વિભાગ	કોટા
Headquarters	કોટા
વિસ્તાર
• કુલ	૫,૨૧૭ km2 (૨૦૧૪ sq mi)
વસ્તી  (૨૦૧૧)
• કુલ	૧૯,૫૧,૦૧૪
• ગીચતા	૩૭૦/km2 (૯૭૦/sq mi)
• શહેરી વિસ્તાર	૬૦.૩૧%
વસ્તી વિષયક
• સાક્ષરતા	૭૬.૫૬%
• લિંગ પ્રમાણ	૯૧૧
સમય વિસ્તાર	UTC+૫:૩૦ (IST)
વેબસાઇટ	kota.rajasthan.gov.in

ઇતિહાસ

ઇ.સ. ૧૪મી સદીમાં હાડા જાતિના બુંદી રાજ્યના યુવરાજ જૈતસિંહે કોટા નગરની સ્થાપના કોટા જાતિના ભીલોને પરાજય આપીને કરી હતી. તેના પરથી કોટા અને તેના પરથી આ જિલ્લાનું નામ પડ્યું છે.

ભૂગોળ

જિલ્લાની ઉત્તરે બુંદી જિલ્લો, પૂર્વમાં બરાન જિલ્લો, દક્ષિણમાં ઝાલાવાડ જિલ્લો અને પશ્ચિમમાં ચિત્તોડગઢ જિલ્લો આવેલો છે.

વસ્તી

કોટા જિલ્લામાં ધર્મો
ધર્મ			ટકા
હિંદુ			85.15%
ઇસ્લામ			12.51%

૨૦૧૧ની વસ્તી ગણતરી પ્રમાણે કોટા જિલ્લાની વસ્તી ૧૯,૫૦,૪૯૧ છે, જે લેસોથ્રો દેશ અથવા યુ.એસ.એ.ના રાજ્ય ન્યૂ મેક્સિકો જેટલી છે. વસ્તીની દ્રષ્ટિએ તેનો ભારતના કુલ ૬૪૦ જિલ્લાઓમાંથી ૨૩૯મો ક્રમ છે. જિલ્લાની વસ્તી ૩૭૪ વ્યક્તિ/ચો.કિમી. છે. ૨૦૦૧-૨૦૧૧ના દાયકા દરમિયાન તેના વસ્તી વધારાનો દર ૨૪.૩૫% રહ્યો હતો. કોટામાં જાતિ પ્રમાણ ૯૦૬ છે, જ્યારે સાક્ષરતા દર ૭૭.૪૮% છે.

ઉદ્યોગો

કોટા જિલ્લો ખાતરના ઉદ્યોગ માટે જાણીતો છે. અહીં. ધાતુકામ, રસાયણ ઉદ્યોગો પણ વિકસ્યા છે. રશિયાના સહકારથી 'પ્રિસિશન ઇનસ્ટ્રુમેન્ટ'નું કારખાનું સ્થાપેયું છે.

અહીં વિવિધ સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓ માટે જાણીતા શિક્ષણકેન્દ્રો આવેલા છે. ખાસ કરીને IIT JEE તેમજ તબીબી પરીક્ષાઓ માટે કોટા જાણીતું છે.

બાહ્ય કડીઓ

• અધિકૃત વેબસાઇટ
• ગુજરાતી વિશ્વકોશમાં કોટા જિલ્લો.