ચરોતર

ચરોતર અથવા ચરુતર એ ગુજરાત રાજ્યના આણંદ અને ખેડા જિલ્લામાં આવેલા અમુક ગામોના સમુહરુપ ભૌગોલિક વિસ્તાર છે. સૌરાષ્ટ્ર અને કાઠિયાવાડની જેમ જ ચરોતર કોઈ શાસકિય કે રાજકીય પ્રદેશ નથી. બહોળા અર્થમાં મહી અને સાબરમતી નદી વચ્ચેના રસાળ પ્રદેશને ચરોતર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે અને ચોક્કસ રીતે જોવા જઈએ તો વાસદ નજીકના મહીકાંઠાથી લઈને વાત્રક નદીના કાંઠે વસેલા મહેમદાવાદ સુધીનો વિસ્તાર ચરોતર કહેવાય છે. ખંભાતના અખાત વિસ્તારમાં પથરાએલો ભાલ પ્રદેશ ચરોતરને અડોઅડ આવેલો છે.

વ્યુત્પત્તિ

ચરોતર શબ્દ ચરુ+તર એમ બે શબ્દોની સંધિથી બનેલો છે, આમ ચરુતર/ચરોતરનો એક અર્થ સોનામહોરોથી છલોછલ ભરેલો ચરુ એવો થાય છે, જે નામ આ પ્રદેશની ફળદ્રુપતાને કારણે પડ્યું હોઈ શકે. ભગવદ્ગોમંડલમાં તેના અર્થ સારામાં સારી જમીનનો પ્રદેશ; રસાળ રમણીય ભૂમિ; વંશપરંપરા માટે આજીવિકા ચલાવવાને અપાયેલો પ્રદેશ; ભાયાત વગેરેને આજીવિકા માટે અપાયેલી જમીન એવા પણ કરવામાં આવ્યા છે.