અતિસાર: આવૃત્તિઓ વચ્ચેનો તફાવત

'''અતિસાર''' યાકે '''[[ડાયરિયા]]''' ([[અગ્રેજ઼ી]]:''Diarrhea'') મેંમાં યા તો બારવારં-બારવાર [[મલમળ]] ત્યાગ કરનાકરવો પડ઼તાપડે હૈછે યા મલમળ બહુતબહુ પતલેપાતળા હોતેહોય હૈંછે યાઅથવા દોનોંબન્નેં હી સ્થિતિયાંસ્થિતિઓ હોહોઈ સકતીશકે હૈં૤છે. પતલેપાતળા દસ્ત, જિનમેંજેમાં જલ કાજળનો ભાગ અધિક હોતાહોય હૈછે, થોડ઼ેથોડા-થોડ઼ેથોડા સમય કે અંતરના સેઅંતરે આતેઆવતા રહતેરહે હૈં૤છે.

અતિસાર કાઅતિસારનું મુખ્ય લક્ષણ, ઔરઅને કભીક્યારેક-કભીક્યારેક અકેલાએકલા લક્ષણ, વિકૃત દસ્તોંદસ્તોનું કા બારવારં-બારવાર આનાઆવવું હોતાહોય હૈ૤છે. તીવ્ર દશાઓં મેંદશાઓમાં ઉદર કેના સમસ્ત નિચલેનીચલા ભાગ મેંભાગમાં પીડ઼ા તથા બેચૈનીબેચેની પ્રતીત હોતીથાય હૈછે અથવા મલત્યાગમળત્યાગ કેના કુછઅમુક સમય પૂર્વ માલૂમ હોતીપડે હૈ૤છે. ધીમેધીમા અતિસારઅતિસારના કે બહુતબહુ સમય તકસુધી બને રહને સેરહતા, યાકે ઉગ્ર દશાદશામાં મેંથોડા થોડ઼ે હીજ સમય મેંમાં, રોગી કારોગીનું શરીર કૃશ હોથઈ જાતાજાય હૈછે ઔરઅને જલજળ હ્રાસ (ડિહાઇડ્રેશન) કીની ભયંકર દશા ઉત્પન્ન હોથઈ સકતીશકે હૈ૤છે. ખનિજ લવણોં કેનું તીવ્ર હ્રાસ સેથી રક્તપૂરિતા તથા મૂર્છા (કૉમા) ઉત્પન્ન હોકરથઈ મૃત્યુ તકસુદ્ધા હોથઈ સકતીશકે હૈ૤છે.

યહઆ અંતડ઼િયોં મેંઆંતરડામાં અધિક દ્રવ કે જમા હોનેથતા, અંતડ઼િયોંઆંતરડા દ્વારા તરલ પદાર્થ કોને કમઓછી માત્રા મેંમાત્રામાં અવશોષિત કરને યા અંતડ઼િયોં મેં મલકરવાથી કે તેજીઆંતરડામાં સેમળ ગુજરનેના કીઝડપથી વજહપસાર સેથવાથી હોતાથાય હૈ૤છે.

[[ચિત્ર:Stomach colon rectum diagram.svg|||thumb|250px|આંત્ર માર્ગ કામાર્ગનું ચિત્ર]]

ડાયરિયા કીની દોબે સ્થિતિયાંસ્થિતિઓ હોતીહોય હૈંછે-

એક, જિસમેંજેમાં દિન મેંદિવસમાં પાંચ બારવાર સેથી અધિક મલમળ ત્યાગ કરનાકરવો પડ઼તાપડે હૈછે યાકે પતલાપતલું મલમળ આતાઆવે હૈ૤છે. ઇસેઆને ડાયરિયા કીડાયરિયાની ગંભીર સ્થિતિ કહાકહી જાશકાય સકતા હૈ૤છે. આનુપાતિક ડાયરિયા મેંડાયરિયામાં વ્યક્તિ સામાન્યતઃ જિતનીજેટલી બારવાર મલમળ ત્યાગતાત્યાગે હૈછે ઉસસેતેનાથી કુછઅમુક જ્યાદાવધુ બારવાર ઔરઅને કુછથોડું પતલાપતલું મલમળ ત્યાગતાત્યાગે હૈ૤છે.

''''ઉગ્ર અતિસાર''- ઉગ્ર (ઐક્યૂટ) અતિસાર કાઅતિસારનું કારણ પ્રાયઃ આહારજન્ય વિષ, ખાદ્ય વિશેષ કેખાદ્ય પદાર્થ પ્રતિ અસહિષ્ણુતા યા(એલર્જી) કે સંક્રમણ હોતાહોય હૈ૤છે. કુછ અમુક વિષોં સેથી ભીપણ, જૈસેજેમકે સંખિયા યાકે પારદ કેના લવણ સેથી, દસ્ત હોનેથવા લગતેલાગે હૈં૤છે.

'''જીર્ણ અતિસાર'''- જીર્ણ (ક્રૉનિક) અતિસાર બહુતઘણા કારણોં સેથી હોથઈ સકતાશકે હૈ૤છે. આમાશય અથવા અગ્ન્યાશય ગ્રંથિ કેના વિકાસ સેથી પાચન વિકૃત હોકરથઈ અતિસાર ઉત્પન્ન કરકરી સકતાશકે હૈ૤છે. આંત્ર કેના રચનાત્મક રોગ, જૈસેજેવાકે અર્બુદ, સંકિરણ (સ્ટ્રિક્ચર) આદિ, અતિસાર કેના કારણ હોહોઈ સકતે હૈં૤છે. જીવાણુઓં દ્વારા સંક્રમણ તથા જૈવવિષોં (ટૌક્સિન) દ્વારા ભીપણ અતિસાર ઉત્પન્ન હોથઈ જાતાજાય હૈ૤છે. ઇનઆ જૈવવિષોં કેના ઉદાહરણ હૈંછે રક્તવિષાક્તતા (સેપ્ટિસીમિયા) તથા રક્તપૂરિતા (યૂરીમિયા)૤. કભીક્યારેક નિઃસ્રાવી (એંડોક્રાઇન) વિકાર ભીપણ અતિસાર કેના રૂપ મેંરૂપમાં પ્રકટ હોતેથાય હૈંછે, જૈસેજેમકે ઐડીસન કેના રોગ ઔરઅને અત્યવટુકતા (હાઇપર થાઇરૉયડિજ્મ)૤. ભય, ચિંતા થાતથા માનસિક વ્યથાએઁવ્યથાઓ ભીપણ ઇસઆ દશા કોને ઉત્પન્ન કરકરી સકતીશકે હૈં૤છે. તબત્યારે યહઆને માનસિક અતિસાર કહાકહી જાતાશકાય હૈ૤છે.

ડાયરિયા ઉગ્ર યાકે જીર્ણ (ક્રોનિક) હોહોઈ સકતીશકે હૈછે ઔરઅને પ્રત્યેક પ્રકાર કેના ડાયરિયા કેના ભિન્ન-ભિન્ન કારણ ઔરઅને ઇલાજ હોતેહોય હૈં૤છે. ડાયરિયા સેથી ઉત્પન્ન જટિલતાઓં મેંજટિલતાઓંમાં નિર્જલીકરણ (ડી-હાઇડ્રેશન), ઇલેક્ટ્રોલાઇટ (ખનિજ) અસામાન્યતા ઔરઅને મલદ્વાર મેંમળદ્વારમાં જલન, શામિલ હૈં૤છે. નિર્જલીકરણ (ડી-હાઇડ્રેશન) કોને પીનેવાલેપીવાવાળી રિહાઇડ્રેશન ઘોલ કી સહાયતા સેથી કમઓછી કિયાકરી જા સકતાશકાય હૈછે ઔરઅને આવશ્યક હોહોય તો અંતઃશિરા દ્રવ્ય કી(ગ્લુકોઝ મદદચડાવવું) ભીની મદદ લીપણ જાલઈ સકતીશકે હૈ૤છે.

ચિકિત્સા કે લિએમાટે રોગી કેના મલમળ કીની પરીક્ષા કરકેકરી રોગ કેના કારણ કાકારણોનો નિશ્ચય કરકરી લેનાલેવું આવશ્યક હૈછે, ક્યોંકિકેમકે ચિકિત્સા ઉસીતેના પર નિર્ભર હૈ૤છે. કારણ કોજાણી જાનકર ઉસી કેતેની અનુસાર વિશિષ્ટ ચિકિત્સા કરને સેકરવાથી લાભ હોથઈ સકતાશકે હૈ૤છે. રોગી કોને પૂર્ણ વિશ્રામ દેનાદેવો તથા ક્ષોભક આહાર બિલકુલ રોગરોકી દેનાદેવું આવશ્યક હૈ૤છે. ઉપયુક્ત ચિકિત્સા કેમાટે લિએ કિસીકોઈ વિશેષજ્ઞ ચિકિત્સક કાચિકિત્સકનો પરામર્શ ઉચિત હૈ૤છે.

== બાહરી કડ઼િયાઁકડીઓ ==

* [http://www.healandhealth.com/?p=589 બચ્ચોં મેંબાળકોમાં અતિસાર]

* [http://hindi.indiawaterportal.org/?q=content/જલજળ-જનિત-રોગ-ઔરઅને-સાવધાનિયાઁસાવધાનિઓ જલજળ જનિત રોગ ઔરઅને સાવધાનિયાઁસાવધાનીઓ]

[[શ્રેણી:જલજળ સંચરિત રોગ]]