ધૃષ્ટદ્યુમ્ન

મહાભારતમાં ધૃષ્ટદ્યુમ્ન(સંકૃતઃ धृष्टद्युम्न), દ્રૌપદીનો ભાઇ તથા પાંચાલ નરેશ દ્રુપદનો પુત્ર હતો. તેનો જન્મ દ્રોણ ને મારવા માટે થયો હતો.

જન્મ

Dhristadyumna in Javanese Wayang

દ્રુપદ બાળપણમા દ્રોણના સહપાઠી અને મિત્ર હતા. અભ્યાસકાળ દરમિયાન મિત્રતા વધતા દ્રુપદે દ્રોણને રાજા બન્યા પછી અડધુ રાજ્ય દેવાનું વચન આપ્યું. કાળક્રમ દ્રુપદ રાજા બન્યા અને દ્રોણની દરિદ્રતા વધવા પામી. એક વાર દ્રોણના પુત્ર અશ્વત્થામાએ દૂધ પીવા માટે જીદ કરી. અત્યંત દરિદ્રતાને લીધે ઘરમા દૂધ નહોતું. આથી દ્રોણના પત્ની કૃપિએ પૌઆમાં પાણી નાખી અશ્વત્થામાને મનાવ્યા. આ જોઇ તેઓ વ્યથિત થયા અને કૃપિએ તેમને મિત્ર દ્રુપદ પાસેથી એક ગાય માંગવા વિનવ્યા. પરંતુ દ્રોણ જ્યારે દ્રુપદ પાસે ગયા ત્યારે દ્રુપદે પોતાનુ વચન પાળ્યુ નહીં અને તેમનું અપમાન કર્યું. આમ દ્રોણ તેમના શત્રુ બન્યા.

દ્રોણે હસ્તિનાપુરના રાજકુમારોને શિક્ષા આપી અને ગુરુદક્ષિણામાં દ્રુપદને બંદિ બનાવવાની આજ્ઞા આપી. આથી પાડવો દ્રુપદને બંદિ બનાવી લાવ્યા અને દ્રોણે તેને જીવન દાન આપી તેની ગૌશાળા મા રહેલી અડધિ ગાયો ઉપરાંત એક વધારાની ગાય લીધી.

દ્રુપદ પણ પ્રતિશોધની અગ્નિથી પિડાવા લાગ્યા અને તેમણે દ્રોણને મારી શકે તેવા પુત્રની પ્રાપ્તિ માટે યજ્ઞ કર્યો. યજ્ઞ માથી તેમને પુત્ર પ્રાપ્ત થયો જેનું નામ ધૃષ્ટદ્યુમ્ન રાખવામાં આવ્યું અને જે પુત્રિ પ્રાપ્ત થઇ તેનુ નામ દ્રૌપદી પાડવામા આવ્યું. ધૃષ્ટદ્યુમ્નએ મહાભારતના યુદ્ધમાં દ્રોણનો છલથી વધ કર્યો હતો.

Even though he is the prophesied killer of Drona, he is accepted by Drona to join his school for young princes, where he learns the advanced military arts.

યુદ્ધમા

When his sister is bethrothed to a young brahmin of five, who wins the martial contest at her swayamvara, Dhristadyumna secretly follows the five brahmins and his sister, only to discover that they are in fact the five Pandavas: Yudhisthira, Bhima, Arjuna, Nakula and Sahadeva.

Taking the advice of Lord Krishna and Arjuna, Dhristadyumna is installed as the Commander in Chief of the Pandava Army.

દ્રોણ વધ

At a point when Drona, as the Kuru commander is killing vast numbers of Pandava troops, Krishna advises Yudhisthira to adopt a plan to kill the preceptor now. As it is known that as long as Drona has raised his weapons he is invincible to all other warriors, Krishna advises that it be proclaimed that Drona's son, Ashwathama has just died in the battle. It is known that out of the grief of such an eventuality, Drona will at least temporarily drop his arms.

Krishna justifies this lie to Yudhisthira as necessary to the victory of morality in the war. As Yudhisthira continues to hesitate, his brother Bhima kills a known elephant in the Kuru legions named Ashwathama and celebrates shouting "Ashwathama is dead! Ashwathama is dead!".

Shocked with disbelief when the news reaches him, Drona seeks out Yudhisthira to ascertain the news, knowing that the son of Dharma would never speak a lie. Yudhisthira tells him that Ashwathama is dead, but mutters "(I wonder) whether the man or the elephant...." ( Aswathama Hatah... naro waa Kunjarovaa)in an inaudible voice to prevent telling a whole lie or as another version tells us that he said it equally loud but Shri Krishna had planned to blow his conch at that exact moment so that Drona is unable to hear that part.

Now convinced, Drona lays down his arms and sits in meditation. It is actually said in the epic that Drona's soul has already left his body through his mediation, but Dhristadyumna takes this opportunity, swings onto Drona's chariot, and lops off his head.

મૃત્યુ

Dhristadyumna is verbally abused by Satyaki and Arjuna, who were devoted students of Drona, but is defended by Krishna.

After the war is over, Ashwathama treacherously attacks the Pandava camp during the night, killing Dhristadyumna and the sons of Draupadi in revenge for his father's death and the defeat of the Kurus.