સિતાર: આવૃત્તિઓ વચ્ચેનો તફાવત

 

આજકાલ સિતાર બાંધણીને બે મુક્ય પદ્ધતિઓ પ્રચલિત છે. તે સાથે તેમા વિવિધ નાના નાના ફેરફારો અને ચિત્રકારી વિગેરે જોવા મળે છે. આની બે પ્રમુખ પદ્ધતિઓ છે "ગાયકી સિતાર" અને "વાદન સિતાર" ગાયકી સિતારમાં કંપન તરની સમ્ખ્યા પ્રાયઃ ૧૧ જેટલી હોય છે, ક્વચિત તે ૧૩ હોઈ શકે છે. આમાં જીવાતીને પદ્ધતી અને તબલીની (તુંબડું) જાડાઈપણ જાડી હોય છે.

 

[[File:Sitar mogara.jpg|thumb|left|200px| લાલ અને સફેદ રંગના કચકડાની કોતરણીથી સજાવેલ સિતાર - રવિશંકર પદ્ધતિની]]

 

સામાન્ય સૂરાવલી આ મુજબ હોય છે

 

*I સા= D

*II રે = E

*III ગ= F#

 

(છેલ્લ ત્રણ તીવ્ર અષ્ટક ના સૂર હોય છે). દરેક રાગમાટે વાદ્યને રી-ટ્યૂન કરવો પડે છે. સિતારના વદન તારોને ગટ્ટાઓ ને હટાવીને અને તેના કંપન તારોને બાઉએ આવેલા મણકાઓ દ્વરા ટ્યુન કરી શકાય છે.

[[File:0407 207.jpg|thumb|right|A sitar workshop in [[Islamabad]], [[Pakistan]].]]

The instrument is balanced between the player's left foot and right knee. The hands move freely without having to carry any of the instrument's weight. The player plucks the string using a metallic pick or [[plectrum]] called a [[Mezrab|mizraab]]. The thumb stays anchored on the top of the fretboard just above the main gourd. Generally only the index and middle fingers are used for fingering although a few players occasionally use the third. A specialized technique called "meend" involves pulling the main melody string down over the bottom portion of the sitar's curved frets, with which the sitarist can achieve a seven [[semitone]] range of [[microtonal]] notes (it should be noted, however, that because of the sitar's movable frets, sometimes a fret may be set to a microtone already, and no bending would be required). Adept players bring in charisma through use of special techniques like Kan, Krintan, Murki, Zamzama etc. They also use special Mizrab Bol-s, as in Misrabani<ref>Ragini Trivedi, ''Sitar Compositions in Ome Swarlipi'', ISBN 978-0-557-70596-2, 2010.</ref> and create Chhand-s even in odd-numbered Tal-s like [[Jhoomra]].

 

==See also==