|
[[File:2016 Freedom House world map.png|thumb|330px|''ફ્રીડમ ઓફ ધ વર્લ્ડ ૨૦૧૬''ના સર્વેક્ષણ મુજબ ૨૦૧૫ના વર્ષ દરમિયાન વિવિધ દેશોની લોકશાહી સ્વતંત્રતા.<ref name=FITW-TG-2016>[https://freedomhouse.org/sites/default/files/FH_FITW_Report_2016.pdf ''Freedom in the World 2016''], Freedom House. Retrieved 28 January 2016.</ref>
<center>{{legend inline|#16A983|સ્વતંત્રતા (૮૬)}} {{legend inline|#E5B63B|આંશિક સ્વતંત્રતા (૫૯)}} {{legend inline|#6973A5|સ્વતંત્રતા નથી (૫૦)}}</center>]]
'''લોકશાહી''' એટલે લોકો વડે, લોકો દ્વારા અને લોકો માટે ચાલતું શાસન. જેમાં લોકોને વાણી સ્વાતંત્ર્ય અને વિચાર સ્વાતંત્ર હોય છે. લોકો મુક્તપણે પોતાના વિચારો વ્યક્ત કરી શકે છે. લોકશાહીમાં દરેક વ્યક્તિના મુળભૂત અધિકાર પર કોઇ બંધન હોતું નથી. [[ભારત]] દેશ વિશ્વની સૌથી મોટી પ્રતિનિધિ લોકશાહી ગણવવામાં આવે છે.
લોકશાહી (ગ્રીક: δημοκρατία ēmokratia, શાબ્દિક "લોકોનું શાસન"), આધુનિક ઉપયોગમાં, સરકારની એક એવી વ્યવસ્થા છે જેમાં નાગરિકો સીધા જ સત્તાનો ઉપયોગ કરે છે અથવા સંસદ જેવા સંચાલક મંડળ રચવા માટે પોતાને વચ્ચેના પ્રતિનિધિઓને પસંદ કરે છે. [ 1] લોકશાહીને ઘણીવાર "મોટા ભાગના શાસન" તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. [2] લોકશાહી પ્રોસેસિંગ વિરોધાભાસની એક પ્રણાલી છે જેમાં પરિણામ સહભાગીઓ શું કરે છે તેના પર આધાર રાખે છે, પરંતુ કોઈ પણ બળ નિયંત્રણમાં નથી અને તેના પરિણામો શું થાય છે.
પરિણામોની અનિશ્ચિતતા લોકશાહીમાં અંતર્ગત છે, જે લોકોના હિતોના સમૂહમાંથી સત્તાના નિર્દેશન રૂપે નિયમોના સેટ માટે તમામ દળોને વારંવાર સંઘર્ષ કરે છે. [3] પૂર્વ-આધુનિક સોસાયટીમાં અસ્તિત્વ ધરાવતી પશ્ચિમની લોકશાહી, સામાન્ય રીતે ક્લાસિકલ એથેન્સ અને રોમન રિપબ્લિક જેવા શહેરના રાજ્યોમાં ઉદ્દભવેલી હોવાનું માનવામાં આવે છે, જ્યાં ફોર્મની પહેલાં જુદી જુદી યોજનાઓ અને મફત પુરૂષ વસ્તીના મતાધિકારનું પ્રમાણ જોવાયું હતું. અંતમાં પ્રાચીનકાળની શરૂઆતમાં પશ્ચિમમાં અદ્રશ્ય થઇ ગઇ અંગ્રેજી શબ્દ જૂની મધ્ય ફ્રેંચ અને મધ્ય લેટિન સમકાલિનથી, 16 મી સદીની તારીખ છે.
રાજકીય વૈજ્ઞાનિક લેરી ડાયમંડ મુજબ, લોકશાહી ચાર મુખ્ય તત્ત્વો ધરાવે છે: મફત અને ન્યાયી ચુંટણીઓ દ્વારા સરકારની પસંદગી અને તેને બદલવાની રાજકીય વ્યવસ્થા; લોકોની સક્રિય ભાગીદારી, નાગરિકો તરીકે, રાજકારણ અને નાગરિક જીવનમાં; તમામ નાગરિકોના માનવ અધિકારોનું રક્ષણ; કાયદાનું શાસન, જેમાં કાયદા અને કાર્યવાહી બધા જ નાગરિકોને સમાન રીતે લાગુ પડે છે. [4]
ઇ.સ. પૂર્વે 5 મી સદીમાં આ શબ્દ પ્રસિદ્ધ રાજકારણીય પ્રણાલીઓમાં દર્શાવવામાં આવ્યો હતો, જે પછીથી ગ્રીક શહેર-રાજ્યોમાં, ખાસ કરીને એથેન્સમાં, "ઉમરાવો (ἀριστοκρατία, aristokratía) વિપરીત," લોકોના શાસન "નો અર્થ થાય છે, જેનો અર્થ" ભદ્ર વર્ગનું શાસન ". સૈદ્ધાંતિક રીતે આ વ્યાખ્યાઓ વિરોધમાં છે, વ્યવહારમાં આ તફાવતને ઐતિહાસિક રીતે ધૂંધળી દેવામાં આવે છે. [5] ક્લાસિકલ એથેન્સની રાજકીય વ્યવસ્થા, ઉદાહરણ તરીકે, માણસોને મુક્ત કરવા માટે લોકશાહી નાગરિકત્વ આપવામાં આવ્યું હતું અને ગુલામો અને સ્ત્રીઓને રાજકીય ભાગીદારીથી બહાર રાખ્યા હતા. પ્રાચીન અને આધુનિક ઇતિહાસમાં લગભગ તમામ લોકશાહી સરકારોમાં, 19 મી અને 20 મી સદીની મતાધિકાર ચળવળ દ્વારા મોટાભાગના આધુનિક લોકશાહીઓમાં સંપૂર્ણ પુખ્ત નાગરિકો માટે સંપૂર્ણ મતાધિકાર જીત્યા ત્યાં સુધી લોકશાહી નાગરિકતામાં ભદ્ર વર્ગનો સમાવેશ થતો હતો.
લોકશાહી સરકારના સ્વરૂપોથી વિપરીત છે, જ્યાં સત્તા ક્યાં તો કોઈ વ્યકિત દ્વારા યોજાય છે, જેમ કે સંપૂર્ણ રાજાશાહી, અથવા જ્યાં અલ્પજનતંત્રની જેમ નાની વ્યક્તિઓ દ્વારા સત્તા રાખવામાં આવે છે તેમ છતાં, આ વિરોધ, ગ્રીક ફિલસૂફીથી વારસાગત, [6] હવે અસ્પષ્ટ છે કારણ કે સમકાલીન સરકારોમાં મિશ્ર લોકશાહી, ઓલિગર્ચિક અને મોનાર્કિક તત્વો છે. કાર્લ પોપરે સરમુખત્યારશાહી અથવા જુલમથી વિપરીત લોકશાહીને વ્યાખ્યાયિત કરી, આમ લોકો તેમના નેતાઓને નિયંત્રિત કરવા અને ક્રાંતિની જરૂરિયાત વિના તેમને કાઢી મૂકવાની તકો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. [7]
== સંદર્ભ ==
| 