'''ગુરુ પૂર્ણિમા''' (ઉચ્ચાર: Guru Pūrṇimā, {{lang-sa|गुरु पूर्णिमा}}), હિંદુ અને બૌદ્ધ ધર્મમાં મનાવવામાં આવતો ઉત્સવ છે. આ દિવસે ગુરુની પુજા કરવામાં આવતી. હવે આ દિવસે મુખ્યત્વે આધ્યાત્મિક ગુરુનું સ્મરણ અને પૂજન કરવામાં આવે છે. આ ઉત્સવ [[અષાઢ]] સુદ પૂનમે મનાવવામાં આવે છે.
સ્ટબ}}ભારતમાં યોજાયેલી સૌથી મહત્વપૂર્ણ તહેવારોમાં ગુરૂ પૂર્ણિમા છે. તે હિન્દુઓ તેમજ બૌદ્ધો માટે એક તહેવાર છે. ગુરુ પૂર્ણિમા મૂળભૂત રીતે એક રસ્તો છે જેના દ્વારા વિદ્યાર્થીઓ તેમના ગુરુ અથવા શિક્ષક પ્રત્યેના પ્રેમ અને કૃતજ્ઞતા દર્શાવે છે. આ તહેવાર હિન્દૂ કૅલેન્ડર મુજબ ઉજવાય છે, જે અશાદના પ્રથમ પૂર્ણ ચંદ્ર દિવસ પર છે અથવા અંગ્રેજી કૅલેન્ડર મુજબ જુલાઈનો મહિનો છે. ભારતીય શાસ્ત્ર શું કહે છે તે મુજબ, ગુરુ શબ્દ બે સંસ્કૃત શબ્દો "ગુ" અને "રુ" જેનો અર્થ ભૂતપૂર્વ અર્થ અજ્ઞાનતા અને અંધકાર વ્યક્તિમાં અને બાદમાં વ્યક્તિનો અંધકાર દૂર કરનાર વ્યક્તિનો અર્થ થાય છે. એટલે ગુરુનો અર્થ એ વ્યક્તિનો અંધકાર અને અજ્ઞાનતા દૂર કરે છે. હિન્દુ ધર્મ અનુસાર ગુરુ પૂર્ણિમાનો તહેવાર ગુરુ વ્યાસના જન્મને નિશાન બનાવવા માટે ઉજવવામાં આવે છે. ગુરુ વ્યાસ એ વ્યક્તિ છે જેમણે 4 વેદ, 18 પુરાણ અને મહાભારત લખ્યા છે.
{{સ્ટબ}}
ગુરુ પૂર્ણિમાની ઉજવણી લોકો દ્વારા જોઈ શકાય તે કંઈક છે. ત્યાં ઘણી શાળાઓ છે જે પરંપરાગત રીતે આ તહેવારને ગુરુના પગ ધોવાથી ઉજવે છે, જેમાં હિનુ શબ્દને "પદપુજા" તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. તે પછી શિષ્યો દ્વારા આયોજીત ઘણા કાર્યક્રમો છે જેમાં શાસ્ત્રીય ગીતો, નૃત્ય, હવાન, કીર્તન અને ગિઆના પઠનનો સમાવેશ થાય છે. ફૂલોના સ્વરૂપમાં વિવિધ ભેટો અને "ઉતરિયા" (એક પ્રકારનું ચોરી) ગુરુને આપવામાં આવે છે.
બીજી બાજુ બૌદ્ધ લોકો તેમના નેતા ભગવાન બુદ્ધના સન્માન માટે આ દિવસે ઉજવણી કરે છે જેમણે આ દિવસના દિવસે તેમનાં 5 શિષ્યો સાથે બોધગયામાંથી સ્થળાંતર કર્યા બાદ સરનાથમાં તેમના પ્રથમ ઉપદેશ આપ્યા હતા. તેઓ આ દિવસે ચિંતન કરે છે અને ભગવાન બુદ્ધની ઉપદેશો વાંચે છે. તેઓ "ઉપોસ્તા" નું પણ પાલન કરે છે, જે આ દિવસે એક બૌદ્ધ સંપ્રદાય છે.
