ઇમુ: આવૃત્તિઓ વચ્ચેનો તફાવત

'''ઇમુ''' ({{pron-en|ˈiːmjuː}}<ref>[http://dictionary.cambridge.org/define.asp?dict=CALD&amp;key=25452&amp;ph=on કેબ્રીજ એડવાન્સ લર્નર્સ ડિક્શનરી]</ref><ref>[http://www.bartleby.com/61/99/E0119900.html અમેરીકન હેરીટેઝ ડીક્શનરી]</ref>), ''ડ્રોમેયસ નોવેહોલ્લાન્ડે'' , ઓસ્ટ્રેલિયા મૂળનું આ [[પક્ષી]] સૌથી વિશાળ અને ''[[ડ્રોમેયસ]]'' ના [[જીનસ]]ના સભ્યની એક માત્ર [[હયાતી]] ધરાવતું પક્ષી છે. [[રાટીટે]]ના સંબંધી, [[ઓસ્ટ્રીચ]]ના બાદ, વિશ્વમાં ઊંચાઇની રીતે આ બીજું-વિશાળ હયાત પક્ષી છે. સુંવાળાં-પીંછાવાળા, કથ્થઇ, [[ઉડી ના શકતા પક્ષી]]ઓ ઊંચાઇમાં {{convert|2|m|ft}} આટલે સુધી પહોંચી શકે છે. ઓસ્ટ્રેલિયાની તળભૂમિ પર ઇમુ સામાન્ય રીતે બધે જ જોવા મળે છે, જોકે તે અતિશળ વસ્તીવાળા વિસ્તારો, ગીચ જંગલ, અને શુષ્ક વિસ્તારોથી દૂર રહે છે.<ref name="Davies"></ref> ઇમુ વિશાળ અંતરની મુસાફરી કરવા માટે ઝડપી, કરકસરવાળી દુડકી ચાલે કરે છે અને, જો જરૂર પડી તો એક સમયે કેટલાક અંતર માટે પ્રતિ કલાકે 50 કિમી (31 એમપીએચ (mph))ની ઝડપે પૂરજોશથી દોડીને પણ શકે છે.<ref name="Davies">ડેવીસ, એસ. જે. જે. એફ. 1963. ઇમુઓ. ''ઓસ્ટ્રેલિયન નેચરલ હીસ્ટ્રી'' 14:225–29</ref> તેઓ તકવાદી રખડું હોય છે અને ખોરાકની શોધમાં લાંબુ અંતર પણ કાપી શકે છે; તેમનો ખોરાક વિવિધ પ્રકારના છોડ અને જીવાતો છે, પણ તેઓ કેટલાય અઠવાડિયા સુધી ખોરાક વગર ચલાવી શકવા માટે પણ જાણીતા છે. ઇમુ પાણીમાં બેસી શકે છે અને તે તરી પણ શકે છે.

{{nowrap|The Emu}} પહેલીવાર ધ ન્યૂ હોલ્લાન્ડ ક્રોસવારીના નામ હેઠળ [[આર્થર ફિલિપના]] ''વોયઝ ટુ બોટની બે'' માં વર્ણવામાં આવ્યું હતું, જે 1789માં પ્રકાશીત થઇ હતી.<ref name="Gould">ગોલ્ડ, જે. 1865. ''હેન્ડબુક ટુ ધ બર્ડ ઓફ ઓસ્ટ્રેલિયા'' વોલ્યુમ 2. લેન્ડડાઉન પ્રેસ દ્વારા 1972માં ફરીથી પ્રકાશીત કરવામાં આવી</ref> પક્ષીવિદ્યાના નિષ્ણાત [[જોહ્ન લાથમ]] દ્વારા આ જાતિઓનું નામ પાડવામાં આવ્યું હતું, જેનો નમૂનો તેને [[ઓસ્ટ્રેલિયા]]ના [[સીડની]] વિસ્તાર, જેને એ વખતે [[ન્યૂ હોલ્લાન્ડ]] નામે ઓળખવામાં આવતો હતો તેના પરથી લીધો હતો.<ref name="Davies"></ref> તેને ફિલીપની બુક પર સાથે કામ કરીને અને પહેલી વખત વર્ણન અને અનેક ઓસ્ટ્રેલિયન પક્ષીઓ માટે નામ આપ્યા હતા લેટિનમાં તેનું નામ "ઝડપી-પગવાળો [[નવો હોલ્લાન્ડ]]" છે.<ref> {{cite book |last1=Gotch |first1=A.F. |title=Latin Names Explained. A Guide to the Scientific Classifications of Reptiles, Birds & Mammals|year= 1995 |origyear=1979 |publisher=Facts on File |location=London|isbn=0 8160 3377 3|page=179|chapter=16}}</ref> ઇમુનું સામાન્ય નામ [[વ્યુત્પત્તિ શાસ્ત્ર]]ના આધારે અચોક્કસ છે, પણ તે વિશાળ પક્ષી માટે ના અરબી શબ્દ પરથી આવ્યો હોવાનું મનાય છે જે પાછળથી પોર્ટુગીસ શોધકોએ ઓસ્ટ્રેલિયામાં અને [[નવા જીનેઆ]]માં [[ક્રોસવરી ]]સંબંધીઓને વર્ણાવવા માટે વાપર્યો હતો.<ref name="AM"></ref> વિક્ટોરીયામાં, ઇમુ માટે કેટલાક પારિભાષિક શબ્દો છે જેમ કે ''બાર્રીમલ'' [[દજા દજા વુરુન્ગ]] ભાષામાં, ''માયઓયુરે'' [[જુનાઇ]]માં, અને ''કોયુર્ન'' [[જાર્ડવાડજાલી]]માં.<ref name="Wesson 2002">{{cite book | author = Wesson, Sue C. | year = 2001 | title = Aboriginal flora and fauna names of Victoria: As extracted from early surveyors' reports | location = Melbourne | publisher = Victorian Aboriginal Corporation for Languages | url = http://www.vaclang.org.au/admin/file/content9/c7/ff.pdf |format=PDF| accessdate = 2006-11-11}}</ref> સીડની તટપ્રદેશના સ્થાનિક રહેવાસી [[ઇઓરા]] અને [[દારુગ]] આદિવાસીઓમાં તે મુરાવન્ગજ કે બીરાબયીન તરીકે જાણીતું છે.<ref>{{cite book|author=Troy, Jakelin|year=1993|title=The Sydney language|publisher=Jakelin Troy| location=Canberra|isbn=0-646-11015-2|page=54}}</ref>

ઇમુ એક વિશાળ પક્ષી છે. સૌથી વિશાળ પક્ષી લગભગ {{convert|150|to(-)|190|cm|in}} ઊંચાઇમાં,{{convert|1|to(-)|1.3|m|ft}} ખાભા સુધી પહોંચી શકે છે. ઇમુનું વજન {{convert|18|and|48|kg|lb|0}} વચ્ચે રહે છે.<ref name="Davies"></ref><ref>{{cite web|url=http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Dromaius_novaehollandiae.html |title=ADW: Dromaius novaehollandiae: Information |publisher=Animaldiversity.ummz.umich.edu |date= |accessdate=2008-11-03}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.poulvet.com/poultry/articles/emu_rearing.php |title=Commercial Emu and Ostrich rearing |publisher=Poulvet.com |date= |accessdate=2008-11-03}}</ref>

તેને [[અવશેષરૂપ]] નાની પાંખો અને લાંબું ગળું અને લાંબા પગ હોય છે. તેઓની સૌથી વધુ ઝડપે દોડવાની ક્ષમતા છે, પ્રતિ કલાકે 48 કિમી (30 એમપીએચ (mph))<ref name="Davies"></ref>, જેની પાછળ કારણભૂત છે તેમના ઊંચી પ્રકારના વિશિષ્ટ બસ્તિ અવયવોની સ્નાયુરચના. તેમના પગમાં ખાલી ત્રણ જ અંગૂઠા હોય છે અને તેવી જ રીતે હાઠકાની સંખ્યાને પણ તે રીતે અનુરૂપ બની અને પગના સ્થાયુઓની સાથે જોડાયેલ છે; તેમના નીચાના પગની પાછળ [[ગેસ્ટ્રોસ્નેમીયસ સ્થાયુ]]ઓ હોય છે આવા સ્નાયુ ધરાવતા તેઓ એક માત્ર પક્ષીઓ છે. જેવી રીતે ઉડાણના સ્નાયુઓનો ઉડાતા પક્ષીઓ માટે જે ફાળો છે તેવી રીતે ઇમુના બસ્તિ અવયવના સ્નાયુઓનો સંપૂર્ણ શરીર પર સમાન ફાળો છે.<ref>પાટક, એ. ઇ. અને બાલ્ડવીન, જે. 1998 પેલ્વીક લીબ મુસ્કલચર ઇન ધ ઇમુ ડ્રોમીયસ નોવાઇહોલ્લાનડીઇ (અવેસ: સ્ટુથીઓનીફોર્મ્સ: ડોમાડીઆ): એડપસન ટુ હાઇ-સ્પીડ રનીંગ. ''જર્નલ ઓફ મોર્ફોલોજી'' 238:23–37 PMID 9768501</ref> તેઓની સુંવાળી ચાંચ, ચરવા માટે અનુકૂળ હોય છે.<ref name="Davies"></ref>

ઇમુની ગરદન ઝાખાં વાદળી રંગની અને ઉપરથી નીચે સુધી દેખાય તેવા છૂટાછવાયેલા પીછાંઓવાળી હોય છે.<ref name="Davies"></ref> તેમના કથ્થઇ થી ભૂખરા-કથ્થઇ પીછાં તેમને વાળથી ભરેલા હોય તેવો દેખાવ આપે છે; તેમના કાળા રંગના [[પીંછા]] પતળા અને અણીયારા હોય છે. સૌર વિકિરણ તેમના પીંછાની ટોચોથી શોષાઇ જાય છે, અને તેમના છૂટા-જૂથાયેલા અંદરના [[પીંછા]] ચામડીથી અલગ હોય છે. જેના કારણે ચામડી પર એક આવરણ બને છે જે ગરમીના પ્રવાહને ચામડી સુધી જતા રોકે છે,<ref>માલોની, એસ. કે. અને ડોવસન ટી. જે. 1995. ધ હીટ લોડ ફોમ સોલર રીડીએશન ઓન અ લાર્જ, ડીરનલ્લી એકટીવ બર્ડ, ધ ઇમુ (ડ્રોમીનસ નોવાઇહોલ્લાન્ડીઆ). ''જર્નલ ઓફ થર્મલ બાયોલોજી'' 20:381–87</ref> જે પક્ષીને દિવસની ગરમીમાં પણ સક્રિય રહેવાની છૂટ આપે છે. ઇમુના પીંછા એક અજોડ પીંછા છે તે એક જ પાતળા પીંછામાંથી બે રચી ઉત્પન્ન થતા હોય છે. બન્ને લિંગનો દેખાવ એકસરખો જ હોય છે.

તેઓ બૂલંદ ગર્જના કરતો, પડધમવાળો, અને ડરકાવતો અવાજ ધરાવે છે જે {{convert|2|km|mi}} દૂરથી પણ સાંભળી શકાય છે. તેની {{convert|30|cm|in|abbr=on}} લાંબી અને પતળી-દિવાલોવાળી ફુલેલી ગરદનની કોથળીમાંથી આ ગર્જના કરતો અવાજ ઉત્પન્ન થાય છે. <ref name="Davies"></ref><ref name="AM"></ref>

ઇમુ સમગ્ર ઓસ્ટ્રેલિયાની અંદર તેના કુદરતી નિવાસસ્થાનો પર રહે છે, જોકે તેઓ [[સ્કલેરોફીલ]]ના જંગલો અને [[સવાના]] વુડલેન્ડમાં વધુ સામાન્ય પણે જોવા મળે છે, અને વસ્તીવાળા અને અતિશળ શુષ્ક વિસ્તારમાં, ભેજવાળા સમયને બાદ કરતા ક્યારેક જ જોવા મળે છે.<ref name="Davies"></ref> ઇમુ જોડીમાં મુસાફરી કરવાને પ્રધાન્ય આપે છે, <ref name="Davies"></ref> અને જ્યારે તેઓ ધણા મોટા ટોળામાંથી આવતા હોય છે ત્યારે, આ એક સામાન્ય સામાજિક વ્યવહાર જે ખાવાના સ્ત્રોતની તરફ સમાન જરૂરીયાતોના લીધે ઉત્પન્ન થાય છે. તેવું દેખવામાં આવ્યું છે કે ઇમુ, વિશાળ ખોરાકના વિસ્તારો સુધી પહોંચવા માટે લાંબુ અંતર કાપ્યું હોય. [[પશ્ચિમ ઓસ્ટ્રેલિયા]]માં, ઇમુની ગતિવિધિઓ એક નિશ્ચિત મૌસમ આધારીત દાખલો અનુસરે છે, ગરમીમાં ઉત્તરમાં અને ઠંડીમાં દક્ષિણની તરફ તેઓ જાય છે. પૂર્વીય દરિયા કિનારા પરના ઇમુઓ આ પ્રવાસના નમૂનાને અનુસરતા હોય તેવું જોવા નથી મળ્યું.<ref name="Congress"></ref> ઇમુઓ જરૂર પડે ત્યારે તરી પણ શકવામાં પણ સક્ષમ છે.

ઇમુઓ ચરવામાં એક [[દૈનિક]] નમૂનાને આપનવતા હોય છે. તેઓ વિવિધતાપૂર્ણ દેશી અને વપરાશમાં લેવામાં આવતા છોડની જાતોને ખાય છે, તેઓ જે પ્રકારના છોડોને ખાય છે તે ઋતુ પ્રમાણે છોડની સુલભતા પર આધારીત હોય છે. તેઓ જીતુંઓ પણ ખાય છે, જેમાં [[તિત્તીધોડા]]ઓ અને [[તમરા]]ઓ, [[લેડી બર્ડ્સ]], સોલ્જર અને સાલ્ટબુશ ઇયળો, [[બોગોન્ગ]] અને [[કોટન બોલ]] મોથ ઇયળ અને કીડીઓનો સમાવેશ થાય છે.<ref>બાર્કર, આર. ડી. એન્ડ વેર્જટજેન્સ, ડબલ્યુ. જે. એમ. ધ ફુડ ઓફ ઓસ્ટ્રેલિયા બર્ડ 1 નોન-પાસ્સેરીનેસ. સીએસઇઆરઓ ઓસ્ટ્રેલિયા ઇએસબીએન 0-643-05007-8</ref> પશ્ચિમ ઓસ્ટ્રેલિયામાં, ખોરાકની પસંદગીની ઇમુઓની મુસાફરીમાં જોવામાં આવ્યું છે કે: વરસાદ પડે તે પહેલા તેઓ ''[[અકાકીયા અનેયુરાના]]'' માંથી બીજ ખાય છે,ત્યારબાદ તેઓ તાજું ધાસ અને ઇયળો ખાય છે; શિયાળામાં તેઓ ''[[કાસ્સીઆ]]'' ના પત્તાઓ અને સીંગોને ખાય છે {{Verify source|date=December 2007}};વસંતઋતુમાં, તેઓ તિત્તીધોડાઓ અને ''[[સાન્ટાલુમ એકુમીનટુમ]]'' ના ફળોને ખાય છે: એક [[ક્યાન્ડોન્ગ]]ની જાત.<ref name="Davies"></ref><ref name="Powell">{{Cite book|title=Leaf and Branch|author=Robert Powell|publisher= Department of Conservation and Land Management |year=1990|page=197|quote=Quandong's fruits are an important food for the emu. ...major dispersers...}}</ref> ઇમુ મોટા જીવતા બીજોના વિખેરવાના એક મહત્વના કર્તા તરીકેની સેવા બજાવે છે, જે ફૂલોની જૈવ વિવિધતામાં ફાળારૂપ છે.<ref name="Powell"></ref><ref>મેકગરાથ, આર. જે. એન્ડ બાસ્સ, ડી. 1999. સીડ ડેસપેરસાલ બાય ઇમુસ ઓન ધ ન્યૂ સાઉથ વાલેસ નાર્થ-ઇસ્ટ કોસ્ટ. ''ઇમુ'' 99: 248–52</ref>

ઇમુને છોડાના પદાર્થના પાચનમાં કાંકરા અને પથ્થરોની મદદની જરૂર પડતી હોય છે. આમાંથી કોઇ વ્યક્તિગત પથ્થર વજનદાર {{convert|45|g|oz|abbr=on|1}} પણ હોઇ શકે છે અને આવા કેટલાય {{convert|745|g|lb|abbr=on}} પથ્થરાઓ એક વખતે તેઓની [[છાતી]]માં હોઇ શકે છે. તેઓ કોલસો પણ ખાય છે, જોકે વૈજ્ઞાનિકો હજી સુધી આની પાછળનું ચોક્કસ કારણ શોધી નથી શક્યા.<ref name="Davies"></ref>

ઇમુઓ તેમના સંવર્ધન માટેની જોડીઓ ઉનાળાના મહિનાઓ એટલે કે ડિસેમ્બર અને જાન્યુઆરીમાં બનાવે છે, અને મોટાભાગે પાંચ મહિનાઓ સુધી એકબીજાની સાથે રહે છે. સમાગમ મે અને જૂનના ઠંડા મહિનાઓમાં કરવામાં આવે છે. સંવર્ધનના સમય દરમિયાન, નર પંખી અંત:સ્ત્રાવોના બદલાવનો અનુભવ કરે છે, જેમાં [[લુટેઇનીંઝીંગ અંત:સ્ત્રાવ]]માં અને [[ટેસ્ટ્રોસ્ટેરોન]] વધારો થવાથી, અને તેઓના [[વૃષણો]] આકારમાં બેગણા થઇ જાય છે.<ref>માલેસ્કી ઇ. એ. એટ એલ. 1998. એનડ્રોકરીન એન્ડ ટેસ્ટીકુલર ચેન્જસ ઇન અ શોર્ટ-ડે સેન્સેનલી બ્રીડીંગ બર્ડ, ધ ઇમુ (ડ્રોમેયસ નોવેહોલ્લાન્ડે), ઇન સાઉથવેસ્ટર્ન ઓસ્ટ્રેલિયા. ''એનીમલ રીપ્રોડકશન સ્યાન્સ'' 53:143–55 PMID 9835373</ref> નર પક્ષીઓનો ખોરાક ઓછો થઇ જાય છે અને તેઓ છાલ, ધાસ, લાકડીઓ અને પત્તાઓથી અપૂર્ણ-આશ્રયવાળો પોલો કામચલાઉ માળાને જમીનમાં બાંધે છે. તેમના જોડીદારો પ્રત્યેક દિવસે કે બે દિવસે મળે છે, અને દરેક બીજા કે ત્રીજા દિવસે મહિલા પક્ષી સરેરાશ 11 ઇંડાઓ (અને વધુમાં વધુ 20) મૂકે છે દરેક ઇંડું ખુબ જ મોટું, જાડા-કવચવાળા, ધેરા-લીલા રંગનું હોય છે. વરસાદ પડવાની સાથે ઇંડાઓની સંખ્યામાં ફેરફાર આવે છે.<ref name="Davies"></ref> સરેરાશ ઇંડાઓ {{convert|134|x|89|mm|in}} અને વજન વચ્ચે {{convert|700|and|900|g|lb}},<ref name="Reader's Digest">''[[એનીમલ રીપ્રોડકશન સ્યાન્સ રીડર્સ ડાયઝેસ્ટ કમ્પલેટ બુક ઓફ ઓસ્ટ્રેલિયન બર્ડ્સ]]'' . રીડર્સ ડાયઝેસ્ટ સર્વિસ ઇએસબીએન 0-909486-63-8</ref> જેનાથી અંદાજે ઇંડાઓ જથ્થા અને વજનને અનુરૂપ 10-12 બચ્ચા હોય છે. પ્રથમ વખત તેવી ધટના બની કે જેમાં જનનિકરીતે ઓળખી શકાય તેવા એવીયન જોડકાઓ ઇમુમાં હોય છે તેવું સાબિક કરી પ્રદર્શિત કરવામાં આવ્યા.<ref>બાસ્સેટ્ટ, ટી. એમ. ઇટી એલ 1999. જીનેટીકલ આઇડેન્ટીકલ અવીઅન ટીવન્સ. ''Journal of Zoology'' 247: 475–78</ref>

ઇંડાનું સેવન કરતા 56 દિવસ લાગે છે, અને નર પંખીઓ ઇંડામાંથી બચ્ચાં બહાર આવે તેના થોડા સમય પહેલા જ ઇંડાનું સેવન કરવાનું છોડી દે છે.<ref name="Congress"></ref> ઇંડામાંથી નવા નીકળેલા બચ્ચાંઓ ખૂબ જ ચંચળ હોય છે અને થોડાક દિવસોની અંદર તેઓ આ માળો છોડી દે છે. તેઓ અંદાજે ઊંચાઇ {{convert|12|cm|in|0}} પર ઊભા રહે છે, વજન {{convert|.5|kg|oz|abbr=on}},<ref name="Davies"></ref> અને છલાવરણ માટે તેમના શરીર પર લાક્ષણિક કથ્થઇ અને ક્રિમ રંગની પટ્ટીઓ હોય છે, જે થોડાક મહિનાઓ કે તે પછી જતી રહે છે. નર પંખી મોટા થઇ રહેલા બચ્ચાઓ જોડે 7 મહિનાઓ સુધી રહે છે, તેમનું રક્ષણ કરે છે અને તેમને ખોરાક કઇ રીતે શોધવો તે શીખવે છે.<ref name="Davies"></ref><ref name="Reader's Digest"></ref> બચ્ચાંઓ ખુબ જ ઝડપથી મોટા થઇ જાય છે અને 5-6 મહિનામાં સંપૂર્ણપણે-વિકસી જાય છે;<ref name="Davies"></ref> તેઓ તેમના પરિવારના સમૂહ જોડે બીજા 6 મહિના કે તેથી વધુ સમય સુધી સાથે રહે છે જેથી તે સંવર્ધનની બીજી ઋતુ પહેલા છૂટા પડી શકે. જંગલમાં, ઇમુ 10 થી 20 વર્ષની આયુ સુધી જીવે છે;<ref>પાર્ક્સ વીક્ટોરીઆ. [http://www.parkweb.vic.gov.au/education/factfiles/16.htm ઇમુ]</ref> સંરક્ષણમાં આ પક્ષીઓ જંગલ કરતા વધુ લાંબા સમય સુધી જીવત રહે છે.