આર્મેનિયા: આવૃત્તિઓ વચ્ચેનો તફાવત

Content deleted Content added
નાનું Coat of arms of Armenia.svg
નાનું Robot Replacements from યૂરોપ to યુરોપ
લીટી ૫૫:
|footnotes = <sup>૧</sup> [[નાગોર્નો-કારાબાખ]] ક્ષેત્ર માં શામિલ નથી.
}}
'''આર્મેનિયા''' (આર્મેનિયા) [[યૂરોપયુરોપ]] ના [[કાકેશસ|કાકેશસ ક્ષેત્ર]] માં સ્થિત એક દેશ છે. આની રાજધાની [[યેરેવન]] છે. [[૧૯૯૦]] પૂર્વે આ [[સોવિયત સંઘ]] નું એક અંગ હતું જે એક રાજ્યના રૂપમાં હતો. સોવિયત સંઘમાં એક જનક્રાન્તિ તથા રાજ્યો ની આઝાદી ના સંઘર્ષ બાદ આર્મેનિયાને [[૨૩ અગસ્ત]] [[૧૯૯૦]] ના સ્વતંત્રતા પ્રદાન કરી દેવાઈ, પરતું આની સ્થાપનાની ઘોષણા [[૨૧ સપ્ટેમ્બર]], [[૧૯૯૧]] માં થયેલ તથા આને અંતરરાષ્ટ્રીય માન્યતા [[૨૫ ડિસેંબર]] ના મળી. આની સીમાઓ [[તુર્કી]], [[જૉર્જિયા]], [[અઝેરબીન]] અને [[ઈરાન]] થી લાગેલ છે. અહીં ૯૭.૯ ટકા થી વધુ આર્મેનિયાઈ જાતીય સમુદાય ના સિવાય ૧.૩% યજ઼િદી, ૦.૫% રશિયન અને અન્ય અલ્પસંખ્યક નિવાસ કરે છે. આર્મેનિયા પ્રાચીન ઐતિહાસિક સાંસ્કૃતિક ધરોહર વાળો દેશ છે. આર્મેનિયા ના રાજા એ ચોથી શતાબ્દીમાં જ ઈસાઈ ધર્મ ગ્રહણ કરી લીધો હતો. આ પ્રકારે આર્મેનિયા રાજ્ય [[ઈસાઈ ધર્મ]] ગ્રહણ કરવા વાળો પ્રથમ રાજ્ય છે.<ref>{{cite book|first=રેને|last=ગ્રાઉસૈટ|title=Histoire de l'Arménie|publisher=પાયોટ|year=૧૯૪૭|edition=૧૯૮૪|pages=૧૨૨}}. Estimated dates vary from 284 to 314. Garsoïan (''op.cit.'' p.82), following the research of Ananian, favours the latter.</ref>દેશમાં આર્મેનિયાઈ એપોસ્ટલિક ચર્ચ સૌથી મોટો ધર્મ છે.<ref>''"The conversion of Armenia to Christianity was probably the most crucial step in its history. It turned Armenia sharply away from its Iranian past and stamped it for centuries with an intrinsic character as clear to the native population as to those outside its borders, who identified Armenia almost at once as the first state to adopt Christianity"''. ({{cite book |last=ગાર્સોઇયન|first=નીના|title=પ્રાચીન થી આધુનિક સમયમાં આર્મેનિયાઈ લોકો|editor=સંપા. આર.જી.હોવ્વાનીશિયન|publisher=પાલગ્રેવ મૈકમિલન|year=૧૯૯૭|pages=ભાગ-૧, પૃ.૮૧}}).</ref> આ સિવાય અહીં ઈસાઈયોં, મુસલમાનોં અને અન્ય સંપ્રદાયોં નો નાનકડો સમુદાય છે. અમુક ઈસાઈઓની માન્યતા છે કે નોહ આર્ક અને તેનો પરિવાર અહીં આવી વસી ગયો હતો. આર્મેનિયા (હયાસ્તાન) નો અર્મેનિયાઈ ભાષા માં અર્થ છે કે જમીન છે. છેક નોહ ના પર-પરપૌત્રનું નામ હતું.
 
આર્મેનિય઼ાનું કુલ ક્ષેત્રફળ ૨૯,૮૦૦ કિ.મી² (૧૧,૫૦૬ વર્ગ માઈલ) છે જેમાં ૪.૭૧% જલીય ક્ષેત્ર છે. અનુમાનતઃ (જુલાઈ ૨૦૦૮) અહીંની જનસંખ્યા ૩,૨૩૧,૯૦૦ છે તથા પ્રતિ વર્ગ કિમી ઘનત્વ ૧૦૧ વ્યક્તિ છે. અહીંની જનસંખ્યાનો ૧૦.૬% ભાગ અંતર્રાષ્ટ્રીય ગરીબી રેખા ([[અમરીકી ડાલર]] ૧.૨૫ પ્રતિદિન) ની નીચે નિવાસ કરે છે.<ref>[http://hdr.undp.org/en/media/HDI_2008_EN_Tables.pdf ''માનવ વિકાસ સૂચકાંક''], સારણી:૩ માનવ આય એવં ગરીબી, પૃ.૩૪ અભિગમન તિથિ: ૧ જૂન, ૨૦૦૯</ref> આર્મેનિયા ૪૦થી અધિક અંતર્રાષ્ટ્રીય સંગઠનોં નો સદસ્ય છે. આમાં [[સંયુક્ત રાષ્ટ્ર]], યૂરોપયુરોપ પરિષદ, એશિયાઈ વિકાસ બેંક, [[સ્વતંત્ર દેશોં નો રાષ્ટ્રકુળ]], [[વિશ્વ વ્યાપાર સંગઠન]] તથા ગુટ નિરપેક્ષ સંગઠન આદિ પ્રમુખ છે.
 
ઇતિહાસ ના પાના પર આર્મેનિયા નો આકાર ઘણી બાર બદલાયો છે. આજનું આર્મેનિયા પોતાના પ્રાચીન આકારનું ખૂબ જ નાનું સ્વરૂપ છે. ૮૦ ઈ.પૂ. માં આર્મેનિયા રાજશાહીની અંતર્ગત વર્તમાન [[તુર્કી]] નો અમુક ભૂ-ભાગ, [[સીરિયા]], [[લેબનાન]], [[ઈરાન]], [[ઇરાક]], [[અજ઼રબૈજાન]] અને વર્તમાન આર્મેનિયાનો ભૂ-ભાગ સમ્મિલિત હતાં. [[૧૯૨૦]] થી લઈ [[૧૯૯૧]] સુધી આર્મેનિયા એક સામ્યવાદી દેશ હતો. આ [[સોવિયત સંઘ]] નો એક સદસ્ય હતો. આજે આર્મેનિયા ની [[તુર્કી]] અને [[અઝેરબીજાન]] ને લગેલ સીમા સંઘર્ષને લીધે બંધ રહે છે. [[નાગોર્નો-કારાબાખ]] પર આધિપત્ય ને લઈ [[૧૯૯૨]] માં આર્મેનિયા અને [[અકઝેરબીન]] વચ્ચે લડ઼ાઈ થઈ હતી જે [[૧૯૯૪]] સુધી ચાલી હતી. આજે આ જમીન પર આર્મેનિયાનો અધિકાર છે પણ અઝરબીજાન હજી પણ જમીન પર પોતાનો અધિકાર બતાવે છે.