અમદાવાદ: આવૃત્તિઓ વચ્ચેનો તફાવત
Content deleted Content added
પાનું ખાલી કરી દેવાયું ટેગ્સ: Blanking blanking વિઝ્યુલ સંપાદક: બદલેલ |
No edit summary |
||
લીટી ૧:
{{Infobox Indian jurisdiction
| type = મેટ્રોપોલિટન શહેર
| native_name = અમદાવાદ
| other_name = अहमदाबाद/Ahmedabad
| nickname = કર્ણાવતી
| iucn_category = <!-- for protected areas only -->
| state_name = ગુજરાત
| metro = <!-- for neighbourhoods/suburbs only -->
| skyline = Ahmedabad montage new1.png
| skyline_alt = અમદાવાદની ઓળખ
| skyline_caption = ઉપરથી ઘડિયાળના કાંટેː સાબરમતી આશ્રમનું ગાંધી સ્મારક સંગ્રહાલય, અમદાવાદ રેલ્વે સ્ટેશન, સેપ્ટ યુનિવર્સિટી, કાંકરીયા તળાવ અને હઠીસિંગ મંદિરનો કિર્તી સ્થંભ
| latd = 23.033863
| longd = 72.585022
| display = inline
| base_map = <!-- only if default map not wanted -->
| base_map_alt = <!-- needed even if default map is used -->
| inset_map_alt = <!-- likewise -->
| locator_position = right<!-- left/right -->
| base_map_label = <!-- yes/no -->
| inset_map_marker = <!-- yes/no -->
| map_caption =
| area_total = 205
| area_magnitude =
| area_rank =
| area_total_cite =
| area_metro = 475
| area_metro_cite =
| altitude = 53
| altitude_cite =
| coastline =
| International_Border =
| climate = ઉષ્ણ કટિબંધ
| precip = 932
| temp_annual = ૩૪.૨૬
| temp_winter = ૧૪.૪૫
| temp_summer = ૩૮.૮૨
| destination_1 = વડોદરા
| direction_1 = ઉત્તરમાં
| distance_1 = 120
| mode_1 = ધોરીમાર્ગ
| destination_2 = રાજકોટ
| direction_2 = ઉત્તર-પુર્વમાં
| distance_2 = 230
| mode_2 = ધોરીમાર્ગ
| destination_3 = ગાંધીનગર
| direction_3 = પુર્વમાં
| distance_3 = 27
| mode_3 = ધોરીમાર્ગ
| destination_4 = મહેસાણા
| direction_4 = દક્ષિણમાં
| distance_4 = 76
| mode_4 = ધોરીમાર્ગ
| destination_5 = નવી દિલ્હી
| distance_5 = 933
| mode_5 = ધોરીમાર્ગ
| destination_6 = મંબઈ
| distance_6 = 545
| mode_6 = ધોરીમાર્ગ
| destination_7 = કલકત્તા
| distance_7 = 1924
| mode_7 = ધોરીમાર્ગ
| destination_8 = ચેન્નઈ
| distance_8 = 1826
| mode_8 = ધોરીમાર્ગ
| capital = <!-- for states/territories/regions only -->
| hq = <!-- for districts only -->
| largest_city =
| largest_metro =
| nearest_city =
| region =
| division =
| district = અમદાવાદ<!-- names -->
| districts = <!-- number -->
| taluk_names =
| population_total = 5570585
| population_rank =
| population_as_of = ૨૦૧૧
| population_total_cite =
| population_density = 22473
| population_density_cite =
| population_metro = 6352254
| population_metro_rank = ૭
| population_metro_as_of = ૨૦૧૧
| population_metro_cite =
| sex_ratio = ૧.૧૧
| HDI =
| HDI_rank =
| HDI_year =
| HDI_category =
| literacy = ૮૬.૬૫
| literacy_rank =
| literacy_male = ૯૨.૪૪
| literacy_female = ૮૦.૨૯
| official_languages = <!--For several entries use "collapsible list" (see below)-->
| regional_languages = <!--Officially recognized languages-->
| languages_type = <!--Other type of languages -->
| languages = અંગ્રેજી<!--Other languages list-->
| ethnic_groups = <!--List/breakdown of ethnic groups-->
| ethnic_groups_year = <!--Year of ethnic data (if provided)-->
| leader_title_1 = મેયર
| leader_name_1 = બિજલબેન પટેલ<ref>{{Cite web|url=https://ahmedabadmirror.indiatimes.com/ahmedabad/others/bijal-patel-appointed-city-mayor/articleshow/64593445.cms|title=Bijal Patel appointed city Mayor|website=Ahmedabad Mirror|accessdate=2018-12-14}}</ref> ([[ભારતીય જનતા પાર્ટી|ભાજપ]])
| leader_title_2 = ડેપ્યુટી મેયર
| leader_name_2 = દિનેશ મકવાણા
| leader_title_3 = મ્યુનિસિપલ કમિશનર
| leader_name_3 = વિજય નેહરા
| established_title = સ્થાપના
| established_date = ઇ.સ.૧૪૧૧
| legislature_type =
| legislature_strength =
| parliament_const =
| assembly_const =
| planning_agency = [[અમદાવાદ શહેરી વિકાસ સત્તા મંડળ|ઔડા]]
| civic_agency = [[અમદાવાદ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન|અ. મ્યુ. કો]]
| corp_zone =
| corp_ward = ૬૪
| jurisdiction_title_1 =
| jurisdiction_name_1 =
| jurisdiction_title_2 =
| jurisdiction_name_2 =
| jurisdiction_title_3 =
| jurisdiction_name_3 =
| blank_title_1 =
| blank_value_1 =
| blank_title_2 =
| blank_value_2 =
| blank_title_3 =
| blank_value_3 =
| blank_title_4 =
| blank_value_4 =
| abbreviation = IN-GJ-AH<!-- ISO 3166-2 -->
| area_telephone = ૦૭૯
| postal_code = ૩૮૦૦XX
| unlocode = IN AMD
| vehicle_code_range = GJ 01 અને GJ ૨૭
| website = www.egovamc.com/
| website_caption = અમદાવાદ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન
| portal =
| footnotes =
| seal =
| seal_size =
| seal_alt =
| seal_caption =
| coord_title = yes
| સ્થિતિ = યોગ્ય
}}
'''અમદાવાદ''' ({{ઉચ્ચારણ|amdavad.ogg}}) [[ગુજરાત]] રાજ્યનું સૌથી મોટુંં અને [[ભારત]]નું સાતમા ક્રમનું શહેર છે. [[સાબરમતી]] નદીના કિનારે વસેલું આ શહેર [[અમદાવાદ જિલ્લો|અમદાવાદ જિલ્લા]]નું મુખ્ય મથક છે અને ૧૯૬૦ થી ૧૯૭૨ સુધી ગુજરાત રાજ્યનું પાટનગર રહી ચૂક્યું છે.
અંગ્રેજી શાસન દરમ્યાન અમદાવાદ એક આધુનિક અને મોટુંં શહેર બની ગયું હતું. તે દરમિયાન તેને બોમ્બે પ્રેસિડેન્સીનો એક ભાગ બનાવી દેવામાં આવ્યું. અમદાવાદ ત્યારે પણ ગુજરાત પ્રદેશનો એક અહમ ભાગ રહ્યું. કાપડ ઉદ્યોગનું તે મુખ્ય સ્થળ હતું અને અહીં સ્થપાયેલા ટેક્સ્ટાઈલ ઉદ્યોગને કારણે તેને 'માન્ચેસ્ટર ઓફ ધ ઈસ્ટ' તરીકે ઓળખવામાં આવતું હતું.
== ઇતિહાસ ==
[[ચિત્ર:Cloth map of ahmedabad.jpg|thumb|left|200px|એક કપડા પર અમદાવાદનો નકશો, ૧૯મી સદી]]
પુરાતત્વીય પુરાવા સૂચવે છે કે અમદાવાદ આસપાસનો વિસ્તાર ૧૧મી સદીથી વસવાટ ધરાવે છે અને તે આશાપલ્લી અથવા તો [[આશાવલ]] નામથી ઓળખાતો હતો.<ref>{{Cite book|author= Jane Turner|title=The Dictionary of Art|publisher=Grove|volume=1|isbn=9781884446009|page=૪૭૧|year=૧૯૯૬}}</ref> એ વખતે અણહીલવાડના [[કર્ણદેવ સોલંકી|સોલંકી રાજા કરણદેવે]] આશાવલના રાજા ભીલ<ref>{{Cite book|last1=મિચેલ|first1=જ્યોર્જ|last2=શાહ|first2=સ્નેહલ|last3=બરટોન-પેજ|first3=જોહન|last4=મેહતા|first4=દિનેશ|title=અમદાવાદ|publisher=માર્ગ પબ્લિકેશન|date=૨૮ જુલાઇ ૨૦૦૬|isbn=8185026033|pages=૧૭-૧૯}}</ref> સામે યુદ્ધ જાહેર કર્યું અને કર્ણાવતી નામક શહેરની સ્થાપના કરી, જે અત્યારે સાબરમતી નદી પાસેનો મણીનગર વિસ્તાર તરીકે ઓળખાય છે. સોલંકીનું રાજ ૧૩મી સદી સુધી ચાલ્યું, ત્યાર બાદ ગુજરાતનું સંચાલન ધોળકાના વાઘેલા કુળના હાથમાં આવ્યું. સન ૧૪૧૧માં મુસલમાનોના ભારત પરના આક્રમણ દરમ્યાન કર્ણાવતી પર દિલ્હીના સુલતાને વિજય મેળવ્યો અને ગુજરાતમાં મુઝફ્ફરીદ વંશની સ્થાપના કરી. ગુજરાત સલ્તનત બની અને સુલતાન [[અહમદશાહ|અહમદશાહે]] તેના પાટનગર તરીકે કર્ણાવતી પાસેની જગા પસંદ કરી. તેનું નામ પોતાના નામ પરથી 'અહમદાબાદ' રાખ્યું. સમય જતાં તે અપભ્રંશ થઈને 'અમદાવાદ'<ref>{{Cite book|title=સેતુ શહેર મેપ: અમદાવાદ-ગાંધીનગર |publisher=સેતુ પબલીકેશન |year=૧૯૯૮ | page=૧}}</ref> તરીકે ઓળખાવા લાગ્યું.
અહમદશાહે ૨૬ ફેબ્રુઆરી ૧૪૧૧ના રોજ શહેરનો પાયો [[માણેક બુરજ|માણેક બુર્જ]] પાસે નાખ્યો<ref name="Pandya 2010">{{cite web | last=Pandya | first=Yatin | title=In Ahmedabad, history is still alive as tradition | website=dna | date=૧૪ નવેમ્બર ૨૦૧૦ | url=http://www.dnaindia.com/analysis/column-in-ahmedabad-history-is-still-alive-as-tradition-1466396 | accessdate=૨૬ ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૬}}</ref> (૧.૨૦ બપોરે, ગુરૂવાર, ધુ અલ-કિદાહ, હિજરી વર્ષ ૮૧૩<ref>{{cite web|url=http://www.egovamc.com/AhmCity/history.aspx|title=History|website=[[અમદાવાદ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન]]|accessdate=૨૭ ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૬|archive-url=http://web.archive.org/web/20160223012426/http://egovamc.com/AhmCity/history.aspx|archive-date=૨૩ ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૬|quote=Jilkad is anglicized name of the month [[Dhu al-Qi'dah]], Hijri year not mentioned but derived from date converter}}</ref>). તેણે નવી રાજધાની ૪ માર્ચ ૧૪૧૧ના રોજ નક્કી કરી હતી.
દંતકથા અનુસાર અહમદશાહ બાદશાહ જ્યારે સાબરમતી નદીને કિનારે ટહેલતા હતા ત્યારે તેમણે એક સસલાંને કુતરાનો પીછો કરતા જોયું. સુલતાન કે જેઓ તેમના રાજ્યની રાજધાની વસાવવા માટેના સ્થળની શોધમાં હતા તેઓ આ બહાદુરીના કારનામાંથી પ્રાભાવિત થઇને સાબરમતી નદી કિનારા નજીકનો જંગલ વિસ્તાર પાટનગરની સ્થાપના માટે નક્કી કર્યો. આ બનાવ એક લોકપ્રિય કહેવતમાં વર્ણવેલ છે: ''જબ કુત્તે પે સસ્સા આયા, તબ બાદશાહને શહેર બસાયા''.
ઈ.સ. ૧૪૮૭માં અહમદ શાહના પૌત્ર [[મહમદ બેગડો|મહમદ બેગડા]]એ અમદાવાદની ચોતરફ ૧૦ કી.મી. પરીમીતીનો કોટ ચણાવ્યો, જેમાં ૧૨ દરવાજા અને ૧૮૯ પંચકોણી બુરજોનો સમાવેશ થાય છે.<ref>{{Cite book|author= G Kuppuram|title=India Through the Ages: History, Art, Culture, and Religion|publisher=Sundeep Prakashan|isbn=9788185067087|url= https://books.google.com/?id=AvggAAAAMAAJ&q=ahmedabad+189+bastions+and+over+6,000+battlements.&dq=ahmedabad+189+bastions+and+over+6,000+battlements. |accessdate=૨૬ જુલાઇ ૨૦૦૮|page=૭૩૯|year=૧૯૮૮}}</ref> ઈ.સ. ૧૫૫૩માં જ્યારે ગુજરાતના રાજા બહાદુર શાહ ભાગીને દીવ જતા રહ્યા ત્યારે રાજા હુમાયુએ અમદાવાદ પર આંશિક કબજો કર્યો હતો.<ref>''ધ મુઘલ થ્રોન'' by Abraham Eraly pg.47</ref> ત્યાર બાદ અમદાવાદ પર મુઝાફરીદ લોકોનો ફરીથી કબજો થઈ ગયો હતો અને પછી મુગલ રાજા [[અકબર|અકબરે]] અમદાવાદને પાછું પોતાનું રાજ્ય બનાવ્યું. મુગલકાળ દરમ્યાન અમદાવાદ, રાજ્યનું ધમધમતું ઔદ્યોગિક કેન્દ્ર બન્યું જ્યાંથી કાપડ [[યુરોપ]] મોકલાતું. મુગલ રાજા શાહજહાંએ પોતાનો ઘણો સમય અમદાવાદમાં વિતાવ્યો, જે દરમ્યાન તેણે શાહીબાગમાં આવેલો મોતી શાહી મહાલ બનાવડાવ્યો. અમદાવાદ ૧૭૫૮ સુધી મુગલોનું મુખ્યાલય રહ્યું, ત્યાર બાદ તેમણે મરાઠા સામે સમર્પણ કર્યું.<ref>{{Cite book|last=પ્રકાશ|first=ઓમ|title=Encyclopaedic History of Indian Freedom Movement|publisher=અનમોલ પબ્લીકેશન|year=૨૦૦૩|pages=૨૮૨-૨૮૪|isbn=8126109386|url= http://books.google.com/?id=SZ3lI4LANVcC&pg=PA283&dq=ahmedabad+mughal+rule+ended+maratha |accessdate=૨૬ જુલાઇ ૨૦૦૮}}</ref> મરાઠાકાળ દરમ્યાન અમદાવાદ તેની ચમક ધીરે ધીરે ખોવા માંડ્યું અને તે પૂનાના પેશ્વા અને બરોડાના ગાયકવાડના મતભેદનો શિકાર બન્યું.<ref name="GNHistory">{{Cite book|last=Kalia|first=Ravi|title=Gandhinagar: Building National Identity in Postcolonial India|publisher=Univ of South Carolina Press|year=૨૦૦૪|chapter=The Politics of Site|isbn=157003544X|pages=30–59|url= http://books.google.com/?id=RVhNO2MwOCAC&pg=PA39&dq=Gaekwad++mughal+ahmedabad |accessdate=૨૬ જુલાઇ ૨૦૦૮}}</ref>
અંગ્રજોના શાસનકાળ દરમિયાન અમદાવાદ એક મુખ્ય નગર બની ગયું. અહીં તેમણે કોર્ટ, નગરપાલિકા વગેરે સ્થાપ્યાં. કાપડની મિલોને કારણે અમદાવાદ 'પૂર્વનું માંચેસ્ટર' પણ કહેવાતું હતું. મે ૧૯૬૦થી નવા બનેલા ગુજરાત રાજ્યનું પાટનગર બન્યુ. ગાંધીનગર નવું પાટનગર બનવા છતાં અમદાવાદની મહત્તા એવી જ રહી છે. સામાન્ય રીતે આજકાલ ગાંધીનગરને ગુજરાતનું રાજકીય પાટનગર અને અમદાવાદને વાણિજ્યિક પાટનગર કહેવામા આવે છે.
ઐતિહાસિક અમદાવાદ આજે ધીકતું વ્યાપારી કેન્દ્ર છે. અમદાવાદ મુખ્યત્વે ૩ ભાગમાં વહેંચાયેલું છે. જૂનું શહેર મુંબઈ દિલ્હી રેલવે લાઇન અને સાબરમતી નદીની વચ્ચે વસેલ છે. રેલવે લાઇનની પૂર્વે ઔધોગિક વિકાસ થથો છે જયારે નવું શહેર જે નદીની પશ્ચિમ દિશામાં વિકસેલ છે. જુનું શહેર ગીચ છે જ્યારે નવું શહેર ઘણું વ્યવસ્થિત અને પહોળા રસ્તા વાળુ છે. વ્યાપારી કેન્દ્ર હોવા ઉપરાંત અમદાવાદ એક મહત્વનું ઔધોગિક કેન્દ્ર છે, જેમાં કાપડ, રંગ, રસાયણ અને આભુષણોને લગતા ઉધોગો મુખ્ય છે. અમદાવાદ શહેર ઇતિહાસમા એક અન્ય કારણે પણ પ્રસિદ્ધ છે, અને એ છે મહાત્મા ગાંધીએ અહીં સાબરમતીના કિનારે સ્થાપેલો [[ગાંધી આશ્રમ]].
સાબરમતી નદીના કિનારે રીવર ફ્રન્ટ યોજના વિકસાવવામાં આવી છે જેનાથી શહેરની રોનક બદલાઇ છે. હાલમાં ૧૦.૪ કિમી ચાલવા માટેનો રસ્તો જાહેર ઉપયોગ માટે ખુલ્લો મુકવામા આવ્યો છે. આ ઉપંરાત મનોરંજન માટે સ્પીડ બોટ અને મોટર બોટ સવારી પણ નહેરુ બ્રિજ અને ગાંધી પુલ વચ્ચે કામ કરી રહી છે. ૨૦૦૯માં અમદાવાદ શહેરમાં [[અમદાવાદ બીઆરટીએસ|બી.આર.ટી.એસ.]] સુવિધા શરૂ થઇ છે જેને લીધે શહેરમાં માર્ગપરિવહનનું એક તદ્દન નવું માળખું અસ્તિત્વમાં આવ્યું છે અને અમદાવાદના પશ્ચિમના વિસ્તારોને સળંગ બસ સેવા દ્વારા પૂર્વના વિસ્તારો સાથે સાંકળી લેવામાં આવ્યું છે, જેના કારણે અમદાવાદની બંને દિશાના નાગરિકોનું અંતર ઘટી ગયું છે.<ref>{{cite web |url= http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-12-27/ahmedabad/28075270_1_brts-buses-ajl-chandranagar|title= BRTS bridges city's east-west divide|last= કુમાર|first=મનિષ|date= ૨૭ ડિસેમ્બર ૨૦૦૯|work= સમાચાર|publisher=ધ ટાઇમ્સ ઓફ ઇન્ડિયા |accessdate=૨૫ મે ૨૦૧૩}}</ref>
==ભૂગોળ==
{{મુખ્ય|અમદાવાદની ભૂગોળ}}
અમદાવાદ પશ્ચિમ ભારતમાં ઉત્તર-મધ્ય ગુજરાતમાં સમુદ્રની સપાટીથી ૫૩ મીટર (૧૭૪ ફીટ)ની ઊંચાઈએ સાબરમતી નદીના કિનારે સ્થિત છે. જે ૪૬૪.૧૬ ચો. કિમી (૧૭૯ ચો. માઇલ) જેટલા વિસ્તારમાં ફેલાયેલું છે<ref name="AMC">{{cite web|title=Amdavad city|url=http://www.egovamc.com/AhmCity/introduction_Eng.aspx|accessdate=૨૦ જુન ૨૦૧૨}}</ref>.
શહેર એક સૂકા અને રેતાળ વિસ્તારમાં આવેલું છે. શહેરમાં અનેક તળાવો છે, જે પૈકીનું સૌથી પ્રખ્યાત અને અમદાવાદની ઓળખ સમાન [[કાંકરિયા તળાવ]] છે. આ ઉપરાંત [[વસ્ત્રાપુર તળાવ]], નારોલ/સરખેજ પાસે [[ચંડોળા તળાવ]], બાપુનગરમાં લાલબહાદુર શાસ્ત્રી તળાવ, જીવરાજ પાર્કમાં મલાવ તળાવ, વટવાનું બીબી તળાવ વગેરે અન્ય મોટા તળાવો છે.
==અમદાવાદ બી.આર.ટી.એસ==
{{મુખ્ય|અમદાવાદ બીઆરટીએસ}}
અમદાવાદ શહેરની બી.આર.ટી.એસ. સેવા, જેની દેખરેખ અમદાવાદ જનમાર્ગ લિમિટેડ હેઠળ ચાલી રહી છે,જે [[અમદાવાદ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન]]ની પેટાકંપની છે. તે [[સેપ્ટ યુનિવર્સિટી]] દ્વારા રચાયેલ છે. આ સેવાનો પહેલો ભાગ જે આર.ટી.ઓ. અને પીરાણાને જોડતો બનાવેલો, જેનુ ઉદ્ઘાટન [[ગુજરાતના મુખ્યમંત્રીઓ|ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી]] [[નરેન્દ્ર મોદી]]એ ૧૪ ઑક્ટોબર ૨૦૦૯ના રોજ કર્યુ હતુ. બીજો ભાગ જે ચંદ્રનગર અને [[કાંકરિયા તળાવ]]ને જોડતો બનાવેલો છે, સંપૂર્ણ બી.આર.ટી.એસ. સેવા હાલમાં કાર્યરત છે.
== મહત્વ ==
* [[સરદાર પટેલ|સરદાર પટેલે]] અમદાવાદથી રાજકીય ક્ષેત્રમાં જંપલાવ્યું હતું.
* [[મહાત્મા ગાંધી]]એ સાબરમતી નદીના પશ્ચિમ તીરે કોચરબ આશ્રમની સ્થાપના કરી જે આજે [[કસ્તુરબા]] આશ્રમ તરીકે ઓળખાય છે અને બીજો આશ્રમ વાડજ નજીક સાબરમતી વિસ્તારમાં સ્થાપ્યો જે આજે [[ગાંધી આશ્રમ]] તરીકે ઓળખાય છે. અંગ્રજોના શાસન કાળ દરમિયાન ગાંધીજીના લીધે અમદાવાદ [[ભારતીય સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામ]]નું મુખ્ય મથક બની રહ્યું.
* [[ગુજરાત વિદ્યાપીઠ]]ની સ્થાપના ગાંધીજીએ ૧૯૨૦ માં અમદાવાદ માં કરી.
* [[વિક્રમ સારાભાઈ|ડો. વિક્રમ સારાભાઈ]] નો ઉછેર અમદાવાદમાં થયો અને સારાભાઈ ઉદ્યોગ અમદાવાદમાં વિકસ્યો. તેમના સહયોગથી ભારતીય અવકાશ સંશોધન કેન્દ્ર(ઈસરો), ટેક્ષટાઇલ સંશોધન કેન્દ્ર (અટીરા) અને [[ભૌતિક અનુસંધાન પ્રયોગશાળા]] (પી.આર.એલ.) અમદાવાદમાં સ્થપાયા.
* [[કસ્તુરભાઇ લાલભાઇ]] અને લાલભાઈ દલપતભાઈ જેવા ઉદ્યોગપતિઓના પ્રયત્ન અને સહયોગથી ગુજરાત યુનિવર્સિટી સંકુલમાં [[લાલભાઈ દલપતભાઈ ઈજનેરી મહાવિદ્યાલય]] (એલ. ડી. એન્જીનીયરીંગ) અને એલ. ડી. આર્ટસ કોલેજો અને બીજી સંસ્થાઓ સ્થપાઇ.
* ભારત અને એશિયાની પ્રથમ કક્ષાની સંસ્થા [[ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ મેનેજમેન્ટ અમદાવાદ]] (આઇ.આઇ.એમ.) અમદાવાદમાં આવેલી છે. તે સિવાયની નેશનલ ઇન્સ્ટીટયુટ ઓફ ડીઝાઇન, ધીરુભાઈ અંબાણી ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઓફ કોમ્યુનિકેશન એન્ડ ઇન્ફર્મેશન ટેકનોલોજી (DA-IICT) અને પ્લાઝમા અનુસંધાન સંસ્થાન ([http://www.ipr.res.in/ IPR]) પણ અમદાવાદમાં આવેલ છે.
* અમદાવાદ આજે અન્ય મેટ્રો શહેરો જેવા કે [[મુંબઈ]], [[દિલ્હી]], [[કોલકાતા|કોલકત્તા]], [[ચેન્નાઈ]] ની સમકક્ષ બની ગયેલ છે.
== જોવાલાયક સ્થળો ==
=== સ્થળોની યાદી ===
{| Border="1" cellpadding="3" cellspacing="1" style="border:3px ridge LightBlue; box-shadow: 5px 5px 20px #aaaaaa;" width="75%"
|-
|bgcolor = "AliceBlue" valign="top" |
* [[ગાંધી આશ્રમ]]
* [[સરદાર પટેલ સ્મારક ભવન]]
* [[કાંકરિયા તળાવ]]
* [[હઠીસિંહનાં દેરા]]
* [[સાયન્સ સીટી]]
* [[અડાલજની વાવ]]
* [[સીદીસૈયદની જાળી]]
* [[જામા મસ્જિદ|જામા મસ્જિદ, જુમ્મા મસ્જિદ]]
| bgcolor = "GhostWhite" valign="top" |
* [[ઝૂલતા મિનારા]]
* કાલુપુર સ્વામિનારાયણ મંદિર
* [[ઇસ્કોન મંદિર]]
* [[સ્મૃતિ મંદિર, ઘોડાસર]]
* વૈષ્ણોદેવી મંદિર
* [[ભાગવત વિદ્યાપીઠ]]
* [[વસ્ત્રાપુર તળાવ]]
* કેમ્પ હનુમાન
| bgcolor = "AliceBlue" valign="top" |
* ભદ્રકાળી મંદિર
* [[ભદ્રનો કિલ્લો]]
* સ્વામિનારાયણ મંદિર, શાહીબાગ
* આદિવાસી સંગ્રહાલય, ગુજરાત વિદ્યાપીઠ
* [[સરખેજ રોઝા|સરખેજનો રોઝો]]
* કેલિકો મ્યુઝિયમ
* [[માણેક ચોક]]
* [[રાણીનો હજીરો]]
| bgcolor = "GhostWhite" valign="top" |
* સાબરમતી રિવર ફ્રન્ટ
* તિરૂપતિ બાલાજી મંદિર, એસ. જી. માર્ગ
* વિક્રમ સારાભાઈ અવકાશ પ્રદર્શન, ઈસરો
* ત્રિ મંદિર, અડાલજ
* ઓટોવર્લ્ડ વિન્ટેજ કાર મ્યુઝિયમ
|}
<br />
{| Border="1" cellpadding="3" cellspacing="1" style="border:3px ridge LightBlue; box-shadow: 5px 5px 20px #aaaaaa;" width="75%"
!colspan=6|અમદાવાદની તસ્વીરો
|-
|bgcolor = "AliceBlue" valign="center" align="center"|
[[ચિત્ર:Amdavad Aerial.jpg|x125px|center]]
|bgcolor = "AliceBlue" valign="center" align="center" |
[[ચિત્ર:Altstadt_Ahmedabad.jpg|x125px|center]]
|bgcolor = "AliceBlue" valign="center" align="center"|
[[ચિત્ર:Sidi Saiyyad Ni Jaali.jpg|x125px|center]]
|bgcolor = "AliceBlue" valign="center" align="center" |
[[ચિત્ર:Ahmedabad-VijaliGhar.jpg|x125px|center]]
|bgcolor = "AliceBlue" valign="center" align="center" |
[[ચિત્ર:Shree Swaminarayan Sampraday, Ahmedabad.jpg|x125px|center]]
|bgcolor = "AliceBlue" valign="center" align="center"|
[[ચિત્ર:Sanskar Kendra Museum.JPG|225x125px|center]]
|-
|align="center"|સાબરમતી નદી પર<br/>આવેલા નવ પુલોનો એક '''નહેરુ પુલ'''<br/>જે શહેરના પૂર્વ અને પશ્ચિમ વિસ્તારને જોડે છે.||align="center"|અમદાવાદ શહેરની<br/>એક પોળનું દ્રશ્ય||align="center"|સીદી સૈયદની જાળી||align="center"|સીદી સૈયદની જાળીએથી વીજળીઘરની<br/>દિશામાં પાડેલ છબી||align="center"|સ્વામીનારાયણ મંદિર, કાલુપુર, અમદાવાદ||align="center"|સંસ્કાર કેન્દ્ર મ્યુઝિયમ
|}
==હવામાન==
૧૯મી મે ૨૦૧૬ના દિવસે બપોરે ૪૮ ડીગ્રી સેન્ટીગ્રેડ તાપમાન નોંધાવાની સાથે અમદાવાદમાં તાપમાનનો છેલ્લા ૧૦૦ વરસ નો રેકોર્ડ તુટ્યો હતો. છેલ્લે ૧૭મી મે ૧૯૧૬ના દિવસે ૪૭.૮ ડીગ્રી સેન્ટીગ્રેડ તાપમાન નોંધાયું હતું<ref>{{cite web|title=અમદાવાદના તાપમાન વિષેના નવગુજરાત સમયમાં પ્રથમ પાને સમાચાર|url=http://epaper.navgujaratsamay.com/epaperimages//20052016//20052016-md-hr-1.pdf|accessdate=૨૦ મે ૨૦૧૬}}</ref>.
{{weather box
|width = auto
|location = અમદાવાદ
|metric first = Yes
|single line = Yes
|Jan record high C = 33
|Feb record high C = 38
|Mar record high C = 41
|Apr record high C = 42.8
|May record high C = 43
|Jun record high C = 43.4
|Jul record high C = 39
|Aug record high C = 39
|Sep record high C = 42
|Oct record high C = 40
|Nov record high C = 38
|Dec record high C = 32
|Jan high C = 28.3
|Feb high C = 30.4
|Mar high C = 35.6
|Apr high C = 39.8
|May high C = 41.5
|Jun high C = 38.4
|Jul high C = 33.4
|Aug high C = 31.8
|Sep high C = 34.0
|Oct high C = 35.8
|Nov high C = 32.8
|Dec high C = 29.3
|Jan low C = 11.8
|Feb low C = 13.9
|Mar low C = 18.9
|Apr low C = 23.7
|May low C = 26.2
|Jun low C = 27.2
|Jul low C = 25.6
|Aug low C = 24.6
|Sep low C = 24.2
|Oct low C = 21.1
|Nov low C = 16.6
|Dec low C = 13.2
|Jan record low C = 7
|Feb record low C = 6
|Mar record low C = 10
|Apr record low C = 18
|May record low C = 18
|Jun record low C = 22
|Jul record low C = 22
|Aug record low C = 21
|Sep record low C = 20
|Oct record low C = 13
|Nov record low C = 10
|Dec record low C = 5
|rain colour = green
|Jan rain mm = 2.0
|Feb rain mm = 1.0
|Mar rain mm = 0
|Apr rain mm = 3.0
|May rain mm = 20.0
|Jun rain mm = 103.0
|Jul rain mm = 247.0
|Aug rain mm = 288.0
|Sep rain mm = 83.0
|Oct rain mm = 23.0
|Nov rain mm = 14.0
|Dec rain mm = 5.0
|Jan rain days = 0.3
|Feb rain days = 0.3
|Mar rain days = 0.1
|Apr rain days = 0.3
|May rain days = 0.9
|Jun rain days = 4.8
|Jul rain days = 13.6
|Aug rain days = 15.0
|Sep rain days = 5.8
|Oct rain days = 1.1
|Nov rain days = 1.1
|Dec rain days = 0.3
|unit rain days = 0.1 mm
|Jan sun = 288.3
|Feb sun = 274.4
|Mar sun = 279.0
|Apr sun = 297.0
|May sun = 328.6
|Jun sun = 237.0
|Jul sun = 130.2
|Aug sun = 111.6
|Sep sun = 222.0
|Oct sun = 291.4
|Nov sun = 273.0
|Dec sun = 288.3
|source 1 = HKO<ref>{{cite web|title=અમદાવાદ-હવામાન|url=http://www.hko.gov.hk/wxinfo/climat/world/eng/asia/india/ahmedabad_e.htm|accessdate=૧ મે ૨૦૧૨}}</ref>
}}
== આ પણ જુઓ ==
* [[અમદાવાદના દરવાજા]]
* [[અમદાવાદની પોળોની યાદી|અમદાવાદની પોળો]]
== સંદર્ભ ==
{{Reflist}}
== બાહ્ય કડીઓ ==
{{Commons category|Ahmedabad|અમદાવાદ}}
{{wikivoyage|Ahmedabad|અમદાવાદ}}
* [http://www.egovamc.com અમદાવાદ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન, અધિકૃત વેબસાઇટ]
* [http://ahmedabaddp.gujarat.gov.in અમદાવાદ જિલ્લા પંચાયત, અધિકૃત વેબસાઇટ]
{{અમદાવાદ શહેર}}
{{૧૦ લાખથી વધુ વસ્તીવાળા ભારતના શહેરો}}
[[શ્રેણી:અમદાવાદ]]
[[શ્રેણી:ગુજરાતનાં શહેરો અને નગરો]]
[[શ્રેણી:ગુજરાતનાં તાલુકા મથકો]]
{{ઉમદા લેખ}}
| |||