સમાજવાદ: આવૃત્તિઓ વચ્ચેનો તફાવત

જે '''મૂડીવાદી શોષણ વિરોધી સમાજવાદી ક્રાંતિ''' થકી જ થઈ શકે.. આને આર્થિિક અને રાજકીય વિચારસરણી છે, કે જે માને છે કે કામ કરનારા ઓના લિધે કામ થાય છે શ્રમજીવી લોકોના લીધે ચાલે છે એટલે ઉત્પ્પાદન તમામ સાધનોની પેદાશ, સર્જન, વહેંચણી તથા વિનિમય પર સમગ્ર [[સમાજ]]ની માલિકી તથા પ્રભુત્ત્વ હોવું જોઈએ જ. .<ref name="મૂળે૨૦૦૭">{{cite encyclopedia|last=મૂળે|first=બાળકૃષ્ણ માધવરાવ|title=સમાજવાદ|encyclopedia=[[ગુજરાતી વિશ્વકોશ]]|publisher=ગુજરાતી વિશ્વકોશ ટ્રસ્ટ|date=જાન્યુઆરી ૨૦૦૭|editor-last=ઠાકર|editor-first=ધીરુભાઈ|editor-link=ધીરુભાઈ ઠાકર|edition=પ્રથમ|volume=ખંડ ૨૨ (સ – સા)|publication-location=અમદાવાદ|page=૨૨૩|oclc=213511854}}</ref> સમાજવાદ માને છે કે ન્યાયના ધોરણ પર હાલની ઔદ્યોગિક પદ્ધતિ રચવા માટે દેશના ઉદ્યોગોની માલિકી અને વ્યવસ્થા સમાજને અથવા સમસ્ત પ્રજાને હસ્તક હોવાં જોઈએ. અહિં રાજ્યના એક તંત્ર હેઠળ ઉદ્યોગ-વ્યવસ્થા રચવાનો ઈરાદો હોય છે

 

 

 

સમાજવાદનો ઉદ્દેશ્ય સમાજની જરુરિયાત પુરી કરવી છે , વ્યક્તિગત કે સામૂહિક સ્વાર્થ પુરો કરવો નહિ....

 

સમાજવાદી તંત્રોને બિન-બજાર અને બજાર સ્વરૂપોમાં વહેંચવામાં આવે છે.<ref name="Kolb">{{Cite book|title=Encyclopedia of Business Ethics and Society, First Edition|last=Kolb|first=Robert|date=19 October 2007|publisher=SAGE Publications, Inc|isbn=978-1412916523|page=1345|quote=There are many forms of socialism, all of which eliminate private ownership of capital and replace it with collective ownership. These many forms, all focused on advancing distributive justice for long-term social welfare, can be divided into two broad types of socialism: nonmarket and market.}}</ref> બિન-બજાર પ્રકારના સમાજવાદમાં પરિબળ બજારો અને નાણાંની જગ્યાએ એન્જીનિયરિંગ અને તકનીકી માપદંડનો સમાવિષ્ટ ગણતરીના સાથે સમાવેશ થાય છે, જેથી ત્યાં એક આર્થિક મિકેનિઝમ ઉત્પન્ન થાય છે જે [[મૂડીવાદ|મૂડીવાદના]] જ જુદા જુદા આર્થિક કાયદા અનુસાર કાર્ય કરે છે. મૂડી સંચય અને નફા પ્રણાલી સાથે પરંપરાગત રીતે સંકળાયેલ નબળાઇઓ અને કટોકટીઓને દૂર કરવા એ બિન-બજાર સમાજવાદનો હેતુ છે.{{Refn|<ref>{{cite book |last=Bockman |first=Johanna |title=Markets in the name of Socialism: The Left-Wing origins of Neoliberalism |publisher=Stanford University Press |year=2011 |isbn=978-0-8047-7566-3 |page=20 |quote=socialism would function without capitalist economic categories—such as money, prices, interest, profits and rent—and thus would function according to laws other than those described by current economic science. While some socialists recognised the need for money and prices at least during the transition from capitalism to socialism, socialists more commonly believed that the socialist economy would soon administratively mobilise the economy in physical units without the use of prices or money.}}</ref><ref>{{cite book |last=Steele |first=David Ramsay |title=From Marx to Mises: Post Capitalist Society and the Challenge of Economic Calculation |publisher=Open Court |date=1999 |isbn=978-0-87548-449-5 |pages=175–77 |quote=Especially before the 1930s, many socialists and anti-socialists implicitly accepted some form of the following for the incompatibility of state-owned industry and factor markets. A market transaction is an exchange of property titles between two independent transactors. Thus internal market exchanges cease when all of industry is brought into the ownership of a single entity, whether the state or some other organization...the discussion applies equally to any form of social or community ownership, where the owning entity is conceived as a single organization or administration.}}</ref><ref>''Is Socialism Dead? A Comment on Market Socialism and Basic Income Capitalism'', by Arneson, Richard J. 1992. Ethics, vol. 102, no. 3, pp. 485–511. April 1992: "Marxian socialism is often identified with the call to organize economic activity on a nonmarket basis."</ref><ref>''Market Socialism: The Debate Among Socialists'', by Schweickart, David; Lawler, James; Ticktin, Hillel; Ollman, Bertell. 1998. From "The Difference Between Marxism and Market Socialism" (pp. 61–63): "More fundamentally, a socialist society must be one in which the economy is run on the principle of the direct satisfaction of human needs...Exchange-value, prices and so money are goals in themselves in a capitalist society or in any market. There is no necessary connection between the accumulation of capital or sums of money and human welfare. Under conditions of backwardness, the spur of money and the accumulation of wealth has led to a massive growth in industry and technology ... It seems an odd argument to say that a capitalist will only be efficient in producing use-value of a good quality when trying to make more money than the next capitalist. It would seem easier to rely on the planning of use-values in a rational way, which because there is no duplication, would be produced more cheaply and be of a higher quality."</ref><ref>''The Economics of Feasible Socialism Revisited'', by Nove, Alexander. 1991. p. 13: "Under socialism, by definition, it (private property and factor markets) would be eliminated. There would then be something like ‘scientific management’, ‘the science of socially organized production’, but it would not be economics."</ref><ref>{{cite web |title=Socialism and Capitalism: Are They Qualitatively Different Socioeconomic Systems? |last=Kotz |first=David M. |accessdate=19 February 2011 |website=University of Massachusetts |url=http://people.umass.edu/dmkotz/Soc_and_Cap_Diff_Syst_06_12.pdf }} "This understanding of socialism was held not just by revolutionary Marxist socialists but also by evolutionary socialists, Christian socialists, and even anarchists. At that time, there was also wide agreement about the basic institutions of the future socialist system: public ownership instead of private ownership of the means of production, economic planning instead of market forces, production for use instead of for profit."</ref><ref name="Toward a Socialism for the Future, in the Wake of the Demise of the Socialism of the Past 1">''Toward a Socialism for the Future, in the Wake of the Demise of the Socialism of the Past'', by Weisskopf, Thomas E. 1992. Review of Radical Political Economics, Vol. 24, No. 3–4, p. 2: "Socialism has historically been committed to the improvement of people's material standards of living. Indeed, in earlier days many socialists saw the promotion of improving material living standards as the primary basis for socialism's claim to superiority over capitalism, for socialism was to overcome the irrationality and inefficiency seen as endemic to a capitalist system of economic organization."</ref><ref>{{cite book |last=Prychito |first=David L. |title=Markets, Planning, and Democracy: Essays After the Collapse of Communism |publisher=Edward Elgar Publishing |date=2002 |isbn=978-1-84064-519-4 |page=12 |quote=Socialism is a system based upon de facto public or social ownership of the means of production, the abolition of a hierarchical division of labor in the enterprise, a consciously organized social division of labor. Under socialism, money, competitive pricing, and profit-loss accounting would be destroyed.}}</ref>}} તેનાથી વિપરીત રૂપે બજારોના સમાજવાદે નાણાકીય ભાવો, પરિબળ બજારો અને કેટલાક કિસ્સાઓમાં નફાના હેતુનો ઉપયોગ જાળવી રાખ્યો છે, જે સામાજીક માલિકીના ઉદ્યોગોના સંચાલન અને તેમની વચ્ચે મૂડી ચીજોની ફાળવણી સંદર્ભે છે. આ કંપનીઓ દ્વારા પ્રાપ્ત નફો પ્રત્યેક કંપનીના કર્મચારીઓ દ્વારા સીધો જ નિયંત્રિત કરવામાં આવતો હોય છે અથવા સામાજિક ડિવિડન્ડના રૂપમાં મોટા પ્રમાણમાં સમાજને પ્રાપ્ત થતો હોય છે.<ref name="Social Dividend versus Basic Income Guarantee in Market Socialism, 2004">''Social Dividend versus Basic Income Guarantee in Market Socialism'', by Marangos, John. 2004. International Journal of Political Economy, vol. 34, no. 3, Fall 2004.</ref> <ref>{{Cite book|title=Encyclopedia of Political Economy, Volume 2|last=O'Hara|first=Phillip|date=2000|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-0-415-24187-8|page=71|quote=Market socialism is the general designation for a number of models of economic systems. On the one hand, the market mechanism is utilized to distribute economic output, to organize production and to allocate factor inputs. On the other hand, the economic surplus accrues to society at large rather than to a class of private (capitalist) owners, through some form of collective, public or social ownership of capital.}}</ref><ref>{{Cite book|title=Socialism After Communism: The New Market Socialism|last=Pierson|first=Christopher|date=1995|publisher=Pennsylvania State Univ Press|isbn=978-0-271-01478-4|page=96|quote=At the heart of the market socialist model is the abolition of the large-scale private ownership of capital and its replacement by some form of ‘social ownership’. Even the most conservative accounts of market socialism insist that this abolition of large-scale holdings of private capital is essential. This requirement is fully consistent with the market socialists’ general claim that the vices of market capitalism lie not with the institutions of the market but with (the consequences of) the private ownership of capital...}}</ref>

 

સમાજવાદી રાજકારણ અભિગમમાં આંતરરાષ્ટ્રીયવાદી અને રાષ્ટ્રવાદી બંને રહ્યું છે; રાજકીય પક્ષો દ્વારા સંગઠિત તે પક્ષના આંતરિક રાજકારણનો વિરોધ કરે છે; ટ્રેડ યુનિયન સાથે ઓવરલેપિંગ સમયે અને અન્ય સમયે સ્વતંત્ર અને યુનિયનોની ટીકાત્મક ભૂમિકા ભજવે છે; તે ઔદ્યોગિક અને વિકાસશીલ દેશો બંનેમાં હાજર છે.<ref>"In fact, socialism has been both centralist and local; organized from above and built from below; visionary and pragmatic; revolutionary and reformist; anti-state and statist; internationalist and nationalist; harnessed to political parties and shunning them; an outgrowth of trade unionism and independent of it; a feature of rich industrialized countries and poor peasant-based communities" Michael Newman. Socialism: A very Short introduction. Oxford University Press. 2005. p. 2.</ref> સમાજવાદી ચળવળમાં ઉદ્ભવતી સામાજિક લોકશાહીએ બજાર સાથે મિશ્ર અર્થતંત્રને સ્વીકાર્યું છે જેમાં આવક પુનઃવિતરણ અથવા આવક નિયમન અને કલ્યાણકારી રાજ્યના રૂપમાં નોંધપાત્ર રીતે રાજ્ય તરફથી દખલનો સમાવેશ થાય છે. બજાર સમાજવાદ એ એક પ્રકારની આર્થિક લોકશાહી ની દરખાસ્ત કરે છે જ્યાં કંપનીઓ, ચલણો, રોકાણો અને કુદરતી સંસાધનોનું વધુ વિકેન્દ્રિત નિયંત્રણ છે.