વિકિપીડિયા

વિભૂત શાહ: આવૃત્તિઓ વચ્ચેનો તફાવત

Browse history interactively
નવા ફેરફાર →
Content deleted Content added
Visualવિકિલખાણ
"Vibhut Shah" પાનાનું ભાષાંતર કરીને બનાવેલ
 
No edit summary
લીટી ૧:
{{માહિતીચોકઠું લેખક
| name = Vibhutવિભૂત Shahશાહ
| education =
| signature_alt =
લીટી ૧૩:
| genre = Romantic fiction
| period =
| alma_mater = [[ગુજરાત યુનિવર્સીટી], [[મહારાજા સયાજીરાવ યુનિવર્સીટી ઓફ બરોડા]]
| alma_mater = [[Gujarat University]], [[Maharaja Sayajirao University of Baroda]]
| citizenship =
| image = Vibhut Shah at the Gujarat High Court.JPG
લીટી ૪૭:
 
=== 1968 - 1987 ===
વિભુત શાહનો પહેલો ટૂંકી વાર્તા સંગ્રહ ''ટેકરીયો પર વસંત બેઠી છે'', 1968 માં પ્રકાશિત થયો હતો, જેને વિવેચકો દ્વારા ખૂબ જ પસંદ કરવામાં આવ્યો હતો અને ગુજરાતી સાહિત્યમાં તેમને ઓળખ મળી હતી. તેમને 1969માં આ પુસ્તક માટે ગુજરાત સરકાર દ્વારા બીજા ક્રમાંકનું તે વર્ષનું શ્રેષ્ઠ પુસ્તકનું ઇનામ મળ્યું.1970માં તેમણે પહેલું એક- અભિનય નાટક સંગ્રહ ''લાલ પીરો અને વદરી લખ્યું'', જેને ગુજરાત સરકાર દ્વારા બેસ્ટ વન એક્ટ પ્લેઝ કલેક્શન ઓફ ધ યરનો એવોર્ડ મળ્યો. આ પુસ્તક પાછળથી [[સૌરાષ્ટ્ર]] યુનિવર્સિટીમાં 1972 માં બેચલર [[સૌરાષ્ટ્ર|Arફ]] આર્ટસના અભ્યાસક્રમ તરીકે પણ શામેલ કરવામાં આવ્યું હતું. ''લાલ પીરો અને વાદરીની'' સફળતા પછી, તેમણે 1974માં ''શાંતિના પક્ષી'' નામનો બીજો એક-અભિનય નાટક સંગ્રહ લખ્યો, જેને 1975 માં ગુજરાત સરકાર દ્વારા બેસ્ટ વન એક્ટ પ્લેઝ કલેક્શન ઓફ ધ યરનો એવોર્ડ પણ મળ્યો. 1979 માં, તેમની ત્રણ ''કૃત્યવાળી'' નાટક ''ભીના ભીના દંખે'' નાટ્યદીપ દ્વારા ઉત્પાદિત અમદાવાદમાં સફળતાપૂર્વક વીસ શો ચલાવ્યા - એ સંસ્થા તેમણે રાજ્યમાં ગુજરાતી નાટકો રજૂ કરવા માટે સ્થાપિત કરી હતી.
 
=== 1988 - 2012 ===
૧ ''fir st first૦'' માં પોતનું પહેલું એક-નાટક નાટક સંગ્રહ ''લલ પીરો એની વદરી લખ્યું'', જેને ગુજરાત સરકાર દ્વારા બેસ્ટ વન એક્ટ પ્લેઝ કલેક્શન ઓફ ધ યરનો એવોર્ડ મળ્યો. આ પુસ્તક પાછળથી [[સૌરાષ્ટ્ર]] યુનિવર્સિટીમાં 1972 માં બેચલર [[સૌરાષ્ટ્ર|Arફ]] આર્ટસ શિસ્તમાં અભ્યાસક્રમ તરીકે પણ શામેલ કરવામાં આવ્યું હતું. ''લાલ પીરો એની વદારીની'' સફળતા પછી, તેમણે 1974 માં ''શાંતિ ના પાક્ષી'' નામનો બીજો એક-નાટક નાટક સંગ્રહ લખ્યો જેને 1975 માં ગુજરાત સરકાર દ્વારા બેસ્ટ વન એક્ટ પ્લેઝ કલેક્શન ઓફ ધ યરનો એવોર્ડ પણ મળ્યો. 1979 માં, તેમની ત્રણ ''કૃત્યવાળી'' નાટક ''ભીના ભીના દંખે નાટ્યદીપ'' દ્વારા ઉત્પાદિત અમદાવાદમાં સફળતાપૂર્વક વીસ શો ચલાવ્યો - જે સંસ્થા તેમણે રાજ્યમાં ગુજરાતી નાટકો રજૂ કરવા માટે સ્થાપિત કરી હતી.
ટૂંકી વાર્તાઓ અને એક કૃત્ય નાટકોના વિભુતભાઈના સાહિત્યિક કાર્યની વિશાળ ઓળખપ્રખ્યાતી અને પ્રશંસા પછી, તેમણે નવલકથાઓ લખવાનું સાહસ કર્યું. તેમની પ્રથમ નવલકથા ''અસંગાતી હતી'' હતી, જે તેમણે 1987 - 1988 દરમિયાન લખી હતી. આ નવલકથાને ભારે સફળતા મળી હતી અને [[ગુજરાત સાહિત્ય અકાદમી]] દ્વારા 1989 માં વિભુતભાઇને વર્ષની શ્રેષ્ઠ નવલકથાનો વર્ષનો એવોર્ડ મળ્યો હતો. તેમની પ્રથમ નવલકથાની સફળતા પછી, તેમણે 1989 થી 2005 ના પાછલા વર્ષોમાં બીજી ઘણી નવલકથાઓ લખી કે જેનાથી તેમને ઓળખ મળી અને નવલકથાકાર તરીકે સમકાલીન ગુજરાતી સાહિત્યમાં તેમનું નામ સ્થાપિત થયું. આ સમયગાળા દરમિયાન તેમની નવલકથાઓમાં ''સપ્તપર્ણા'' (1989), ''અમાવસ્યા'' (1990), ''સંભાવના'' (1992), ''અગ્નિમેઘ'' (1993), ''અંબિયા-બહાર'' (1995), ''કારતક કરે'' ''શ્રીંગરશ્રીંગાર'' (2001), ''અંગાર-અશ્લેશ'' (2003) અને ''ના સુર ના સરગમ'' (2005)▼
 
આ સમયગાળા દરમિયાન, વિભુતભાઈએ 1990 અને 1992 માં અનુક્રમે ''મામુની નામામુનીના શ્યામ ગુલાબ'' અને ''નાટ કેદાર'' નામના બે એક-નાટકઅભિનય નાટકો સંગ્રહ પણ લખ્યા. તેમણે ''ફ્લાવર વાઝ'' (1988) અને ''કુંજાર'' (1994) ના બે ટૂંકી વાર્તાઓવાર્તા સંગ્રહ પુસ્તકો પણ લખ્યા. ''ફ્લાવર'' વાઝ''વાઝે''ને 1989 માં ગુજરાત સાહિત્ય અકાદમી દ્વારા સર્વોત્તમ ટૂંકી વાર્તાઓ સંગ્રહ એવોર્ડનો પ્રથમ ઇનામ જીત્યો હતોમળ્યું અને 1992 માં બેસ્ટ વન-એક્ટ પ્લે માટે મામુની ''નામામુનીના શ્યામ ગુલાબ'' ગુલાબનેને શ્રી બટુભાઇ ઉમરવડિયા એવોર્ડનો બીજો પુરસ્કાર મળ્યો હતો.▼
▲ટૂંકી વાર્તાઓ અને એક કૃત્ય નાટકોના વિભુતભાઈના સાહિત્યિક કાર્યની વિશાળ ઓળખ અને પ્રશંસા પછી, તેમણે નવલકથાઓ લખવાનું સાહસ કર્યું. તેમની પ્રથમ નવલકથા ''અસંગાતી હતી'' જે તેમણે 1987 - 1988 દરમિયાન લખી હતી. આ નવલકથાને ભારે સફળતા મળી હતી અને [[ગુજરાત સાહિત્ય અકાદમી]] દ્વારા 1989 માં વિભુતભાઇને શ્રેષ્ઠ નવલકથાનો વર્ષનો એવોર્ડ મળ્યો હતો. તેમની પ્રથમ નવલકથાની સફળતા પછી, તેમણે 1989 થી 2005 ના પાછલા વર્ષોમાં બીજી ઘણી નવલકથાઓ લખી કે જેનાથી તેમને ઓળખ મળી અને નવલકથાકાર તરીકે સમકાલીન ગુજરાતી સાહિત્યમાં તેમનું નામ સ્થાપિત થયું. આ સમયગાળા દરમિયાન તેમની નવલકથાઓમાં ''સપ્તપર્ણા'' (1989), ''અમાવસ્યા'' (1990), ''સંભાવના'' (1992), ''અગ્નિમેઘ'' (1993), ''અંબિયા-બહાર'' (1995), ''કારતક કરે'' ''શ્રીંગર'' (2001), ''અંગાર-અશ્લેશ'' (2003) અને ''ના સુર ના સરગમ'' (2005)
 
▲આ સમયગાળા દરમિયાન, વિભુતભાઈએ 1990 અને 1992 માં અનુક્રમે ''મામુની ના શ્યામ ગુલાબ'' અને ''નાટ કેદાર'' નામના બે એક-નાટક નાટકો સંગ્રહ પણ લખ્યા. તેમણે ''ફ્લાવર વાઝ'' (1988) અને ''કુંજાર'' (1994) ના બે ટૂંકી વાર્તાઓ સંગ્રહ પુસ્તકો પણ લખ્યા. ''ફ્લાવર'' ''વાઝે'' 1989 માં ગુજરાત સાહિત્ય અકાદમી દ્વારા સર્વોત્તમ ટૂંકી વાર્તાઓ સંગ્રહ એવોર્ડનો પ્રથમ ઇનામ જીત્યો હતો અને 1992 માં બેસ્ટ વન-એક્ટ પ્લે માટે મામુની ''ના શ્યામ'' ગુલાબને શ્રી બટુભાઇ ઉમરવડિયા એવોર્ડનો બીજો પુરસ્કાર મળ્યો હતો.
 
લાંબા વિરામ બાદ, વિભુત શાહે એપ્રિલ 2012 માં ''શેષ કથાચક્ર'' નામનો પોતાનો છેલ્લો ટૂંકી વાર્તા સંગ્રહ પ્રકાશિત કર્યો.
Line ૬૮ ⟶ ૬૭:
| .
| 1969
| તેકારિઓટેકરીઓ પારપર વસંત બેઠી છે
| બીજું ઇનામ - વર્ષનોવર્ષનું શ્રેષ્ઠ પુસ્તક
| ગુજરાત રાજ્ય, ભારત
|-
| 2
| 1971
| લાલ, પીરો એનીઅને વદરી
| પ્રથમ ઇનામ- શ્રેષ્ઠ વન-એક્ટ નાટકો સંગ્રહ
| ગુજરાત રાજ્ય, ભારત
Line ૮૨ ⟶ ૮૧:
| હુ બી
| 1966-68 થી પ્રકાશિત બેસ્ટ ગુજરાતી સ્ટોરીનો જયંત ખત્રી એવોર્ડ ડો
| જયંત ખત્રી મેમોરિયલ કમિટી, માંડવી, કચ્છના ડોકચ્છ
|-
| 4
| 1972
| અટલાઆટલા વર્શોવર્ષો પાછીપછી પાન
| શ્રેષ્ઠ વાર્તા માટે શ્રી વજુ કોટક એવોર્ડ
| ચિત્રલેખા મેગેઝિન
Line ૯૨ ⟶ ૯૧:
| 5
| 1975
| શાંતિ નાશાંતિના પક્ષી
| પ્રથમ ઇનામ- શ્રેષ્ઠ વન-એક્ટ નાટકો સંગ્રહ
| ગુજરાત રાજ્ય, ભારત
Line ૧૦૬ ⟶ ૧૦૫:
| ચંદ્ર નો ડાઘ
| બેસ્ટ પ્લે માટે શ્રી પૃથ્વીરાજ કપૂર એવોર્ડ
| શારીરિકધ સંશોધનફિઝિકલ પ્રયોગશાળારિસર્ચ લેબોરેટરી, અમદાવાદ
|-
| 8
Line ૧૨૨ ⟶ ૧૨૧:
| 10
| 1992
| મમુનિ નામામુનીના શ્યામ ગુલાબ
| બીજું ઇનામ- બેસ્ટ વન-એક્ટ પ્લે માટે શ્રી બટુભાઈ ઉમરવડિયા એવોર્ડ
| [[ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ]]
Line ૧૨૮ ⟶ ૧૨૭:
| 11
| 1993
| વહલાવહાલા પપ્પા
| પ્રથમ ઇનામ- શ્રેષ્ઠ રમૂજી નાટક, [[આકાશવાણી|ઓલ ઇન્ડિયા રેડિયો]] સ્પર્ધા
| ભારત સરકાર
|}
 
== મીડિયા અને કળાઓનાકળામાં અન્યજાણીતા પ્રકારમાં મુખ્ય કાર્યને સ્વીકાર્યુંકામો ==
 
=== ગુજરાતી અખબારોમાં નવલકથા પ્રકાશિત થાય છે ===
વિભુતભાઈની સક્રિય લેખન કારકિર્દી દરમિયાન, તેમની કેટલીક નવલકથાઓ રવિવાર આવૃત્તિમાં અગ્રણી ગુજરાતી અખબારોની પ્રકાશિત થઈ હતી, જેઓ ઉત્સાહીજે ગુજરાતી નવલકથાના વાચકોમાં તેમનું નામ જાણીતાજાણીતું બનાવે છે. 1989 માં1989માં ''સમાપ્તિનસમકાલીન'' નામના અખબારના મુખ્ય સંપાદક શ્રી હસમુખ ગાંધીએ સમાકલિનની રવિવાર આવૃત્તિમાં નવલકથા પ્રકાશિત કરવાની સંમતિ મેળવવા વિભુતભાઈનો સંપર્ક સાધ્યો ત્યારે ''વિભુતભાઈની'' પહેલીપહેલીવહેલી નવલકથા 1989 માં ''સપ્તપર્ણા'' અખબારમાં પ્રકાશિત થતી હતી. આ નવલકથા જનસત્તાના અખબારમાં પણ એક સાથે પ્રકાશિત થઈ હતી અને ખૂબ જ સારી રીતે પ્રશંસા મળી હતી. 1992માં વાચકો તરફથી ''Saptaparna માતાનોસપ્તપર્ણા''ની હકારાત્મક પ્રતિક્રિયા પછી, આ બે સમાચારપત્રસમાચારપત્રોએ Vibhutbhaiવિભૂતભાઈની ''Sambhavamiસંભવામી'' અન્ય નવલકથા પ્રકાશિત 1992 માંથઈ. આ વલણ બીજા કેટલાક નવલકથાઓ પછીના વર્ષોમાં [[ગુજરાત સમાચાર]], સંદેશ, જનસત્તા અને [[મુંબઇ સમાચાર]] જેવા અગ્રણી અખબારોમાં આવતા સાથેપ્રકાશિત ચાલુથતી રહ્યુંરહી. આ રીતે પ્રકાશિત નવલકથાઓ સંદેશમાં ''અંબિયા-બહાર'' (1994), જનસત્તામાં ''કારતક કર''કરે ''શ્રીંગરશ્રીંગાર'' (1998-99), ગુજરાત સમાચારમાં ''અંગાર અશ્લેશ'' (2003) અને મુંબઇ સમાચારમાં ''નાન સુર નાન સારાગમસરગમ'' (2004–05).
 
=== અભ્યાસ અભ્યાસક્રમોમાં સમાવેશ ===
1972 માં સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીમાં બેચલર Arફઓફ આર્ટસ શિસ્તમાંઆર્ટસમાં વિભુતભાઈનો પહેલો એક-નાટકઅભિનય નાટક સંગ્રહ 'લાલો પીરો એનીઅને વદરીવાદરી'ને નો અભ્યાસક્રમ તરીકેઅભ્યાસક્રમમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. 1993 માં, તેમણે [[આકાશવાણી]] રેડિયો સ્ટેશન 'ફકત પંદર મિનિટ' (ફક્ત પંદર મિનિટ) માટે લખેલું રેડિયો-નાટક, [[ગુજરાત માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક શિક્ષણ મંડળ|ગુજરાત માધ્યમિક શિક્ષણ બોર્ડ]] (જીએસઈબી), ગાંધીનગર દ્વારા દસમા ધોરણના ગુજરાતી ભાષાનો અભ્યાસક્રમ માટેના એક ટૂંકીટૂંકા અભ્યાસક્રમમાં પણ સમાવેશ કરાયો હતો. તે બાર વર્ષ સુધી રહ્યો.
 
=== નાટકો ===
1978 માં, ત્યાં એક ટેલિફિલ્મ વિભુતભાઇના પ્રથમ રેડિયો-નાટક 'પ્રતિશોધ' પર આધારિત હતી અને બાદમાં અમદાવાદની સ્થાનિક ટેલિવિઝન ચેનલ પર 'અમદાવાદ દૂરદર્શન' નામના ટેલિકાસ્ટ કરવામાં આવી હતી. વિભુતભાઇએ લખ્યું છે કે, 'જાંબલી રંગ નીરંગની કન્યા' (જાંબુડિયા રંગની છોકરી) નામનું બીજું ત્રણ કૃત્ય નાટક પણ 1998 માં1998માં 'રંગબહાર' સંસ્થા દ્વારા અમદાવાદમાં યોજવામાં આવ્યું હતું. મુંબઇની અન્ય નેશનલ બ્લાઇન્ડ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ દ્વારા તેમની રચનાનવલકથા ‘અમાવાસ્ય’‘અમાવાસ્ય’ની નો novelડિઓઓડિઓ કેસેટ-સેટ 2004-2005માં અંધ લોકો માટે બહાર પાડવામાં આવેલી. જુલાઈ 2008 માં, વિભુત શાહની ટૂંકી વાર્તા 'મન્નસૂમાણસનું મૌન' (એક માણસનો ચહેરો) શ્રી સુરેશ દલાલ દ્વારા ઓગસ્ટ 2010 માં પ્રકાશિત તેમના સંકલન "વર્તા-વિશ્ર્વ" માં ગુજરાતીની શ્રેષ્ઠ ટૂંકી વાર્તામાંની એક વાર્તા તરીકે પસંદ કરવામાં આવી હતી.
 
=== ગુજરાતી સાહિત્યમાં અન્ય યોગદાન ===
"https://gu.wikipedia.org/wiki/વિભૂત_શાહ" થી મેળવેલ