કચ

કચ (સંસ્કૃત: कच) એક પ્રાચીન ઋષિ અને હિન્દુ પૌરાણિક કથાઓમાં બૃહસ્પતિના પુત્ર હતા. કચની કથા મહાભારત, મત્સ્ય પુરાણ અને અગ્નિ પુરાણમાં ઉલ્લેખિત છે. તેઓ સંજીવની મંત્ર (મૃતકોને જીવંત કરવા માટેનો મંત્ર) શીખવા માટે જાણીતા હતા, પરંતુ શુક્રાચાર્યની પુત્રી દેવયાનીના ક્રોધ અને શાપને કારણે ઘણા મૃત દેવોને સજીવન કરવામાં નિષ્ફળ રહ્યા હતા.

કચ
ચિત્ર:Shukracharya and Kacha.jpg શુક્રાચાર્યના આશીર્વાદ મેળવતા કચ
ગ્રંથો	મહાભારત, મત્સ્ય પુરાણ, અગ્નિ પુરાણ
વ્યક્તિગત માહિતી
માતા-પિતા	બૃહસ્પતિ (પિતા) તારા (માતા)

શુક્રાચાર્યના શિષ્ય તરીકે

કચને તેમના પિતા બૃહસ્પતિએ અસુરોના ગુરુ શુક્રાચાર્ય પાસેથી મૃત સંજીવની મંત્રનું રહસ્ય જાણવા માટે મોકલવામાં આવ્યા. દેવો જો આ રહસ્ય પામી લે તો તેઓ લગભગ હારેલું યુદ્ધ જીતી શકે તેમ હતા. શુક્રચાર્યને પ્રભાવિત કરવા માટે બૃહસ્પતિએ તેમને પ્રથમ દેવયાનીને પ્રભાવિત કરવાની સલાહ આપી, જે તેમની પુત્રીને ખૂબ જ પ્રિય હતા. કચા તેમની સલાહને અનુસરે છે અને તેમની જાણ વગર જ દેવયાની તેમના પ્રેમમાં પડે છે.

આ દરમિયાન, અસુરો કચને મારી નાખવા માંગે છે, કારણ કે જો તે મંત્ર શીખે તો તે ખતરનાક બની શકે તેમ હતું. દર વખતે જ્યારે તેઓ કચને મારી નાખે ત્યારે, દેવયાનીના આગ્રહથી શુક્રાચાર્ય તેમને પોતાના મંત્રથી પુનર્જીવિત કરે છે. છેવટે અસુરોએ તેમને મારી નાખ્યા, તેમનું શરીર સળગાવી દીધું અને તેમના અવશેષોને મદિરા સાથે ભેળવી દીધા. શુક્રાચાર્યને તેમની શક્તિ વડે આ હકીકતની ખબર પડે છે અને તેઓ અસુરોના દરબારમાં ધસી જાય છે અને તમામ મદિરા પી લે છે. પછી તેઓ કચને ફરી જીવંત કરવાનો પ્રયાસ કરે છે, જે હવે તેમના પેટમાં હતો. તે કચને મંત્ર શીખવે છે અને તેને બહાર આવવા કહે છે. કચ તેમના ગુરુનું પેટ ફાડીને બહાર આવે છે અને મંત્રની મદદથી તેમનો જીવ પાછો લાવે છે.

જ્યારે કચ દેવલોકમાં પાછા ફરવાની તૈયારી શરૂ કરે છે ત્યારે દેવયાની તેમના પ્રત્યેનો પ્રેમ વ્યક્ત કરે છે અને તેની સાથે લગ્ન કરવાનું કહે છે. કચ તેને કહે છે કે તે તેના માટે એક બહેન સમાન છે, કારણ કે તે તેના પિતા સમાન ગુરુ ની પુત્રી હતી. દેવયાની ગુસ્સે થાય છે અને તેને શ્રાપ આપે છે કે સંજીવની મંત્રની સૌથી વધુ જરૂર હોય તે ક્ષણે તે યાદ નહી આવે.

દેવો અને અસુરો વચ્ચેની ભીષણ લડાઈ દરમિયાન, કચે મૃત્યુ પામેલા સંજીવની મંત્રનો ઉપયોગ કરવાનું નક્કી કર્યું જેથી તમામ મૃત દેવોને જીવંત કરી શકાય, પરંતુ આ ક્ષણ દરમિયાન, દેવયાનીનો શ્રાપ સક્રિય થઈ ગયો અને તેના કારણે તેમને મંત્ર યાદ ન રહ્યો. તેથી, અસુરો દેવ અને અસુરો વચ્ચેના યુદ્ધમાં અગ્રેસર રહ્યા.