કેન્સર

કેન્સર એ અસામાન્ય કોષના વિકાસને લગતા રોગોનું એક જૂથ છે જે શરીરના અન્ય ભાગોમાં આક્રમણ કરવા અથવા ફેલાવવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. [2] [8] સૌમ્ય ગાંઠો સાથે આ વિપરીત, જે શરીરના અન્ય ભાગોમાં ફેલાઇ જતી નથી. [8] શક્ય ચિહ્નો અને લક્ષણોમાં ગઠ્ઠો, અસામાન્ય રક્તસ્ત્રાવ, લાંબા સમય સુધી ઉધરસ, નબળા વજન નુકશાન અને આંતરડા ચળવળોમાં ફેરફારનો સમાવેશ થાય છે. [1] જ્યારે આ લક્ષણો કેન્સરને સૂચવે છે, તેઓ અન્ય કારણો હોઈ શકે છે. [1] 100 પ્રકારનાં કેન્સર મનુષ્યો પર અસર કરે છે. [8]

તમાકુનો ઉપયોગ કેન્સરના લગભગ 22% મૃત્યુના કારણ છે. [2] અન્ય 10% સ્થૂળતા, ગરીબ આહાર, શારીરિક પ્રવૃત્તિની અછત અથવા દારૂના વધુ પડતા પીવાના કારણે છે. [2] [9] [10] અન્ય પરિબળોમાં ચોક્કસ ચેપ, ionizing રેડિયેશન અને પર્યાવરણ પ્રદુષકોના સંપર્કમાં સમાવેશ થાય છે. [3] વિકાસશીલ વિશ્વમાં, કેન્સરમાંથી 15% હેલિકોબેક્ટર પાઇલોરી, હીપેટાઇટિસ બી, હીપેટાઇટિસ સી, માનવ પેપિલોમાવાયરસ ચેપ, એપેસ્ટિન-બાર વાયરસ અને હ્યુમન ઇમ્યુનોડિફેન્સીસી વાયરસ (એચઆઇવી) જેવા ચેપને કારણે છે. [2] આ પરિબળો ઓછામાં ઓછા અંશતઃ સેલના જનીનને બદલીને કાર્ય કરે છે. [11] ખાસ કરીને, કેન્સરનું વિકાસ થતાં પહેલાં ઘણા આનુવંશિક ફેરફારો આવશ્યક છે. [11] આશરે 5-10% કેન્સર વ્યક્તિના માતાપિતા પાસેથી વારસામાં આનુવંશિક ખામીઓને કારણે છે. [12] ચોક્કસ ચિહ્નો અને લક્ષણો અથવા સ્ક્રીનીંગ પરીક્ષણો દ્વારા કેન્સર શોધી શકાય છે. [2] ત્યારબાદ તેને મેડિકલ ઇમેજિંગ દ્વારા વધુ તપાસ કરવામાં આવે છે અને બાયોપ્સી દ્વારા પુષ્ટિ મળે છે. [13]

ઘણા કેન્સરને ધૂમ્રપાન, તંદુરસ્ત વજન જાળવી રાખીને, શાકભાજી, ફળો અને આખા અનાજની ખાદ્યપદાર્થો, કેટલાક ચેપી રોગો સામે રસીકરણ, ખૂબ પ્રોસેસ્ડ અને લાલ માંસ ન ખાવાથી અને સૂર્યપ્રકાશની ખુબજ લાંબી અવગણનાથી દૂર રહેવાથી ઘણા કેન્સરોને રોકી શકાય છે . [14] [15] સર્વિકલ અને કોલોરેક્ટલ કેન્સર માટે સ્ક્રીનીંગ દ્વારા પ્રારંભિક શોધ ઉપયોગી છે. [16] સ્તન કેન્સરમાં સ્ક્રીનીંગના ફાયદા વિવાદાસ્પદ છે. [16] [17] કેન્સરને વારંવાર કિરણોત્સર્ગ ઉપચાર, શસ્ત્રક્રિયા, કિમોચિકિત્સા અને લક્ષિત ઉપચાર સાથે જોડવામાં આવે છે. [2] [4] પીડા અને લક્ષણ વ્યવસ્થાપન એ કાળજીનો અગત્યનો ભાગ છે. [2] ઉપદ્રવની કાળજી અદ્યતન રોગ ધરાવતા લોકોમાં ખાસ કરીને મહત્વપૂર્ણ છે. [2] સારવારની શરૂઆતમાં અસ્તિત્વ ટકાવી રાખવાની તક કેન્સર અને રોગના પ્રકાર પર આધારિત છે. [11] નિદાનમાં 15 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોમાં, વિકસિત વિશ્વમાં પાંચ વર્ષનો બચાવ દર સરેરાશ 80% છે. [18] યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં કેન્સર માટે સરેરાશ પાંચ વર્ષનો બચાવ દર 66% છે. [5]

2015 માં આશરે 90.5 મિલિયન લોકોને કેન્સર થયો હતો. [6] આશરે 14.1 મિલિયન નવા કેસો એક વર્ષ થાય છે (મેલાનોમા સિવાય ચામડીના કેન્સરનો સમાવેશ થતો નથી). [11] તે 8.8 મિલિયન મૃત્યુ (મૃત્યુના 15.7%) નું કારણ બન્યું હતું. [7] પુરુષોમાં કેન્સરનું સૌથી સામાન્ય પ્રકાર ફેફસાુંનું કેન્સર, પ્રોસ્ટેટ કેન્સર, કોલોરેક્ટલ કેન્સર અને પેટના કેન્સર છે. [19] સ્ત્રીઓમાં, સૌથી સામાન્ય પ્રકારો સ્તન કેન્સર, કોલોરેક્ટલ કેન્સર, ફેફસાના કેન્સર અને સર્વાઇકલ કેન્સર છે. [11] દર વર્ષે કુલ નવા કેન્સરના કિસ્સાઓમાં મેલાનોમા સિવાયના ચામડીના કેન્સરનો સમાવેશ થતો હોય તો તે લગભગ 40% કિસ્સાઓ માટે જવાબદાર રહેશે. [20] [21] બાળકોમાં તીવ્ર લિમ્ફોબ્લાસ્ટિક લ્યુકેમિયા અને મગજની ગાંઠો આફ્રિકા સિવાયના મોટા ભાગના સામાન્ય છે, જ્યાં બિન-હોોડકિન લિમ્ફોમા વધુ વખત આવે છે. [18] 2012 માં 15 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના 165,000 બાળકોને કેન્સર હોવાનું નિદાન થયું હતું. [19] કેન્સરનું જોખમ વય સાથે નોંધપાત્ર રીતે વધે છે, અને ઘણા કેન્સર વિકસિત દેશોમાં સામાન્ય રીતે વધુ થાય છે. [11] વધુ લોકો વૃદ્ધાવસ્થામાં રહે છે અને વિકાસશીલ દેશોમાં જીવનશૈલીમાં ફેરફાર થાય છે તેમ દરો વધી રહ્યા છે. [22] 2010 સુધી કેન્સરની નાણાકીય ખર્ચ પ્રતિ વર્ષ 1.16 ટ્રિલિયન યુએસ ડોલર હોવાનો અંદાજ હતો. [23]

વ્યાખ્યાઓ

કેન્સર રોગોનું એક મોટું કુટુંબ છે જે શરીર પરના અન્ય ભાગોમાં આક્રમણ કરવા અથવા ફેલાવવાની સંભવિત અસામાન્ય સેલ વૃદ્ધિનો સમાવેશ કરે છે. [2] [8] તેઓ નિયોપ્લાઝમના સબસેટ બનાવે છે. નિયોપ્લેઝમ અથવા ગાંઠ કોશિકાઓનું એક જૂથ છે જે અનિયંત્રિત વૃદ્ધિથી પસાર થયું છે અને તે ઘણી વાર સમૂહ અથવા ગઠ્ઠું બનાવશે, પરંતુ વિખરાયેલા વિતરિત થઈ શકે છે. [24] [25]

બધા ગાંઠ કોશિકાઓ કેન્સર છ છાપો દર્શાવે છે. આ લાક્ષણિકતાઓ એક જીવલેણ ગાંઠ પેદા કરવા માટે જરૂરી છે. તેમાં સમાવેશ થાય છે: [26]

સેલ વૃદ્ધિ અને વિભાજન યોગ્ય સંકેતો ગેરહાજર

સતત વૃદ્ધિ અને વિતરણ પણ વિપરીત સંકેતો આપવામાં આવે છે

પ્રોગ્રામ સેલ મૃત્યુ દૂર

સેલ વિભાગો અમર્યાદિત સંખ્યા

રક્ત વાહિનીનું બાંધકામ પ્રોત્સાહન

પેશીઓ પર અતિક્રમણ અને મેટાસ્ટેસનો રચના [27]

સામાન્ય કોશિકાઓમાંથી કોશિકાઓની પ્રગતિ કે જે સીધા કેન્સર માટે શોધી શકાય તેવો પદાર્થ બનાવી શકે છે તે અનેક પગલાંને જીવલેણ પ્રગતિ તરીકે ઓળખાય છે. [27] [28]

ચિહ્નો અને લક્ષણો

વધુ માહિતી માટે જુઓ મૂળ લેખ: કેન્સર ચિહ્નો અને લક્ષણો

કેન્સર મેટાસ્ટેસિસના લક્ષણોમાં ગાંઠના સ્થાન પર આધાર રાખે છે.

જ્યારે કેન્સર શરૂ થાય છે, તે કોઈ લક્ષણો પેદા કરે છે સામૂહિક વધે છે અથવા અલ્સેરેટ્સ તરીકે ચિહ્નો અને લક્ષણો દેખાય છે. પરિણામો કે જે કેન્સર પ્રકાર અને સ્થાન પર આધાર રાખે છે. કેટલાક લક્ષણો ચોક્કસ છે. ઘણી વાર એવી વ્યક્તિઓ હોય છે જેમની પાસે અન્ય શરતો હોય. કેન્સર એ "મહાન અનુકરણ કરનાર" છે. આમ, અન્ય રોગો માટે કેન્સરનું નિદાન કરનારા લોકો માટે તે સામાન્ય છે, જે તેમના લક્ષણોને પરિણિત કરવા માટે પૂર્વધારણા હતા. [29]

લોકો બેચેન અથવા નિરાશ પોસ્ટ નિદાન બની શકે છે. કેન્સર ધરાવતા લોકોમાં આત્મહત્યાનું જોખમ લગભગ બમણું છે. [30]

સ્થાનિક લક્ષણો

ગાંઠ અથવા તેના અલ્સરેશનના દળને કારણે સ્થાનિક લક્ષણો આવી શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, ફેફસાના કેન્સરથી થતી સામૂહિક અસરો બ્રૉન્ચુસને કાબૂમાં રાખી શકે છે, પરિણામે ઉધરસ અથવા ન્યુમોનિયા થાય છે; એસોફેજલ કેન્સર અન્નનળીના સંકુચનને ઘટાડી શકે છે, જેનાથી તે ગળી જાય તે મુશ્કેલ અથવા દુઃખદાયક બને છે; અને કોલોરેક્ટલ કેન્સર બાહ્યમાં સાંકડી અથવા અવરોધો તરફ દોરી શકે છે, બાહ્ય ટેવોને અસર કરે છે. સ્તનો અથવા વૃષણમાં જનસંખ્યા અવલોકનક્ષમ ગઠ્ઠો પેદા કરી શકે છે. ઉલ્કાના કારણે રક્તસ્રાવ થઈ શકે છે, જો તે ફેફસામાં થાય છે, તો મૂત્રપિંડમાં પેશાબમાં લોહીમાં અને ગર્ભાશયમાં યોની રૂધિરસ્ત્રવણમાં લોહીમાં, રક્તને લુપ્ત થવુ, રક્તસ્રાવમાં અણુ અથવા ગુદામાં રક્તસ્ત્રાવ થાય છે. ઉન્નત કેન્સરમાં સ્થાનિય પીડા થવાની શક્યતા હોવા છતાં, પ્રારંભિક સોજો સામાન્ય રીતે પીડારહિત હોય છે. કેટલાક કેન્સર છાતીમાં અથવા પેટમાં પ્રવાહીના નિર્માણનું કારણ બની શકે છે. [29]

પ્રણાલીગત લક્ષણો

પ્રત્યક્ષ કે મેટાસ્ટેટિક સ્પ્રેડથી સંબંધિત ન હોય તેવી અસરોને કારણે સામાન્ય લક્ષણો જોવા મળે છે. તેમાં સમાવેશ થઈ શકે છે: અજાણતાં વજન ઘટાડવા, તાવ, અતિશય થાક અને ચામડીમાં ફેરફાર. [31] હોજકિન રોગ, લ્યુકેમિયા અને યકૃત અથવા કિડનીના કેન્સરથી સતત તાવ આવે છે. [29]

કેટલાક કેન્સર પ્રણાલીગત ચિહ્નોના ચોક્કસ જૂથોને કારણભૂત બનાવી શકે છે, જેને પેરેનોપોલિસ્ટિક સિન્ડ્રોમ કહેવામાં આવે છે. ઉદાહરણોમાં થાઇમોમામાં માયસ્થેનિયા ગ્રેવીસનો દેખાવ અને ફેફસાના કેન્સરમાં જોડવાનું સમાવેશ થાય છે. [29]

મેટાસ્ટેસિસ

કેન્સર સ્થાનિક સ્પ્રેડ, લસિકા ફેલાવો દ્વારા પ્રાદેશિક લસિકા ગાંઠો સુધી ફેલાવી શકે છે અથવા રુધિર દ્વારા દૂરના સ્થળે મેટાસ્ટેસિસ તરીકે ઓળખાય છે. જયારે કેન્સર હેમેટૉનોઝિન માર્ગ દ્વારા પ્રસરે છે, તે સામાન્ય રીતે સમગ્ર શરીરમાં ફેલાય છે. જો કે, કેન્સર 'બીજ' ચોક્કસ પસંદ કરેલ સાઇટમાં માત્ર ('માટી') વૃદ્ધિ કરે છે, જેમ કે કેન્સર મેટાસ્ટેસિસની ભૂમિ અને બીજની પૂર્વધારણામાં પૂર્વધારણા. મેટાસ્ટેટિક કેન્સરનાં લક્ષણોમાં ગાંઠની જગ્યા પર આધાર રાખવો અને તેમાં વિસ્તૃત લસિકા ગાંઠો (જે અનુભવી શકાય અથવા ક્યારેક ચામડી હેઠળ દેખાય છે અને તે સામાન્ય રીતે મુશ્કેલ હોય છે), યકૃત અથવા મોટું બાહ્ય ફૂલે, જે પેટ, પીડા અથવા અસ્થિભંગ અસરગ્રસ્ત હાડકાં અને ન્યુરોલોજીકલ લક્ષણો. [29]

કારણો

વધુ માહિતી માટે જુઓ મૂળ લેખ: Cancer of cancer

મોટાભાગના કેન્સર, કેટલાક 90-95% કેસો, પર્યાવરણ પરિબળોમાંથી આનુવંશિક પરિવર્તનોને કારણે છે. [3] બાકીના 5-10% વારસાગત જીનેટિક્સના કારણે છે. [3] કેન્સર સંશોધકો દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતા પર્યાવરણીયનો અર્થ એ છે કે કોઇપણ કારણ કે આનુવંશિક રીતે વારસાગત નથી, જેમ કે જીવનશૈલી, આર્થિક અને વર્તણૂકીય પરિબળો અને માત્ર પ્રદૂષણ નહીં. [32] કેન્સરની મૃત્યુમાં યોગદાન આપનારા સામાન્ય પર્યાવરણીય પરિબળોમાં તમાકુ (25-30%), ખોરાક અને મેદસ્વીતા (30-35%), ચેપ (15-20%), કિરણોત્સર્ગ (બંને આયનોઇઝિંગ અને બિન-આયનીઇઝિંગ, 10% સુધી) તણાવ, શારીરિક પ્રવૃત્તિ અને પ્રદૂષણની અભાવ. [3] [33]

ચોક્કસ કેન્સરનું કારણ શું છે તે સાબિત કરવું શક્ય નથી કારણ કે વિવિધ કારણોમાં ચોક્કસ ફિંગરપ્રિન્ટ્સ નથી. ઉદાહરણ તરીકે, જો કોઈ વ્યક્તિ તમાકુનો ઉપયોગ કરે છે તો તે ફેફસાના કેન્સરનું નિર્માણ કરે છે, તો તે સંભવતઃ તમાકુના ઉપયોગને કારણે થાય છે, પરંતુ ત્યારથી દરેકને વાયુ પ્રદૂષણ અથવા કિરણોત્સર્ગના પરિણામે ફેફસાના કેન્સર થવાની શક્યતા ઓછી છે, કેન્સર તે કારણોમાંથી એક ગર્ભાવસ્થા અને પ્રસંગોપાત અંગ દાતાઓ સાથે થતા દુર્લભ પ્રસારણ સિવાય, કેન્સર સામાન્ય રીતે ટ્રાન્સમિસિબલ રોગ નથી. [34]

કેમિકલ્સ

વધુ માહિતી: દારૂ અને કેન્સર અને ધુમ્રપાન અને કેન્સર

ફેફસાના કેન્સરના બનાવો ખૂબ ધુમ્રપાન સાથે સંકળાયેલા છે.

ચોક્કસ પદાર્થોના એક્સપોઝર ચોક્કસ પ્રકારનાં કેન્સરથી જોડાયેલા છે. આ પદાર્થોને કાર્સિનોજન્સ કહેવામાં આવે છે.

ઉદાહરણ તરીકે તમાકુનો ધૂમ્રપાન ફેફસાના કેન્સરના 90% જેટલો થાય છે. [35] તે ગરોળ, માથા, ગરદન, પેટ, મૂત્રાશય, કિડની, અન્નનળી અને સ્વાદુપિંડમાં કેન્સરનું કારણ બને છે. [36] તમાકુનો ધુમ્રપાન પચાસ જાણીતા કાર્સિનોજેન ધરાવે છે, જેમાં નાઈટ્રોસેમીન્સ અને પૉલિક્લિક એરોમેટિક હાયડ્રોકાર્બન્સનો સમાવેશ થાય છે. [37]

તમાકુ વિશ્વભરમાં પાંચ કેન્સરનાં મૃત્યુદરમાં એક [37] અને વિકસીત વિશ્વમાં ત્રણમાંથી એક વ્યક્તિ માટે જવાબદાર છે. [38] યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં ફેફસાનું કેન્સર મૃત્યુ દર ધુમ્રપાનના પેટર્નને પ્રતિબિંબિત કરે છે, ફેફસાના કેન્સરના મૃત્યુ દરમાં નાટ્યાત્મક વધારા બાદ, ધૂમ્રપાનમાં વધારો અને 1950 ના દાયકા પછીથી ધુમ્રપાન દરોમાં ઘટે છે, ત્યારબાદ 1990 થી પુરુષોમાં ફેફસાના કેન્સરની મૃત્યુ દરમાં ઘટાડો થયો છે. . [3 9] [40]

પશ્ચિમ યુરોપમાં, પુરુષોમાં કેન્સરમાંથી 10% અને સ્ત્રીઓમાં 3% કેન્સર દારૂના શોષણ, ખાસ કરીને લીવર અને પાચનતંત્રના કેન્સરને આભારી છે. [41] વર્ક-સંબંધિત પદાર્થના એક્સપોઝરના કેન્સરથી 2 થી 20% જેટલા કેસ થઇ શકે છે, [42] ઓછામાં ઓછા 200,000 મૃત્યુ થાય છે. [43] ફેફસાના કેન્સર અને મેસોથેલિઓમા જેવા કેન્સર તમાકુનો ધૂમ્રપાન અથવા એસ્બેસ્ટોસ ફાઈબર્સને શ્વાસમાં લઇ શકે છે, અથવા બેન્ઝિનના સંપર્કમાં લ્યુકેમિયા આવી શકે છે. [43]

આહાર અને વ્યાયામ

ડાયેટ, ભૌતિક નિષ્ક્રિયતા અને મેદસ્વીતા 30-35% જેટલા કેન્સરનાં મૃત્યુ સાથે સંબંધિત છે. [3] [44] યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં અધિક શરીરનું વજન અનેક પ્રકારનાં કેન્સરના વિકાસ સાથે સંકળાયેલું છે અને તે 14-20% કેન્સરના મૃત્યુમાં પરિબળ છે. [44] યુ.કે.ના 5 મિલિયનથી વધુ લોકોના ડેટા સહિતનો અભ્યાસે બાયો માસ ઇન્ડેક્સને ઓછામાં ઓછા 10 પ્રકારનાં કેન્સર સાથે સંબંધિત રાખ્યા હતા અને તે દેશમાં દર વર્ષે આશરે 12,000 કિસ્સાઓ માટે જવાબદાર હતા. [45] માનવામાં આવે છે કે શારીરિક નિષ્ક્રિયતા કેન્સર જોખમમાં ફાળો આપે છે, માત્ર શરીરના વજન પર તેની અસરથી જ નહીં, પરંતુ રોગપ્રતિકારક તંત્ર અને અંતઃસ્ત્રાવી તંત્ર પર નકારાત્મક અસરો દ્વારા. [44] આહારમાંથી અડધા ભાગની અસરથી વધારે શાકભાજી અથવા અન્ય સ્વસ્થ ખોરાક ખાવાને બદલે ઓવરપોથી (ખૂબ વધારે ખાવું) થાય છે.

કેટલાક વિશિષ્ટ ખોરાક ચોક્કસ કેન્સર સાથે સંકળાયેલા છે. હાઇ-મીઠું આહાર ગેસ્ટિક કેન્સર સાથે જોડાયેલું છે. [46] અફ્લ્ટોક્સિન બી 1, વારંવાર ખોરાક પ્રદૂષક, યકૃતના કેન્સરનું કારણ બને છે. [46] સુગર ચાવવાથી મૌખિક કેન્સર થઈ શકે છે. [46] આહાર વ્યવહારમાં રાષ્ટ્રીય મતભેદો અંશતઃ કેન્સરની ઘટનાઓમાં તફાવતને સમજાવી શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, જાપાનમાં હાઇ-મીઠું આહાર [47] હોવાને કારણે ગેસ્ટિક કેન્સર વધુ સામાન્ય છે જ્યારે કોલોન કેન્સર યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં વધુ સામાન્ય છે. ઇમિગ્રન્ટ કેન્સર રૂપરેખાઓ તેમના નવા દેશની અરીસાને વિકસિત કરે છે, ઘણી વખત એક પેઢીમાં. [48]

ચેપ

વિશ્વભરમાં આશરે 18% કેન્સરનાં મૃત્યુ ચેપી રોગોથી સંબંધિત છે. [3] આ પ્રમાણ આફ્રિકાના 25% થી વિકસિત વિશ્વમાં 10% થી ઓછી છે. [3] વાઈરસ સામાન્ય ચેપી તત્વો છે જે કેન્સરનું કારણ બને છે પરંતુ કેન્સરના બેક્ટેરિયા અને પરોપજીવી પણ ભૂમિકા ભજવી શકે છે.

Oncoviruses (વાયરસ કે કેન્સર થઇ શકે છે) માનવ પેપિલોમાવાયરસ (સર્વાઇકલ કેન્સર), એપ્સસ્ટેઇન વાયરસ (બી સેલ lymphoproliferative રોગ અને ગળા કાર્સિનોમા), કાપોસીનું કેન્સર herpesvirus (કાપોસીનું કેન્સર અને પ્રાથમિક કાનના લીમ્ફોમાજેમ), હિપેટાઇટિસ બી અને હિપેટાઇટિસ સી વાઇરસ (સમાવેશ થાય છે હીપેટૉક્યુલ્યુલર કાર્સિનોમા) અને માનવ ટી સેલ લ્યુકેમિયા વાઇરસ -1 (ટી સેલ લેકેમિયાઝ). બેક્ટેરિયલ ચેપ કેન્સરનું જોખમ પણ વધારી શકે છે, જેમ કે હેલિકોબેક્ટર પિલોરી-પ્રેરિત ગેસ્ટિક કાર્સિનોમામાં જોવા મળે છે. [49] [50] કેન્સર સાથે સંકળાયેલ પરોપજીવી ઇન્ફેક્શનના Schistosoma haematobium (મૂત્રાશય ના સ્કવામસ સેલ કાર્સિનોમા) અને યકૃત પરજીવી, Opisthorchis viverrini અને Clonorchis સીનેન્સીસ (cholangiocarcinoma) નો સમાવેશ થાય છે. [51]

રેડિયેશન

આક્રમણકારી કેન્સરમાંથી 10% જેટલા કિરણોત્સર્ગીય એક્સપોઝર સાથે સંકળાયેલા છે, જેમાં આયનોઇઝિંગ રેડિયેશન અને બિન-આયનીઝિંગ અલ્ટ્રાવાયોલેટ રેડિયેશનનો સમાવેશ થાય છે. [3] વધુમાં, બિન-આક્રમક કેન્સર મોટા ભાગના બિન-મેનોએનોમા ત્વચા કેન્સર બિન- આયોજિંગ અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણોત્સર્ગ દ્વારા થાય છે, મોટે ભાગે સૂર્યપ્રકાશથી. Ionizing રેડિયેશનના સ્ત્રોતોમાં તબીબી ઇમેજિંગ અને રેડોન ગેસનો સમાવેશ થાય છે.

આયોનિક કિરણોત્સર્ગ ખાસ કરીને મજબૂત મ્યુટેજેન નથી. [52] દાખલા તરીકે, રેડોન ગેસનો રેસીડેન્શીયલ એક્સપોઝર, પરોક્ષ ધુમ્રપાન જેવા કેન્સરના જોખમો ધરાવે છે. [52] રેડન વત્તા તમાકુનો ધુમાડો જેવા અન્ય કેન્સર થતા એજન્ટો સાથે જોડવામાં આવે ત્યારે રેડિયેશન કેન્સરના વધુ બળવાન સ્ત્રોત છે. [52] શરીરના મોટાભાગના ભાગોમાં રેડીએશન કેન્સરનું કારણ બની શકે છે, તમામ પ્રાણીઓમાં અને કોઈપણ ઉંમરે. બાળકો અને કિશોરો વયસ્ક તરીકે કિરણોત્સર્ગ પ્રેરિત લ્યુકેમિયા વિકસિત થવાની શક્યતા બમણી છે; જન્મ પહેલાંના વિકિરણોના સંપર્કમાં દસ ગણો અસર થાય છે. [52]

Ionizing રેડિયેશનનો તબીબી ઉપયોગ એ એક નાના પરંતુ વિકસિત સ્ત્રોત છે જે કિરણોત્સર્ગ પ્રેરિત કેન્સર છે. આયોનિક કિરણોત્સર્ગનો ઉપયોગ અન્ય કેન્સરની સારવાર માટે થઈ શકે છે, પરંતુ કેટલાક કેસોમાં તે કદાચ કેન્સરનો બીજો ફોર્મ ઉભો કરે છે. [52] તે કેટલીક પ્રકારના તબીબી ઇમેજિંગમાં પણ વપરાય છે. [53]

સૂર્યમાંથી અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણોત્સર્ગ સુધી લાંબા સમય સુધી સંપર્કમાં મેલાનોમા અને અન્ય ચામડીના દૂષણો તરફ દોરી જાય છે. [54] સ્પષ્ટ પુરાવા અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણોત્સર્ગના, ખાસ કરીને નોન-આયોનાઇઝીંગ મધ્યમ તરંગ યુવીબી, મોટા ભાગના બિન-મેલાનોમા ત્વચા કેન્સર, જે વિશ્વમાં કેન્સર સૌથી સામાન્ય સ્વરૂપો છે કારણ પ્રસ્થાપિત કરે છે. [54]

મોબાઇલ ફોન, ઈલેક્ટ્રીક પાવર ટ્રાન્સમિશન અને અન્ય સમાન સ્રોતોમાંથી નીકળતા બિન રૂપાંતરણીય રેડિયોફ્રિક્વન્સીમાંથી થતાં કિરણોત્સર્ગને કારણે સંશોધન કેન્સર પર વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશનના ઇન્ટરનેશનલ એજન્સી દ્વારા શક્ય કાર્સિનોજેન તરીકે વર્ણવવામાં આવે છે. [55] જો કે, અભ્યાસમાં મોબાઇલ ફોન રેડિયેશન અને કેન્સરના જોખમ વચ્ચે સુસંગત કડી મળી નથી. [56]

આનુવંશિકતા

મોટા ભાગના કેન્સર બિન-વારસાગત (છૂટાછવાયા) છે. આનુવંશિક કેન્સર મુખ્યત્વે વારસાગત આનુવંશિક ખામીને કારણે થાય છે. વસ્તીના 0.3% કરતા ઓછા લોકો આનુવંશિક પરિવર્તનની વાહકો ધરાવે છે જેનો કેન્સર જોખમ પર મોટી અસર થાય છે અને આ 3-10% કેન્સરથી ઓછું થાય છે. [57] આ લક્ષણો કેટલાક સમાવેશ થાય છે: BRCA1 અને સ્તન કેન્સર અને અંડાશયના કેન્સર કરતાં વધુ 75% જોખમ સાથે બીઆરસીએ 2 કેટલાંક આનુવંશિય ફેરફારોને કારણે, [57] અને વારસાગત નોનપોલિપોસિસ કોલોરેક્ટલ કેન્સર (HNPCC અથવા લિન્ચ સિન્ડ્રોમના), જે લગભગ 3 થી હાજર છે કોલોરેક્ટલ કેન્સરવાળા લોકોમાં, [58] અન્ય લોકોમાં.

આંકડાકીય સૌથી મૃત્યુ પેદા કરે કેન્સર માટે, કોલોરેક્ટલ કેન્સર થવાનું જ્યારે પ્રથમ ડિગ્રી સંબંધી (માતા-પિતા, ભાઈ અથવા બાળ) તે સાથે નિદાન કરવામાં આવ્યું સંબંધિત જોખમ છે 2. લગભગ [59] પ્રોસ્ટેટ કેન્સર માટે ફેફસાના કેન્સર, [60] અને 1.9 નો અનુરૂપ સંબંધિત જોખમ 1.5 છે. [61] સ્તન કેન્સર માટે, સાપેક્ષ જોખમ 1.8 છે, જે પ્રથમ-ડિગ્રી સંબંધિત 50 વર્ષ કે તેનાથી વધુ ઉંમરે વિકસાવ્યું હતું, અને 3.3 જ્યારે સાપેક્ષ તેને વિકસિત કરે છે જ્યારે તે 50 વર્ષથી નાની ઉંમરના હોય છે. [62]

લાંબા લોકો કેન્સરનું જોખમ છે કારણ કે તેમની પાસે ટૂંકા લોકો કરતા વધુ કોશિકાઓ છે. ઊંચાઈને આનુવંશિક રીતે મોટા પ્રમાણમાં નક્કી કરવામાં આવે છે, તેથી ઊંચા લોકો પાસે કેન્સરનું જોખમ વધતું જાય છે. [63]

ભૌતિક એજન્ટ્સ

કેટલાક પદાર્થો મુખ્યત્વે રાસાયણિક અસરોને બદલે, તેમના ભૌતિક દ્વારા કેન્સરનું કારણ બને છે. [64] આનું એક અગ્રણી ઉદાહરણ એસ્બેસ્ટોસના લાંબા સમય સુધી સંપર્કમાં છે, જે કુદરતી રીતે ખનિજ તંતુઓનું બનેલું છે જે મેસોથેલિઓમાનું મુખ્ય કારણ છે (સેરસ મેમ્બ્રેનનું કેન્સર) સામાન્ય રીતે ફેફસાની આજુબાજુની સેરસ મેમ્બ્રેન છે. [64] આ વર્ગમાં અન્ય પદાર્થો, કુદરતી રીતે બનતા અને સિન્થેટિક એસ્બેસ્ટોસ જેવા રેસા, જેમ કે વોલોસ્ટેનોઇટ, એટપુગ્લેટ, ગ્લાસ ઊન અને રોક ઊન બંને સહિત, સમાન અસરો હોવાનું માનવામાં આવે છે. [64] કેન્સરનું કારણ ન હોય તેવા બિન-ફાઇબ્રોઅર પાર્ટિકલ્સમાં પાઉડર મેટાલિક કોબાલ્ટ અને નિકલ અને સ્ફટિકીય સિલિકા (ક્વાર્ટઝ, ક્રિસ્ટોબલાઇટ અને ટ્રાઈડીમીઇટ) નો સમાવેશ થાય છે. [64] સામાન્ય રીતે, phyસાયકલ કાર્સિનોજન્સ શરીરની અંદર આવવા જ જોઈએ (જેમ કે ઇન્હેલેશન દ્વારા) અને કેન્સર પેદા કરવા માટે લાગ્યાના વર્ષો જરૂરી છે. [64] શારીરિક કેન્સરને પરિણામે ઇજા પ્રમાણમાં ભાગ્યે જ જોવા મળે છે. [65] દા.ત. હાડકાને ભંગ કરતા અસ્થિ કેન્સરનું પરિણામ, ઉદાહરણ તરીકે, સાબિત થયું નથી. [65] તેવી જ રીતે, સર્વાઇકલ કેન્સર, સ્તન કેન્સર અથવા મગજ કેન્સરનું કારણ તરીકે ભૌતિક ઇજાને સ્વીકારવામાં આવતું નથી. [65] એક સ્વીકૃત સ્રોત શરીરમાં હોટ ઑબ્જેક્ટ્સની વારંવાર, લાંબા ગાળાના એપ્લિકેશન છે. તે શક્ય છે કે શરીરના એક જ ભાગમાં પુનરાવર્તિત બળે, જેમ કે કેન્જર અને કેરો હીટર (ચારકોલ હેન્ડ વોર્મર્સ) દ્વારા ઉત્પાદિત તે ત્વચા કેન્સર પેદા કરી શકે છે, ખાસ કરીને જો કાર્સિનજેનિક રસાયણો પણ હાજર હોય. [65] હળવા ચાડાનો વારંવાર વપરાશ એસોફગેઇલ કેન્સર પેદા કરે છે. [65] માનવામાં આવે છે કે કેન્સર ઉદભવે છે, અથવા પૂર્વ અસ્તિત્વમાં રહેલા કેન્સરને ઇજા દ્વારા સીધા બદલે, ઉપચારની પ્રક્રિયા દરમિયાન પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવે છે. [65] જો કે, એક જ પેશીઓને વારંવાર ઇજાઓ અતિશય કોશિકા પ્રસારને પ્રોત્સાહન આપી શકે છે, જે પછી કેન્સરગ્રસ્ત પરિવર્તનની અવરોધોમાં વધારો કરી શકે છે. [65] [66] સીધેસીક બળતરાની ધારણા કરવામાં આવી છે. ટ્યુમર માઇક્રોએનનવેર પર પ્રભાવ પાડીને બળતરા કેન્સરના કોશિકાઓના પ્રસાર, અસ્તિત્વ, એન્જીઓજેનેસિસ અને સ્થળાંતરમાં ફાળો આપી શકે છે. [67] [68] ઓન્કોજિન્સ બળતરા વિરોધી માઇક્રોએનનૅનરનું નિર્માણ કરે છે.

હોર્મોન્સ

કેટલાંક હોર્મોન્સ સેલ પ્રસારને પ્રોત્સાહન આપીને કેન્સરના વિકાસમાં ભૂમિકા ભજવે છે. [70] ઇન્સ્યુલિન જેવા વૃદ્ધિના પરિબળો અને તેમની બંધનકર્તા પ્રોટીન કેન્સર સેલ પ્રસાર, ભિન્નતા અને એપોપ્ટોસીસમાં કી ભૂમિકા ભજવે છે, જે કાર્સિનોજેનેસિસમાં સંભવિત સંડોવણી સૂચવે છે. [71]

સેક્સ-સંબંધિત કેન્સરમાં હોર્મોન્સ મહત્વના એજન્ટો છે, જેમ કે સ્તન, એન્ડોમેટ્રીયમ, પ્રોસ્ટેટ, અંડાશય અને ટેસ્ટિસ અને થાઇરોઇડ કેન્સર અને હાડકાનું કેન્સરનું કેન્સર. [70] ઉદાહરણ તરીકે, સ્તન કેન્સર ધરાવતી સ્ત્રીઓની સ્તન કેન્સર વિના સ્ત્રીઓની પુત્રીઓ કરતાં એસ્ટ્રોજન અને પ્રોજેસ્ટેરોનનો નોંધપાત્ર પ્રમાણમાં સ્તરો છે. સ્તન કેન્સરના જનીનની ગેરહાજરીમાં પણ આ ઉચ્ચ હોર્મોનનું સ્તર સ્તન કેન્સરના ઊંચા જોખમને સમજાવશે. [70] તેવી જ રીતે, આફ્રિકન વંશના પુરુષો યુરોપિયન વંશના પુરુષો કરતા ટેસ્ટોસ્ટેરોનનું ઊંચું પ્રમાણ ધરાવે છે અને પ્રોસ્ટેટ કેન્સરનું સંલગ્ન ઉચ્ચ સ્તરે હોય છે. [70] એસ્ટિયન વંશના પુરૂષો, ટેસ્ટોસ્ટેરોન-સક્રિય અને થ્રોસ્ટેનેઈડિઆલ ગ્લુકોરોનાઇડના સૌથી નીચો સ્તર સાથે પ્રોસ્ટેટ કેન્સરનું સૌથી નીચુ સ્તર છે. [70]

અન્ય પરિબળો સંબંધિત છે: મેદસ્વી લોકોના કેન્સર સાથે સંકળાયેલા કેટલાક હોર્મોન્સનું ઉચ્ચ સ્તર અને તે કેન્સરનું ઊંચું દરે છે. [70] જે સ્ત્રીઓ હોર્મોન રિપ્લેસમેન્ટ થેરેપી લે છે તેઓ હોર્મોન્સ સાથે સંકળાયેલ કેન્સર વિકસાવવાનું જોખમ ધરાવે છે. [70] બીજી તરફ, જે લોકો સરેરાશ કરતાં વધારે છે તેઓ આ હોર્મોન્સનું નિમ્ન સ્તર અને કેન્સરનું ઓછું જોખમ ધરાવે છે. [70] ઓસ્ટિઓસારકોમાને વૃદ્ધિ હોર્મોન્સ દ્વારા પ્રોત્સાહન મળે છે. [70] કેટલાક સારવારો અને નિવારણના કારણે કૃત્રિમ હોર્મોન સ્તરને ઘટાડીને અને આથી હોર્મોન-સંવેદનશીલ કેન્સરને નિષિદ્ધ કરીને આ કારણનો લાભ મળે છે. [70]

સ્વયંપ્રતિરક્ષા બિમારીઓ

સેલીક બીમારી અને તમામ કેન્સરોના વધતા જોખમો વચ્ચે જોડાણ છે. સારવાર વગરના સેલીક રોગ ધરાવતા લોકોમાં વધુ જોખમ રહેલું છે, પરંતુ નિદાન અને કડક ઉપચાર પછીના સમય સાથે આ જોખમ ઘટે છે, કદાચ ધાન્યના લોટમાં રહેલું નત્રિલ દ્રવ્ય મુક્ત આહારને અપનાવવાને કારણે, જે સેલીક રોગ ધરાવતા લોકોમાં દૂષિતતાના વિકાસ સામે રક્ષણાત્મક ભૂમિકા ભજવે છે. . જો કે, નિદાનમાં વિલંબ અને ધાન્યના લોટમાં રહેલું નત્રિલ દ્રવ્ય મુક્ત ખોરાકની શરૂઆતથી દૂષિતતાના જોખમમાં વધારો થાય છે. [72] દીર્ઘકાલિન બળતરાને કારણે ક્રોહન રોગ અને અલ્સેરેટિવ કોલેટીસ ધરાવતા લોકોમાં જઠરાંત્રિય કેન્સરના દરમાં વધારો થયો છે. ઉપરાંત, આ રોગોની સારવાર માટે ઉપયોગમાં લેવાતા ઇમ્યુનોમોડ્યુલેટર્સ અને બાયોલોજીક એજન્ટો વધારાની આંતરડાની કર્કરોગ પેદા કરવા પ્રોત્સાહિત કરી શકે છે.

પેથોફિઝિયોલોજી

પરિવર્તનોની શ્રેણી દ્વારા કેન્સર થાય છે. દરેક પરિવર્તન સેલના વર્તનને કંઈક અંશે બદલાય છે.

જિનેટિક્સ

કેન્સર મૂળભૂત રીતે પેશી વૃદ્ધિ નિયમનનો રોગ છે. કેન્સરના કોષમાં પરિવર્તન કરવા માટે સામાન્ય સેલ માટે ક્રમમાં, સેલ વૃદ્ધિ અને તફાવતને નિયમન કરતા જનીનને બદલવાની જરૂર છે. [74]

અસરગ્રસ્ત જીનને બે વ્યાપક કેટેગરીમાં વહેંચવામાં આવે છે. ઓન્કોજીન્સ એ જનીનો છે જે સેલ વૃદ્ધિ અને પ્રજનનને પ્રોત્સાહન આપે છે. ટ્યુમર સપ્રેસનર જનીન તે જનીનો છે જે કોશિકાના વિભાજન અને અસ્તિત્વને અવરોધે છે. નૈસર્ગિક રૂપાંતર નવલકથા ઓન્કોજેનીઝની રચના, સામાન્ય ઓન્કોજીન્સની અનુચિત ઓવર-અભિવ્યક્તિ અથવા અંડર-એક્સપ્રેશન દ્વારા અથવા ગાંઠો સપ્રેસનર જનીનને નિષ્ક્રિય કરીને થઇ શકે છે. લાક્ષણિક રીતે, બહુવિધ જનીનોમાં ફેરફાર કરવા માટે સામાન્ય સેલને કેન્સર સેલમાં ફેરવવાની જરૂર પડે છે. [75]

આનુવંશિક ફેરફારો વિવિધ સ્તરો અને વિવિધ પદ્ધતિઓ દ્વારા થઇ શકે છે. મિટોસિસમાં ભૂલો થવાના કારણે સમગ્ર રંગસૂત્રના ફાયદા અથવા નુકશાન થઇ શકે છે. વધુ સામાન્ય પરિવર્તનો છે, જે જીનોમિક ડીએનએના ન્યુક્લિયોટાઇડ ક્રમમાં ફેરફાર છે.

મોટા પાયે પરિવર્તનોમાં એક રંગસૂત્રના એક ભાગને કાઢી નાંખવાનું અથવા ફાયદો સામેલ છે. જીનોમિક એમ્પ્લીફિકેશન ત્યારે થાય છે જ્યારે સેલ નાના કોમોસૉમલ પટ્ટીના નકલો (ઘણી વખત 20 કે તેથી વધુ) નકલો મેળવે છે, સામાન્ય રીતે એક અથવા વધુ ઓન્કોજિન અને સંલગ્ન આનુવંશિક સામગ્રી. ટ્રાન્સપોર્ટેશન ત્યારે થાય છે જ્યારે બે જુદા જુદા રંગસૂત્રોના ક્ષેત્રો અસામાન્ય રીતે જોડાયેલા બને છે, ઘણી વખત એક લાક્ષણિકતા સ્થાન પર. આનું એક જાણીતું ઉદાહરણ ફિલાડેલ્ફિયા રંગસૂત્ર છે, અથવા ક્રોમોસોમ 9 અને 22 ની સ્થાનાંતરણ છે, જે ક્રોનિક માઇલોજેનેશી લ્યુકેમિયામાં જોવા મળે છે અને બીસીઆર-એએલએલ ફ્યુઝન પ્રોટીનનું ઉત્પાદન કરે છે, ઓનકોજેનિક ટાયરોસિન કિનઝ.

નાના પાયે પરિવર્તનોમાં બિંદુ પરિવર્તન, કાઢી નાંખવાનું અને સામેલગીરીનો સમાવેશ થાય છે, જે જીનના પ્રમોટર વિસ્તારમાં આવે છે અને તેની અભિવ્યક્તિ પર અસર કરે છે, અથવા જનીનની કોડિંગ અનુક્રમમાં આવી શકે છે અને પ્રોટીન પ્રોડક્ટની કાર્યક્ષમતા અથવા સ્થિરતાને બદલી શકે છે. એક જનીનનું વિક્ષેપ પણ ડીએનએ વાયરસ અથવા રેટ્રોવાયરસથી જિનોમિક સામગ્રીના સંકલનથી પરિણમી શકે છે, જે અસરગ્રસ્ત સેલ અને તેના વંશજોમાં વાયરલ ઓન્કોજિન્સની અભિવ્યક્તિ તરફ દોરી જાય છે.

વસવાટ કરો છો કોશિકાઓના ડીએનએ અંદર સમાયેલ માહિતી પ્રતિક્રિયા સંભવિત કેટલાક ભૂલો (પરિવર્તન) માં પરિણમશે. કોમ્પ્લેક્ષ ભૂલ સુધારણા અને નિવારણ પ્રક્રિયામાં બનેલ છે અને કેન્સર સામે સેલને સલામત કરે છે. જો કોઈ નોંધપાત્ર ભૂલ થાય, તો ક્ષતિગ્રસ્ત સેલ પ્રોગ્રામ કરેલ સેલ મૃત્યુ દ્વારા સ્વ-નાશ પામે છે, જેને એપોપ્ટોસીસ કહેવાય છે. જો ભૂલ નિયંત્રણ પ્રક્રિયા નિષ્ફળ થાય છે, તો પરિવર્તન ટકી રહેશે અને પુત્રી કોશિકાઓ સાથે પસાર થઈ જશે.

કેટલાક પર્યાવરણમાં ભૂલો ઊભી થવાની અને પ્રચાર કરવાની શક્યતા વધારે છે. આવા વાતાવરણમાં કાર્સિનોજન્સ નામના ભંગાણજનક તત્ત્વોની હાજરી, પુનરાવર્તિત ભૌતિક ઈજા, ગરમી, આયોનાઇઝિંગ વિકિરણ અથવા હાઈપોક્સિયાનો સમાવેશ થઈ શકે છે. [76]

કેન્સર થતી ભૂલો સ્વયં-પ્રવેગ અને સંયોજન છે, ઉદાહરણ તરીકે:

કોશિકાના ભૂલ-સુધારક મશીનરીમાં પરિવર્તન તે કોષ અને તેનાં બાળકોને વધુ ઝડપથી ભૂલોનું સંચય કરી શકે છે.

ઓન્કોજિનમાં વધુ પરિવર્તન થવાથી કોષ તેના સામાન્ય પ્રતિરૂપ કરતાં વધુ ઝડપથી અને વધુ વારંવાર પ્રજનન કરી શકે છે.

વધુ પરિવર્તનથી ટ્યુમોર સપ્રેસનર જનીનનું નુકશાન થઈ શકે છે, એપોપ્ટોસિસ સિગ્નલ માર્ગને છિન્નભિન્ન કરી શકે છે અને સેલને અમર કરી શકાય છે.

કોષની સિગ્નલીંગ મશીનરીમાં વધુ પરિવર્તન, નજીકના કોષોમાં ક્ષતિગ્રસ્ત સંકેતો મોકલી શકે છે.

કેન્સરમાં સામાન્ય સેલનું રૂપાંતર પ્રારંભિક ભૂલોને લીધે સાંકળ પ્રતિક્રિયા જેવું જ છે, જે વધુ ગંભીર ભૂલોમાં સંયોજન કરે છે, પ્રત્યેક પ્રગતિશીલ સેલને વધુ નિયંત્રણોથી દૂર કરવાની પરવાનગી આપે છે જે સામાન્ય પેશી વૃદ્ધિને મર્યાદિત કરે છે. આ બળવો જેવા દૃશ્ય યોગ્યતમની એક અનિચ્છનીય અસ્તિત્વ છે, જ્યાં ઉત્ક્રાંતિના ડ્રાઈવિંગ દળો શરીરના ડિઝાઇન અને હુકમના અમલીકરણ સામે કામ કરે છે. એકવાર કેન્સર વિકસાવવાનું શરૂ થઈ જાય તે પછી, ચાલુ પ્રક્રિયા, જેને ક્લોનલ ઉત્ક્રાંતિ કહેવાય છે, વધુ આક્રમક તબક્કા તરફ પ્રગતિ કરે છે. [77] ક્લોનલ ઇવોલ્યુશન ઇન્ટ્રા-ટ્યુમર વિભિન્નતા તરફ દોરી જાય છે (વિષુવવૃત્તીય પરિવર્તન સાથેના કેન્સરના કોષો) જે અસરકારક સારવારની વ્યૂહરચનાઓ ડિઝાઇન કરે છે.

કેન્સર દ્વારા વિકસિત લાક્ષણિક ક્ષમતાઓ કેટેગરીમાં વહેંચાયેલી હોય છે, ખાસ કરીને એપ્પોટોસીસની ચોરી, વિકાસ સંકેતોમાં આત્મ નિર્ભરતા, વિકાસની સંકેતોને સંવેદનશીલતા, સતત એન્જીયોજેનેસિસ, અમર્યાદિત પ્રતિક્રિયાશીલ સંભવિત, મેટાસ્ટેસિસ, ઊર્જા ચયાપચયની રીપ્રોડ્રોમેગિંગ અને રોગપ્રતિકારક વિનાશની ચોરી.

એપિજેનેટિક્સ

કાર્સિનોજેનેસિસમાં ડીએનએ નુકસાનની ડીએનએની જનીન અને ઇપીજીનેટિક ખામીઓની મુખ્ય ભૂમિકા

કેન્સરનો ક્લાસિકલ અભિપ્રાય એવી રોગોનો સમૂહ છે જે પ્રગતિશીલ આનુવંશિક વિકૃતિઓ દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે જેમાં ટ્યુમર-સપ્રેસર જનીન અને ઓન્કોજીન્સ અને રંગસૂત્ર અસાધારણતામાં પરિવર્તનોનો સમાવેશ થાય છે. પાછળથી એપિજેન્ટિક ફેરફારની ભૂમિકા ઓળખવામાં આવી હતી. [78]

એપિજેનેટીક ફેરફાર એ જિનોમ માટે વિધેયાત્મક રીતે સંબંધિત ફેરફારોનો ઉલ્લેખ કરે છે જે ન્યુક્લિયોટાઇડ ક્રમને બદલી શકતા નથી. આવા ફેરફારોના ઉદાહરણો ડીએનએ મેથીલીટેશન (હાઇમેથૈલીલેશન અને હાઈપોથિલેશન), હિસ્ટોન ફેરફાર [7 9] અને રંગસૂત્રીય આર્કિટેક્ચરમાં ફેરફાર (એચએમજીએ 2 અથવા એચએમજીએ 1 જેવા પ્રોટીનના અયોગ્ય અભિવ્યક્તિને કારણે) માં ફેરફારો છે. [80] આ દરેક ફેરફારો અંડરલાયિંગ ડીએનએ ક્રમને બદલ્યા વિના જનીન અભિવ્યક્તિનું નિયમન કરે છે. આ ફેરફારો સેલ ડિવિઝન દ્વારા રહી શકે છે, બહુવિધ પેઢી માટે છેલ્લા અને epimutations (મ્યુટેશન સમકક્ષ) હોવાનું માનવામાં આવે છે.

એપિજેનેટિક ફેરફાર કેન્સરમાં વારંવાર થાય છે. દાખલા તરીકે, એક અભ્યાસમાં પ્રોટીન કોડિંગ જનીનોની નોંધ કરવામાં આવી હતી, જે વારંવાર કોલોન કેન્સર સાથે જોડાયેલા તેમના મેથિલિટેશનમાં બદલાય છે. આમાં 147 હાયફાઈમેથાઈલેટેડ અને 27 હાઇપોથિથેટેડ જનીનોનો સમાવેશ થાય છે. Hypermethylated જનીનોમાંથી, 100 100% કોલોન કેન્સરમાં હાઇપરથીથાઈલેટેડ હતા અને અન્ય ઘણા લોકો 50% કરતા વધારે કોલોન કેન્સરમાં હાઇપરથીથાઈલેટેડ હતા. [81]

જ્યારે એપિજેન્ટિક ફેરફાર કેન્સરમાં જોવા મળે છે, ત્યારે ડીએનએ રિપેર જનીનોમાં ઇપીનેટિક ફેરફાર, ડી.એન. આવા ફેરફારોને કેન્સરની પ્રગતિમાં શરૂઆતમાં માનવામાં આવે છે અને કેન્સરની આનુવંશિક અસ્થિરતાના લક્ષણની શક્યતા છે. [82] [83] [84] [85]

ડીએનએ રિપેર જનીનની ઘટાડાના અભિવ્યક્તિ ડીએનએ રિપેરમાં વિક્ષેપ પાડે છે. આ ટોચ પરથી 4 થી સ્તર પર આ આંકડો માં બતાવ્યા પ્રમાણે છે. (આ આકૃતિમાં, લાલ શબ્દશૈલી કેન્સરને પ્રગતિમાં ડીએનએ નુકસાનમાં ડીએનએ નુકસાનની ખામી અને ખામીની કેન્દ્રિય ભૂમિકા દર્શાવે છે.) જ્યારે ડીએનએની રિપેરમાં ખામી હોય ત્યારે ડીએનએ નુકસાન સામાન્ય સ્તરે (5 મી સ્તર) કરતા વધારે કોશિકાઓમાં રહે છે અને તેની વધેલી ફ્રીક્વન્સીઝ પરિવર્તન અને / અથવા પ્રતિબિંબ (6 ઠ્ઠી સ્તર) ડીએનએ મેળ ખાતી રિપેર [86] [87] અથવા હોમલોગસ રિકોમ્બિનિકલ રિપેરિંગ (એચઆરઆર) માં ખામીયુક્ત કોશિકાઓમાં પરિવર્તન દરમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. [88] રંગસૂત્રીય પુનર્રચના અને aneuploidy પણ એચઆરઆર ખામીયુક્ત કોશિકાઓમાં વધારો કરે છે. [89]

ડીએનએ નુકસાનના ઊંચા સ્તરોએ પરિવર્તનમાં વધારો કર્યો (આકૃતિની જમણી બાજુ) અને વધતી પ્રતિષ્ઠા. ડીએનએ ડબલ ટ્રાંગ બ્રેક, અથવા અન્ય ડીએનએ નુકસાનની મરામતની મરામત દરમિયાન, અપૂર્ણ રીતે રિપેર સાઇટોને સાફ કરવામાં આવે છે, જે એપિજેન્ટિક જિન સિલીન્સિંગનું કારણ બની શકે છે. [90] [91]

વારસાગત પરિવર્તનને કારણે ડીએનએ રિપેર પ્રોટીનની ઉણપની અભિવ્યક્તિ કેન્સરના જોખમોમાં વધારો કરી શકે છે. 34 ડીએનએ રિપેર જીન્સ (જુઓ ડીએનએ રિપેર-ડેફિસિશન ડિસઓર્ડર) માં કોઇ પણ વારસાગત ક્ષતિવાળા લોકોએ કેન્સરના 100% આજીવન તકની ખાતરી (કે, p53 પરિવર્તનો) ની ખાતરી સાથેના કેટલાક ખામીઓ સાથે, કેન્સરના જોખમમાં વધારો કર્યો છે. [92] જંતુનાશક રેખા ડીએનએ રિપેર મ્યૂટેશન આકૃતિની ડાબી બાજુએ નોંધે છે. જો કે, જેમ કે germline પરિવર્તન (જે અત્યંત તીવ્ર કેન્સર સિન્ડ્રોમનું કારણ બને છે) માત્ર 1 ટકા કેન્સરનું કારણ છે. [93]

છૂટાછવાયા કેન્સરમાં, ડીએનએ રિપેરની ખામીઓ ક્યારેક ડીએનએ રિપેર જીનમાં પરિવર્તનને કારણે થાય છે પરંતુ વધુ વારંવાર ઇપીજેનેટિક ફેરફારને કારણે થાય છે જે ડીએનએ રિપેર જીન્સની અભિવ્યક્તિ ઘટાડે છે અથવા મૌન કરે છે. આ 3 જી સ્તર પર આ આંકમાં દર્શાવેલ છે. હેવી મેટલ-પ્રેરિત કાર્સિનોજેનેસિસના ઘણા અભ્યાસો બતાવે છે કે આવા ભારે ધાતુઓને ડીએનએ રિપેર એન્ઝાઇમ્સની અભિવ્યક્તિમાં ઘટાડો થાય છે, કેટલાક ઇપીજેનેટિક પદ્ધતિઓ દ્વારા. હેવી મેટલ-પ્રેરિત કાર્સિનજેનીશીટીમાં ડીએનએ રિપેરની નિષેધને મુખ્ય પ્રણાલી તરીકે પ્રસ્તાવિત કરવામાં આવે છે. વધુમાં, નાના આરએનએ માટેના ડીએનએ સિક્વન્સ કોડના વારંવારના ઇપીનેટિક ફેરફારને માઇક્રોઆરએનએ (અથવા માઇરાએનએ) કહેવાય છે. miRNAs પ્રોટીન માટે કોડ નથી, પરંતુ પ્રોટીન-કોડિંગ જનીનને "લક્ષ્ય" કરી શકે છે અને તેમની અભિવ્યક્તિ ઘટાડી શકે છે.

કેન્સર સામાન્ય રીતે પરિવર્તનો અને એપિમ્યુટેશનના મિશ્રણમાંથી ઉદ્ભવતા હોય છે જે ક્લોનલ વિસ્તરણ તરફ દોરી જાય છે તે પસંદગીના ફાયદા પૂરો પાડે છે (કેન્સરની પ્રગતિમાં ફીલ્ડ ડિફેક્ટ જુઓ). જોકે મ્યુટેશન, કેન્સરમાં વારંવાર પ્રયોગાત્મક ફેરફારો તરીકે ન પણ હોઈ શકે. સ્તન અથવા આંતરડાનું સરેરાશ કેન્સર આશરે 60 થી 70 પ્રોટીન-પરિવર્તન પરિવર્તન લાવી શકે છે, જેમાંથી ત્રણ કે ચાર "ડ્રાઇવર" પરિવર્તનો હોઈ શકે છે અને બાકીના "પેસેન્જર" પરિવર્તન હોઈ શકે છે.

મેટાસ્ટેસિસ

મેટાસ્ટેસિસ શરીરમાં અન્ય સ્થળોએ કેન્સર ફેલાવે છે. વિખેરાયેલા ટ્યૂમર્સને મેટાસ્ટેટિક ટ્યૂમર્સ કહેવામાં આવે છે, જ્યારે મૂળને પ્રાથમિક ગાંઠ કહેવાય છે. લગભગ તમામ કેન્સર મેટાસ્ટેઝાઇઝ કરી શકે છે. [95] મોટા ભાગના કેન્સરનાં મૃત્યુ મેટાસ્ટેસાઇઝ્ડ કેન્સરના કારણે છે. [96]

કેન્સરના અંતમાં તબક્કામાં મેટાસ્ટેસિસ સામાન્ય છે અને તે રક્ત અથવા લસિકા તંત્ર અથવા બંને દ્વારા થઇ શકે છે. મેટાસ્ટેસિસમાં લાક્ષણિક પગલાઓ સ્થાનિક આક્રમણ, રક્ત અથવા લસિકામાં આંતરક્રિયા, શરીરમાં પરિભ્રમણ, નવા પેશીઓમાં પ્રસાર, પ્રસાર અને એન્જીઓજેનેસિસ છે. વિવિધ પ્રકારનાં કેન્સર ચોક્કસ અવયવોને મેટાસ્ટેસાઇઝ કરે છે, પરંતુ મેટાસ્ટેસ થવાના મોટા ભાગના સામાન્ય સ્થળો ફેફસાં, યકૃત, મગજ અને હાડકાં છે. [95]

નિદાન

ડાબી ફેફસાંમાં ફેફસાનું કેન્સર દર્શાવતું એક્સ-રે છાતી

મોટાભાગનાં કેન્સર શરૂઆતમાં સંકેતો અથવા લક્ષણો અથવા સ્ક્રીનીંગ દ્વારા દેખાય છે તે કારણે માન્ય છે. આમાંથી એક નિશ્ચિત નિદાન તરફ દોરી જાય છે, જે પેથોલોજિસ્ટ દ્વારા ટીશ્યૂ નમૂનાની પરીક્ષા જરૂરી છે. શંકાસ્પદ કેન્સરવાળા લોકોની તબીબી પરીક્ષણોની તપાસ કરવામાં આવે છે. આ સામાન્ય રીતે રક્ત પરીક્ષણો, એક્સ-રે, (વિપરીત) સીટી સ્કેન અને એન્ડોસ્કોપીનો સમાવેશ કરે છે.

બાયોપ્સીના પેશીઓના નિદાનમાં સેલનો પ્રકાર પ્રચલિત થાય છે, તેના હિસ્સોલોજીકલ ગ્રેડ, આનુવંશિક અસાધારણતા અને અન્ય લક્ષણો સૂચવે છે. એકસાથે, આ માહિતી પ્રોગ્નોસિસનું મૂલ્યાંકન કરવા અને શ્રેષ્ઠ સારવાર પસંદ કરવા માટે ઉપયોગી છે.

સાયટોજિનેટિક્સ અને ઇમ્યુનોહિસ્ટોકેમિસ્ટ્રી એ અન્ય પ્રકારના પેશી પરીક્ષણ છે. આ પરીક્ષણો મોલેક્યુલર ફેરફારો (જેમ કે પરિવર્તન, ફ્યુઝન જનીનો અને સંખ્યાત્મક રંગસૂત્ર ફેરફારો) વિશે માહિતી પૂરી પાડે છે અને તે પણ નિદાન અને શ્રેષ્ઠ ઉપચારને સૂચવી શકે છે.

વર્ગીકરણ

વધુ માહિતી: કેન્સર પ્રકારો અને ઓન્કોલોજી સંબંધિત શરતોની સૂચિની સૂચિ

કેન્સરને સેલના પ્રકાર દ્વારા વર્ગીકૃત્ત કરવામાં આવે છે જે ગાંઠ કોશિકાઓ જેવું હોય છે અને તેથી ગાંઠની ઉત્પત્તિ થવાની ધારણા છે. આ પ્રકારોમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

કાર્સિનોમા: ઉપકલા કોશિકાઓમાંથી ઉતરી આવેલા કેન્સર. આ જૂથમાં સૌથી વધુ સામાન્ય કેન્સરનો સમાવેશ થાય છે અને સ્તન, પ્રોસ્ટેટ, ફેફસા, સ્વાદુપિંડ અને કોલનમાં લગભગ તમામ લોકોનો સમાવેશ થાય છે.

સાર્કોમા: સંલગ્ન પેશીઓ (એટલે ​​કે અસ્થિ, કોમલાસ્થિ, ચરબી, જ્ઞાનતંતુ) માંથી ઉદ્ભવતા કેન્સર, જેમાંથી દરેક અસ્થિમજ્જા બહારના મેસેન્શિયમ કોશિકાઓમાંથી ઉત્પન્ન થતા કોશિકાઓમાંથી વિકસે છે.

લિમ્ફોમા અને લ્યુકેમિયા: આ બે વર્ગો હેમેટોપોયોઇટીક (રક્ત બનાવે) કોશિકાઓમાંથી ઉદ્દભવે છે જે મજ્જાને છોડે છે અને અનુક્રમે લસિકા ગાંઠો અને લોહીમાં પરિપકવતા હોય છે. [97]

સૂક્ષ્મજીવી કોશિકા ગાંઠ: પ્લુરીપોટેંટ કોશિકાઓમાંથી ઉદ્દભવતા કેન્સર, જે મોટેભાગે વૃષણ અથવા શિરામાં (અનુક્રમે સેમિનોમા અને ડાઇઝેમિનોમામા) પ્રસ્તુત કરે છે.

બ્લાસ્ટોમા: અપરિપક્વ "પુરોગામી" કોશિકાઓ અથવા ગર્ભના પેશીમાંથી મેળવેલા કેન્સર.

કેન્સરનો સામાન્ય રીતે -કાર્સીનોમા, -સાર્કોમા અથવા -બ્લસ્ટોમાને પ્રત્યય તરીકે ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે, મૂળ રૂપે મૂળ અથવા પેશીઓ માટે લેટિન અથવા ગ્રીક શબ્દ સાથે. ઉદાહરણ તરીકે, જીવલેણ ઉપકલા કોશિકાઓમાંથી ઉત્પન્ન થતા લીવર પેરેન્ટિમાના કેન્સરોને હેપેટોકાર્કોનોમા કહેવામાં આવે છે, જ્યારે આદિમ લિવર પુરોગામી કોશિકાઓમાંથી ઉદ્દભવતા એક હીપોટોબ્લાસ્ટોમા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે અને ચરબી કોશિકાઓમાંથી થતા કેન્સરને લિપોસોર્કોમા કહેવાય છે. કેટલાક સામાન્ય કેન્સરો માટે, અંગ્રેજી અંગનું નામ વપરાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, સ્તન કેન્સરના સૌથી સામાન્ય પ્રકારને સ્તનના નળીનું કાર્સિનોમા કહેવામાં આવે છે. અહીં, વિશેષણ ડોક્ટલ માઇક્રોસ્કોપ હેઠળ કેન્સર દેખાવ સંદર્ભ લે છે, જે સૂચવે છે કે તે દૂધ નળીનો ઉદ્દભવ્યું છે.

સૌમ્ય ગાંઠો (જે કેન્સર નથી) નું નામ રુટ તરીકે અંગના નામ સાથે પ્રત્યય તરીકે -ઓઓ દ્વારા નામ આપવામાં આવ્યું છે. ઉદાહરણ તરીકે, સરળ સ્નાયુ કોશિકાઓના સૌમ્ય ગાંઠને લેઇયોમાઓમા કહેવામાં આવે છે (ગર્ભાશયમાં વારંવાર બનતા સૌમ્ય ટ્યુમરનું સામાન્ય નામ રેસિવાઇડ છે). Confusingly, અમુક પ્રકારના કેન્સર - નોમા પ્રત્યય, મેલાનોમા અને સેમિનોમા સહિતના ઉદાહરણોનો ઉપયોગ કરે છે.

કેટલાક પ્રકારનાં કેન્સર માઇક્રોસ્કોપ હેઠળ કોશિકાઓનાં કદ અને આકાર માટે છે, જેમ કે વિશાળ સેલ કાર્સિનોમા, સ્પિન્ડલ સેલ કાર્સિનોમા અને સ્મોલ-સેલ કાર્સિનોમા.

નિવારણ

કેન્સરની રોકથામને કેન્સરના જોખમ ઘટાડવા સક્રિય પગલાં તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવે છે. [98] કેન્સરના મોટા ભાગના કિસ્સાઓ પર્યાવરણીય જોખમ પરિબળોને કારણે છે. આ પર્યાવરણીય પરિબળો ઘણા નિયંત્રણક્ષમ જીવનશૈલી પસંદગીઓ છે આમ, કેન્સર સામાન્ય રીતે અટકાવી શકાય તેવું છે. [99] 70% થી 90% જેટલા સામાન્ય કેન્સર પર્યાવરણીય પરિબળોને કારણે છે અને તેથી તે સંભવિત રૂપે અટકાવી શકે છે. [100]

કેન્સરના મૃત્યુના 30% કરતા વધારે પ્રમાણમાં જોખમી પરિબળોને ટાળવાથી બચાવી શકાય છે, જેમાં: તમાકુ, અધિક વજન / સ્થૂળતા, ગરીબ આહાર, ભૌતિક નિષ્ક્રિયતા, દારૂ, સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ ચેપ અને વાયુ પ્રદૂષણ. [101] બધા પર્યાવરણીય કારણો નિયમનક્ષમ નથી, જેમ કે કુદરતી રીતે વિકલાંગ થતી કુદરતી કિરણોત્સર્ગ અને વારસાગત આનુવંશિક વિકૃતિઓ દ્વારા થતા કેન્સર અને આમ વ્યક્તિગત વર્તન દ્વારા અટકાવી શકાય નહીં.

ડાયેટરી

કેન્સરના જોખમોને ઘટાડવા માટે અનેક આહાર ભલામણોની દરખાસ્ત કરવામાં આવી છે, તેમ છતાં તેમને સમર્થન આપવાના પુરાવા ચોક્કસ નથી. [14] [102] પ્રાથમિક આહારના પરિબળો કે જે જોખમ વધારે છે તે મેદસ્વીતા અને દારૂનો વપરાશ છે. ફળો અને શાકભાજીઓમાં ઓછી ખોરાક અને લાલ માંસમાં ઊંચી ફોલ્લીઓ કરવામાં આવી છે, પરંતુ સમીક્ષાઓ અને મેટા-એનાલિસ્ટ્સ સતત સાતત્યમાં આવતા નથી. [103] [104] 2014 નું મેટા-વિશ્લેષણ ફળો અને શાકભાજી અને કેન્સર વચ્ચે કોઈ સંબંધ નથી. [105] કોફી લીવર કેન્સરના જોખમ સાથે સંકળાયેલ છે. [106] અભ્યાસોએ સ્તન કેન્સર, કોલોન કેન્સર અને સ્વાદુપિંડનું કેન્સરનું જોખમ વધવા માટે લાલ અથવા પ્રોસેસ્ટેડ માંસના વધુ વપરાશ સાથે સંકળાયેલું છે, તે અસાધારણ ઘટના છે જે ઊંચા તાપમાને રાંધેલા માંસમાં કાર્સિનજેનની હાજરીને કારણે હોઇ શકે છે. [107] [108] 2015 માં આઇએઆરસી (IARC) એ અહેવાલ આપ્યો કે પ્રોસેસ્ડ માંસ (દા.ત., બેકન, હૅમ, હોટ ડોગ્સ, સોસેજ) અને, ઓછા ડિગ્રીમાં, રેડ માંસને કેટલાક કેન્સરથી જોડવામાં આવે છે. [109] [110]

કેન્સર નિવારણ માટેના ડાયેટરી ભલામણોમાં સામાન્ય રીતે શાકભાજી, ફળો, આખા અનાજ અને માછલી પર પ્રક્રિયા કરવામાં આવે છે અને પ્રોસેસ્ડ અને લાલ માંસ (ગોમાંસ, ડુક્કર, લેમ્બ), પશુ ચરબી, અથાણાંવાળા ખોરાક અને શુદ્ધ કાર્બોહાઈડ્રેટ્સનો ઉપચાર. [14] [102]

દવા

અમુક સંજોગોમાં કેન્સરને રોકવા માટે દવાઓનો ઉપયોગ કરી શકાય છે. [111] સામાન્ય વસ્તીમાં, એનએસએઆઇએડ્સ કોલોરેક્ટલ કેન્સરનું જોખમ ઘટાડે છે; જો કે, કાર્ડિયોવાસ્ક્યુલર અને જઠરાંત્રિય આડઅસરોને લીધે તેઓ નિરાકરણ માટે ઉપયોગમાં લેવાતી એકંદર હાનિનું કારણ બને છે. [112] એસ્પિરિનને કેન્સરથી લગભગ 7% જેટલું મૃત્યુનું જોખમ ઘટાડવામાં આવ્યું છે. [113] COX-2 અવરોધકો પારિવારિક એડેનોમેટસ પોલીપોસિસ ધરાવતા લોકોમાં પોલીપ રચનાના દરમાં ઘટાડો કરી શકે છે; જો કે, તે NSAIDs જેવી જ પ્રતિકૂળ અસર સાથે સંકળાયેલ છે. [114] ટેમોક્સિફેન અથવા રાલોક્સિફેનનો દૈનિક ઉપયોગ ઉચ્ચ જોખમવાળા મહિલાઓમાં સ્તન કેન્સરનું જોખમ ઘટાડે છે. [115] ફાયસ્ટેસ્ટાઈડ જેવા 5 આલ્ફા-રિડક્ટ્સ બાધક માટેના હાનિને લાભ નથી હોતો. [116]

કેન્સરને રોકવા પર વિટામિન પૂરક અસરકારક નથી. [117] વિટામિન ડીનું લોહીનું સ્તર વધેલા કેન્સરના જોખમ સાથે સંકળાયેલું હોય છે, [118] [119] [120] શું આ સંબંધ સાધક છે અને વિટામીન ડી પૂરક રક્ષણાત્મક છે તે નિર્ધારિત નથી. [121] [122] વન 2014 ની સમીક્ષામાં જાણવા મળ્યું છે કે કેન્સર જોખમ પર પૂરવણીઓનો કોઈ નોંધપાત્ર પ્રભાવ નથી. [122] બીજી 2014 ની સમીક્ષામાં તારણ કાઢ્યું હતું કે વિટામિન ડી 3 કેન્સરથી મૃત્યુના જોખમને ઘટાડી શકે છે (5 વર્ષમાં 150 લોકોમાં એક ઓછો મૃત્યુ થાય છે), પરંતુ ડેટાની ગુણવત્તા સાથેની ચિંતાઓ નોંધવામાં આવી હતી. [123]

બીટા-કેરોટિન પૂરક એવા લોકોમાં ફેફસાના કેન્સરના દરમાં વધારો કરે છે જેઓ ઊંચા જોખમ ધરાવે છે. [124] કોલોન કેન્સરને અટકાવવામાં ફોલિક એસિડ પૂરક અસરકારક નથી અને કોલન કર્કરોગમાં વધારો થઈ શકે છે. [125] તે અસ્પષ્ટ છે કે સેલેનિયમ પૂરક અસર ધરાવે છે. [126] [અપડેટની જરૂર છે]

રસીકરણ

રસી વિકસિત કરવામાં આવી છે જે કેટલાક કેન્સરને લગતું વાઈરસ દ્વારા ચેપ અટકાવે છે. [127] હ્યુમન પેપિલોમાવાયરસ રસી (ગાર્ડાસિલ અને સર્વાઈક્સ) સર્વાઇકલ કેન્સર થવાનું જોખમ ઘટાડે છે. [127] હીપેટાઇટિસ બી રસી હીપેટાઇટિસ બી વાયરસથી ચેપને અટકાવે છે અને યકૃતના કેન્સરનું જોખમ ઘટે છે. [127] સ્ત્રોતો પરવાનગી આપે છે ત્યારે માનવ પેપિલોમાવાયરસ અને હેપેટાયિટિસ બી રસીકરણના વહીવટની ભલામણ કરવામાં આવે છે.

સ્ક્રીનીંગ

લક્ષણો અને તબીબી સંકેતો દ્વારા પૂછવામાં આવતા નિદાન પ્રયત્નોથી વિપરીત, કેન્સર સ્ક્રિનિંગમાં રચના કર્યા પછી કેન્સરને શોધી કાઢવાના પ્રયત્નોનો સમાવેશ થાય છે, પરંતુ કોઈપણ નોંધપાત્ર લક્ષણો દેખાય તે પહેલાં. [12 9] તેમાં શારીરિક તપાસ, રક્ત અથવા મૂત્ર પરીક્ષણ અથવા તબીબી ઇમેજિંગનો સમાવેશ થઈ શકે છે. [12 9]

ઘણા પ્રકારના કેન્સર માટે કેન્સર સ્ક્રીનીંગ ઉપલબ્ધ નથી. જ્યારે પણ પરીક્ષણો ઉપલબ્ધ હોય ત્યારે, તેઓ દરેક માટે ભલામણ નહીં કરી શકે. સાર્વત્રિક સ્ક્રીનીંગ અથવા સામૂહિક સ્ક્રિનિંગમાં સ્ક્રીનીંગ દરેકનો સમાવેશ થાય છે. [130] પસંદગીયુક્ત સ્ક્રિનિંગ એવા લોકોની ઓળખ કરે છે જેઓ ઊંચા જોખમ ધરાવતા હોય છે, જેમ કે કુટુંબ ઇતિહાસ ધરાવતા લોકો. [130] સ્ક્રીનીંગના ફાયદાઓ સ્ક્રીનીંગના જોખમો અને ખર્ચમાં વધારો કરે છે કે કેમ તે નક્કી કરવા માટે કેટલાક પરિબળોને ધ્યાનમાં લેવામાં આવે છે. [12 9] આ પરિબળોમાં સમાવેશ થાય છે:

સ્ક્રીનીંગ ટેસ્ટથી સંભવિત હાનિ પહોંચાડે છે: ઉદાહરણ તરીકે, એક્સ-રે છબીઓમાં સંભવિત નુકસાનકારક આયોનાઇઝિંગ રેડિયેશન

પરીક્ષણની શક્યતઃ કેન્સર ઓળખવા

સંભવ છે કે કેન્સર હાજર છે: સ્ક્રિનિંગ સામાન્ય રીતે દુર્લભ કેન્સર માટે ઉપયોગી નથી.

અનુવર્તી કાર્યવાહીથી સંભવિત નુકસાન

યોગ્ય સારવાર ઉપલબ્ધ છે કે કેમ

શું પ્રારંભિક તપાસથી સારવાર પરિણામો સુધારે છે?

શું કેન્સરને ક્યારેય સારવાર કરવાની જરૂર છે?

શું લોકો માટે ટેસ્ટ સ્વીકાર્ય છે: જો સ્ક્રીનીંગ ટેસ્ટ ખૂબ જ ભારે છે (ઉદાહરણ તરીકે, અત્યંત પીડાદાયક), તો પછી લોકો ભાગ લેવાનો ઇન્કાર કરશે. [130]

કિંમત

ભલામણો

યુ.એસ. પ્રિવેન્ટિવ સર્વિસિસ ટાસ્ક ફોર્સ

યુ.એસ. પ્રિવેન્ટિવ સર્વિસિસ ટાસ્ક ફોર્સ (યુએસપીએસટીએફ) વિવિધ કેન્સર માટે ભલામણોનો મુદ્દો ઉઠાવે છે:

સ્ત્રીઓમાં સેરેક્લ કેન્સર સ્ક્રીનીંગની સખત ભલામણ કરે છે જે સેક્સ્યુઅલી સક્રિય હોય છે અને 65 વર્ષની ઉંમર સુધી સર્વિક્સ ધરાવે છે. [131]

ભલામણ કરીએ છીએ કે અમેરિકીઓને કોલોરેક્ટલ કેન્સર માટે ફાજલ ગુપ્ત રક્ત પરીક્ષણ, સિગ્માઓડોસ્કોપી, અથવા કોલોનોસ્કોપી 50 વર્ષની ઉંમરથી 75 વર્ષની વય સુધી શરૂ થવાની ચકાસણી કરવામાં આવે. [132]

ચામડીના કેન્સર, [133] મૌખિક કેન્સર, [134] ફેફસાના કેન્સર, [135] અથવા 75 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના પુરૂષોમાં પ્રોસ્ટેટ કેન્સરની સ્ક્રીનીંગ માટે અથવા તેની વિરુદ્ધમાં ભલામણ કરવા માટે પુરાવા અપર્યાપ્ત છે. [136]

મૂત્રાશયના કેન્સર, [137] ટેસ્ટિક્યુલર કેન્સર, [138] અંડાશયના કેન્સર, [13 9] સ્વાદુપિંડનું કેન્સર, [140] અથવા પ્રોસ્ટેટ કેન્સર માટે નિયમિત સ્ક્રીનીંગની ભલામણ કરવામાં આવતી નથી. [141]

સ્તન કેન્સર સ્ક્રીનીંગ માટે 50-74 વયના દર બે વર્ષે મેમોગ્રાફીની ભલામણ કરે છે, પરંતુ સ્તન આત્મનિર્ભર અથવા ક્લિનિકલ સ્તનની તપાસ કરવાની ભલામણ કરતું નથી. [142] 2013 ની કોચેન સમીક્ષાએ તારણ કાઢ્યું હતું કે મેમોગ્રાફી દ્વારા સ્તન કેન્સર સ્ક્રિનીંગ ઓવરડાયગ્નિઝ અને ઓવરટ્રેટમેન્ટને કારણે મૃત્યુદરમાં ઘટાડો કરવાની કોઈ અસર થતી નથી. [143]

મેનેજમેન્ટ

મુખ્ય લેખો: કેન્સર અને ઓન્કોલોજીનું સંચાલન

કેન્સર માટે ઘણા સારવાર વિકલ્પો અસ્તિત્વ ધરાવે છે. પ્રાથમિક રાશિઓમાં શસ્ત્રક્રિયા, કિમોચિકિત્સા, કિરણોત્સર્ગ ઉપચાર, હોર્મોનલ ઉપચાર, લક્ષિત ઉપચાર અને ઉપશામક સંભાળનો સમાવેશ થાય છે. કઈ સારવારનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે તે કેન્સરના પ્રકાર, સ્થાન અને ગ્રેડના આધારે તેમજ દર્દીના આરોગ્ય અને પસંદગીઓ પર આધાર રાખે છે. સારવારનો ઉદ્દેશ રોગચાળો હોઈ શકે છે અથવા ન પણ હોઈ શકે

કિમોચિકિત્સા

કેમોથેરાપી એ એક અથવા વધુ સાયટોટોક્સિક એન્ટી-નેઓપ્લાસ્ટીક દવાઓ (કેમોથેરાપ્યુટિક એજન્ટ્સ) સાથે કેન્સરનો ઉપચાર છે જે એક માનવામાં આવે છે. આ શબ્દ વિવિધ પ્રકારની દવાઓનો સમાવેશ કરે છે, જે આલ્કલીટીંગ એજન્ટ્સ અને એન્ટીમેટાબોલીટ્સ જેવી વ્યાપક વર્ગોમાં વહેંચાય છે. [145] પરંપરાગત કેમોથેરાપ્યુટિક એજન્ટો કેન્સર કોશિકાઓના મોટા ભાગની જટિલ મિલકતને ઝડપથી વહેંચતા કોશિકાઓના હત્યા દ્વારા કાર્ય કરે છે.

લક્ષિત ઉપચાર એ કેમોથેરાપીનો એક પ્રકાર છે જે કેન્સર અને સામાન્ય કોશિકાઓ વચ્ચે ચોક્કસ મોલેક્યુલર તફાવતોને લક્ષ્ય બનાવે છે. પ્રથમ લક્ષિત ઉપચાર પદ્ધતિઓ એસ્ટ્રોજન રીસેપ્ટર અણુ અવરોધે છે, સ્તન કેન્સરની વૃદ્ધિને અવરોધે છે. બીજો એક સામાન્ય ઉદાહરણ બીસીઆર-એબ્લ ઇનબીબિટર્સનો વર્ગ છે, જેનો ઉપયોગ ક્રોનિક માઇલોજીનેસ લ્યુકેમિયા (સીએમએલ) નો ઉપયોગ કરવા માટે થાય છે. [4] હાલમાં, લક્ષિત ઉપચાર મોટા ભાગના સામાન્ય કેન્સર પ્રકારો માટે અસ્તિત્વ ધરાવે છે, જેમાં મૂત્રાશયના કેન્સર, સ્તન કેન્સર, કોલોરેક્ટલ કેન્સર, કિડની કેન્સર, લ્યુકેમિયા, લીવર કેન્સર, ફેફસાના કેન્સર, લિમ્ફોમા, સ્વાદુપિંડનું કેન્સર, પ્રોસ્ટેટ કેન્સર, ચામડીના કેન્સર અને થાઇરોઇડ કેન્સરનો સમાવેશ થાય છે. તેમજ અન્ય કેન્સર પ્રકારો. [146]

કેમોથેરાપીની અસરકારકતા કેન્સર અને સ્ટેજના પ્રકાર પર આધારિત છે. શસ્ત્રક્રિયા સાથે મળીને કેમોથેરાપીએ સ્તન કેન્સર, કોલોરેક્ટલ કેન્સર, સ્વાદુપિંડનું કેન્સર, ઑસ્ટીયોજેનિક સાર્કોમા, ટેસ્ટિક્યુલર કેન્સર, અંડાશયના કેન્સર અને ચોક્કસ ફેફસાના કેન્સર સહિત કેન્સરના પ્રકારો માટે ઉપયોગી સાબિત કરી છે. [147] કેટલાંક કેન્સરો માટે કેમોથેરાપી રોગકારક છે, જેમ કે કેટલાક લ્યુકેમિયા, [148] [149] કેટલાંક મગજની ગાંઠોમાં બિનઅસરકારક છે, [150] અને અન્યમાં અનિવાર્ય છે, જેમ કે મોટા ભાગના નોન મેલેનોમા ત્વચા કેન્સર. [151] કેમોથેરાપીની અસરકારકતા ઘણીવાર શરીરના અન્ય પેશીઓને તેની ઝેરીથી મર્યાદિત હોય છે. જ્યારે કેમોથેરાપી કાયમી ઉપચાર આપતું નથી ત્યારે પણ, પીડા જેવા લક્ષણો ઘટાડવા અથવા ભવિષ્યમાં શસ્ત્રક્રિયા શક્ય બનશે એવી આશામાં નિષ્ક્રિય ગાંઠના કદને ઘટાડવા માટે ઉપયોગી થઈ શકે છે.

રેડિયેશન

રેડિયેશન થેરાપી એ ionizing રેડીયેશનનો ઉપયોગ કરવાથી, લક્ષણોમાં ઉપચાર અથવા સુધારવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. તે કેન્સરગ્રસ્ત પેશીઓના ડીએનએને નુકશાન પહોંચાડે છે, તેને હત્યા કરે છે. સામાન્ય પેશીઓ (જેમ કે ચામડી અથવા અંગો, જેમ કે રેડિએશનને ટ્યુમરની સારવાર માટે પસાર થવું જ જોઈએ) ફાડવું, આકારની કિરણોત્સર્ગની બીમ ગાંઠ પર આંતરછેદ માટે બહુવિધ એક્સપોઝર એંગલ્સનો લક્ષ્યાંક ધરાવે છે, જે આસપાસના તંદુરસ્ત પેશીઓની તુલનામાં ઘણી મોટી માત્રા પૂરી પાડે છે. . કિમોચિકિત્સા સાથે, કેન્સર કિરણોત્સર્ગ ઉપચારના પ્રતિભાવમાં અલગ અલગ હોય છે. [152] [153] [154]

લગભગ અડધા કેસોમાં રેડિયેશન ઉપચારનો ઉપયોગ થાય છે. રેડિયેશન ક્યાં તો આંતરિક સ્રોતોમાંથી (બ્રેચીથેરાપી) અથવા બાહ્ય સ્રોતોમાંથી હોઈ શકે છે. ચામડીના કેન્સરની સારવાર માટે કિરણોત્સર્ગ સૌથી ઓછું ઊર્જા એક્સ-રે હોય છે, જ્યારે ઊંચા ઊર્જા એક્સ-રેનો ઉપયોગ શરીરની અંદર કેન્સર માટે થાય છે. [155] રેડિયેશન સામાન્ય રીતે શસ્ત્રક્રિયા અને કેમોથેરાપી ઉપરાંત વપરાય છે. ચોક્કસ પ્રકારનાં કેન્સર માટે, જેમ કે પ્રારંભિક માથા અને ગરદનના કેન્સર, તે એકલા ઉપયોગમાં લઈ શકાય છે. [156] પીડાદાયક અસ્થિ મેટાસ્ટેસિસ માટે, તે લગભગ 70% દર્દીઓમાં અસરકારક હોવાનું જણાયું છે. [156]

સર્જરી

શસ્ત્રક્રિયા એ મોટાભાગના અલગ, ઘન કેન્સર માટે સારવારની પ્રાથમિક પદ્ધતિ છે અને નિરંતર અને જીવન ટકાવી રાખવામાં વિલંબમાં ભૂમિકા ભજવી શકે છે. તે ખાસ કરીને નિશ્ચિત નિદાન અને ગાંઠોના સ્ટેજીંગનો મહત્વનો ભાગ છે, કારણ કે બાયોપ્સી સામાન્ય રીતે આવશ્યક છે. સ્થાનિક કેન્સરમાં, શસ્ત્રક્રિયા સામાન્ય રીતે સમગ્ર સમૂહને દૂર કરવાના પ્રયાસ કરે છે, અમુક કિસ્સાઓમાં, આ વિસ્તારમાં લસિકા ગાંઠો. કેટલાક પ્રકારનાં કેન્સર માટે કેન્સર દૂર કરવા માટે આ પર્યાપ્ત છે. [147]

ઉપશામક સંભાળ

પેલિયેટિવ કેર એ એવી સારવારનો ઉલ્લેખ કરે છે જે દર્દીને સારી રીતે મદદ કરવા માટે પ્રયત્ન કરે છે અને કેન્સરની સારવાર કરવાના પ્રયત્નો સાથે સંયુક્ત થઈ શકે છે. પેલિએટીવ કેરમાં શારીરિક, ભાવનાત્મક, આધ્યાત્મિક અને મનો-સામાજિક તકલીફને ઘટાડવા કાર્યવાહીનો સમાવેશ થાય છે. કેન્સરના કોષોને હાનિ પહોંચાડવાનું લક્ષ્ય ધરાવતી સારવારથી વિપરીત, ઉપશામક સંભાળનો પ્રાથમિક ધ્યેય જીવનની ગુણવત્તામાં સુધારો કરવા છે.

કેન્સરની સારવારના તમામ તબક્કે લોકો સામાન્ય રીતે અમુક પ્રકારના ઉપશામક સંભાળ મેળવે છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં તબીબી વિશેષતા વ્યવસાયિક સંગઠનો ભલામણ કરે છે કે દર્દીઓ અને ચિકિત્સકો માત્ર ઉપશામક સંભાળ સાથે કેન્સરને પ્રતિભાવ આપે છે. [157] આ એવા દર્દીઓને લાગુ પડે છે કે જેઓ: [158]

ઓછી કામગીરીની સ્થિતિ દર્શાવવી, પોતાની સંભાળ રાખવાની મર્યાદિત ક્ષમતા સૂચવી [157]

પૂર્વ પુરાવા-આધારિત સારવારમાંથી કોઈ લાભ મળતો નથી [157]

કોઈપણ યોગ્ય તબીબી પરીક્ષણમાં ભાગ લેવા માટે લાયક નથી [157]

કોઈ મજબૂત પુરાવા સૂચિત કરે છે કે સારવાર અસરકારક રહેશે [157]

પહાડની સંભાળને રુગ્ણાલયથી ભેળસેળ થઈ શકે છે અને તેથી જ જ્યારે લોકો જીવનનો અંત આવે છે ત્યારે સંકેત આપે છે. રુગ્ણાલયની સંભાળની જેમ દર્દીને તેમની તાત્કાલિક જરૂરિયાતોનો સામનો કરવા અને આરામ વધારવા માટે ઉપશામક સંભાળનો પ્રયાસ કરવામાં આવે છે.

રુગ્ણાલયની સંભાળથી વિપરિત, ઉપશામક સંભાળ માટે લોકોને કેન્સરને ધ્યાનમાં રાખીને સારવાર રોકવાની જરૂર નથી. ઘણા રાષ્ટ્રીય તબીબી માર્ગદર્શિકા દર્દીઓ માટે પ્રારંભિક ઉપશામક સંભાળની ભલામણ કરે છે જેમના કેન્સરે દુ: ખદાયી લક્ષણો ઉત્પન્ન કર્યા છે અથવા તેમની માંદગીનો સામનો કરવામાં મદદની જરૂર છે. પ્રથમ મેટાસ્ટેટિક રોગના નિદાનવાળા દર્દીઓમાં ઉપશામક સંભાળ તરત જ સંકેત આપી શકે છે. 12 મહિનાથી ઓછા જીવનના નિદાન સાથેના દર્દીઓ માટે ઉપશામક સંભાળ પણ આક્રમક સારવાર આપવામાં આવી છે.

ઇમ્યુનોથેરાપી

ઇમ્યુનોથેરાપી, ઉત્તેજના અથવા રોગપ્રતિકારક તંત્રને કેન્સર સામે લડવા માટે મદદ કરતી વિવિધ ઉપચાર પદ્ધતિઓ 1997 થી ઉપયોગમાં આવી છે. અભિગમો એ એન્ટિબોડીઝ, ચેકપોઇન્ટ ઉપચાર અને દત્તક સેલ ટ્રાન્સફરનો સમાવેશ કરે છે. [162]

લેસર થેરાપી

લેસર થેરાપી કેન્સરને ઘટાડવા અથવા ગાંઠોને દૂર કરવા અથવા નબળા અથવા પૂર્વવર્ગીય વૃદ્ધિ દ્વારા કર્ક સારવાર માટે ઉચ્ચ-તીવ્રતા પ્રકાશનો ઉપયોગ કરે છે. શરીરના સપાટી પર રહેલા ઉપલા સ્તરના કેન્સર કે આંતરિક અવયવોના અસ્તરને સારવાર માટે લેસરર્સનો સામાન્ય રીતે ઉપયોગ થાય છે. તેનો ઉપયોગ બેઝાલ સેલ ત્વચા કેન્સર અને સર્વિકલ, પેનીઇલ, યોનિ, વલ્વર અને નોન-નાનો સેલ ફેફસાના કેન્સર જેવી અન્ય પ્રારંભિક તબક્કાઓના સારવાર માટે થાય છે. તે ઘણીવાર અન્ય સારવારો સાથે જોડાયેલી હોય છે, જેમ કે શસ્ત્રક્રિયા, કેમોથેરાપી, અથવા કિરણોત્સર્ગ ઉપચાર લેસર-પ્રેરિત ઇન્ટર્સ્ટિશિયલ થર્મોથેરાપી (એલઆઇટીટી (LITT)), અથવા ઇન્ટર્સ્ટિશિયલ લેસર ફોટોકોગોગ્યુલેશન, હાયપરથેરિયાનો ઉપયોગ કરીને કેટલાક કેન્સરની સારવાર માટે લેસર્સનો ઉપયોગ કરે છે, જે કેન્સરના કોશિકાઓના નુકસાન અથવા હાનિ દ્વારા ગાંઠોને સંકોચવા માટે ગરમીનો ઉપયોગ કરે છે. લેસર શસ્ત્રક્રિયા કરતાં વધુ ચોક્કસ છે અને ઓછા નુકસાન, પીડા, રક્તસ્રાવ, સોજો, અને ઇજાના કારણે થાય છે. ગેરલાભ એ છે કે સર્જનને વિશેષ તાલીમ હોવી જોઈએ. તે અન્ય સારવારો કરતા વધુ મોંઘા હોઈ શકે છે. [163]

વૈકલ્પિક ઔષધ

પૂરક અને વૈકલ્પિક કેન્સર સારવાર ઉપચાર પદ્ધતિઓ, પ્રણાલીઓ અને પ્રોડક્ટ્સનો વિવિધ જૂથ છે જે પરંપરાગત દવાનો ભાગ નથી. [164] "પૂરક દવા" પરંપરાગત દવા સાથે ઉપયોગમાં લેવાતી પદ્ધતિઓ અને પદાર્થોનો ઉલ્લેખ કરે છે, જ્યારે "વૈકલ્પિક દવા" પરંપરાગત દવાને બદલે ઉપયોગમાં લેવાતા સંયોજનોને સંદર્ભ આપે છે. [165] ક્લિનિકલ ટ્રાયલ જેવી કે પરંપરાગત તકનીકોનો ઉપયોગ કરીને કેન્સર માટેના મોટાભાગની પૂરક અને વૈકલ્પિક દવાઓનો અભ્યાસ અથવા પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યો નથી. કેટલાક વૈકલ્પિક ઉપાયોની તપાસ કરવામાં આવી છે અને તે બિનઅસરકારક હોવાનું દર્શાવવામાં આવ્યું છે પરંતુ હજુ પણ માર્કેટિંગ અને પ્રમોટ કરવામાં આવે છે. કેન્સર સંશોધક એન્ડ્ર્યુ જે. વિકર્સે જણાવ્યું હતું કે, "આ ઉપચાર માટે લેબલ 'બિનપુરવાર' અયોગ્ય છે, તે એવો દાવો કરવાનો સમય છે કે ઘણા વૈકલ્પિક કેન્સર ઉપચાર 'અસફળ' છે."

પૂર્વસૂચન

સર્વાઇવલ દર કેન્સર પ્રકાર દ્વારા અલગ અલગ હોય છે અને નિદાનના પાંચ વર્ષ પછી મોટાભાગના જીવન ટકાવી રાખવાથી મૃત્યુદરને પૂર્ણ કરવા માટેના તબક્કે તેનું નિદાન થાય છે. એકવાર કેન્સરનું મેટાસ્ટેસાઇઝ્ડ થયું છે, સામાન્ય રીતે રોગ નિદાન સામાન્ય રીતે ખૂબ જ ખરાબ થઈ જાય છે. આક્રમક કેન્સર માટે સારવાર મેળવનારા આશરે અડધા દર્દીઓ કેન્સર અથવા તેની સારવારથી મૃત્યુ પામે છે. [22]

વિકાસશીલ વિશ્વમાં સર્વાઈવલ વધુ ખરાબ છે, [22] અંશત: કારણ કે મોટાભાગના કેન્સરનાં પ્રકારો વિકસિત દેશોની સાથે સંકળાયેલા કરતાં વધુ સખત સારવાર છે. [167]

જે લોકો કેન્સરથી જીવે છે, તેઓ બીજા પ્રાથમિક કર્કરોગનો ક્યારેય નિદાન ન કરે તેવા લોકોના બમણા કરતા વધુનો વિકાસ કરે છે. [168] કોઇપણ કેન્સરને વિકસિત કરવાની પ્રથમ તકલીફ, પ્રથમ કેન્સર, પ્રથમ કેન્સર (ખાસ કરીને રેડીયેશન થેરાપી) ની સારવારના અનિચ્છનીય આડઅસરોનું નિર્માણ કરનાર સમાન જોખમના પરિબળોને વિકસિત કરવાની સંભાવનાને કારણે વધેલા જોખમ માનવામાં આવે છે, અને સ્ક્રીનીંગ સાથે સારી રીતે પાલન કરવું. [168]

ટૂંકા અથવા લાંબા ગાળાના અસ્તિત્વની આગાહી કરનારાઓ ઘણા પરિબળો પર આધાર રાખે છે. સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે કેન્સર પ્રકાર અને દર્દીની ઉંમર અને એકંદર આરોગ્ય. જે લોકો સ્વાસ્થ્યની અન્ય સમસ્યાઓમાં નબળાં છે તેઓ અન્ય લોકોથી તંદુરસ્ત લોકો કરતા ઓછા જીવન ટકાવી રહે છે. સારવાર સફળ હોવા છતાં પણ સેન્ટેનિશિયન પાંચ વર્ષ સુધી જીવવાની શક્યતા નથી. જે લોકો ઊંચી ગુણવત્તાવાળી જીવનની જાણ કરે છે તેઓ લાંબા સમય સુધી ટકી રહે છે. [16 9] ડિપ્રેશન અને અન્ય ગૂંચવણો અને / અથવા રોગની પ્રગતિથી જીવનની નીચી ગુણવત્તા ધરાવતા લોકો પર અસર થઈ શકે છે, જે જીવનની ગુણવત્તા અને જથ્થાને બગાડે છે. વધુમાં, વધુ ખરાબ ઇજાવાળા દર્દીઓ ડિપ્રેશન અથવા જીવનની ગરીબ ગુણવત્તાને જાણ કરી શકે છે કારણ કે તેઓ માને છે કે તેમની સ્થિતિ જીવલેણ બની શકે છે.

નસોમાં કેન્સરના દર્દીઓમાં લોહીના ગંઠાવાનું જોખમ રહેલું છે. હેપરિનનો ઉપયોગ જીવન ટકાવી રાખવામાં અને લોહીના ગંઠાવાનું જોખમ ઘટાડવા દેખાય છે. [170] [અપડેટ્સની જરૂર છે]

રોગશાસ્ત્ર

2008 માં આશરે 12.7 મિલિયન કેન્સરનું નિદાન થયું હતું (બિન-મેલાનોમા ચામડીના કેન્સર અને અન્ય બિન-આક્રમક કેન્સર સિવાય) [22] અને 2010 માં લગભગ 7.98 મિલિયન લોકો મૃત્યુ પામ્યા હતા. [171] લગભગ 13% મૃત્યુના કેન્સર્સનો હિસ્સો છે. સૌથી સામાન્ય છે ફેફસાના કેન્સર (1.4 મિલિયન મૃત્યુ), પેટ કેન્સર (740,000), યકૃત કેન્સર (700,000), કોલોરેક્ટલ કેન્સર (610,000) અને સ્તન કેન્સર (460,000). [172] આ અતિક્રમણકારી કેન્સરને વિકસિત વિશ્વમાં મૃત્યુનું અગ્રણી કારણ અને વિકાસશીલ વિશ્વમાં બીજા ક્રમની અગ્રણી કારકિર્દી બનાવે છે. [22] વિકાસશીલ વિશ્વમાં અડધાથી વધુ કેસો થાય છે. [22]

1990 માં કેન્સરથી મૃત્યુ 5.8 મિલિયન હતી. [171] વિકસિત વિશ્વમાં લાંબા ગાળાના જીવનશૈલી અને જીવનશૈલી પરિવર્તનોને કારણે મોત મુખ્યત્વે વધી રહી છે. [22] કેન્સર વિકસાવવા માટેનું સૌથી મહત્ત્વનું જોખમ પરિબળ છે. [173] કેન્સરને કોઈ પણ ઉંમરે પ્રહાર કરવાની શક્યતાઓ હોવા છતાં, આક્રમક કેન્સર ધરાવતા મોટા ભાગના દર્દીઓ 65 વર્ષથી વધુ છે. [173] કેન્સર સંશોધક રોબર્ટ એ. વેઇનબર્ગના જણાવ્યા મુજબ, "જો આપણે લાંબા સમય સુધી જીવતા હતા, વહેલા અથવા પછીના સમયમાં આપણે બધાને કેન્સર થવું જોઈએ." [174] વૃદ્ધત્વ અને કેન્સર વચ્ચેની કેટલીક જાતિને ઇમ્યુનોસેન્સના આભારી છે, [175] ડીએનએમાં સંચિત ભૂલો જીવનશૈલી [176] અને એન્ડોક્રાઇન સિસ્ટમમાં વય સંબંધિત ફેરફારો. [177] કેન્સર પર એજીંગનો અસર ડી.એન.એ. નુકસાન અને બળતરા જેવા પરિબળો દ્વારા જટીલ છે અને જેમ કે વ્રસ્ક્યુલર વૃદ્ધત્વ અને અંતઃસ્ત્રાવી ફેરફારો તે અવરોધે છે. [178]

કેટલાક ધીમા વૃદ્ધિ પામતા કેન્સર ખાસ કરીને સામાન્ય છે, પરંતુ ઘણી વખત જીવલેણ નથી. યુરોપ અને એશિયામાં ઓટોપ્સીના અભ્યાસે દર્શાવ્યું હતું કે તેમના મૃત્યુના સમયે 36% જેટલા લોકો અનિર્ણિત અને દેખીતી રીતે હાનિકારક થાઇરોઇડ કેન્સર ધરાવે છે અને 80% પુરુષો 80 વર્ષની વયમાં પ્રોસ્ટેટ કેન્સરનું સર્જન કરે છે. [17 9] [180] કારણ કે આ કેન્સર દર્દીના મૃત્યુને કારણભૂત નથી કરતા, તેમને ઓળખવા તે ઉપયોગી તબીબી સંભાળને બદલે ઓવરડાગ્નિઝનિસ રજૂ કરશે.

ત્રણ સૌથી સામાન્ય બાળપણ કેન્સર લ્યુકેમિયા (34%), મગજ ગાંઠો (23%) અને લિમ્ફોમા (12%) છે. [181] યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ કેન્સરમાં 285 બાળકોમાં આશરે 1 નું અસર થાય છે. [182] બાળપણ કેન્સરના દર યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં 1975 અને 2002 વચ્ચે દર વર્ષે 0.6% વધીને [183] ​​અને યુરોપમાં 1 9 78 અને 1997 વચ્ચે 1.1% દર વર્ષે. [181] યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સમાં 1975 થી બાળપણના કેન્સરનું મૃત્યુ અડધું ઘટ્યું હતું.

માનવ ઇતિહાસમાં કેન્સર અસ્તિત્વ ધરાવે છે. [184] કેન્સર અંગેના સૌથી પહેલા લખાયેલા લેખમાં ઇજિપ્તની એડવિન સ્મિથ પેપીરસમાં આશરે 1600 બીસી છે અને સ્તન કેન્સરનું વર્ણન કરે છે. [184] હિપ્પોક્રેટ્સે (સીએ. 460 બીસી - સીએ 370 બીસી) એ ઘણા પ્રકારનાં કેન્સરનું વર્ણન કર્યું છે, જેનો ઉલ્લેખ ગ્રીક શબ્દ καρκίνος કર્કિન્સ (કરચલા અથવા ક્રેફિશ) સાથે કરવામાં આવ્યો છે. [184] આ નામ ઘન જીવલેણ ગાંઠના કટ સપાટીના દેખાવમાંથી આવે છે, જેમાં "નખ તેની બધી બાજુએ ખેંચાય છે, જેમ કે કરચલાના પગ તેના પગથી આવે છે, ત્યારથી તેનું નામ ઉતરી આવ્યું છે". [185] ગૅલેને જણાવ્યું હતું કે "ગાંઠ અને બાજુની દૂરવર્તી નસો દ્વારા લાવવામાં આવેલું કરચલાને લીધે સ્તનનું કેન્સર કહેવામાં આવે છે." [186]: 738 સેલ્સસ (સીએ. 25 બીસી - 50 એડી) અનુવાદિત લેટિન કેન્સરમાં કાર્કીનોસ, જે કરચલોનો અર્થ થાય છે અને સારવારની ભલામણ કરે છે. [184] ગેલન (બીજી સદી એડી) શસ્ત્રક્રિયાના ઉપયોગથી અસંમત હતા અને તેના બદલે ભલામણ કરેલા ઉપગ્રહને બદલે. [184] આ ભલામણો મોટે ભાગે 1000 વર્ષ સુધી ચાલે છે. [184]

15 મી, 16 મી અને 17 મી સદીમાં, ડોકટરોને મૃત્યુંના કારણને શોધવા માટે શરીરને તોડવા માટે તે સ્વીકાર્ય બન્યો. [187] જર્મન પ્રોફેસર વિલ્હેલ્મ ફેબ્રીનું માનવું હતું કે સ્તન કેન્સર એક સ્તનના નળીમાં દૂધની ગંઠાઇ જવાને કારણે થયું હતું. ડેક્કાર્ટેસના અનુયાયી ડચ પ્રોફેસર ફ્રાન્કોઇસ ડે લા બોઇ સિલ્વિઅસ માનતા હતા કે તમામ રોગો રાસાયણિક પ્રક્રિયાઓનું પરિણામ છે અને તેજાબી લસિકા પ્રવાહી કેન્સરનું કારણ છે. તેમના સમકાલીન નિકોલિસ તુલ્પને માનવામાં આવ્યુ હતું કે કેન્સર એ ઝેર છે જે ધીમે ધીમે ફેલાવે છે અને તારણ કાઢે છે કે તે ચેપી છે. [188]

ફિઝિશિયન જ્હોન હિલે 1761 માં નાકના કેન્સરના કારણ તરીકે તમાકુના નાકને વર્ણવ્યું હતું. [187] આ પછી 1775 માં બ્રિટીશ સર્જન પેર્સીવોલ પૉટ દ્વારા ચીમનીને કાર્સિનોમાથી હટાવી દેવામાં આવી હતી, જે સ્ક્રેમટનું કેન્સર હતું, તે ચીમનીની સફાઇમાં સામાન્ય રોગ હતો. [18 9] 18 મી સદીમાં માઇક્રોસ્કોપના વ્યાપક ઉપયોગ સાથે, એવું જાણવા મળ્યું હતું કે 'કેન્સર ઝેર' પ્રાથમિક ગાંઠથી લસિકા ગાંઠો મારફતે અન્ય સાઇટો ("મેટાસ્ટેસિસ") સુધી ફેલાય છે. આ રોગનું આ દ્રશ્ય પ્રથમ અંગ્રેજી સર્જન કેમ્પબેલ દે મોર્ગન દ્વારા 1871 અને 1874 ની વચ્ચે ઘડવામાં આવ્યું હતું. [190]

સમાજ અને સંસ્કૃતિ

જો કે ઘણા રોગો (જેમ કે હ્રદયની નિષ્ફળતા) કેન્સરના મોટાભાગના કેસો કરતા વધુ ખરાબ આગાહી હોઈ શકે છે, કેન્સર એ વ્યાપક ભય અને અભિવ્યક્તિનો વિષય છે. સ્પષ્ટ લાંછનને પ્રતિબિંબિત કરતી, લાંબી બીમારી પછી "સૌમ્યોક્તિ" નો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે થાય છે. [1 9 1] નાઇજિરીયામાં, કેન્સર માટેનું એક સ્થાનિક નામ અંગ્રેજીમાં ભાષાંતર કરે છે "તે રોગ જે ઉપચાર કરી શકાતી નથી". [192] આ ઊંડી માન્યતા છે કે કેન્સર મુશ્કેલ અને સામાન્ય રીતે ઘાતક રોગ છે કે જે કેન્સરની આંકડાઓને સંકલિત કરવા માટે સમાજ દ્વારા પસંદ કરેલી પદ્ધતિઓમાં પ્રતિબિંબિત થાય છે: કેન્સર-નોન-મેલાનોમા ચામડીના કેન્સરનું સૌથી સામાન્ય સ્વરૂપ વિશ્વભરમાં લગભગ એક તૃતીયાંશ કેન્સરના કિસ્સાઓ માટે જવાબદાર છે, પરંતુ બહુ ઓછા મૃત્યુ [1 9 3] [1 9 4] - ખાસ કરીને કેન્સરના આંકડાઓમાંથી બાકાત રાખવામાં આવે છે કારણ કે તે સરળતાથી સારવારમાં લેવાય છે અને લગભગ હંમેશાં સાધ્ય કરવામાં આવે છે, ઘણીવાર એક, ટૂંકી, બહારના દર્દીઓની પ્રક્રિયામાં. [195]

કેન્સરવાળા લોકો માટેના દર્દીઓના અધિકારોના પશ્ચિમી ખ્યાલો વ્યક્તિને તબીબી પરિસ્થિતિને સંપૂર્ણ રીતે પ્રગટ કરવાની, અને શેરના નિર્ણયમાં વ્યકિતને એવી રીતે સામેલ કરવાની જવાબદારીનો સમાવેશ કરે છે કે જે વ્યક્તિના પોતાના મૂલ્યોનો આદર કરે છે. અન્ય સંસ્કૃતિઓમાં, અન્ય અધિકારો અને મૂલ્યો પસંદ કરવામાં આવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, મોટા ભાગની આફ્રિકન સંસ્કૃતિઓ વ્યક્તિવાદના બદલે સંપૂર્ણ પરિવારોને મૂલ્ય આપે છે. આફ્રિકાના ભાગોમાં, નિદાન સામાન્ય રીતે કરવામાં આવે છે જેથી અંતમાં તે ઉપચાર શક્ય ન હોય, અને સારવાર જો ઉપલબ્ધ હોય તો, ઝડપથી કુટુંબને નાદાર બનાવી દેશે. આ પરિબળોના પરિણામ સ્વરૂપે, આફ્રિકન આરોગ્યસંભાળ પૂરી પાડનારાઓ પરિવારના સભ્યોને નક્કી કરે છે કે નિદાનનું ક્યારે અને કેવી રીતે પ્રકાશન કરવું અને કેવી રીતે જાહેર કરવું, અને તેઓ ધીમે ધીમે અને પરિપક્વ રીતે વર્તન કરે છે, કારણ કે વ્યક્તિ વ્યાજ અને ગંભીર સમાચાર સાથે સામનો કરવાની ક્ષમતા દર્શાવે છે . [192] એશિયા અને દક્ષિણ અમેરિકન દેશોના લોકો પણ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને પશ્ચિમ યુરોપમાં આદર્શ હોવા કરતાં જાહેર કરતાં ધીમા, ઓછા નિખાલસ અભિગમ પસંદ કરે છે, અને તેઓ માને છે કે કેટલીકવાર તેને કેન્સર નિદાન અંગે કહેવામાં આવશે નહીં. [192] ] સામાન્ય રીતે, નિદાનનું પ્રકાશન તે 20 મી સદીમાં કરતા વધુ સામાન્ય છે, પરંતુ સમગ્ર વિશ્વમાં ઘણા બધા દર્દીઓને પ્રોગ્નોસસની સંપૂર્ણ જાહેરાત આપવામાં આવી નથી. [192]

યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને કેટલીક અન્ય સંસ્કૃતિઓમાં, કેન્સરને એક રોગ તરીકે ગણવામાં આવે છે જેને "નાગરિક વિદ્રોહી" સમાપ્ત કરવા માટે "લડાયેલા" હોવું જોઈએ; યુ.એસ.માં કેન્સર પરનું યુદ્ધ જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું. કેન્સરની માનવીય અસરોના વર્ણનમાં લશ્કરી રૂપક ખાસ કરીને સામાન્ય છે, અને દર્દીના સ્વાસ્થ્યની સ્થિતિ અને દલીલ, અવગણવા અથવા બીજાઓ પર સંપૂર્ણપણે ભરોસો રાખવા કરતાં, તાત્કાલિક અને નિર્ણાયક ક્રિયાઓ કરવાની જરૂર છે. લશ્કરી રૂપકો પણ ક્રાંતિકારી, વિનાશક ઉપાયોમાં રિસાયકલ કરવામાં મદદ કરે છે. [196] [197]

1 9 70 ના દાયકામાં, યુ.એસ.માં પ્રમાણમાં લોકપ્રિય વૈકલ્પિક કેન્સરની સારવાર ચર્ચા ઉપચારના વિશિષ્ટ સ્વરૂપે હતી, આ વિચાર પર આધારિત કેન્સરનું ખરાબ વલણ હતું. [198] "કેન્સર વ્યક્તિત્વ" ધરાવનાર લોકો-દ્વેષિત, દબાવી દેવા, સ્વ-કઠોરઅને તેમની લાગણીઓ વ્યક્ત કરવાથી ડરતા હતા - માનવામાં આવતું હતું કે તેઓ કેન્સરથી પ્રબુદ્ધ ઇચ્છાથી પ્રગટ થયા હતા કેટલાક મનોચિકિત્સકોએ જણાવ્યું હતું કે જીવન પર દર્દીના દ્રષ્ટિકોણને બદલવા માટે સારવાર કેન્સરનું ઉપચાર કરશે. [198] અન્ય અસરો પૈકી, આ માન્યતાએ સમાજને ભોગ બનનારને કેન્સર ("તે ઇચ્છા" દ્વારા) અથવા તેના ઉપચારને રોકવા માટે (પૂરતા સુખી, નિર્ભીક અને પ્રેમાળ વ્યક્તિ ન બનીને) અટકાવવા માટે દોષ મૂકવાની મંજૂરી આપી હતી. [199] તે દર્દીઓની ચિંતામાં પણ વધારો કરે છે, કારણ કે તેઓ ખોટી રીતે માનતા હતા કે ઉદાસી, ગુસ્સો અથવા ભય તેમના જીવનને ઓછું કરવાની કુદરતી લાગણીઓ. [199] સુઝાન સૉન્ટાગ દ્વારા આ વિચારને ઠોકવામાં આવ્યો, જેમણે 1978 માં સ્તન કેન્સર માટે સારવારમાંથી પુન: પ્રાપ્તિ કરતી વખતે ઇલનેસ તરીકે મેટાફોર પ્રકાશિત કરી. [198] મૂળ ખ્યાલને હવે સામાન્ય રીતે નોનસેન્સ તરીકે ગણવામાં આવે છે, તેમ છતાં, આ વિચાર મોટા પ્રમાણમાં, પરંતુ ખોટી માન્યતા સાથે ઘટાડેલા સ્વરૂપમાં ચાલુ રહે છે, એવી માન્યતા છે કે જે ઇરાદાપૂર્વક હકારાત્મક વિચારસરણીની ખેતી કરે છે તે જીવન ટકાવી શકે છે. [199] આ કલ્પના સ્તન કેન્સરની સંસ્કૃતિમાં ખાસ કરીને મજબૂત છે. [199] કેન્સરવાળા લોકો શા માટે દોષિત ઠરે છે અથવા કલંકિત થાય છે, જેને માત્ર-વિશ્વની પૂર્વધારણા કહેવાય છે, એ છે કે દર્દીની ક્રિયાઓ અથવા વલણ પર કેન્સરને દોષ આપવો તે blamers ને એક અર્થમાં ફરીથી મેળવવા માટે પરવાનગી આપે છે નિયંત્રણ આ blamers માન્યતા પર આધારિત છે કે વિશ્વ મૂળભૂત છે અને તેથી કોઇ પણ ખતરનાક બીમારી, જેમ કે કેન્સર, ખરાબ પસંદગીઓ માટે સજા એક પ્રકાર હોવું જ જોઈએ, કારણ કે માત્ર વિશ્વમાં, ખરાબ વસ્તુઓ સારા લોકો સાથે થશે નહિં.

આર્થિક અસર

અમેરિકામાં કેન્સર પર કુલ આરોગ્ય સંભાળ ખર્ચ 2015 માં 80.2 અબજ ડોલર હોવાનો અંદાજ હતો. [201] તેમ છતાં, તાજેતરના દાયકાઓમાં કેન્સર સંબંધિત સ્વાસ્થ્ય કાળજી ખર્ચમાં સંપૂર્ણ રીતે વધારો થયો છે, કેન્સરની સારવાર માટે સમર્પિત આરોગ્ય ખર્ચનો હિસ્સો 1960 અને 2004 ની વચ્ચે 5% જેટલો રહ્યો છે. [202] [203] યુરોપમાં સમાન પેટર્ન જોવા મળ્યું છે જ્યાં લગભગ 6% આરોગ્ય સંભાળ ખર્ચ કેન્સરની સારવાર પર ખર્ચવામાં આવે છે. [204] આરોગ્ય સંભાળ ખર્ચ ઉપરાંત, ખોવાયેલા કામકાજના દિવસો અને અકાળે મૃત્યુ, તેમજ અનૌપચારિક સંભાળને લીધે ઉત્પાદકતાના નુકસાનમાં કેન્સરને કારણે પરોક્ષ ખર્ચ થાય છે. આડકતરી ખર્ચ ખાસ કરીને કેન્સરની સ્વાસ્થ્ય કાળજીના ખર્ચા કરતાં વધી જવાનો અંદાજ છે. [205]

સંશોધન

વધુ માહિતી માટે જુઓ મૂળ લેખ: Cancer research

યુનિવર્સિટી ઓફ ફ્લોરિડા કેન્સર હોસ્પીટલ

કારણ કે કેન્સર એ રોગોનો વર્ગ છે, [206] [207] તે અસંભવિત છે કે તમામ ચેપી રોગો માટે એક જ ઉપચાર હશે ત્યાં સુધી ક્યારેય એક "કેન્સર માટેનો ઉપાય" હશે નહીં. [208] એન્જીયોજેનેસિસ ઇન્હિબિટર્સ એક વખત ખોટી રીતે "ચાંદીના બુલેટ" ઉપચાર તરીકે સંભવિત હોવાનું માનવામાં આવે છે જે ઘણા પ્રકારના કેન્સરને લાગુ પડે છે. [20 9] એન્જિઓજિનેસિસ ઇનિબિટર અને અન્ય કેન્સર ઉપચારશાસ્ત્રનો ઉપયોગ કેન્સરની વિકૃતિ અને મૃત્યુદર ઘટાડવા માટે કરવામાં આવે છે. [210]

પ્રાયોગિક કેન્સરની સારવારનો અભ્યાસ ક્લિનિકલ ટ્રાયલ્સમાં કરવામાં આવે છે, જે સૂચિત સારવારની શ્રેષ્ઠ હાલની સારવાર સાથે તુલના કરે છે. કેન્સરના પ્રકારમાં સફળ થયેલી સારવાર અન્ય પ્રકારો સામે પરીક્ષણ કરી શકાય છે. [211] ડાયગ્નોસ્ટિક પરીક્ષણો તેમના વ્યક્તિગત જીવવિજ્ઞાનના આધારે યોગ્ય દર્દીઓને જમણા ઉપચારોને વધુ સારી રીતે નિશાન બનાવવા વિકાસ હેઠળ છે. [212]

કેન્સર સંશોધન નીચેના મુદ્દાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે:

એજન્ટો (દા.ત. વાઈરસ) અને ઇવેન્ટ્સ (ઉ.દા .. પરિવર્તન) કે જે કેન્સર બનવા માટે નક્કી થયેલા કોશિકાઓમાં આનુવંશિક ફેરફારોનું કારણ અથવા સુવિધા કરે છે.

આનુવંશિક નુકસાન અને તે દ્વારા અસરગ્રસ્ત જે જનીન ની ચોક્કસ પ્રકૃતિ.

કેન્સર સેલના નિર્ધારિત ગુણધર્મોને પેદા કરવા અને કેન્સરની વધુ પ્રગતિ તરફ દોરી જાય તેવા વધારાના આનુવંશિક ઘટનાઓને સહાયતામાં, બાયોલોજી ઓફ સેલ પરના આનુવંશિક ફેરફારોના પરિણામ.

કેન્સર સંશોધનને કારણે મોલેક્યુલર બાયોલોજી અને સેલ્યુલર બાયોલોજીની સુધારેલ સમજને કારણે કેન્સરના નવા સારવારો તરફ દોરી જાય છે, કારણ કે યુ.એસ. રાષ્ટ્રપતિ રિચર્ડ નિક્સને 1971 માં "કેન્સર પર યુદ્ધ" જાહેર કર્યું. ત્યારથી, દેશે કેન્સર સંશોધન પર 200 અબજ ડોલરથી વધુનો ખર્ચ કર્યો છે, જેમાં જાહેર અને ખાનગી ક્ષેત્રોમાંથી સંસાધનો. [213] કેન્સર મૃત્યુ દર (વસ્તીના કદ અને વય માટે એડજસ્ટ) 1950 અને 2005 વચ્ચે પાંચ ટકા ઘટાડો થયો. [214]

નાણાકીય સ્રોતોની સ્પર્ધામાં મૂળભૂત શોધ કરવા માટે સર્જનાત્મકતા, સહકાર, જોખમ લેવાથી અને મૂળ વિચારને દબાવી દેવામાં આવે છે, જે જોખમી, વધુ નવીન સંશોધનો પર નાના વધતી જતી ગતિવિધિઓમાં ઓછા જોખમી સંશોધન માટે અનુચિતપણે તરફેણ કરે છે. સ્પર્ધાના અન્ય પરિણામો એવા નાટ્યાત્મક દાવાઓ સાથેના ઘણા અભ્યાસો દર્શાવે છે જેમના પરિણામોને નકલ ન કરી શકાય અને પ્રોત્સાહન આપનારા પ્રોત્સાહનો જે અનુદાન આપનાર સંસ્થાઓને તેમના પોતાના ફેકલ્ટી અને સવલતોમાં પૂરતા રોકાણ કર્યા વિના પ્રોત્સાહિત કરે છે. [215] [216] [217] [218]

વિરરોથેરાપી, જે વાઇરસ કન્વર્ટ કરે છે તેનો અભ્યાસ થઈ રહ્યો છે.

ગર્ભાવસ્થા

કેન્સર આશરે 1 ગર્ભવતી સ્ત્રીઓમાં આશરે અસર કરે છે. સ્તન કેન્સર, સર્વાઇકલ કેન્સર, લ્યુકેમિયા, લિમ્ફોમા, મેલાનોમા, અંડાશયના કેન્સર અને કોલોરેક્ટલ કેન્સર: સગર્ભાવસ્થા દરમિયાન મળેલા સૌથી સામાન્ય કેન્સર બિન-સગર્ભા સ્ત્રીઓમાં જોવા મળતા સૌથી સામાન્ય કેન્સર જેટલા છે. [219]

સગર્ભા સ્ત્રીમાં નવા કેન્સરનું નિદાન કરવું મુશ્કેલ છે, ભાગમાં કારણ કે કોઈ પણ લક્ષણો સામાન્ય રીતે ગર્ભાવસ્થા સાથે સંકળાયેલ સામાન્ય અસ્વસ્થતા હોવાનું માનવામાં આવે છે. પરિણામે, કેન્સર સામાન્ય રીતે સરેરાશ કરતાં થોડા અંશે તબક્કામાં જોવા મળે છે. કેટલીક ઇમેજિંગ કાર્યવાહી, જેમ કે એમઆરઆઇ (મેગ્નેટિક રેઝોનન્સ ઇમેજિંગ), સીટી સ્કેન, અલ્ટ્રાસોઉન્ડ્સ અને ગર્ભના બચાવ સાથે મેમોગ્રામ ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન સલામત ગણવામાં આવે છે; કેટલાક અન્ય, જેમ કે પીઇટી સ્કેન, નથી. [21 9]

સારવાર સામાન્ય રીતે બિન-સગર્ભા સ્ત્રીઓ માટે જ છે. જો કે, ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન કિરણોત્સર્ગ અને કિરણોત્સર્ગી દવાઓ સામાન્ય રીતે ટાળવામાં આવે છે, ખાસ કરીને જો ગર્ભની માત્રા 100 cgy કરતાં વધી જાય કેટલાક કિસ્સાઓમાં, ગર્ભાવસ્થામાં કેન્સરની અંતમાં નિદાન થાય તો કેટલાક અથવા બધા સારવારો જન્મ પછી સુધી મોકૂફ રાખવામાં આવે છે પ્રારંભિક ડિલિવરીનો ઉપયોગ ઘણીવાર સારવારની શરૂઆતમાં આગળ વધવા માટે થાય છે શસ્ત્રક્રિયા સામાન્ય રીતે સલામત છે, પરંતુ પ્રથમ ત્રિમાસિક દરમિયાન પેલ્વિક શસ્ત્રક્રિયાઓ ગર્ભપાતનું કારણ બની શકે છે. કેટલાક સારવારો, ખાસ કરીને પ્રથમ ત્રિમાસિક દરમિયાન આપેલ કીમોથેરાપી દવાઓ, જન્મજાત ખામીઓ અને સગર્ભાવસ્થા નુકશાન (સ્વયંસ્ફુરિત ગર્ભપાત અને નિ: સંતૃપ્તિ) ના જોખમમાં વધારો કરે છે. [21 9]

ઇલેક્ટ્રિક ગર્ભપાતની આવશ્યકતા નથી અને, કેન્સરના સૌથી સામાન્ય સ્વરૂપો અને તબક્કા માટે, માતાના અસ્તિત્વમાં સુધારો કરતા નથી. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, જેમ કે અદ્યતન ગર્ભાશય કેન્સર, ગર્ભાવસ્થા ચાલુ રાખી શકાતી નથી અને અન્યમાં, દર્દી ગર્ભાવસ્થાને સમાપ્ત કરી શકે છે જેથી તેણી આક્રમક કીમોથેરાપી શરૂ કરી શકે. [21 9]

કેટલીક સારવારો માતાના દેહાંતદંડની ક્ષમતામાં માથાની દખલ કરી શકે છે યોનિમાર્ગ અથવા છાતીનું ધાવણ. [21 9] સર્વાઇકલ કેન્સરને સિઝેરિયન વિભાગ દ્વારા જન્મની જરૂર પડી શકે છે સ્તનમાં રેડિયેશન તે સ્તનને દૂધ પેદા કરવાની ક્ષમતા ઘટાડે છે અને મેસ્ટિટિસના જોખમમાં વધારો કરે છે. ઉપરાંત, જ્યારે કિમોચિકિત્સા જન્મ પછી આપવામાં આવે છે, ત્યારે ઘણી દવાઓ સ્તન દૂધમાં દેખાય છે, જે બાળકને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. [21 9]

અન્ય પ્રાણીઓ

વેટરનરી ઓન્કોલોજી, મુખ્યત્વે બિલાડીઓ અને કુતરાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રીત કરતી, શ્રીમંત દેશોમાં વધતી વિશેષતા છે અને શસ્ત્રક્રિયા અને રેડિયોથેરાપી જેવી માનવ સારવારના મુખ્ય સ્વરૂપો ઓફર કરવામાં આવી શકે છે. કેન્સરના સૌથી સામાન્ય પ્રકારો અલગ અલગ હોય છે, પરંતુ મનુષ્યોમાં કેન્સરનો બોજ ઓછામાં ઓછો પાળતું ઊંચો દેખાય છે. પ્રાણીઓ, ખાસ કરીને ઉંદરો, કેન્સર સંશોધન અને મોટા પ્રાણીઓમાં કુદરતી કેન્સરના અભ્યાસમાં માનવ કેન્સરના સંશોધનમાં લાભ મેળવી શકે છે. [220]

બિન-મનુષ્યોમાં, કેટલાક પ્રકારની ટ્રાન્સમિસિબલ કેન્સર વર્ણવવામાં આવ્યા છે, જેમાં કેન્સર પ્રાણીઓ વચ્ચે ગાંઠના કોશિકાઓના પ્રસાર દ્વારા પોતાને પ્રસરે છે. આ ઘટના કૂતરોમાં સ્ટીકરના સાર્કોમા સાથે જોવા મળે છે (જેને રાક્ષસી ટ્રાન્સસીસિલેબલ વંએનલ ગાંઠ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે), અને શેતાનના ચહેરાના ટ્યુમર રોગ (ડીએફટીડી) સાથે ટાસ્માનિયાના શેતાનોમાં જોવા મળે છે.