પ્રાંત અથવા પ્રાન્ત એક પ્રાદેશિક એકમ છે, જે લગભગ હંમેશા એક દેશ અથવા રાજ્યના શાસન હેઠળનો કેટલાક ભાગોમાં વિભાજિત કરી અલગ કરવામાં આવેલ વહીવટી વિભાગ હોય છે.

શબ્દ વ્યુત્પત્તિ ફેરફાર કરો

અંગ્રેજી શબ્દ "પ્રાંત" આશરે ઇ. સ. ૧૩૩૦થી પ્રમાણિત છે અને તેની વ્યુત્પત્તિ તેરમી સદીના પ્રાચીન ફ્રેન્ચ શબ્દ "provins"માંથી થઈ છે, જે પોતે લેટિન શબ્દ "Provincia" માંથી લેવામાં આવેલ છે, જેનો અર્થ, ખાસ કરીને કોઈ પણ વિદેશી રાજ્યમાં એક મેજિસ્ટ્રેટના અધિકારક્ષેત્ર તરીકે થાય છે. સંભવત: લેટિન વ્યુત્પત્તિશાસ્ત્ર "પ્રો (પ્રો-)" ("તરફ") અને "vincere" ("વિજય મેળવવો" અથવા "નિયંત્રણમાં લેવો") એવો અર્થ હોય શકે છે. આ પ્રકારે એક "પ્રાંત" એક વિસ્તાર હોય છે કે જેને પોતાની સરકાર તરફથી એક રોમન મેજિસ્ટ્રેટ પોતાના નિયંત્રણમાં લઈ લેતા. તેમ છતાં, રોમન કાયદા હેઠળ સત્તા વિસ્તાર માટે વાપરી શકાતો આ લેટિન શબ્દ પ્રારંભિક પ્રયોગ સાથે મેળ ખાતો નથી.

ભૂસ્તરશાસ્ત્ર ફેરફાર કરો

ભૂસ્તરશાસ્ત્રમાં શબ્દ "પ્રાંત"નો ઉપયોગ એવા ભૌગોલિક વિસ્તાર માટે કરવામાં આવે છે, જે વર્તમાન જળ-સ્તર અથવા ઐતિહાસિક જળ-સ્તર (જે કાંપ સ્તરથી ઉપર હોય) તરીકે પોતાના આસપાસના વિસ્તારો અથવા "પ્રાંત" કરતાં સ્પષ્ટ રીતે અલગ પડે છે. આ શબ્દ સામાન્ય રીતે એક વિશાળ ક્ષેત્રના ખંડ અથવા વિસ્તારો, જે કોઈ પણ સમયગાળામાં ખાસ કારણસર ઓળખાય છે, અથવા તેની સાથે સંબંધિત છે, ઉદાહરણ તરીકે, જે કોઈ મુખ્ય ભૂગર્ભીય સમયગાળાથી આ રૂપે ઓળખાય છે.

ઇતિહાસ અને સંસ્કૃતિ ફેરફાર કરો

ટિપ્પણીઓ ફેરફાર કરો

સંદર્ભો ફેરફાર કરો

બાહ્ય કડીઓ ફેરફાર કરો