પ્રોટોકોલ (વિજ્ઞાન)

પ્રાકૃતિક અને સામાજિક વિજ્ઞાન સંશોધનમાં, પ્રોટોકોલ એ પ્રયોગની રચના અને અમલીકરણમાં સામાન્ય રીતે પૂર્વવ્યાખ્યાયિત પ્રક્રિયા પદ્ધતિ છે. સમાન પ્રયોગશાળામાં અથવા અન્ય પ્રયોગશાળાઓ દ્વારા અન્ય લોકો દ્વારા પરિણામોની સફળ પ્રતિકૃતિ સુનિશ્ચિત કરવા માટે જ્યારે પણ પ્રયોગશાળા પદ્ધતિને પ્રમાણિત કરવાનું ઇચ્છનીય હોય ત્યારે પ્રોટોકોલ લખવામાં આવે છે. વધુમાં, અને વિસ્તરણ દ્વારા, પ્રોટોકોલ્સમાં પીઅર સમીક્ષા દ્વારા પ્રાયોગિક પરિણામોના મૂલ્યાંકનની સુવિધા આપવાનો ફાયદો છે. વિગતવાર પ્રક્રિયાઓ, સાધનો અને સાધનો ઉપરાંત, પ્રોટોકોલમાં અભ્યાસના ઉદ્દેશ્યો, પ્રાયોગિક ડિઝાઇન માટે તર્ક, પસંદ કરેલ નમૂનાના કદ માટે તર્ક, સલામતી સાવચેતીઓ અને આંકડાકીય વિશ્લેષણ અને પૂર્વવ્યાખ્યાયિત અને દસ્તાવેજીકરણ માટેના કોઈપણ નિયમો સહિત પરિણામોની ગણતરી અને જાણ કેવી રીતે કરવામાં આવી તે પણ સમાવિષ્ટ હશે. પૂર્વગ્રહ ટાળવા માટે બાકાત ડેટા. તેવી જ રીતે, પ્રોટોકોલ તેમની પ્રવૃત્તિઓને સુનિશ્ચિત કરવા માટે આરોગ્ય સંસ્થાઓ, વ્યાપારી પ્રયોગશાળાઓ, મેન્યુફેક્ચરિંગ પ્લાન્ટ્સ વગેરેની પ્રક્રિયાગત પદ્ધતિઓનો સંદર્ભ લઈ શકે છે (દા.ત., હોસ્પિટલમાં રક્ત પરીક્ષણ, માપાંકન પ્રયોગશાળામાં પ્રમાણિત સંદર્ભ સામગ્રીનું પરીક્ષણ, અને ટ્રાન્સમિશન ગિયર્સનું ઉત્પાદન. સુવિધા પર) ચોક્કસ ધોરણ સાથે સુસંગત છે, સલામત ઉપયોગ અને સચોટ પરિણામોને પ્રોત્સાહિત કરે છે. છેવટે, સામાજિક વિજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં, પ્રોટોકોલ અવલોકન કરેલ ઘટનાઓના "વર્ણનાત્મક રેકોર્ડ" નો સંદર્ભ પણ આપી શકે છે. અથવા "વર્તનનો ક્રમ" "સતત પેટર્ન અને કારણ-અસર સંબંધો" ને વધુ સારી રીતે ઓળખવા માટે, એક અથવા વધુ સજીવોની, પ્રવૃત્તિ દરમિયાન અથવા તેના પછી તરત જ રેકોર્ડ કરવામાં આવે છે (દા.ત., ચોક્કસ ઉત્તેજના પર શિશુ કેવી રીતે પ્રતિક્રિયા આપે છે અથવા કુદરતી નિવાસસ્થાનમાં ગોરિલા કેવી રીતે વર્તે છે) આ પ્રોટોકોલ વિડિયો અને ઑડિયો કૅપ્ચર સહિત હાથથી લખેલા જર્નલ્સ અથવા ઇલેક્ટ્રોનિક રીતે દસ્તાવેજીકૃત મીડિયાનું સ્વરૂપ લઈ શકે છે.

પ્રોટોકોલ (વિજ્ઞાન) વિષય પર વધુ જાણવા માટે જુઓ:
	શબ્દકોશ
	પુસ્તકો
	અવતરણો
	વિકિસ્રોત
	દ્રશ્ય-શ્રાવ્ય માધ્યમો અને ચિત્રો
	સમાચાર
	અભ્યાસ સામગ્રી