ભવાની મંદિર (પત્રિકા)

ભવાની મંદિર (દેવી ભવાનીનું મંદિર) એ એક રાજકીય પત્રિકા હતી જે ભારતીય રાષ્ટ્રવાદી ઓરોબિંદો ઘોષે ૧૯૦૫માં અનામી રીતે લખી હતી. આ પત્રિકા બંગાળના ભાગલા સમયે બનાવવામાં આવી હતી અને બરોડા સ્ટેટ સર્વિસમાં ઓરોબિંદોની કારકિર્દી દરમિયાન લખવામાં આવી હતી. આ પત્રિકામાં દેખીતી રીતે જ સાધુત્વના એક એવા ક્રમની સ્થાપનાની હાકલ કરવામાં આવી હતી કે જે હિન્દુ માતા દેવી ભવાની (અથવા શક્તિ)નું મંદિર બનાવશે, જેનો હેતુ ભારતના રાષ્ટ્રીયપણાનું પ્રતિનિધિત્વ કરવાનો હતો અને દેશના નામે સેવા માટે પોતાની જાતને સમર્પિત કરવાનો હતો. તે બંગાળી લેખક બંકિમચંદ્ર ચટ્ટોપાધ્યાયની ૧૮૮૨ની નવલકથા આનંદમઠથી પ્રેરિત હતી, જે બંગાળમાં ઇસ્ટ ઇન્ડિયા કંપનીની વસાહતોના ઇતિહાસની શરૂઆતમાં જ સાધુના બળવાની પૃષ્ઠભૂમિમાં રચાયેલી હતી. જો કે, આનંદમઠ ભૂમિને ફક્ત પવિત્ર માતા તરીકે રજૂ કરે છે, જ્યારે ઓરોબિંદોએ સ્પષ્ટપણે દેવી ભવાનીની ઓળખને રાષ્ટ્રની વિભાવના સાથે જોડી હતી. જસ્સી હનીમાકી અને બર્નહાર્ડ બ્લુમેનાઉ જેવા લેખકોએ દલીલ કરી હતી કે પત્રિકાનો હેતુ બંગાળમાં બહોળા પ્રમાણમાં વંચાતા આનંદમઠના પ્રતીકવાદ અને સંદેશાઓને મરાઠા રાજા શિવાજીના પ્રતીકવાદ સાથે જોડવાનો હતો, જેની મહારાષ્ટ્રમાં વ્યાપકપણે પ્રશંસા કરવામાં આવતી હતી.

પૂરક વાંચન

• Narangoa, Li; Cribb, R.B. (2003), Imperial Japan and National Identities in Asia, 1895-1945, RoutledgeCurzon .
• Hanimaki, Jussi; Blumenau, Bernard. (2013), An International History of Terrorism:, Routledge .
• McDermott, Rachel (2011), Revelry, Rivalry, and Longing for the Goddesses of Bengal:, Columbia University Press