મહાકાળી ગુફાઓ

ભારતમાં ગુફા

મહાકાળી ગુફાઓ (મરાઠી: महाकाली गुंफा) (કોડિવિટે ગુફાઓ તરીકે પણ જાણીતી) એ ખડકમાંથી બનાવેલી ઈસ પૂર્વે ૧લી થી ઈસ ૬થી સદીની ૧૯ ગુફાઓ છે.[]

મહાકાળી ગુફાઓ
ગુફા ક્રમાંક ૨
Map showing the location of મહાકાળી ગુફાઓ
Map showing the location of મહાકાળી ગુફાઓ
Map showing the location of મહાકાળી ગુફાઓ
Map showing the location of મહાકાળી ગુફાઓ
સ્થાનઅંધેરી (પૂર્વ), મુંબઈ
અક્ષાંશ-રેખાંશ19°07′50″N 72°52′27″E / 19.130436°N 72.874133°E / 19.130436; 72.874133
સમુદ્ર સપાટીથી ઊંચાઈ70 m (230 ft)
ભૂસ્તરશાસ્ત્રબેસાલ્ટ
પ્રવેશદ્વાર૨૦
કઠિનતાસરળ
મહાકાળી ગુફાઓ
મહાકાળી ગુફાઓમાં બૌદ્ધ સ્તુપ

આ બૌદ્ધ મઠ મુંબઈનાં પરાં અંધેરીના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલ છે. આ સ્થાપત્ય ખડકમાંથી કોતરેલી ગુફાઓનો બે સમૂહ ધરાવે છે - ૪ ગુફાઓ ઉત્તર-પશ્ચિમ અને ૧૫ ગુફાઓ દક્ષિણ-પૂર્વમાં આવેલી છે.[] મોટા ભાગની ગુફાઓ વિહાર અને સાધુઓ માટેનાં ઓરડાઓ ધરાવે છે, પણ દક્ષિણ-પૂર્વની ગુફા ક્રમાંક ૯ ચૈત્ય છે. ઉત્તર-પશ્ચિમની ગુફાઓ મોટાભાગે ૪થી-પમી સદી દરમિયાન બનાવવામાં આવી છે જ્યારે દક્ષિણ-પૂર્વની ગુફાઓ વધુ જૂની છે. અહીં ખડકોને કોતરીને પાણી સંગ્રહ કરવાની ટાંકીઓ પણ બનાવેલ છે.

આ ગુફાઓ કાળા બેસાલ્ટ ખડકોને કોતરીને બનાવવામાં આવી છે. સૌથી મોટી ગુફા (ક્રમાંક ૯) બુદ્ધના સાત રૂપો અને બૌદ્ધ કથાઓના પાત્રો ધરાવે છે, પણ આ બધાં ખરાબ સ્થિતિમાં છે.[]

આ ગુફાઓ જોગેશ્વરી-વિક્રોલી લિંક રોડ અને સીપ્ઝ (SEEPZ)ના જોડાણ પર રહેલી છે. આ સ્થળથી અંધેરી-કુર્લા રોડને મહાકાળી ગુફા રોડ નામ આપવામાં આવ્યું છે.[] અંધેરી સ્ટેશનથી અહીં આવવા માટે BESTની સીધી બસ મળી રહે છે. આ ગુફાઓ તેની આજુ-બાજુ થઈ રહેલ દબાણને કારણે ભયજનક સ્થિતિમાં છે.

  1. Jaisinghani, Bella (૧૩ જુલાઇ ૨૦૦૯). "Ancient caves battle neglect". Times of India. મેળવેલ ૨૮ ઓક્ટોબર ૨૦૦૯.
  2. "Mahakali Caves or Kondivita Caves - rock-cut Buddhist temples". Wondermondo. ૨૦ મે ૨૦૧૦. મેળવેલ ૨૦ મે ૨૦૧૦.
  3. Bavadam, Lyla (18–31 જુલાઇ 2009). "In a shambles". Frontline (U.S. TV series). મૂળ માંથી 2013-01-25 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 28 ઓક્ટોબર 2009.CS1 maint: date format (link)
  4. Gaur, Abhilash (૨૫ જાન્યુઆરી ૨૦૦૪). "Pay dirt: Treasure amidst Mumbai's trash". The Tribune. મેળવેલ ૧ સપ્ટેમ્બર ૨૦૦૮.