પ્રકાશનો વેગ: આવૃત્તિઓ વચ્ચેનો તફાવત

Content deleted Content added
સંદર્ભ આપો
ટેગ: ૨૦૧૭ સ્ત્રોત ફેરફાર
m
ટેગ: ૨૦૧૭ સ્ત્રોત ફેરફાર
લીટી ૧:
અવકાશમાં '''પ્રકાશનો વેગ''' કે '''પ્રકાશની ઝડપ''' એ સાર્વત્રિક અચળાંક છે . <ref name="nist">{{Cite web|url=http://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?c%7csearch_for=universal_in!|title=Speed of light in vacuum|publisher=NIST|accessdate=2016-10-30}}</ref> આનો અર્થ એ થાય છે કે તે અવકાશમાં બધે સમાન છે અને સમય સાથે બદલાતો નથી. ભૌતિકશાસ્ત્રીઓ ઘણી વાર ખાલી જગ્યા (વેક્યૂમ) માં પ્રકાશની ગતિ દર્શાવવા માટે c અક્ષરનો ઉપયોગ કરે છે. તેનું બરાબર મૂલ્ય {{Convert|299792458|m/s|0|abbr=off}} થાય છે. <ref>{{Cite book|title=Why does E=mc<sup>2</sup>?: (and why should we care?)|last=Cox|first=Brian|last2=Forshaw|first2=Jeff|date=2010|publisher=Da Capo|isbn=978-0-306-81911-7|page=2}}</ref> [[ફોટૉન|ફોટોન]] (પ્રકાશનો સૂક્ષ્મ) શૂન્યાવકાશમાં આ ગતિએ પ્રવાસ કરે છે.
[[ચિત્ર:Speed of light from Earth to Moon 400px.gif|thumb|પ્રકાશનો એક સ્તંભ ચંદ્રથી પૃથ્વી પર ગતિ કરે છે અને તે માટે તે ૧.૨૫૫ સેકન્ડનો સમય લે છે.]]
વિશેષ સાપેક્ષવાદના સિદ્ધાંત મુજબ, c એ મહત્તમ ગતિ છે કે જેના પર બ્રહ્માંડમાં બધી ઊર્જા, દ્રવ્ય અને માહિતી મુસાફરી કરી શકે છે. તે બધા [[દ્રવ્યમાન|દ્રવ્યવિહિન]] કણો જેમ કે ફોટોન અને તેની સાથે સંકળાયેલા ક્ષેત્રોની અને અવકાશમાં [[પ્રકાશ]] જેવા વિદ્યુતચુંબકીય વિકિરણોનો વેગ આટલો હોય છે.{{સંદર્ભ આપો}}
 
તેનું અનુમાન [[ગુરુત્વાકર્ષણ]]<nowiki/>ના વર્તમાન સિદ્ધાંત (એટલે કે ગુરુત્વાકર્ષણ તરંગો) થી લગાવવામાં આવ્યું છે. આવા કણો અને તરંગો સ્રોતની ગતિ અથવા નિરીક્ષકના સંદર્ભનું આંતરિક માળખું ધ્યાનમાં લીધા વિના c વેગ પર મુસાફરી કરે છે. સાપેક્ષતાના સિદ્ધાંતમાં c જગ્યા અને સમયને એકબીજા સાથે જોડે છે, અને [[આલ્બર્ટ આઇન્સ્ટાઇન|આઇન્સ્ટાઇન]]<nowiki/>ના દળ-ઊર્જાના {{Nowrap|1=''E'' = ''mc''<sup>2</sup>}} એ પ્રખ્યાત સમીકરણમાં દેખાય છે. <ref name="LeClerq">{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=dSAWX8TNpScC&pg=PA43|title=The natural laws of the universe: understanding fundamental constants|last=Uzan|first=J-P|last2=Leclercq|first2=B|publisher=Springer|year=2008|isbn=0387734546|pages=43–4}}</ref>
 
સાપેક્ષતાનો વિશેષ સિદ્ધાંત અનુમાન પર આધારિત છે. જો કે અત્યાર સુધી નિરીક્ષણો દ્વારા સમર્થન આપવામાં આવ્યું છે કે શૂન્યાવકાશમાં પ્રકાશની માપાયેલ ગતિ પ્રકાશનો સ્ત્રોત છે કે નહીં તે ચોકકસ નથી અને માપન કરતી વ્યક્તિ અને પ્રકાશ એ એકબીજાની સાપેક્ષે ગતિ કરી રહ્યાં છે. આને ક્યારેક "પ્રકાશની ગતિ સંદર્ભ ફ્રેમ(ફ્રેમ ઑફ રેફરન્સ) થી સ્વતંત્ર છે" તરીકે વ્યક્ત કરવામાં આવે છે.{{સંદર્ભ આપો}}
 
કાચ અથવા હવા જેવા પારદર્શક પદાર્થો દ્વારા પ્રકાશ ફેલાય છે તેનો વેગ c કરતા ઓછો છે; તે જ રીતે, વાયર કેબલમાં [[વિઘ્યુતચુંબકિય વિકીરણ|ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક તરંગો]]<nowiki/>નો વેગ c કરતા ધીમો હોય છે. c અને વેગ v વચ્ચેનો ગુણોત્તર, v એ કોઈ સામગ્રીમાં પ્રકાશનો વેગ થાય છે, તેને પદાર્થનો વક્રીભવન અચળાંક n કહે છે ( n = c / v ).