અઝેરબીજાન

અઝેરબીજાન (અઝેરબીજાની: Azərbaycan Respublikası), કોકેશસ ના પૂર્વી ભાગ માં આવેલ એક ગણરાજ્ય છે, પૂર્વી યુરોપ અને એશિયા ની મધ્યમાં વસેલ ભૌગોલિક રૂપે આ એશિયા નો જ ભાગ છે. આના સીમાંત દેશ છે: અર્મેનિયા, જૉર્જિયા, રશિયા, ઈરાન, તુર્કી, અને આનો તટીય ભાગ કૈસ્પિયન સાગર સે લગેલ છે. આ ૧૯૯૧ સુધી ભૂતપૂર્વ સોવિયત સંઘ નો ભાગ હતો.

Azərbaycan Respublikası અઝેરબીજાન ગણરાજ્ય
ધ્વજ રાજચિહ્ન
સૂત્ર: Odlar Yurdu સનાતન અગ્નિ ની ભૂમિ
રાષ્ટ્રગીત: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni અઝેરબીજાન ની કૂચ
રાજધાની and largest city	બાકુ
અધિકૃત ભાષાઓ	અઝેરબીજાની
લોકોની ઓળખ	અઝેરબીજાની
સરકાર	પ્રતિનિધિ લોકતંત્ર
• રાષ્ટ્રપતિ	ઇલ્હામ ઇલીએવ
• વડાપ્રધાન	આર્તુર રાસીજ્દા
સ્વતંત્રતા  સોવિયત સંઘ થી
• ઘોષણા	૩૦ ઓગસ્ટ ૧૯૯૧
• પૂર્ણ	૧૮ ઓક્ટોબર ૧૯૯૧
• જળ (%)	નગણ્ય
વસ્તી
• 2011 અંદાજીત	9,165,000 [૧] (89મો)
• 2011 વસ્તી ગણતરી	અનુપલબ્ધ
GDP (PPP)	2011 અંદાજીત
• કુલ	$94,31,80,00,000 (૮૭મો)
• Per capita	$10,340 (૧૧૨મો)
માનવ વિકાસ દર (HDI) (૨૦૦૩)	૦.૭૨૯  · ૧૦૧મો
ચલણ	મનત (AZN)
સમય વિસ્તાર	UTC+૪
• ઉનાળુ (DST)	UTC+૫
ટેલિફોન કોડ	૯૯૪
ઇન્ટરનેટ ડોમેઇન (TLD)	.az

અઝેરબીજાન એક ધર્મનિરપેક્ષ દેશ છે અને વર્ષ ૨૦૦૧ થી કાઉંસિલ નો સદસ્ય છે. અધિકાંશ જનસંખ્યા ઇસ્લામ ધર્મ ની અનુયાયી છે, અને આ દેશ ઇસ્લામી સમ્મેલન સંઘ નો સદસ્ય રાષ્ટ્ર પણ છે. આ દેશ ધીરે-ધીરે ઔપચારિક પણ સત્તાવાદી લોકતંત્ર તરફ વધી રહ્યો છે.

નામોત્પત્તિ

"અઝેરબીજાન" નામ બા ઉદ્ગમ ને લઈ ઘણી પ્રકારની અવધારણાઓ છે. સૌથી પ્રચલિત પ્રમેય એ છે કે આ નામ "અટ્રોપટન" શબ્દથી નીકળ્યો છે. અટ્રોપટ ફ઼ારસી અકામીનાઈડ રાજવંશ ના સમય માં એક ક્ષત્રપ હતો, જેને સિકંદર મહાન એ આક્રમણ કરી પરાસ્ત કર્યો અને અટ્રોપટન ને સ્વાધીનતા મળી. તે સમયે આ ક્ષેત્ર મીદિયા અટ્રોપાટિયા કે અટ્રોપાટીન ના નામ થી ઓળખાતું હતું.

આ નામની મૂળ ઉત્પત્તિ પ્રાચીન ઈરાની પંથ, પારસી ધર્મ માં મનાય છે. આવેસ્તા ના એક દસ્તાવેજ઼ માં આ વાત નો ઉલ્લેખ છે "âterepâtahe ashaonô fravashîm ýazamaide", પ્રાચીન ફ઼ારસી માં જેનો શાબ્દિક અનુવાદ છે "પવિત્ર અટારે-પટા ના ફ઼્રાવશી ની અમે વંદના કરીએ છીએ". અટ્રોપટનોં એ અટ્રોપટન (વર્તમાન ઈરાની અઝેરબીજાન) ક્ષેત્ર પર શાસન કર્યું. "અટ્રોપટન" નામ સ્વયં એક પ્રાચીન-ઈરાની, સંભવતઃ મીદન, નું યૂનાની ધ્વન્યાત્મક યુગ્મ છે, જેનો અર્થ છે "પવિત્ર અગ્નિ દ્વારા રક્ષિત".

ઇતિહાસ

મુખ્ય લેખ: અઝેરબીજાન કા ઇતિહાસ

અઝેરબીજાન માં પ્રારંભિક માનવ વસ્તિઓ ના ચિહ્ન પાષાણ યુગ પછીના દિવસોનો છે. ૫૫૦ ઈસાપૂર્વ માં એક્યૂમેનિડા રાજવંશ એ આ ક્ષેત્ર પર વિજય પ્રાપ્ત કર્યો હતો, જેથી પારસી ધર્મ નો ઉદય થયો, અને બાદ માં આ ક્ષેત્ર સિકંદર મહાન ના સામ્રાજ્ય નો ભાગ બન્યો અને બાદ માં તેના ઉત્તરાધિકારી, સેલિયૂસિડા સામ્રાજ્ય નો. આલ્બેનિયાઈ કૉકેશન લોકોએ ચોથી શતાબદી ઈસાપૂર્વ માં આ ક્ષેત્ર માં એક સ્વતંત્ર રાજશાહી ની સ્થાપના કરી, પણ ૯૫-૬૭ ઈસાપૂર્વ માં ટિગરાનીસ ૨ મહાન એ આનીપર અધિકાર કરી લીધો.

આ પણ જુઓ

• અઝેરબીજાન (વિક્ષનરી)