એલિસેઝ એડવેન્ચર્સ ઇન વન્ડરલેન્ડ

એલિસેઝ એડવેન્ચર્સ ઇન વન્ડરલેન્ડ (ટૂંકા સ્વરૂપમાં એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ ) એ 1865માં અંગ્રેજ લેખક ચાર્લ્સ લ્યુટવિજ ડોડસન દ્વારા લુઇસ કેરોલ ઉપનામે લખવામાં આવેલી એક નવલકથા છે. તેમાં એલિસ નામની એક છોકરીની વાર્તા છે જે સસલાંના દરમાં પડી ગયા બાદ કલ્પનાના વિશ્વમાં જતી રહે છે જ્યાં વિચિત્ર અને માનવીની જેમ બોલી શકતા જીવો વસવાટ કરે છે. આ વાર્તામાં ડોડસનના મિત્રોનો અછડતો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. વાર્તા એ પ્રકારના તર્ક સાથે આગળ વધે છે કે બાળકોની સાથે પુખ્તવયના લોકોમાં પણ તે ઘણી લોકપ્રિય બની છે. તેને સાહિત્યિક નોનસેન્સ શૈલીનું શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણ ગણવામાં આવે છે. અને તેની વર્ણનાત્મક પદ્ધતિ તથા માળખું અત્યંત અસરકારક છે, ખાસ કરીને ફેન્ટસીની શૈલીમાં.

ઇતિહાસ

એલિસેઝ એડવેન્ચર અન્ડર ગ્રાઉન્ડનું ફેક્સીમિલે પેજ

એલિસ 1865માં રિવિયરેન્ડ ચાર્લ્સ લ્યુટવિજ ડોડસન અને રિવિયરન્ડ રોબિન્સન ડકવર્થ ત્રણ નાની બાળકીઓ સાથે એક બોટમાં બેસીને થેમ્સ નદીમાં ગયા તેના બરાબર ત્રણ વર્ષ પછી લખાઇ હતી.

• લોરિના ચાર્લોટ લિડેલ (ઉમર 13, જન્મ 1849)(પુસ્તકની પ્રસ્તાવનાની કડીઓમાં પ્રાઇમા)
• એલિસ પ્લીઝન્સ લિડેલ (ઉમર 10, જન્મ 1852)(પ્રસ્તાવનાની કડીમાં સિક્યોન્ડા)
• એડિથ મેરી લિડેલ (ઉમર 8, જન્મ 1853) (પ્રસ્તાવના કડીમાં ટર્ટિયા)

આ ત્રણેય છોકરીઓ ઓક્સફર્ડ યુનિવર્સિટીના વાઇસ-ચાન્સલર અને ક્રાઇસ્ટ ચર્ચના ડીન તથા વેસ્ટમિન્સ્ટર સ્કૂલના હેડમાસ્ટર હેનરી જ્યોર્જ લિડેલની પુત્રીઓ હતી. પુસ્તકના મોટા ભાગના સાહસો ઓક્સફર્ડ અને ક્રાઇસ્ટ ચર્ચ ખાતેના લોકો, પરિસ્થિતિ અને ઇમારતો પર આધારિત અને પ્રેરિત હતા જેમ કે રેબિટ હોલ એ ક્રાઇસ્ટ ચર્ચના મુખ્ય હોલમાં વાસ્તવિક દાદરાનું પ્રતિક છે. એવું માનવામાં આવે છે કે રિપન કેથડ્રલમાં જ્યાં કેરોલના પિતા એક કેનન હતા ત્યાં ગ્રિફોન અને સસલાના એક નકશીકામે વાર્તા માટે પ્રેરણા આપી હતી.

પ્રવાસની શરૂઆત ઓક્સફર્ડ નજીક ફોલી બ્રિજ ખાતે થઇ હતી અને પાંચ માઇલ દૂર ગોડસ્ટો ગામે તે પૂરો થયો હતો. આ સમય દરમિયાન રિવિયરેન્ડ ડોડસને છોકરીઓને એક વાર્તા સંભળાવી હતી જેમાં આકસ્મિક રીતે ન કહી શકાય તે રીતે એક કંટાળો અનુભવતી એલિસ નામની છોકરીની વાત હતી જે સાહસની શોધમાં નીકળે છે. છોકરીઓને તે પસંદ પડ્યું હતું અને એલિસ લિડેલે ડોડસનને તેના માટે તે લખી આપવા જણાવ્યું. બે વર્ષથી વધુ સમયના લાંબા વિલંબ બાદ તેમણે અંતે આમ કર્યું અને 26 નવેમ્બર 1864ના રોજ એલિસને એલિસેઝ એડવેન્ચર્સ અંડર ગ્રાઉન્ડ ની હસ્તપ્રત આપી જેમાં ડોડસનએ જાતે ચિત્રો દોર્યા હતા. માર્ટિન ગાર્ડનર સહિત કેટલાકના માનવા પ્રમાણે તેનું જૂનું વર્ઝન પણ હતું જેને ડોડસને નષ્ટ કરી નાખ્યું હતું અને હાથેથી વધુ વિગતવાર નકલ લખી હતી, પરંતુ આ બાબત પૂરવાર કરવા કોઇ પ્રથમદર્શી પૂરાવા નથી.

પરંતુ એલિસને તેની નકલ મળી તે પહેલા ડોડસન તેને પ્રકાશન માટે તૈયાર કરી રહ્યા હતા અને 15,500 શબ્દની અસર કૃતિને વિસ્તારીને 27,500 શબ્દની કરી રહ્યા હતા, તેમાં મુખ્ય રીતે કેશિયર કેટ અને મેડ ટી પાર્ટીના પ્રકરણનો ઉમેરો કર્યો હતો. 1865માં ડોડસનની વાર્તા એલિસેઝ એડવેન્ચર્સ ઇન વન્ડરલેન્ડ તરીકે “લુઇસ કેરોલ” દ્વારા પ્રકાશિત થઇ હતી જેમાં જોન ટેનિયલએ ચિત્રો દોર્યા હતા. ટેનિયલે પ્રિન્ટની ગુણવત્તા સામે વાંધો ઉઠાવતા 2000 નકલાના પ્રથમ પ્રિન્ટ ઓર્ડરને અટકાવી દેવાયું હતું. તે જ વર્ષે ડિસેમ્બરમાં એક નવી આવૃત્તિ રિલિઝ થઇ હતી, પરંતુ તેમાં 1866ની તારીખ હતી અને તે તુરંત પ્રકાશિત કરવામાં આવી હતી. પાછળથી જાણવા મળ્યું તેમ અસલ આવૃત્તિને ડોડસનની મંજૂરી સાથે ન્યૂયોર્કના પ્રકાશન ગૃહ એપેલટનને વેચવામાં આવી હતી. એપલેટન એલિસનું બાઇન્ડિંગ 1866ની મેકમિલન એલિસ જેવું જ હતું, માત્ર પ્રકાશકના નામમાં તફાવત હતો. એપલેટન એલિસ નું ટાઇટલ પેજ ઉમેરવામાં આવ્યું હતું અને 1865નું મેકમિલનનું ટાઇટલ પેજ કાઢી નાખવામાં આવ્યું હતું જેના પર ન્યૂયોર્કના પ્રકાશકની છાપ અને 1866ની તારીખ હતી. છપાયેલી તમામ નકલો તુરંત વેચાઇ ગઇ હતી. પ્રકાશન જગતમાં એલિસ એ ચકચાર મચાવી દીધી હતી, બાળકો અને મોટેરાઓ તેને એક સરખી રીતે ચાહવા લાગ્યા હતા. તેને રસપૂર્વક વાંચનારા પ્રથમ વાચકોમાં ક્વિન વિક્ટોરિયા અને બાળ ઓસ્કાર વાઇલ્ડનો સમાવેશ થતો હતો. આ પુસ્તક ક્યારેય આઉટ ઓફ પ્રિન્ટ થયું નથી. એલિસ એડવેન્ચર્સ ઇન વન્ડરલેન્ડ નો 125 ભાષામાં અનુવાદ થયો છે. અત્યાર સુધીમાં આ પુસ્તકની એકસોથી વધુ આવૃતિ છપાઇ ગઇ છે તથા અન્ય મિડિયા વિશેષ કરીને થિયેટર અને ફિલ્મમાં અસંખ્ય વખત તેના પરથી પ્રેરણા લેવાઇ છે.

આ પુસ્તકને ટૂંકમાં એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ ટાઇટલ અપાયું છે અને આટલા વર્ષોમાં સ્ટેજ, ફિલ્મ અને ટીવી પર તેના પરથી પ્રેરણા લઇને અનેક રજૂઆતોમાં આ ટાઇટલ લોકપ્રિય બન્યું છે. આ ટાઇટલના કેટલાક પ્રિન્ટિંગમાં એલિસેઝ એડવેન્ચર્સ ઇન વન્ડરલેન્ડ અને તેની અનુવર્તી સિકવલ નવલકથા થ્રુ ધ લૂકિંગ ગ્લાસ તથા વ્હોટ એલિસ ફાઇન્ડ ધેર નો સમાવેશ થાય છે.

પ્રકાશનની હાઇલાઇટ્સ

1898 આવૃત્તિનું મુખપૃષ્ઠ

• 1865 પ્રથમ યુકે આવૃત્તિ (સપ્રેસ્ડ આવૃત્તિ)
• 1865 એલિસ નું પ્રથમ વખત અમેરિકામાં પ્રિન્ટિંગ
• 1869: એન્ટોની ઝીમરમેન દ્વારા જર્મન ભાષામાં અનુવાદિત એલિસ એબેન્ચ્યુઅર ઇમ વન્ડરલેન્ડ પ્રકાશિત થયું.
• 1869: હેનરી બુ દ્વારા ફ્રેન્ચ ભાષામાં અનુવાદિત એવેન્ચુર્સ ડી એલિસ એ પેઝ ડેસ મર્વેલિયસ પ્રકાશિત થયું.
• 1870: એમિલી નોનેન દ્વારા સ્વીડીશ ભાષામાં અનુવાદ એલિસ એફવેન્તીર આઇ સેગોલેન્ડેટ પ્રકાશિત થયું.
• 1871: ડોડસન લંડનમાં રોકાણ દરમિયાન અન્ય એક એલિસને મળ્યા જેનું નામ એલિસ રેઇક્સ હતું અને અરીસામાં તેના પ્રતિબિંબ વિશે વાત કરી જેનાથી અન્ય એક પુસ્તક થ્રુ ધ લૂકિંગ ગ્લાસ એન્ડ વ્હોટ એલિસ ફાઉન્ડ ધેર નું સર્જન થયું જેનું વેચાણ પહેલા કરતા પણ વધુ થયું.
• 1886: કેરોલે અગાઉની એલિસ એડવેન્ચર્સ અંડર ગ્રાઉન્ડ ની હસ્તપ્રતની નકલ રજૂ કરી.
• 1890: કેરોલે "શૂન્યથી પાંચ વર્ષના બાળકોના વાંચન માટે" ખાસ આવૃત્તિ ધ નર્સરી "એલિસ" પ્રકાશિત કરી.
• 1905: શ્રીમતી જે સી ગોરહામે એલિસ એડવેન્ચર્સ ઇન વન્ડરલેન્ડ રિટોલ્ડ ઇન વર્ડ્સ ઓફ વન સિલેબલ પ્રકાશિત કરી જે બાળ વાચકો માટે એ એલ બર્ટ કંપની દ્વારા પ્રકાશિત આવા પુસ્તકની શ્રેણી હતી.
• 1908: એલિસ નું પ્રથમ વખત જાપાનની ભાષામાં અનુવાદ થયો.
• 1910: એલ્ફ્રીક લોફવાઇન કેર્ની દ્વારા એસ્પેરેન્ટોમાં અનુવાદ લા એવેન્ચુરોઝ ડી એલિસિયો એન મિર્લેન્ડો પ્રકાશિત થયું.
• 1916: એલિસ એડવેન્ચર્સ ઇન વન્ડરલેન્ડમાં વિન્ડરમિયર સિરિઝની પ્રથમ આવૃત્તિનું પ્રકાશન થયું. તેનું સચિત્ર વર્ણન મિલો વિન્ટરએ કર્યું હતું.
• 1960: અમેરિકન લેખક માર્ટિન ગાર્ડનરએ સ્પેશિયલ આવૃત્તિ ધ એનોટેટેડ એલિસ પ્રકાશિત કરી જેમાં એલિસ એડવેન્ચર્સ ઇન વન્ડરલેન્ડ અને થ્રુ ધ લુકિંગ-ગ્લાસ ના લખાણનો સમાવેશ થતો હતો. આ પુસ્તકોમાં છપાયેલા સંકેતોની વ્યાપક વ્યાખ્યા છે અને તેમાં વિક્ટોરિયન કાળની કવિતાઓના સંપૂર્ણ પાઠ પેરોડીના સ્વરૂપમાં સામેલ છે. ત્યાર પછીની આવૃત્તિમાં તે વ્યાખ્યાઓના આધાર પર વિસ્તરણ આપવામાં આવ્યું.
• 1961: જોન ટેનિયલ દ્વારા 42 ચિત્રો સાથે ફોલિયો સોસાયટીનું પ્રકાશન
• 1964: એલિસિયા ઇન ટેરા મિરાબિલી ક્લાઇવ હારકોર્ટ કારુથર્સ દ્વારા પ્રકાશિત લેટિન અનુવાદ છે
• 1998: લુઇસ કેરોલની એલિસની પોતાની પ્રતિ, 1965 અગાઉની આવૃત્તિમાં બચેલી છ નકલ પૈકીની એકને એક બેનામ અમેરિકી ખરીદદારને હરાજીમાં 1.54 મિલિયન ડોલરમાં વેચવામાં આવી. જેનાથી તે બાળકોનું સૌથી મોંઘું પુસ્તક (અથવા સાહિત્યની 19મી સદીની કૃતિ) બની ગયું. (આ પૂર્વ રેકોર્ડને ત્યાર પછી 2007માં તોડવામાં આવ્યો જ્યારે જે કે રોલિંગની હેરી પોટરનું એક મર્યાદિત સંસ્કરણ પુસ્તક ધ ટેલ્સ ઓફ બિડલ ધ બાર્ડ ને હરાજીમાં 1,95 મિલિયન (3.9 કરોડ ડોલર) લાખ માટે વેચવામાં આવ્યું.
• 2003: Eachtraí Eilíse i dTír na nIontas ને આયરિશ અનુવાદમાં નિકોલસ વિલિયમ્સ દ્વારા પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યું.
• 2008: ફોલિયો એલિસેઝ એડવેન્ચર્સ અંડર ગ્રાઉન્ડ , પ્રતિકૃતિ આવૃત્તિ (3,700 નકલ સુધી સિમિત, ધ ઓરિજિનલ એલિસ પુસ્તિકા સાથે સંયોજિત)
• 2009: એલિસ ઇન પો એન એનિથો ને કોર્નિશ અનુવાદમાં નિકોલસ વિલિયમ્સ દ્વારા પ્રકાશિત કરવામાં આવી.
• 2009: બાલ સાહિત્ય સંગ્રાહક અને અમેરિકાના ભૂતપૂર્વ ફુટબોલ ખેલાડી પેટ મેકિનેલીએ કથિત રીતે એલિસ લિડેલની પોતાની કૃતિને હરાજીમાં $115,000માં વેચી.

સારાંશ

શ્વેત સસલું ઉતાવળમાં

પ્રકરણ 1 – ડાઉન ધ રેબિટ હોલઃ એલિસ નદી કિનારે તેની બહેન સાથે બેસીને કંટાળી ગઇ છે ત્યારે તે કપડા પહેરેલા એક વ્હાઇટ રેબિટને જુએ છે જેના હાથમાં ઘડિયાલ છે અને ઝડપથી દોડતો હોય છે. એલિસ તેની પાછળ જઇને સસલાના એક દરમાં પડી જાય છે જ્યાં એક વિચિત્ર હોલ છે અને દરેક આકારના દરવાજા છે. તેને એક નાનકડા દરવાજાની ચાવી મળે છે જે તેના કદના પ્રમાણમાં ઘણો નાનો છે. પરંતુ તેમાંથી તે એક આકર્ષક બગીચો જુએ છે. ત્યાર બાદ તેને એક બોટલ મળે છે જેના પર લખ્યું છે “મને પી જાવ”, બોટલનું પ્રવાહી પીવાથી તેનું કદ સંકોચાઇ જાય છે અને ચાવી સુધી પહોંચી શકે છે. ત્યાં એક કેક મળે છે જેના પર લખ્યું છે “મને ખાઇ જાવ” જેને ખાધા બાદ તેનું કદ એટલું બધુ વધી જાય છે કે તેનું માથું છત સાથે અફળાય છે.

પ્રકરણ 2- આંસુનું તળાવઃ એલિસ દુખી થાય છે અને રડવા માંડે છે અને તેના આંસુથી હોલવે છલકાઇ જાય છે. તેણે પકડેલા એક પંખાના કારણે ફરી સંકોચાઇ જઇને એલિસ તેના આંસુંમાથી તરીને બહાર નીકળે છે અને એક ઉંદરને મળે છે જે સ્વયં તરતો હોય છે. એલિસ તેની સાથે વાત કરવા પ્રયાસ કરે છે, પરંતુ તે માત્ર પોતાની બિલાડી વિશે વાત કરી શકે છે જે ઉંદરને ગમતું નથી.

પ્રકરણ 3- કોકસ રેસ અને લાંબી વાર્તાઃ આંસુના સમુદ્રમાં ભીડ વધતી જાય છે અને બીજા પ્રાણી અને પક્ષીઓ પણ તેમાં તણાવા લાગે છે. એલિસ અને અન્ય પ્રાણીઓ ગમે તેમ કરીને કિનારે પહોંચે છે અને હવે ફરીથી કઇ રીતે સુકાવું તે સવાલ જાગે છે. ઉંદર તેમને વિલિયમ ધ કોન્કરર વિશે એક શુષ્ક પ્રવચન આપે છે. ડોડો કહે છે કે તેમણે સૂકાવા માટે કોકસ-રેસ યોજવી જોઇએ જેમાં બધા એક વર્તુળમાં દોડશે અને કોઇ વિજેતા નહીં હોય. ત્યાર બાદ એલિસ પોતાની બિલાડી વિશે વાત કરીને બધા પ્રાણીઓને અજાણતા જ ગભરાવી મૂકે છે.

પ્રકરણ 4- સસલું ટચુકડા બિલને મોકલે છેઃ સફેદ સસલું ડચેસના મોજાં અને પંખાની શોધમાં ફરી ત્યાં આવી ચઢે છે. તે એલિસને ઘરમાં જઇને આ ચીજો શોધી આવવા જણાવે છે, પરંતુ તે અંદર જતાની સાથે કદમાં મોટી થવા લાગે છે. ગભરાઇ ગયેલું સસલું તેના માળી, બિલ ધ લિઝાર્ડને છત પર ચઢીને ત્યાંથી ચીમનીમાં ઉતરવા હુકમ આપે છે. બહાર ઉભેલી એલિસને અન્ય પ્રાણીઓના અવાજ સંભળાય છે જેઓ તેના વિશાળ હાથને જોવા એકત્ર થયા છે. પ્રાણીઓનું ટોળું તેના પર ટુકડા ફેંકે છે જે નાની કેકમાં ફેરવાઇ જાય છે અને એલિસ તેને ખાઇને ફરી તેના નાનકડા કદમાં આવી જાય છે.

પ્રકરણ 5- કેટરપિલર તરફથી સલાહઃ એલિસ એક મશરૂમ પર પહોંચે છે જ્યાં એક કેટરપિલર હુક્કો પી રહ્યો હોય છે. કેટરપિલર એલિસને સવાલ પૂછે છે અને એલિસ તેની ઓળખ વિશેની કટોકટીનો સ્વીકાર કરે છે જે તેની કવિતા યાદ ન કરી શકવાની મુશ્કેલીના કારણે વધુ જટિલ બની છે. દૂર જતા પહેલા કેટરપિલર એલિસને જણાવે છે કે મશરૂમની એક બાજુ તેને ઊંચી બનાવશે જ્યારે બીજી બાજુ તેને ઠીંગણી બનાવશે. તે મશરૂમમાંથી બે ટુકડા તોડે છે. એક બાજુ તેને અગાઉ કરતા પણ વધુ સંકોચે છે જ્યારે બીજા ટૂકડાથી તેની ગરદન વૃક્ષ કરતા પણ વધુ ઊંચી થાય છે. વૃક્ષ પર એક કબૂતર તેને સાપ માની બેસે છે. થોડા પ્રયાસ બાદ એલિસ ફરી પોતાની સામાન્ય ઊંચાઇ પ્રાપ્ત કરે છે. તેને એક નાનકડી એસ્ટેટ મળે છે અને મશરૂમનો ઉપયોગ વધુ યોગ્ય ઊંચાઇએ પહોંચવા માટે કરે છે.

પ્રકરણ 6 –ડુક્કર અને પીપરઃ એક ફિશ-ફુટમેન પાસે ઘરની રાણીનું નિમંત્રણ છે જે તે એક ફ્રોગ ફુટમેનને આપે છે. એલિસ આ આદાન-પ્રદાનને ધ્યાનથી જુએ છે અને પછી દેડકા સાથે એક આશ્ચર્યજનક વાતચીત પછી પોતાની જાતને ઘરમાં પ્રવેશ કરાવે છે. રાણીનો રસોયો વાસણો ફેંકી રહ્યો છે અને સૂપ બનાવે છે જેમાં ઘણા બધા કાળા મરી છે અને તેના કારણે એલિસ, રાણી અને તેનું બચ્ચું (પરંતુ રસોયો અને તેની હસતી ચેશાયર બિલાડી નહીં) ને જોરદાર છીંકો આવવા લાગે છે. રાણીએ પોતાનું બચ્ચું એલિસને આપી દીધું અને તે બચ્ચું ડુક્કરમાં પરિવર્તિત થઇ ગયું. જેનાથી એલિસના આશ્ચર્યની સીમા ન રહી.

પ્રકરણ 7- એ મેડ ટી પાર્ટીઃ ચેશાયર કેટ એક વૃક્ષ પર પ્રગટ થાય છે અને તેને માર્ચ હેયરના ઘર તરફ નિર્દેશિત કરે છે. તે ગાયબ થઇ જાય છે પરંતુ તેનું હાસ્ય હવામાં તરતા તરતા પાછળ રહી જાય છે અને એલિસને એવી ટિપ્પણી કરવા માટે પ્રેરિત કરે છે કે તેણે ઘણી વખત સ્મિત વગર બિલાડી જોઇ છે પરંતુ કદી બિલાડી વગર હાસ્ય જોયું નથી. એલિસ “મેડ” ટી પાર્ટીમાં હેટર (હવે સામાન્ય રીતે મેડ હેટર નામથી ઓળખાય છે), માર્ચ હેયર, અને એક ઉંઘી રહેલું ડોરમાઉસ જે મોટા ભાગના પ્રકરણમાં ઉંઘતું રહે છે, તેની સાથે અતિથી બને છે. અન્ય પાત્રોએ એલિસને ઘણા કોયડા અને વાર્તાઓ આપી. મેડ હેટર જણાવે છે કે તે આખો દિવસ ચા પીતા રહે છે. કારણ કે સમયએ કાયમ માટે સાંજના 6 વાગ્યે (ચાનો સમય) સ્થિર થઇને તેને સજા આપી છે. કોયડાના મારા વચ્ચે એલિસ અપમાનિત થઇને અને થાકી જઇને એવા દાવા સાથે પાર્ટીમાંથી જતી રહે છે કે આ પાર્ટી તેના જીવનમાં અત્યાર સુધીની સૌથી વધુ મૂર્ખતાપૂર્ણ પાર્ટી હતી.

એલિસ ફ્લેમિંગો સાથે ક્રોક્વેટ રમવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે

ચેશાયર કેટ

પ્રકરણ 8- રાણીનું કોંક્વેટ ગ્રાઉન્ડઃ એલિસ ચા પાર્ટી છોડીને એક બગીચામાં પ્રવેશે છે જ્યાં તેની મુલાકાત ત્રણ જીવીત તાશના પત્તા સાથે થાય છે જે સફેદ ગુલાબોને લાલ રંગમાં રંગતા હતા કારણ કે ક્વીન ઓફ હાર્ટ્સને સફેદ રંગ પ્રત્યે નફરત છે. તાશના પત્તા, રાજાઓ અને રાણીઓ અને તે ઉપરાંત એક સફેદ સસલાનું જુલુસ બગીચામાં પ્રવેશ કરે છે. એલિસ ત્યારે રાજા અને રાણીને મળે છે. જેને ખુશ કરવી મુશ્કેલ છે એવી રાણી પોતાનું તકિયાકલામ “ઓફ વિથ હિઝ હેડ” રજૂ કરે છે. જે કોઇ પણ નાગરિકમાં રહેલા જરાક અમથા અસંતોષથી પણ તેના મુખમાંથી નીકળી જાય છે.

રાણી અને તેના પ્યાદા સાથે ક્રોકેટ રમવા માટે એલિસને આમંત્રિત કરવામાં આવી (અથવા કેટલાક લોકો કહી શકે છે કે આદેશ આપવામાં આવ્યો હતો) પરંતુ રમતમાં થોડી જ વારમાં અંધાધૂંધી ફેલાઇ ગઇ. જીવીત ફ્લેમિંગોનો ઉપયોગ હથોડાની જેમ કરવામાં આવતો હતો અને હોજહોગને દડા તરીકે ઉપયોગ થતો હતો તેવામાં એલિસની મુલાકાત ફરી એક વખત ચેશાયર કેટ સાથે થઇ ગઇ. ત્યારે જ ક્વીન ઓફ હાર્ટ્સે બિલાડીનું માથું કાપી નાખવાનો આદેશ આપ્યો હતો પરંતુ જલ્લાદે ફરિયાદ કરી કે આમ કરવું શક્ય નથી કારણ કે તે બિલાડીનું માત્ર માથું દેખાતું હતું. આ બિલાડીની રાણી હોવાથી આ વિવાદ ઉકેલવા માટે ડચેશને કેદમાંથી મુક્ત કરાવવા માટે રાણી આતુર થઇ હતી.

પ્રકરણ 9-મોક ટર્ટલની વાર્તાઃ એલિસના અનુરોધ પર ડચેશને ક્રોકેટ ગ્રાઉન્ડ પર લાવવામાં આવી. તે પોતાની ચારેય બાજુએ દરેક ચીજમાં નૈતિકતા મેળવવા પ્રયાસ કરે છે. ક્વીન ઓફ હાર્ટ્સે તેને મોતની સજાની ધમકી આપીને ત્યાંથી ભગાવી દીધી અને એલિસની મુલાકાત ગ્રિફોન સાથે કરાવી જે તેને મોક ટર્ટલ પાસે લઇ ગયો. મોક ટર્ટલ કોઇ પણ તકલીફ વગર દુખી છે. તે એવું દર્શાવવા પ્રયાસ કરે છે કે શાળામાં તે એક અસલી કાચબો હતો, પરંતુ ગ્રીફોન તેને વચ્ચે જ અટકાવે છે જેથી તે રમત રમી શકે.

પ્રકરણ 10- લોબસ્ટર ક્વાડ્રિલઃ લોબસ્ટર ક્વાડ્રિલના તાલ પર મોક ટર્ટલ અને ગ્રીફોન નાચે છે, જ્યારે એલિસ (ભૂલથી જ) “ટિસ ધ વોઇસ ઓફ લોબસ્ટર”નું રટણ કરે છે. મોક ટર્ટલ તેના માટે “બ્યુટિફુલ સૂપ” ગાતો હતો જે દરમિયાન ગ્રીફોન એલિસને એક તોળાઇ રહેલા મુકદમા માટે ખેંચીને લઇ જાય છે.

પ્રકરણ 11- ટાર્ટ્સની ચોરી કોણે કરી? એલિસ એક મુકદમાનો હિસ્સો બને છે જ્યાં નેવ ઓફ હાર્ટસ પર આરોપ છે કે તેણે રાણીના ટાર્ટસની ચોરી કરી છે. જ્યુરીમાં વિવિધ જાનવર સામેલ છે જેમાં બિલ ધ લિઝાર્ડ પણ સામેલ છે અને વ્હાઇટ રેબિટ ન્યાયાલયમાં ટ્રમ્પેટ વગાડે છે તથા કિંગ ઓફ હાર્ટ્સ ન્યાયાધીશ છે. કાર્યવાહી દરમિયાન એલિસને સમજાયું કે તે બહુ ઝડપથી વધી રહી છે. ડોરમાઉસ એલિસને ઝડપથી વધવા બદલ ધમકાવે છે અને કહે છે કે આટલી ઝડપથી વધીને બધી હવા લઇ લેવાનો તેને કોઇ અધિકાર નથી. ડોરમાઉસે મૂકેલા આરોપની એલિસ મજાક ઉડાવે છે અને કહે છે કે તે હાસ્યાસ્પદ છે કારણ કે બધા વૃદ્ધિ કરતા હોય છે અને તે તેના હાથમાં નથી. આ દરમિયાન સાક્ષીઓમાં મેડ હેટર સામેલ છે જે પૂછવામાં આવેલા સવાલોના આડાઅવળા જવાબ આપીને રાજાને નાખુશ અને હતોત્સાહ કરે છે, આ ઉપરાંત રાણીનો રસોયો સામેલ છે.

પ્રકરણ 12- એલિસના પુરાવાઃ ત્યારે એલિસને સાક્ષી તરીકે બોલાવવામાં આવે છે. ભૂલથી તે જાનવરોથી ભરેલા જ્યુરી બોક્સને પછાડી દે છે અને કિંગ આદેશ આપે છે કે સુનાવણી શરૂ કરતા પહેલા તમામ જાનવરોને તેમની જગ્યા પર પાછા રાખવામાં આવે. રાજા અને રાણી નિયમ 42 (“એક માઇલથી વધુ ઊંચા લોકોએ અદાલત છોડી દેવી જોઇએ.”) નો હવાલો આપીને એલિસને ત્યાંથી જતા રહેવાનો આદેશ આપે છે. પરંતુ એલિસ તેમના આ આદેશનો વિરોધ કરે છે અને જતા રહેવાનો ઇનકાર કરે છે. તે આ હાસ્યાસ્પદ કાર્યવાહી પર કિંગ અને ક્વીન ઓફ હાર્ટ્સ સાથે દલીલો કરે છે અને પોતાની જીભને નિયંત્રણમાં રાખવાનો ઇનકાર કરે છે. ક્વીન ઓફ હાર્ટ્સ પોતાના તકિયાકલામ “ઓફ વિથ હર હેડ”નો ચીસ પાડીને ઉપયોગ કરે છે. પરંતુ એલિસ નીડર છે અને તેમને બધાને કાર્ડના પેકેટ કહીને બોલાવે છે. એલિસની બહેન એલિસના ચહેરા પરથી કાર્ડના બદલે કેટલાક પાંદડા હટાવીને તેને ચા માટે જગાવે છે. એલિસ પોતાની બહેનને તમામ ઉત્સુક ઘટનાઓ પર જાતે કલ્પના કરવા માટે તેને નદી કિનારે છોડી દે છે.

પાત્રો

thumb|right|250px|પીટર ન્યૂવેલનું વન્ડરલેન્ડના પાત્રોથી ઘરાયેલી એલિસનું ચિત્ર(1890)

• એલિસ
• સફેદ સસલું
• ઉંદર
• ડોડો
• લોરી
• ઇગલેટ
• બતક
• પેટ
• બિલ લિઝાર્ડ
• કેટરપિલર
• ફ્રોગ ફુટમેન
• ફિશ ફુટમેન
• ડચેશ
• રસોયો
• ચેશાયર કેટ
• હેટર
• માર્ચ હેર
• ડોરમાઉસ
• ક્વીન ઓફ હાર્ટસ
• નેવ ઓફ હાર્ટ્સ
• કિંગ ઓફ હાર્ટ્સ
• ગ્રિફોન
• મોક ટર્ટલ
• પિગ બેબી
• એલિસની બહેન
• દિના (એલિસની બિલાડી)

પાત્રો વિશે ગેરમાન્યતાઓ

જેબરવોકને ઘણી વાર એલિસેઝ એડવેન્ચર્સ ઇન વન્ડરલેન્ડ નું પાત્ર માનવામાં આવે છે, પરંતુ વાસ્તવમાં તે તેની આગળની કડી થ્રૂ ધી લૂકિંગ-ગ્લાસ માં જ નજરે ચઢે છે. જોકે, તેને ઘણી વખત ફિલ્મ સંસ્કરણોમાં સામેલ કરવામાં આવ્યું છે જે સામાન્ય રીતે માત્ર “એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ”ના નામે ઓળખાય છે અને ભ્રમ પેદા કરે છે. ક્વીન ઓફ હાર્ટ્સને સામાન્ય રીતે ભૂલથી વાર્તાની આગળની કડી થ્રુ ધી લૂકિંગ-ગ્લાસ ની રેડ ક્વીન ધારી લેવામાં આવે છે, એક રાણી હોવા સિવાય તેમાં ક્વીનની અન્ય કોઇ વિશેષતા નથી. ક્વીન ઓફ હાર્ટ્સ કાર્ડ પરિકલ્પનાના ડેકનો હિસ્સો છે જે પ્રથમ પુસ્તકમાં હાજર છે જ્યારે રેડ ક્વીન શતરંજના લાલ ટૂકડાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે કારણ કે શતરંજ આગળની કડીનો વિષય છે. ઘણા રૂપાંતરણોમાં પાત્રોને મિશ્રિત કરવાના કારણે ભ્રમની સ્થિતિ પેદા થાય છે.

પાત્ર સંકેત

કેરોલની વાર્તા પહેલી વાર સાંભળનાર નૌકાદળના સભ્ય પ્રકરણ 3 (એ કોક્સ-રેસ એન્ડ એ લોંગ ટેલ”)માં કોઇને કોઇ સ્વરૂપમાં જોવા મળે છે. દેખીતી રીતે જ એલિસ લિડેલ જાતે તેમાં હતી જ્યારે કેરોલ અથવા ચાર્લ્સ ડોડસનની પણ ડોડોનો રૂપમાં નકલ કરવામાં આવી છે. કેરોલ ડોડો રૂપમાં ઓળખાય છે કારણ કે તે ડોડસન બોલતો હતો ત્યારે અચકાતો હતો. આ રીતે તે પોતપોતાના અંતિમ નામ બોલે તો તે ડો-ડો –ડોડસન થતું હતું. ડકનો સંદર્ભ છે કેનન ડકવર્થ, લૌરી એટલ લૌરિના લિડેલ અને ઇગલેટનો સંદર્ભ હતો એડિથ લિડેલ (એલિસ લિડેલની બહેનો માટે).

બિલ ધ લિઝાર્ડ, બેન્જામિન ડિઝરાયલીના નામ પર એક નાટક હોઇ શકે છે. ટેનિયલના થ્રૂ ધ લુકિંગ-ગ્લાસ ના એક ચિત્રમાં એક પાત્રને ચિત્રિત કરવામાં આવે છે જેને “મેન ઇન વ્હાઇટ પેપર”ના સ્વરૂપમાં દર્શાવાય છે. (જેને એલિસ ટ્રેનમાં સવાર એક પ્રવાસીના સ્વરૂપમાં મળે છે) કાગળની ટોપી પહેરેલા ડિઝરાયલીના કાર્ટૂનના રૂપમાં સિંહ અને યુનિકોર્નના ચિત્ર પણ ટેનિયલને ગ્લેડસ્ટોન અને ડિઝરાયલીના પંચ ચિત્રસાથે ઘણી સમાનતા ધરાવે છે.

હૈટરના થિયોફિલસ કાર્ટર સાથે સંબંધિત હોય તેવી ઘણી શક્યતા છે જે એક ફર્નિચર વિક્રેતા છે જે પોતાના બિનપરંપરાગત સંશોધન માટે ઓક્સફર્ડમાં જવા માંગે છે. ટેનિયલે દેખીતી રીતે જ કેરોલના સૂચન પર હૈટરને કાર્ટર જેવું બનાવ્યું. ડોરમાઉસ ત્રણ બહેનોની વાર્તા સંભળાવે છે જેના નામ હતા એલ્સી, લેસી અને ટિલી. આ લિડેલ બહેનો હતી. એલ્સી ... છે (લોરિના ચારલોટ), ટિલી એડિથ છે (તેનું પારિવારિક ઉપનામ માટિલ્ડા) અને લેસી એલિસનું એક એનાગ્રામ છે.

મોક ટર્ટલ એક ડ્રોલિંગ માસ્ટરની વાત કરે છે, “એક વૃદ્ધ કાંગર માછલી” જે “કોયલમાં ડ્રોલિંગ, સ્ટ્રેચિંગ અને ફેટિંગ” શીખવવા માટે સપ્તાહમાં એક વખત આવે છે. આ કલા સમીક્ષક જોન રસ્કિનનો સંદર્ભ આપે છે જેઓ બાળકોને ચિત્રકામ , સ્કેચિંગ અને ઓઇલ પેન્ટિંગ શીખવવા માટે સપ્તાહમાં એક વખત લિડેલ હાઉસ આવતા હતા. (બાળકો વાસ્તવમાં સારી રીતે શીખ્યા, એલિસ લિડેલે કેટલાક સારા વોટરકલરનું નિર્માણ કર્યું.)

મોક ટર્ટલ પણ “બ્યુટિફૂલ સૂપ” ગાય છે. તે “સ્ટાર ઓફ ધી ઇવનિંગ, બ્યુટિફુલ સ્ટાર” ગીતની પેરોડી છે, જેને લિડેલના ઘરમાં લોરિના, એલિસ અને એડિથ લિડેલ દ્વારા લુઇસ કેરોલ માટે એવી જ ઉષ્માસભર રીતે રજૂ કરવામાં આવ્યું છે જ્યારે તેમણે પહેલી વખત એલિસેઝ એડવેન્ચર્સ અંડર ગ્રાઉન્ડની વાર્તા સંભળાવી હતી.

સામગ્રી

કવિતાઓ અને ગીતો

• “ઓલ ઇન ધ ગોલ્ડન આફટરનૂન..” – પ્રારંભિક કવિતા, કેરોલની એક મૂળ કવિતા જે એ નૌકાયાન અભિયાનને યાદ કરે છે જ્યારે તેમણે પહેલી વખત એલિસના ભૂમિગત રોમાંચની વાર્તા સંભળાવી હતી.
• “હાઉ ડોથ ધ લિટલ ક્રોકોડાયલ” – આઇઝેક વોટ્સની નર્સરી કવિતા “અગેન્સ્ટ આઇડલનેસ એન્ડ મિચચીફ”ની એક પેરોડી
• “ધ માઉસેઝ ટેલ” નક્કર કવિતાનું એક ઉદાહરણ
• “યુ આર ઓલ્ડ ફાધર વિલિયમ” –રોબર્ટ સાઉદેની કવિતા “ધ ઓલ્ડ મેન્સ કમ્ફર્ટ એન્ડ હાઉ હી ગેન્ડ ધેમ”ની પેરોડી
• રાણીનું હાલરડું "સ્પીક રફલી ટુ યોર લિટલ બોય.." – ડેવિડ બેટ્સની સ્પીક જેન્ટલીની એક પેરોડી
• "ટ્વિંકલ, ટ્વિંકલ, લિટલ બેટ" – "ટ્વિંકલ, ટ્વિંકલ લિટલ સ્ટાર"ની પેરોડી
• ધ લોબસ્ટર ક્વોડ્રિલ – મેરી બોથમ હોવિટની "ધ સ્પાઇડર એન્ડ ધી ફ્લાઇ"ની પેરોડી
• "ટિસ ધ વોઇસ ઓફ લોબસ્ટર" – "ધ સ્લગાર્ડ"ની પેરોડી
• "બ્યુટિફુલ સૂપ" –જેમ્સ એમ. સેલેસની "સ્ટાર ઓફ ધ ઇવનિંગ, બ્યુટીફુલ સ્ટાર"ની પેરોડી
• "ધ ક્વીન ઓફ હાર્ટ્સ" – એક વાસ્તવિક નર્સરી કવિતા
• "ધે ટોલ્ડ મી યુ હેડ બિન ટુ હર.."- વ્હાઇટ રેબિટનો પૂરાવો

ટેનિયલના ચિત્ર

જોન ટેનયલના એલિસના ચિત્ર અસલી એલિસ લિડેલને ચિત્રીત નથી કરતા જેના કાળા વાળ અને એક નાનકડું ફ્રિંજ હતું. એક સ્થાયી કિંવદંતી છે કે કેરોલએ ટેનિયલને મેરી હિલ્ટન બેબકોકની તસવીર મોકલી, બાળપણનો અન્ય એક મિત્ર, પરંતુ હજુ સુધી તેનો કોઇ પૂરાવો મળ્યો નથી, અને શું ટેનિયલ એ વાસ્તવમાં પોતાના મોડલના સ્વરૂપમાં બેબકોકનો ઉપયોગ કર્યો કે નહીં તે વિવાદનો વિષય છે. ===પ્રસિદ્ધ લાઇન અને અભિવ્યક્તિ=== શબ્દ "વન્ડરલેન્ડ", શીર્ષકથી ભાષામાં પ્રવેશ થઇ ચૂક્યો છે અને એક શાનદાર કાલ્પનિક જગ્યાને સંદર્ભિત કરે છે અથવા એક વાસ્તવિક દુનિયાની જગ્યા જેમાં સ્વપ્નો જેવી વિશેષતા હોય. તે એલિસના અન્ય કામોની જેમ વ્યાપક રૂપમાં લોકપ્રિય સંસ્કૃતિમાં નિર્દિષ્ટ “ડાઉન ધ રેબિટ હોલ”. “પ્રકરણ 1”નું શીર્ષક અજાણતા એક રોમાંચકારી યાત્રા પર જવા માટે એક લોકપ્રિય શબ્દ બની ગયો છે. (દવા સંસ્કૃતિ)માં “ગોઇંગ ડાઉન ધ રેબિટ હોલ” હેલુસિનેશન જેવી દવા માટે એક રૂપક સમાન છે. કારણ કે કેરોલની નવલથાનું સ્વરૂપ ડ્રગ ટ્રિપ સમાન જણાય છે. “પ્રકરણ 6”માં ચેશાયર બિલાડીનું ગાયબ થવું એલિસને તેની સૌથી યાદગાર પંક્તિ કહેવા માટે પ્રેરિત કરે છે "..એ ગ્રીન વિધાઉટ એ કેટ, ઇટ્સ ધ મોસ્ટ ક્યુરિયસ થિંગ આઇ એવર સો ઇન ઓલ માય લાઇફ" “પ્રકરણ 7”માં હેટર પોતાના પ્રસિદ્ધ ઉખાણા વગર એક ઉત્તર આપે છે. “રેવેન શા માટે એક લખવાના મેજ જેવું છે?” જોકે કેરોલનો ઉદ્દેશ હતો કે ઉખાણા માટે કોઇ ઉત્તર ન હોય, છતાં “એલિસ”ની 1896ની આવૃત્તિમાં ઘણી ભૂમિકામાં તે ઘણા જવાબ રજૂ કરે છે. “કારણ કે તે કેટલાક નોટ રચી શકે છે. જોકે,... તે ઘણા સપાટ છે. અને તેને કદી ખોટા છેડે નથી રાખવામાં આવતા.” (ધ્યાન આપો કે વાર્તામાં neverનો અંગ્રેજી સ્પેલિંગ nevar છે. જે તેને ઉલટાવીને raven બનાવી દે છે. ત્યાર પછીની આવૃત્તિમાં આ વર્તનને “સુધારી” દેવામાં આવ્યું છે. તેથી કેરોલનું પન ખોવાઇ ગયું છે.) ઉખાણા નિષ્ણાત સેન લોયડે આ મુજબના ખુલાસા વ્યક્ત કર્યા છેઃ કારણ કે જે નોટ અગાઉ તેને નોટ કહેવામાં આવે છે તે સંગીતના નોટ્સ માટે નોટ નથી કરવામાં આવતા. પોએ બંને પર લખ્યું બંને શાહી જેવા ક્વિલ છે (ઇંકલેવ્સ) બિલ્સ અને ટેલ્સ (પૂંછ) તેમની વિશેષતા પૈકી એક છે. કારણ કે તે બંને પોતાના પગ પર ઉભા રહે છે. પોતાનું સ્ટીલ છુપાવે છે (ચોરવું) અને તેમને બંધ કરી દેવા જોઇએ. અન્ય ઘણા ઉત્તર સૂચિબદ્ધ છે “ધ એનોટેટ એલિસ” ફ્રેન્ક બેડોરની નવલકથા સિંગ રેડમાં મુખ્ય ખલનાયક ક્વીન રેડ (એક અહંકારોન્માદી) ((ક્વીન ઓફ હાર્ટ્સ (એલિસેઝ એડવેન્ચર્સ ઇન વન્ડરલેન્ડ)ની પેરોડી )) ક્વીન ઓફ હાર્ટ્સ) લુઇસ કેરોલને મળે છે અને જાહેરાત કરે છે કે ઉખાણાનો જવાબ છે “કારણ કે હું એવું કહું છું.” કેરોલ તેનો પ્રતિવાદ કરતા ગભરાય છે. બેશક, સૌથી પ્રસિદ્ધ ઉક્તિ ત્યારે બોલવામાં આવી જ્યારે ક્વીન ઓફ હાર્ટ્સ એલિસ સામે બુમ પાડીને પાડીને કહે છે, “ઓફ વિથ હર હેડ” (અને બાકીના બધા પર લાગે છે કે તે થોડો નારાજ છે) કેરોલે કદાચ અહીં શેક્સપિયર રિચર્ડના રિચાર્ડ IIIના એક દૃશ્યની છાપ છોડી છે જ્યારે રિચાર્ડ લોર્ડ હેસ્ટિંગ્સની મૃત્યુદંડની માંગ કરતા બુમ પાડે છે “ઓફ વિથ ધીસ હેડ” જ્યારે એલિસ મને ખાઇ જાવ લખેલી એક કેક ખાઇને મોટી થઇ જાય છે ત્યારે તે કહે છે કુરિયોસેર એન્ડ કુરિયોસેર, એક પ્રસિદ્ધ પંક્તિ જેને આજે પણ અસાધારણ આશ્ચર્ય ધરાવતી કોઇ ઘટનાના વર્ણન માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે. ચેશાયર કેટ એલિસને પુષ્ટી આપતા કહે છે “અમે અહીં સૌ પાગલ છીએ” એક લાઇન જેને પરિણામસ્વરૂપ ઘણા વર્ષ સુધી દોહરાવવામાં આવી. ==પાઠમાં પ્રતિકવાદ== ==ગણિત == કેરોલ એક ગણિતશાસ્ત્રી હતા તેથી ક્રાઇસ્ટ ચર્ચ, એવું સૂચન આપવામાં આવ્યું સોચાઃ પુસ્તકનો હવાલો આપતા સોચાઃ સમાચારનો હવાલો એ તથ્ય કે આ વાર્તા અને “થ્રુ ધ લૂકિંગ ગ્લાસ” બંનેમાં ઘણા સંદર્ભ અને ગાણિતિક અવધારણા છે, ઉદાહરણોમાં સામેલ છે. પ્રકરણ1માં, "સસલાના દર નીચે ", સંકોચાવાની વચ્ચે એલિસ દાર્શનિક રૂપમાં પોતાના અંતિમ આકાર વિશે વિચારે છે. કદાચ એક મીણબત્તીની જેમ પૂરી રીતે બહાર નીકળી શકું, આ વિચાર સીમાની અવધારણા દર્શાવે છે. પ્રકરણ 2માં આંસુનો તળાવ એલિસ ગુણા કરવાની કોશિશ કરે છે, પરંતુ કેટલાક વિચિત્ર પરિણામ કાઢે છે. મને જોવા દોઃ ચાર વાર પાંચ એટલે બાર થાય અને ચાર વાર છ એટલે તેર છે. અને ચાર વાર સાત..ઓહ પ્રિય. હું આ દરમાંથી કદી વીસ સુધી નહીં પહોંચી શકું." આ સંખ્યાના પ્રતિનિધિત્વની ચકાસણી કરવામાં આવી છે. જેના માટે ઉપયોગમાં લેવાયેલા વિવિધ આધાર અને સ્થિતિય અંક પ્રણાલી (4 x 5 = 12 આધારમાં 18 સંકેતન, 4 x 6 = 13 થી 21 આધાર સંકેતનમાં. 4 x 7માં 24 સંકેતનમાં 14 આધાર હોઇ શકે છે, અનુક્રમ બાદ) *પ્રકરણ 5 "કેટરપિલરની સલાહ"માં કબુતર કહે છે કે નાની છોકરીઓ સાપ જેવી હોય છે કારણ કે નાની છોકરીઓ અને સાપ બંને ઇંડા ખાય છે. અમૂર્તની આ સામાન્ય ધારણા વિજ્ઞાનના ઘણા ક્ષેત્રમાં વ્યાપક રૂપમાં હોય છે. આ તર્કને ગણિતમાં અપનાવવાનું એક ઉદાહરણ ચરનુ પ્રતિસ્થાપન છે. *પ્રકરણ 7 "એક પાગલ ટી પાર્ટી"માં માર્ચ હેયર, મેડ હેટર અને ડોરમાઉસ કેટલાક ઉદાહરણ આપે છે જેમાં એક વાક્ય Aનું અર્થ મૂલ્ય કન્વર્સના A બરાબર નથી (ઉદાહરણ તરીકે વ્હાય યુ માઇટ જસ્ટ એજ વેલ સે ધેટ આઇ વીલ સી વ્હોટ આઇ ઇટ, આઇ ઇટ વ્હોટ આઇ સી સમાન છે) તર્કશાસ્ત્ર અને ગણિતમાં આ એક વ્યુત્ક્રમ સંબંધનની ચર્ચા કરવા સમાન છે. * તેના ઉપરાંત પ્રકરણ 7માં એલિસ વિચાર કરે છે કે એનો શું અર્થ થાય છે જ્યારે ગોળ મેજની આસપાસ સીટ બદલવાની શરૂઆતમાં પાછળ રહી જાય છે. આ પૂર્ણાંક modulo Nના રિંગ પર યોગનું એક નિરીક્ષણ છે. ચેશાયર કેટ ઝાંખી પડવા લાગે છે અને અંતે પૂરી રીતે ગાયબ થઇ જાય છે, માત્ર પોતાનું વ્યાપક હાસ્ય પાછળ છોડી જાય છે. જે હવામાં બચી રહે છે. તેનાથી એલિસને આશ્ચર્ય થાય છે અને તે કહે છે કે તેણે હાસ્ય વગરના એક બિલાડાને જોયો છે, પરંતુ ક્યારેય એક બિલાડી વગર હાસ્ય જોયું નથી. (ગેક ઇક્યુલિયન જ્યોમિટ્રી, બીજગણિત સાર, ગાણિતિક તર્કની શરૂઆત) જ્યારે ડોડસન લખે છે ત્યારે ગણિત પર હાવી થઇ રહ્યા હતા. બિલાડી અને સ્મિત વચ્ચેના સંબંધના ડોડસનના ચિત્રણને ગણિત અને સંખ્યાની મૂળ અવધારણાના પ્રતિનિધિત્વના રૂપમાં સમજી શકાય છે. ઉદાહરણ તરીકે બે કે ત્રણ 'સફરજન' પર વિચાર કરવાના બદલે કોઇ વ્યક્તિ આસાનીથી સફરજનની અવધારણા પર વિચાર કરી શકે છે જેના પર 'બે' અને 'ત્રણ'ની અવધારણા નિર્ભર જણાય છે. જોકે એક વધુ પરિસ્કૃત છલાંગ બે અને ત્રણની અવધારણા પર પોતાનો વિચાર કરવાની છે, બિલકુલ એક સ્મિતની જેમ, મૂળ રૂપથી બિલાડી પર નિર્ભર જણાય છે જેના ભૌતિક તથ્યથી ધારણાત્મક રૂપથી અલગ છે. એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડના અંતિર વર્ઝન માટે કેરોલ/ડોડસનના હેતુનું નવું અર્થઘટન તાજેતરમાં Ref A પર પ્રકાશિત થયું છે. કીથ ડેલ્વિનનું પૃથક્કરણ જણાવે છે કે કેરોલ/ડોડસનએ એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ લખીને વાસ્તવમાં નવા આધુનિક ગણિતશાસ્ત્ર પર જોરદાર પ્રહાર કર્યો હતો જે મધ્ય 1800માં ઉભરી રહ્યો હતો. ===ફ્રેન્ચ ભાષા===ઘણા લોકોએ આ સૂચન કર્યું છે.માર્ટિન ગાર્ડનર અને સેલ્વિન ગુડએકર વગેરેને ડોડસનની (ફ્રેન્ચ ભાષા)માં રૂચિ હતી જેમણે વાર્તામાં તેમના વિશે સંદર્ભ અને શ્લેષ પ્રસ્તુત કર્યા છે. એવી ઘણી સંભાવના છે કે તેઓ ફ્રેન્ચ શિક્ષણનો ઉલ્લેખ કરતા હતા જે વિક્ટોરિયન યુગમાં મધ્યમ વર્ગની છોકરીઓના ઉછેરનો હિસ્સો હતું. ઉદાહરણ તરીકે બીજા પ્રકરણમાં એલિસ માને છે કે માઉસ ચોક્કસ ફ્રેન્ચ હશે અને તેણે પોતાના ફ્રેન્ચ પુસ્તકના પાઠનો પહેલું વાક્ય બોલે છે. "Où est ma chatte?" ("મારી બિલાડી ક્યાં છે?"). હેનરી બ્યુના ફ્રેન્ચ અનુવાદમાં એલિસ માને છે કે માઉસ ચોક્કસ ઇટાલિયન છે અને તેની સાથે ઇટાલિયનમાં બોલે છે. === શાસ્ત્રીય ભાષાઓ ===બીજા પ્રકરણમાં એલિસ શરૂઆતમાં માઉસને એ માઉસ કહીને બોલાવે છે સંજ્ઞાની પોતાની અસ્પષ્ટ સ્મૃતિના આધાર પર () પુસ્તક એક ઉંદર (કર્તુવાચ્ય) ઉંદરના (સંબંધકારક) ઉંદર માટે (સંપ્રદાન કારક) એક ઉંદર (કર્મકારક) એ ઉંદર (સંબોધન) (વોકેટિવ)." આ એ પારંપરિક ક્રમમાં મેળ ખાય છે જે બીજાન્ટિન વ્યાકરણાચાર્યોએ સ્થાપિત કર્યો હતો. (અને આજે પણ માનક પ્રયોગમાં છે. યુનાઇટેડ કિંગડમ અને પશ્ચિમી યુરોપમાં કેટલાક દેશોને છોડીને) શાસ્ત્રીય યુનાનીઓની પાંચ વિભક્તિઓ માટે પંચમી વિભક્તિના અભાવના કારણે જે યુનાનીમાં નથી પરંતુ લેટિનમાં મળી આવે છે. દેખીતી રીતે જ સંદર્ભ ત્યાર પછીના વાળા માટે નથી જેમ કે કેટલાક માને છે. === ઐતિહાસિક સંદર્ભ === આઠમા પ્રકરણમાં ત્રણ કાર્ડ, ગુલાબ વૃક્ષ પર લાલ ગુલાબ ચિત્રકારી કરી રહ્યા છે, કારણ કે તેમણે ભૂલથી એક સફેદ ગુલાબનો છોડ લગાવી દીધો હતો જે ક્વીન ઓફ હાર્ટ્સને પસંદ નથી. લાલ ગુલાબ અંગ્રેજી હાઉસ ઓફ લંકાસ્ટરનું પ્રતીક છે. જ્યારે સફેદ ગુલાબ તેમના પ્રતિદ્વંદી હાઉસ ઓફ ન્યુયોર્કનું પ્રતીક હતું. આ માટે આ દૃશ્યમાં વોર્સ ઓફ ધ રોઝેઝ માટે એક સંકેત છુપાયેલો હોઇ શકે છે. અન્ય સ્પષ્ટીકરણ

સિનેમા અને ટેલિવિઝન રૂપાંતરણ

સેસિલ હેપવર્થના નિર્દેશનવાળી પ્રથમ ફિલ્મમાં "મેડ ટી પાર્ટી" ખાતે એલિસ, માર્ચ હેર, મેડ હેટર

ચિત્ર:Movie alice in wonderland flowers.png

ડિઝનીના એનિમેટેડ વર્ઝનમાં એલિસ

આ પુસ્તક પરથી પ્રેરણા લઇને ફિલ્મ અને ટેલિવિઝન પર અસંખ્ય વાર તેનું રૂપાંતરણ રજૂ કરવામાં આવ્યું છે. આ યાદીમાં પુસ્તક પરથી લેવાયેલા માત્ર સીધા અને સંપૂર્ણ રૂપાંતરણ સમાવાયા છે. સિક્વલ અને વર્ક્સ જે પ્રેરિત હોય, પરંતુ આ પુ્સ્તકો પર આધારિત ન હોય (જેમ કે ટિમ બર્ટનની 2010ની ફિલ્મ એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ ) તેનો સમાવેશ એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ પરથી પ્રેરણા લઇને રચાયેલી કૃતિમાં થાય છે.

• એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ (1903 ફિલ્મ) મૂંગી ફિલ્મ, નિર્દેશક સેસિલ હેપવર્થ અને પર્સી સ્ટો
• એલિસેઝ એડવેન્ચર્સ ઇન વન્ડરલેન્ડ (1910 ફિલ્મ), મૂંગી ફિલ્મ, નિર્દેશક એડવિન સ્ટોન્ટોન પોર્ટર
• એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ (1915 ફિલ્મ), મૂંગી ફિલ્મ, નિર્દેશક ડબલ્યુ ડબલ્યુ યંગ
• એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ (1931 ફિલ્મ), નિર્દેશક બડ પોલાર્ડ
• એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ (1933 ફિલ્મ), નિર્દેશક નોર્મન ઝેડ મેકલીડ
• એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ (1949 ફિલ્મ), એનિમેશન સાથે લાઇવ-એક્શન/સ્ટોપ મોશન ફિલ્મ નિર્દેશક લુ બનિન
• એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ (1951 ફિલ્મ), વોલ્ટ ડિઝની એનિમેશન સ્ટુડિયોની પરંપરાગત એનિમેશન ફિલ્મ
• એલિસ ઓફ વન્ડરલેન્ડ ઇન પેરિસ , 1966 એનિમેશન ફિલ્મ
• એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ, (અથવા વ્હોટ્સ અ નાઇસ કિડ લાઇક યુ ડુઇંગ ઇન અ પ્લેસ લાઇક ધીસ? ), 1966 હન્ના-બાર્બરા એનિમેટેડ ટેલિવિઝન મૂવી
• એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ (1966 ફિલ્મ), બીબીસી ટેલિવિઝન મૂવી, નિર્દેશક જોનાથન મિલર
• એલિસેઝ એડવેન્ચર્સ ઇન વન્ડરલેન્ડ (1972 ફિલ્મ), બ્રિટિશ મ્યુઝિકલ ફિલ્મ
• એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ (1976 ફિલ્મ), પોર્નોગ્રાફિક ફિલ્મ
• એલિસ (1981 ફિલ્મ)
• એલિસા વી. સ્ટ્રેન ચુડેસ , 1981 કિવનોચ ફિલ્મ પરંપરાગત/કટ આઉટ એનિમેશન સિરિઝ ફિલ્મ, યેફરેમ પ્રુઝાન્સ્કી દ્વારા નિર્દેશિત.
• એલિસ એટ ધ પેલેસ , એલિઝાબેથ સ્વેડોસના 1981ના પ્રોડક્શન એલિસ ઇન કોન્સર્ટ નું ફિલ્માંકન કરેલું પરફોર્મન્સ
• એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ (1983 ફિલ્મ) , 1982ના બ્રોડવે રિવાઇવલ પર આધારિત ફિલ્મ્ડ પરફોર્મન્સ
• ફુશિગો નો કુની નો એલિસ , 1983 નિપ્પોન એનિમેશન એનીમ ટેલિવિઝન સિરિઝ
• એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ (1985 ફિલ્મ), ટેલિવિઝન મૂવી
• એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ (1986 ટીવી સિરિઅલ), 4×30 મિનિટ બીબીસી ટીવી રૂપાંતરણ, લેખન અને નિર્દેશન બેરી લેટ્સ
• એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ (1988 ફિલ્મ), બર્બેન્ક ફિલ્મસ ઓસ્ટ્રેલિયા દ્વારા 51 મિનિટની ડાયરેક્ટ-ટુ-વિડીયો એનિમેટેડ ફિલ્મ
• નેકો ઝ એલેન્કી (1988 ફિલ્મ), સરિયલિસ્ટ લાઇવ-એક્શન/સ્ટોપ મોશન ફિલ્મ, નિર્દેશક જેન સ્વાન્કમેઝર, અંગ્રેજીમાં ડીવીડી પર ફર્સ્ટ રન ફિચર્સ દ્વારા એલિસ તરીકે રિલિઝ થઇ
• એડવેન્ચર્સ ઇન વન્ડરલેન્ડ (1991-1995 ટીવી સિરિઝ), ડિઝની ચેનલ સિરિઝ જ્યાં એલિસ તેના બેડરૂમના અરીસામાંથી વન્ડલેન્ડમાં જઇ શકે છે
• એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ (1999 ફિલ્મ), ટેલિવિઝન મૂવી
• એબી ઇન વન્ડરલેન્ડ (2008 ફિલ્મ), સીસેમ સ્ટ્રીટ સ્પેશિયત તરીકે બનાવાઇ, સીધી ડીવીડી પર રિલિઝ

કોમિક્સ રૂપાંતરણ

આ પુસ્તક પરથી અનેક કોમિક્સ રૂપાંતરણ લેવાયા છે.

• વોલ્ટ ડિઝનીની એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ (ડેલ કોમિક્સ, 1951)
• વોલ્ટ ડિઝનીની એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ (ગોલ્ડ કી કોમિક્સ, 1965)
• વોલ્ડ ડિઝનીની એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ (વીટમેન, 1984)
• એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ (એન્ટાર્કટિક પ્રેસ, 2006, ચાર ઇશ્યૂ)
• વન્ડરલેન્ડ (સ્લેવ લેબર ગ્રાફિક્સ, 2006, છ ઇશ્યૂ)
• હાર્ટ નો કુની નો એલિસ (મંગા સિરિઝ, 2008, હોશિમો સુમેઇ)
• પાન્ડોરા હાર્ટ્સ (મંગા સિરિઝ, 2009, જૂન મુચીઝુકી)
• Alice in Verse: The Lost Rhymes of Wonderland (કેન્ડલશૂ બુક્સ, 2010, જે. ટી. હોલ્ડન)
• આર યુ એલિસ? એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડનું ગોથિક મંગા રિટેલિંગ

જીવંત પ્રદર્શન

પુસ્તકને તુરંત લોકપ્રિયતા મળ્યા બાદ, તેના જીવંત પ્રદર્શન પણ થોડા જ સમયમાં શરૂ થઇ ગયા. તેનું એક શરૂઆતનું ઉદાહરણ એલિસ ઇન વન્ડરલેન્ડ નામે એચ. સેવિલ ક્લાર્કના મ્યુઝિકલ નાટક (પુસ્તક) અને વોલ્ટર સ્લોટર (સંગીત)નો સમાવેશ થાય છે જે લંડનના પ્રિન્સ ઓફ વેલ્સ થિયેટર ખાતે 1886માં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું.

આ પુસ્તક અને તેની આગળની કડી કેરોલની સૌથી વધુ વ્યાપક રૂપમાં ઓળખાતી કૃતિ છે તેથી તેણે કેટલાક જીવંત પ્રદર્શનોને પણ પ્રેરિત કર્યા જેમાં નાટક, ઓપેરા, બેલે અને પરંપરાગત અંગ્રેજી મૂકઅભિનયનો સમાવેશ થાય છે. આ કાર્યમાં એવા રૂપાંતરણ સામેલ છે જે ઘણા અંશે મૂળ પુસ્તકને વફાદાર છે અને સાથે સાથે જેમણે નવા કાર્યો માટે એક આધારના સ્વરૂપમાં વાર્તાનો ઉપયોગ કર્યો. ત્યાર પછીનું એક સારું ઉદાહરણ ધ એઇટ્થ સ્કવેર છે. જે એક હત્યાનું રહસ્ય છે જે વન્ડરલેન્ડમાં સેટ છે. તે મેથ્યુ ફ્લેમિંગ દ્વારા લખાયું છે અને બેન જે. મેકફર્સનનું ગીત અને સંગીત છે. આ ગોથ-ટોંડ રોક સંગીતનું પ્રીમિયર 2006માં પોર્ટ્સમાઉથ ઇંગ્લેન્ડમાં ન્યૂ થિયેટર રોયલમાં થયું હતું. ટી. એ. ફેન્ટાસ્ટિકા પ્રાગમાં સ્થિત એક લોકપ્રિય બ્લેક લાઇટ થિયેટર પેટર ક્રાતોચિવી દ્વારા લખાયેલું અને નિર્દેશિત “એસ્પેક્ટ્સ ઓફ એલિસ”નું પ્રદર્શન કરે છે. એ રૂપાંતરણ પુસ્તક પ્રત્યે વફાદાર નથી, પરંતુ એલિસની પુખ્તાવસ્થામાં પ્રવેશની યાત્રાની રજૂઆત કરે છે જ્યારે તેની સાથે ચેક ગણરાજ્યના ઇતિહાસ માટે સંકેતોને પણ સામેલ કરે છે.

પાછલા કેટલાક વર્ષોમાં પરફોર્મિંગ આર્ટ્સમાં ઘણા નોંધપાત્ર લોકોએ એલિસ ની પ્રસ્તુતિમાં પોતાને સામેલ કર્યા છે. અભિનેત્રી ઇવા લે ગેલિયનએ 1932માં મંચ માટે એલિસના બંને પુસ્તકોનો અનુવાદ કર્યો હતો. આ નિર્માણને 1947 અને 1982માં ન્યુયોર્કમાં પુનર્જિવીત કરવામાં આવ્યું હતું. એક સૌથી વધુ પ્રસિદ્ધ પ્રસ્તુતી હતી જોસેફ પેપનું એલિસ ઇન કોન્સર્ટ દ્વારા ન્યુયોર્ક શહેરમાં પબ્લિક થિયેટરમાં 1980માં મંચન. એલિજાબેથ સ્વડોસએ આ પુસ્તક ગીત અને સંગીત પર લખ્યું હતું. એલિસેજ એડવેન્ચર્સ ઇન વન્ડરલેન્ડ અને થ્રૂ ધ લુકિંગ ગ્લાસ , બંને આધાર પર પૈપ અને સ્વડોસએ પૂર્વમાં ન્યુયોર્ક શેક્સપિયર ફેસ્ટીવલમાં તેની એક આવૃત્તિ રજૂ કરી હતી. મેરિલ સ્ટ્રીપએ એલિસ, વ્હાઇટ ક્વીન અને હ્મ્પટી ડમ્પટીની ભૂમિકા ભજવી હતી. કલાકારોમાં ડેબી એલન, માઇકલ જેટર અને માર્ક લિન-બેકર પણ સામેલ હતા. આધુનિક પરિધાનમાં કલાકારો સાથે એક ખુલ્લા મંચ પર પ્રદર્શિત આ નાટક, આંશિક રૂપાંતરણ છે જેના ગીત વિશ્વ શૈલીમાં છે. આ નિર્માણ ડીવીડી પર મળી શકે છે.

તેવી જ રીતે 1992માં ઓપેરેટિક પ્રોડક્શન એલિસ માં પ્રેરણા તરીકે એલિસ ના બંને પુસ્તકનો ઉપયોગ કરાયો હતો. જો કે તેમાં ચાર્લ્સ ડોજસન, યુવા એલિસ લિડેલ અને પુખ્તવયની એલિસ લિડેલ સાથેના દૃશ્યો પણ સામેલ છે જેનાથી વાર્તાની રજૂઆત થઇ છે. પોલ સ્કમિટે આ નાટક લખ્યું હતું જેમાં ટોમ વેઇટ્સ અને કેથલીન બ્રેનનએ સંગીત આપ્યું હતું. હેમ્બર્ગ, જર્મની ખાતે તેને બહુ ઓછું ઓડિયન્સ મળ્યું હતું, છતાં ટોમ વેઇટ્સએ 2002માં ભારે લોકચાહના વચ્ચે એલિસ આલ્બમ સ્વરૂપે ગીતો રિલિઝ કર્યા હતા.

વ્યવસાયિક પ્રદર્શન ઉપરાંત ઘણા સ્કુલ નિર્માણ પણ કરવામાં આવ્યા છે. ઉચ્ચ વિદ્યાલય અને કોલેજોમાં એલિસ પ્રેરિત ઘણા સંસ્કરણ પ્રદર્શન થતા રહે છે. કલ્પનાશીલ વાર્તા અને પાત્રોની મોટી સંખ્યા આવા નિર્માણ માટે એકદમ અનુકુળ છે.

મોટા પ્રમાણ પર આ વાર્તાનું કોરિયન સંગીતકાર ઉન્સુક ચીન દ્વારા ઓપેરામાં રૂપાંતરણ થયું હતું અને ડેવિડ હેનરી હવાંગ દ્વારા અંગ્રેજી ભાષામાં લિબ્રેટોનું રૂપાંતરણનું વિશ્વ પ્રીમિયર બાવેરિયન સ્ટેટ ઓપેરામાં 30 જૂન, 2007ના રોજ થયું હતું.

“વન્ડરલેન્ડ” ટાઇટલ સાથે નવા મ્ઝુઝિકલનું પ્રીમિયર ડિસેમ્બર 2009માં ફ્લોરિડાના ટેમ્પા ખાતે યોજાયું હતું.

ફિલાડેલ્ફિયાના કમ્પોઝર, જોસેફ હોલમેનએ એલિસ બેલેટ અને એક્ટર માટે નાટ્યકલા તૈયાર કરી છે જેમાં વાંસળી (ડબલિંગ મેલોડિકા), અલ્ટો સેક્સોફોન, હાર્પ, પર્ક્યુસન અને સાત નર્તકો સાથે સ્ટ્રીંગ ટ્રાયો સામેલ છે. તેની શરૂઆત સાન ડિયેગો ચેમ્બર મ્યુઝિક ઓર્ગેનાઇઝેશન, આર્ટ ઓફ એલન અને કોલેટ હાર્ડિંગ ડાન્સ કંપની દ્વારા કરવામાં આવી હતી.

વિવેચન

આ પુસ્તકને સામાન્ય રીતે હકારાત્મક રીતે જોવામાં આવે છે, પરંતુ તેના વિચિત્ર અને અણધાર્યા સૂરના કારણે તેની ભારે ટીકા પણ કરવામાં આવી હતી.

1931માં ચીનમાં હુનાન ખાતે આ પુસ્તક પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો કારણ કે "પ્રાણીઓએ માનવીની ભાષા બોલવી ન જોઇએ" અને તે "પ્રાણી અને માનવીને એક સમાન દરજ્જામાં મૂકે છે." ન્યૂ હેમ્પશાયરમાં હેવરહિલ ખાતે વૂડ્સવિલે હાઇ સ્કૂલમાં પણ આ વાર્તા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો કારણ કે "હસ્તમૈથુન અને જાતિય કલ્પનાનું સ્પષ્ટ વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે અને શિક્ષકો અને ધાર્મિક વિધિઓને અપમાનજનક રીતે પાત્રનિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે."

પ્રભાવ હેઠળનું કામ

સેન્ટ્રલ પાર્કમાં એલિસ

મુખ્ય લેખ: Works based on Alice in Wonderland

એલિસ અને બાકીનું વંડરલેન્ડ આજે પણ ઘણા પ્રકારની કૃતિઓ પર પ્રભાવત દર્શાવતું રહે છે, ઉદાહરણ તરીકે કેટલીક વાર ડિઝનીની ફિલ્મો દ્વારા આડકતરી રીતે. એલિસના શૂરવીર અને સન્માનપાત્ર પાત્રએ ભારે લોકપ્રિયતા મેળવી છે અને સાહિત્ય અને પોપ કલ્ચરમાં એવી અભિનેત્રીઓને પ્રભાવિત કરી છે, ઘણી વાર તેને અંજલિ આપવા માટે એલિસ નામ રાખવામાં આવ્યું હતું.

આ પણ જોશો

• એલિસ એડવેન્ચર્સ ઇન વન્ડરલેન્ડના અનુવાદો
• થ્રુ ધ લુકિંગ-ગ્લાસનો અનુવાદ

બાહ્ય કડીઓ

• પ્રોજેક્ટ ગુટેનબર્ગ
  • એલિસેઝ એડવેન્ચર ઇન વન્ડરલેન્ડ , (સંક્ષિપ્ત) 1920 ન્યુ યોર્ક પબ્લિકેશન, એચટીએમએલ
  • એલિસેઝ એડવેન્ચર ઇન વન્ડરલેન્ડ , પ્લેઇન ટેક્સ્ટ
  • એલિસેઝ એડવેન્ચર અન્ડર ગ્રાઉન્ડ , એચટીએમએલ અસલ મેન્યુ્સ્ક્રીપ્ટ પેજની ફેસિમાઇલ અને કેરોલ દ્વારા સાથે
• યુનિવર્સિટી ઓફ એડિલેઇડ:ટેનીયલ કૃત લખાણ અને ચિત્રોસંગ્રહિત ૨૦૧૨-૦૫-૩૧ ના રોજ વેબેક મશિન
• રીયલ એલિસ અન વેન્ડરલેન્ડ સંગ્રહિત ૨૦૧૦-૦૪-૦૬ ના રોજ વેબેક મશિન - લાઇફ મેગેઝિન દ્વારા સ્લાઇડ શો
• GASL.org: એલિસેઝ એડવેન્ચર ઇન વેન્ડર લેન્ડ ની પ્રથમ આવૃત્તિ અને થ્રૂ ધ લૂકિંગ-ગ્લાસ, અને વોટ એલિસ ફાઉન્ડ ધેર સંગ્રહિત ૨૦૦૯-૧૦-૦૧ ના રોજ વેબેક મશિન ટેનિયલના 92 ચિત્ર સાથે , 1866/1872.
• બ્રિટિશ લાઇબ્રેરી:લેવિસ કેરોલ કૃત મૂળ હસ્તપ્રત અને ચિત્રો (ફ્લેશ જરૂરી છે) સંગ્રહિત ૨૦૧૦-૦૬-૨૪ ના રોજ વેબેક મશિન
• Indiana.edu: લખાણ માત્ર સંગ્રહિત ૨૦૧૦-૦૩-૨૩ ના રોજ વેબેક મશિન
• LCSNA: List of illustrators of Alice on the web
• ડોકઓઝોન: આર્થર રેકહામ કૃત ચિત્રો (1907)
• એટવેલ દ્વારા ચિત્રોનું સ્કેન, ગટમેન, હડસન, જેકસન, કર્ક અને રેકહામ