પ્લાસ્ટર ઓફ પેરીસ અથવા જિપ્સમ પ્લાસ્ટર એ સફેદ રંગ ધરાવતો, હલકા ભારવાળો અને નરમ પદાર્થ છે, જેનો ઉપયોગ રમકડા અને મૂર્તિઓ બનાવવા માટે તેમ જ અસ્થિભંગ વખતે તુટેલા હાડકાને જકડી રાખવા માટેના પાટાને કડક રાખવા માટે કરવામાં આવે છે.

પ્લાસ્ટર ઓફ પેરીસ

ચૂના જેવા આ પદાર્થને કેલ્શિયમ સલ્ફેટ અને જીપ્સમના મિશ્રણને અત્યંત ગરમીમાં (૩૦૦ °ફે એટલે કે ૧૫૦ °સે તાપમાન) તપાવીને તૈયાર કરવામાં આવે છે[]. આ જિપ્સમ પેરિસ નજીક મોન્ટમાર્ટરની ટેકરીઓ ખાતે પુષ્કળ માત્રામાં મળતું હોવાથી તેને પ્લાસ્ટર ઓફ પેરિસ નામથી ઓળખવામાં આવે છે. તેનું રાસાયણિક નામ કેલ્શિયમ સલ્ફેટ હેમીહાઇડ્રેટ છે.[]

વપરાશ કરતી વેળા આ પાઉડરને પાણી સાથે ભેળવતાં તે થોડા જ સમયમાં ઘટ્ટ થઈ જતું હોઈ તેનો ઉપયોગ ખૂબ જ સરળ છે.

  1. Staff. "CaSO4 , ½ H2O". Lafarge (company). મૂળ માંથી ૧૨ ઓગસ્ટ ૨૦૧૭ પર સંગ્રહિત. મેળવેલ ૨૭ નવેમ્બર ૨૦૦૮.
  2. "પ્લાસ્ટર ઓફ પેરિસ શું છે?". ગુજરાત સમાચાર, ઝગમગ પૂર્તિ. ૧૨ ઓગસ્ટ ૨૦૧૭.