કીટ વિજ્ઞાન: આવૃત્તિઓ વચ્ચેનો તફાવત
Content deleted Content added
Divyesh.ng (ચર્ચા | યોગદાન) Translated from http://en.wikipedia.org/wiki/Entomology (revision: 396274605) using http://translate.google.com/toolkit with about 99% human translations. |
Maharshi675 (ચર્ચા | યોગદાન) No edit summary |
||
લીટી ૧:
{{zoology|Image:LeafInsect.jpg}}
'''કીટ વિજ્ઞાન'''
સ્લગનો સમાવેશ થાય છે.
લીટી ૭:
==કીટ વિજ્ઞાનનો ઇતિહાસ==
કીટ વિજ્ઞાન [[કૃષિ|કૃષિ]] (ખાસ કરીને જીવવૈજ્ઞાનિક અંકુશ અને મધમાખી ઉછેર)ના સંદર્ભમાં પ્રાગઐતિહાસિક કાળથી લઇને લગભગ તમામ માનવ સંસ્કૃતિઓમાં મૂળ ધરાવે છે. પરંતુ વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસ 16મી સદીથી જ શરૂ થયો છે.<ref>એન્ટોનિયો સોલ્ટિનિ, ''સ્ટોરીયા ડેલે સાયન્ઝ એગ્રેરી'' , 4 અંક, બોલોગ્ના 1984-89, ISBN 88-206-2412-5, ISBN 88-206-2413-3, ISBN 88-206-2414-1, ISBN 88-206-2414-X</ref> નોંધાયેલા ઇતિહાસ મારફતે કીટજ્ઞોની યાદી લાંબી છે અને તેમાં ચાર્લ્સ ડાર્વિન, જીન હેનરી ફેબર, વ્લાદિમિર નાબોકોવ, કાર્લ વોન ફ્રીક (ફિઝીયોલોજી અથવા મેડિસિનમાં 1973 નોબલ પુરસ્કાર,<ref>[http://nobelprize.org/medicine/laureates/1973/frisch-lecture.html કાર્લ વોન ઇસિક, ''ડિકોડિંગ ધ લેન્ગ્વેજીસ ઓફ ધ બી'' , નોબલ લેક્ચર, ડિસેમ્બર 12, 1973]</ref> વિજેતા) અને બે વખત પુલિત્ઝર પારિતોષક વિજેતા ઇ. ઓ. વિલ્સન જેવી હસ્તિઓનો સમાવેશ થાય છે.▼
▲નોંધાયેલા ઇતિહાસ મારફતે કીટજ્ઞોની યાદી લાંબી છે અને તેમાં ચાર્લ્સ ડાર્વિન, જીન હેનરી ફેબર, વ્લાદિમિર નાબોકોવ, કાર્લ વોન ફ્રીક (ફિઝીયોલોજી અથવા મેડિસિનમાં 1973 નોબલ પુરસ્કાર,<ref>[http://nobelprize.org/medicine/laureates/1973/frisch-lecture.html કાર્લ વોન ઇસિક, ''ડિકોડિંગ ધ લેન્ગ્વેજીસ ઓફ ધ બી'' , નોબલ લેક્ચર, ડિસેમ્બર 12, 1973]</ref> વિજેતા) અને બે વખત પુલિત્ઝર પારિતોષક વિજેતા ઇ. ઓ. વિલ્સન જેવી હસ્તિઓનો સમાવેશ થાય છે.
==જાણીતી સંસ્કૃતિઓમાં કીટ વિજ્ઞાન==
એવી ઘણી વિજ્ઞાન કાલ્પનિક પુસ્તકો છે જેમાં કથાવસ્તુ એવી હોય છે કે માનવ વામન બની જાય છે અને તેણે જંતુઓનો તેના સ્તરે સામનો કરવો પડે છે. કેટલાક ઉદાહરણોમાં રેક્સ ડીન લેવી કૃત ''ધ ઇન્સેક્ટ વોરીયર્સ'' , ફ્રાન્સિસ રયુફસ બેલોમી કૃત ''અટ્ટા'' , જેમ્સ પી. હોગન કૃત ''બગ પાર્ક'' , ગોર્ડન વિલિયમ્સની ''ધ માઇક્રોનોટ્સ'' શ્રેણી અને મુરે લીન્સટર દ્વારા ''ધ ફોરગોટન પ્લેનેટ'' નો સમાવેશ થાય છે. ''ધ ફરગોટન પ્લેનેટ'' કથાવસ્તુમાં એવી રીતે વળાંક આપવામાં આવ્યો છે કે માનવ વસવાટ માટે બનાવવામાં આવેલા ગ્રહ પર જંતુઓ માણસના કદના (અથવા તેનાથી મોટા) છે. રોબર્ટ એસ્પ્રિનએ ''ધ બગ વોર્સ'' નામની નવલકથા લખી છે જેમાં સરિસૃપ અને જંતુઓ વચ્ચે આંતરગ્રહના સ્તરે યુદ્ધ ખેલાય છે.
==જંતુઓની ઓળખ==
મોટા ભાગના જંતુઓ હિમેનોપ્ટેરા (મધમાખી, વાસ્પ અને કીડી) અથવા કોલીઓપ્ટેરા (ભૃંગ) જેવા ગોત્રમાં સરળતાથી ઓળખી શકાય છે. જો કે લેપિડોપ્ટેરા (પતંગિયા અને શલભ) સિવાયના જંતુઓ ઓળખ ચાવી અને મોનોગ્રાફનો ઉપયોગ કરીને જ તેની પ્રજાતી અને જાતિમાં ઓળખી શકાય છે. કારણકે ઇન્સેક્ટા વર્ગ મોટી સંખ્યામાં જાતિઓ ધરાવે છે (જેમાં એકલી ભૃંગની જ 3,30,000 જાતિઓ છે) અને તેમને છૂટા પાડતા ગુણધર્મો અજાણ્યા છે અને ઘણીવાર અત્યંત સૂક્ષ્મ (સૂક્ષ્મદર્શક યંત્ર વગર જોઇ શકાતા નથી) હોય છે. આને કારણે ઘણીવાર નિષ્ણાત માટે પણ જંતુને ઓળખવું મુશ્કેલ બની જાય છે. જંતુઓની ઓળખ કરવાનો શોખ વધી રહ્યો છે અને તેમાં પતંગિયા અને ડ્રેગન માખીઓ સૌથી લોકપ્રિય છે.
==વર્ગીકરણવિદ્યાની નિપૂણતા==
Line ૩૨ ⟶ ૨૨:
ઘણા કીટજ્ઞો એક જ ગોત્ર અથવા જંતુના એક જ કૂળમાં નિપૂણતા ધરાવે છે અને આ અનેક વિશેષતાઓએ તેમના પોતાના નામ આપ્યા છે. લાક્ષણિક રીતે (પંરતું હંમેશા નહી) તે જૂથના વૈજ્ઞાનિક નામ પરથી બનાવવામાં આવે છેઃ
*ઓપીઓલોજી (અથવા મેલિટોલોજી) - [[મધમાખી]]
*કોલીઓપ્ટેરોલોજી - ભૃંગ
*ડાઇપ્ટેરોલોજી -
*હેમીપ્ટેરોલોજી - સાચા [[માંકડ]]
*લેપિડોપ્ટેરોલોજી - શલભ અને [[પતંગિયા]]
*મિર્મેકોલોજી - [[કીડી]]
*ઓર્થોપ્ટેરોલોજી - [[તીતીઘોડો]], [[કંસારી]], વગેરે.
*ટ્રાઇકોપ્ટેરોલોજી - કેડીસ માખી
Line ૧૦૪ ⟶ ૯૪:
==આ પણ જુઓ==
{{Wiktionary|entomology}}
{{Commons category|Collecting device|Collecting devices}}
|