હિંદી દિવસ

હિન્દી દિવસ દર વર્ષે ૧૪ સપ્ટેમ્બરે ઉજવવામાં આવે છે, જે ભારત સરકારની સત્તાવાર ભાષા તરીકે હિન્દી ભાષાની ઘોષણાને ચિહ્નિત કરે છે. ૧૪ સપ્ટેમ્બર, ૧૯૪૯ના રોજ ભારતમાં હિન્દીને સત્તાવાર ભાષા તરીકે સ્વીકારવામાં આવી હતી.

હિન્દી દિવસ
૧૯૮૮ની ભારતીય ટપાલ ટિકિટ
અધિકૃત નામ	હિન્દી દિવસ
ધાર્મિક ઉજવણીઓ	હિંદી સહિત્યમાં વિશેષ યોગદાન આપનાર વ્યક્તિઓની યાદમાં
તારીખ	૧૪ સપ્ટેમ્બર
આવૃત્તિ	વાર્ષિક

હિંદી દિવસનો ઇતિહાસ

બિયોહર રાજેન્દ્ર સિંહા. જેમના ૫૦ માં જન્મદિવસ પર (૧૪-૦૯-૧૯૪૯), હિન્દીને ભારતીય પ્રજાસત્તાકની સત્તાવાર ભાષા તરીકે સ્વીકારવામાં આવી.

ભારતના રાજ્યોની ભાષાઓ

ભારતના વિવિધ હિન્દી ભાષી રાજ્યોમાં સત્તાવાર ભાષામાંની એક તરીકે દેવનગરી લિપિમાં હિન્દીને અપનાવવાની યાદમાં ૧૪ સપ્ટેમ્બરના રોજ હિન્દી દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. હજારી પ્રસાદ દ્વિવેદી, કાકા કાલેલકર, મૈથિલીશરણ ગુપ્ત, શેઠ ગોવિંદ દાસ અને બિયોહર રાજેન્દ્ર સિમ્હાના પ્રયાસોને કારણે ભારતની બંધારણ સભા દ્વારા ભારતીય પ્રજાસત્તાકની બે સત્તાવાર ભાષાઓમાંની એક તરીકે હિન્દીને અપનાવવામાં આવી હતી.

૧૪ સપ્ટેમ્બર, ૧૯૪૯ના રોજ બિયોહર રાજેન્દ્ર સિમ્હાના ૫૦મા જન્મદિવસે આ પ્રયાસોને પરિણામે હિન્દીને સત્તાવાર ભાષા તરીકે અપનાવવામાં આવી હતી. આ નિર્ણયને ભારતના બંધારણે બહાલી આપી હતી. ભારતીય બંધારણની કલમ ૩૪૩ હેઠળ ભારતની ૨૨ અનુસૂચિત ભાષાઓમાંથી દેવનાગરી લિપિમાં લખાયેલી હિન્દીને સત્તાવાર ભાષા તરીકે સ્વીકારવામાં આવી હતી.

ઘટનાઓ

શાળાઓ અને અન્ય સંસ્થાઓમાં સ્થાનિક-સ્તરના કાર્યક્રમો ઉપરાંત, કેટલીક નોંધપાત્ર ઘટનાઓ શામેલ છે.

• ભારતના ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ, પ્રણવ મુખર્જીએ નવી દિલ્હીના વિજ્ઞાન ભવનમાં એક કાર્યક્રમમાં હિંદીને લગતા વિવિધ ક્ષેત્રમાં શ્રેષ્ઠતા બદલ વિવિધ શ્રેણીઓમાં પુરસ્કાર એનાયત કર્યા હતા.
• રાજભાષા પુરસ્કાર, મંત્રાલયો, વિભાગો, પીએસયુ અને રાષ્ટ્રીયકૃત બેંકોને વિવિધ શ્રેણીઓમાં પુરસ્કાર એનાયત આવ્યા હતા.

ગૃહ મંત્રાલયે ૨૫ માર્ચ, ૨૦૧૫ ના રોજ કરેલા આદેશમાં હિંદી દિવસ પર વાર્ષિક ધોરણે આપવામાં આવતા બે પુરસ્કારના નામ બદલ્યા છે. ૧૯૮૬ માં સ્થપાયેલી 'ઇન્દિરા ગાંધી રાજભાષા પુરસ્કાર' બદલીને 'રાજભાષા કિર્તી પુરસ્કાર' અને 'રાજીવ ગાંધી રાષ્ટ્રીય જ્ઞાન-વિજ્ઞાન મૌલિક પુસ્તક લેખન પુરસ્કાર' બદલીને 'રાજભાષા ગૌરવ પુરસ્કાર' કરવામાં આવ્યા છે.