અક્ષૌહિણી
અક્ષૌહિણી (હિન્દી ભાષા:अक्षौहिणी), એ, મહાભારત (આદિ પર્વ:૨.૧૫-૨૩) મુજબ પ્રાચિન સેના સંગઠના છે જે ૨૧,૮૭૦ રથ, ૨૧,૮૭૦ હાથી, ૬૫,૬૧૦ અશ્વ સવાર અને ૧,૦૯,૩૫૦ સૈનિક ધરાવે છે.
અક્ષૌહિણી સેનાનાં પેટા લશ્કરી એકમોની ગણતરી [૧] ફેરફાર કરો
| લશ્કરી એકમનો પ્રકાર | ગુણોત્તર અને આંકડાઓની વિગત |
|---|---|
| ૧-પત્તિ | ૧-રથ : ૧-હાથી : ૩-અશ્વ સવાર : ૫-પાયદળના યોદ્ધા |
| ૩-પત્તિ | ૧-સેનામુખ |
| ૩-સેનામુખ | ૧-ગુલ્મ |
| ૩-ગુલ્મ | ૧-ગણ |
| ૩-ગણ | ૧-વાહિની |
| ૩-વાહિની | ૧-પૂતના |
| ૩-પૂતના | ૧-ચમુ/સેના |
| ૩-ચમુ/સેના | ૧-અનીકિની |
| ૧૦-અનીકિની | ૧-અક્ષૌહિણી |
પેટા લશ્કરી એકમ મુજબ ગણતરી ફેરફાર કરો
જેમાં ૨૧૮૭૦ હાથી, ૨૧૮૭૦ રથ, ૬૫૬૧૦ રથમાં જોડેલા સિવાયના ઘોડા અને ૧૦૯૩૫૦ પાયદળ હોય તેવું ચતુરંગી સૈન્ય. એનાં અંગ-ઉપાંગનું કોષ્ટકઃ
| લશ્કરી એકમ | રથ | હાથી | ધોડેસવારો | પાયદળના યોદ્ધા | સરદાર |
|---|---|---|---|---|---|
| પત્તિ | ૧ | ૧ | ૩ | ૫ | પત્તિપાલ |
| સેનામુખ | ૩ | ૩ | ૯ | ૧૫ | સેનામુખી |
| ગુલ્મ | ૯ | ૯ | ૨૭ | ૪૫ | નાયક |
| ગણ | ૨૭ | ૨૭ | ૮૧ | ૧૩૫ | ગણનાયક |
| વાહિની | ૮૧ | ૮૧ | ૨૪૩ | ૪૦૫ | વાહિનીપતિ |
| પૂતના | ૨૪૩ | ૨૪૩ | ૭૨૯ | ૧,૨૧૫ | પૂતનાધિપતિ |
| ચમૂ/સેના | ૭૨૯ | ૭૨૯ | ૨,૧૮૭ | ૩,૬૪૫ | સેનાપતિ |
| અનીકિની | ૨,૧૮૭ | ૨,૧૮૭ | ૬,૫૬૧ | ૧૦,૯૩૫ | અનીકાધિપતિ |
| અક્ષૌહિણી | ૨૧,૮૭૦ | ૨૧,૮૭૦ | ૬૫,૬૧૦ | ૧,૦૯,૩૫૦ | મહાસેનાપતિ |
લગભગ આ જ પ્રકારની ગોઠવણ ચેસની રમતમાં કરવામાં આવે છે.