અક્ષૌહિણી

અક્ષૌહિણી (હિન્દી ભાષા: अक्षौहिणी), એ, મહાભારત (આદિ પર્વ: ૨.૧૫-૨૩) મુજબ પ્રાચિન સેના સંગઠના છે જે ૨૧,૮૭૦ રથ, ૨૧,૮૭૦ હાથી, ૬૫,૬૧૦ અશ્વ સવાર અને ૧,૦૯,૩૫૦ સૈનિક ધરાવે છે.

અક્ષૌહિણી સેનાનાં પેટા લશ્કરી એકમોની ગણતરી

લશ્કરી એકમનો પ્રકાર	ગુણોત્તર અને આંકડાઓની વિગત
૧-પત્તિ	૧-રથ: ૧-હાથી: ૩-અશ્વ સવાર: ૫-પાયદળના યોદ્ધા
૩-પત્તિ	૧-સેનામુખ
૩-સેનામુખ	૧-ગુલ્મ
૩-ગુલ્મ	૧-ગણ
૩-ગણ	૧-વાહિની
૩-વાહિની	૧-પૂતના
૩-પૂતના	૧-ચમુ/સેના
૩-ચમુ/સેના	૧-અનીકિની
૧૦-અનીકિની	૧-અક્ષૌહિણી

પેટા લશ્કરી એકમ મુજબ ગણતરી

જેમાં ૨૧૮૭૦ હાથી, ૨૧૮૭૦ રથ, ૬૫૬૧૦ રથમાં જોડેલા સિવાયના ઘોડા અને ૧૦૯૩૫૦ પાયદળ હોય તેવું ચતુરંગી સૈન્ય. એનાં અંગ-ઉપાંગનું કોષ્ટકઃ

લશ્કરી એકમ	રથ	હાથી	ધોડેસવારો	પાયદળના યોદ્ધા	કુલ યોદ્ધા	સરદાર
પત્તિ	૧	૧	૩	૫	૧૦	પત્તિપાલ
સેનામુખ	૩	૩	૯	૧૫	૩૦	સેનામુખી
ગુલ્મ	૯	૯	૨૭	૪૫	૯૦	નાયક
ગણ	૨૭	૨૭	૮૧	૧૩૫	૨૭૦	ગણનાયક
વાહિની	૮૧	૮૧	૨૪૩	૪૦૫	૮૧૦	વાહિનીપતિ
પૂતના	૨૪૩	૨૪૩	૭૨૯	૧,૨૧૫	૨,૪૩૦	પૂતનાધિપતિ
ચમૂ/સેના	૭૨૯	૭૨૯	૨,૧૮૭	૩,૬૪૫	૭,૨૯૦	સેનાપતિ
અનીકિની	૨,૧૮૭	૨,૧૮૭	૬,૫૬૧	૧૦,૯૩૫	૨૧,૮૭૦	અનીકાધિપતિ
અક્ષૌહિણી	૨૧,૮૭૦	૨૧,૮૭૦	૬૫,૬૧૦	૧,૦૯,૩૫૦	૨,૧૮,૭૦૦	મહાસેનાપતિ

લગભગ આ જ પ્રકારની ગોઠવણ ચેસની રમતમાં કરવામાં આવે છે.

આ પણ જુઓ

• ચેસ

બાહ્ય કડીઓ

• http://www.chennaionline.com/festivalsnreligion/articles/epicstory44.asp સંગ્રહિત ૨૦૦૮-૦૧-૧૮ ના રોજ વેબેક મશિન