વિકિપીડિયા

ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો ૪

ઢાંચો:Infobox VG ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV (જે સામાન્ય રીતે GTA 4 અથવા GTA IV તરીકે ઓળખાય છે તે) એક સેન્ડબોક્સ-સ્ટાઇલ મારામારી-સાહસથી ભરપૂર વિડીઓ ગેમ છે. તે રોકસ્ટાર નોર્થ,[૧] દ્વારા વિકસાવાઇ હતી અને [[ ]] અને Xbox 360 માટે 29 એપ્રિલ 2008ના રોજ ઓસનિયા, યુરોપ, ઉત્તર અમેરિકામાં અને 30 ઓક્ટોબરના રોજ જાપાનમાં રિલીઝ કરાઇ હતી.[૨] આ વિડીઓ ગેમનું વિન્ડોઝ વર્ઝન ઉત્તર અમેરિકામાં 2 ડિસેમ્બર 2008ના રોજ અને યુરોપમાં 3 ડિસેમ્બરના રોજ રિલીઝ કરવામાં આવ્યું હતું.[૩][૪][૫] તે ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો શ્રેણીમાં છઠ્ઠી 3D ગેમ છે.

ત્યારથી અત્યાર સુધીમાં Xbox 360 માટે બે એપિસોડિક પેક (અંક) પ્રસિદ્ધ કરવામાં આવ્યા છે. પહેલા ભાગનું નામ ધ લોસ્ટ એન્ડ ડેમ્ડ હતું અને તે 17 ફેબ્રુઆરી 2009ના રોજ રિલીઝ કરવામાં આવ્યો હતો. બીજા ભાગનું નામ ધ બલ્લાડ ઓફ ગે ટોની હતું અને તે 29 ઓક્ટોબર 2009ના રોજ રિલીઝ કરવામાં આવ્યો હતો.[૬][૭]

આ રમત લિબર્ટી શહેરના ફરીથી તૈયાર કરાયેલા સેટમાં તૈયાર કરાઇ છે જે આધુનિક ન્યૂ યોર્ક શહેરને આધારે તૈયાર કરાયેલું કાલ્પનિક શહેર છે. આ રમત નિકો બેલિકની આસપાસ ફરે છે, જે પૂર્વ યુરોપના કોઇ અજાણ્યા દેશનો યોદ્ધા છે.[૮] તે અમેરિકી સપનાઓની શોધમાં અમેરિકામાં આવે છે[૯] પરંતુ તે ગુંડાઓ, ગુનાખોરી અને ભ્રષ્ટાચારની દુનિયામાં ફસાઇ જાય છે. આ શ્રેણીની અન્ય રમતોની જેમ GTA IV માં ડ્રાઇવિંગ ગેમ અને થર્ડ પરસન શૂટરના કેટલાક એલિમેન્ટનો ઉપયોગ થયેલો છે અને "ઓપન વર્લ્ડ" ગેમપ્લે સુવિધા ધરાવે છે જે ખેલાડીને રમત રમવાના અનુભવમાં તેને વધુ અંકુશ પુરો પાડે છે. તે ઓનલાઇન મલ્ટિપ્લેયર મોડની સુવિધા ધરાવતી સૌપ્રથમ કોન્સોલ ગેમ છે.

સેવન્થ જનરેશન કન્સોલ પર દેખાનારી પ્રથમ ગેમ તરીકે ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV ની વ્યાપક ચર્ચા થઇ હતી. તેણે મોટી વ્યાપારી અને નોંધપાત્ર સફળતા હાંસલ કરતા, તેની રિલીઝના પ્રથમ દિવસે જ 37 લાખ યુનિટનું વેચાણ નોંધાવીને વિડીઓ ગેમ ઉદ્યોગનો વિક્રમ તોડ્યો હતો. તેણે રિલીઝના પ્રથમ સપ્તાહમાં વિશ્વભરમાં 60 લાખ યુનિટનું વેચાણ નોંધાવીને કુલ 50 કરોડ ડોલરની આવક નોંધાવી હતી.[૧૦][૧૧] 11 માર્ચ 2009ના અંત સુધીમાં આ ગેમે તેની 1.3 કરોડ નકલનું વેચાણ નોંધાવ્યું છે. ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV ને પુષ્કળ હકારાત્મક વિવેચન મળ્યું હતું અને મેટાક્રિટિક અને ગેમરેન્કિંગ્સ જેવી સમીક્ષા વેબસાઇટ પર ઓલ ટાઇમ સર્વોચ્ચ રેટિંગ હાંસલ કરનારી ગેમમાંની એક બની હતી.[૧૨][૧૩]

રમત

ફેરફાર કરો

તેની અગાઉની રમતોની જેમ ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV ની રમત ખેલાડીને મોટું, મુક્ત વિશ્વ વાતાવરણ પુરું પાડે છે, જેમાં તે છૂટથી હિલચાલ કરી શકે છે. પગની હિલચાલમાં ખેલાડી પાત્ર ચાલી, દોડી શકે છે તે કુદકા મારી શકે છે અને અવરોધની ઉપર ચઢી શકે છે તેમ જ પાણીમાં તરી શકે છે. તે હથિયારોનો ઉપયોગ કરી શકે છે તેમજ હાથોહાથની લડાઇ કરી શકે છે. ખેલાડીઓ વાહનો, હોડી, હેલિકોપ્ટર અને મોટર સાયકલ સહિતના વિવિધ પ્રકારના વાહનો ચોરી કરી શકે છે અને ચલાવી શકે છે. ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV એ નેચરલ મોશનના યુફોરિયા એન્જિનનો લાભ લીધો છે, જે કૃત્રિમ સમજશક્તિ, બાયો-મિકેનિક્સ અને ભૌતિક વિજ્ઞાનને જોડીને એનપીસી વર્તણુક બનાવે છે અને હિલચાલને વધુ વાસ્તવિક બનાવે છે.

મુક્ત અને બિનરેખીય વાતાવરણને કારણે ખેલાડી પોતે રમત કેવી રીતે રમવા ઇચ્છે છે તેની શક્યતા ચકાસી શકે છે અને તે મુજબ પસંદગી કરી શકે છે. ગેમમાં ખેલાડી પાત્ર માટે જે ઉદ્દેશ નક્કી કરવામાં આવ્યો છે તે આગળ ધપતો રહેવો જોઇએ તેમજ તેણે શહેરના કેટલાક વિસ્તારોની માહિતી મેળવવી જરૂરી છે તેમ છતાં તેની જરૂર નથી કારણકે ખેલાડીઓ તેમની ફુરસદે તેને પૂર્ણ કરી શકે છે. ખેલાડી જ્યારે સ્ટોરી સ્ટોરીલાઇન મિશન પર રમતો ના હોય ત્યારે તે મુક્ત રીતે ફરી શકે છે અને વિવિધ પ્રવૃત્તિઓ કરી શકે છે.

તેમાં એકથી વધુ મિશન પર કામ કરી શકાય છે કારણકે તેમાં કેટલાક મિશન કેટલાક દિવસો સુધી ચાલે છે અને ખેલાડીએ આગળ વધવા માટે વધુ આદેશ કે ઘટનાની રાહ જોવી પડે છે. ખેલાડી વિવિધ પ્રકારના અન્ય વૈકલ્પિક મિશન પર પણ રમી શકે છે. ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV ની સમગ્ર રમત દરમિયાન ખેલાડીને કેટલાક તબક્કે "મોરાલિટી ચોઇસ" તરીકે ઓળખાતી પસંદગીની તક પણ મળે છે જેમાં ખેલાડી તેની પસંદગીને આધારે સ્ટોરીલાઇનમાં ફેરફાર કરી શકે છે. રમતના બે પ્રકારનો અંત આ પસંદગીને આધારે નક્કી થાય છે.

અથડામણ અને પોલીસ પ્રતિક્રિયા

ફેરફાર કરો
ચિત્ર:Grand Theft Auto IV gameplay.jpg
ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IVમાં રક્ષણ વ્યવસ્થા ઉમેરવા માટે અથડામણમાં સુધારો કરાયો છે.

GTA IV માં થર્ડ પરસન સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરીને બંદૂકથી લડાતી લડાઇ (ગનફાઇટ) રમાય છે.[૧૪] તેમાં ખેલાડી રક્ષણ મેળવી શકે છે, ચોક્કસ વ્યક્તિ પર નિશાન તાકી શકે છે, આંધળો ગોળીબાર કરી શકે છે અને નિશાનને મુક્ત કરી શકે છે. તેમાં શરીરના વ્યક્તિગત ભાગને પણ નિશાન બનાવી શકાય છે.[૧૫] વધુમાં, જ્યારે નિશાન વર્તુળ લાલ રંગમાં ઝબકે છે ત્યારે ચોક્કસ પાત્ર અને પરિસ્થિતિમાં માત્ર પિસ્તોલનો જ ઉપયોગ કરી શકાય છે તેવી સ્થિતિમાં નિકો "ફિલ્મીઢબે કામગીરી" કરી શકે છે. નિકોના આરોગ્યની સ્થિતિ મિનિ-મેપની ડાબી બાજુએ દર્શાવેલા લીલા રંગના અર્ધવર્તુળ દ્વારા દર્શાવવામાં આવે છે અને જમણી બાજુએ આવેલું વાદળી રંગનું અર્ધવર્તુળ શસ્ત્રસરંજામ દર્શાવે છે. જ્યારે નિશાન તાકવામાં આવે છે ત્યારે તેના આરોગ્ય (જો લાગું પડતું હોય તો) અને શસ્ત્રસરંજામનું સ્તર નિશાન વર્તુળમાં દેખાય છે.

આ ગેમમાં હાથોહાથની મારામારી આ શ્રેણીની અગાઉની ગેમની તુલનાએ વધુ છે. જેમાં ફેંટ મારવી, લાત મારવી, વૈકલ્પિંક ફેંટ મારવી અને હરિફ સામે બચાવ અને તેને નિશસ્ત્ર બનાવવો અને પ્રત્યાઘાત જેવી બાબતોનો સમાવેશ થાય છે.

જો નિકો ઇજાગ્રસ્ત થાય તો તે ખાવાનું ખાઇને, સોડા પીને, ઉંઘ કરીને, મેડિકલ કિટનો ઉપયોગ કરીને, ડોક્ટરને બોલાવવા મોબાઇલ ફોનનો ઉપયોગ કરીને, તબીબી સલાહ માટે તેની એક ગર્લફ્રેન્ડને ફોન કરીને અથવા રૂપજીવીની સેવાનો ઉપયોગ કરીને સ્વસ્થ થઇ શકે છે. સામાન્ય રીતે શારીરિક ઇજાઓને કારણે આરોગ્ય ઘટે છે, જેમકે જ્યારે ચાલતો હો ત્યારે કોઇ વાહન અથડાય, અકસ્માત થાય ત્યારે વિન્ડસ્ક્રીનમાંથી બહાર ફેંકાઇ જાવ અને ગોળીબાર કે વિસ્ફોટમાં ઇજાગ્રસ્ત થાવ ત્યારે. ગોળીબાર અને વિસ્ફોટને કારણે શારીરિક તાકાતમાં ઘટાડો થાય છે.[૧૬] જો નિકોનું આરોગ્ય સ્તર શૂન્ય થઇ જાય તો, એક્શન અટકી જાય છે અને તે તેની કુલ સમૃદ્ધિના 10 ટકા જેટલા (10,000 ડોલર સુધીના) નુકસાન સાથે નજીકની હોસ્પિટલમાં જોવા મળે છે. નિકો હોસ્પિટલમાં સાજો થયા બાદ તેના હથિયારો પાછા મેળવે છે જે અગાઉ માત્ર Grand Theft Auto: Vice City Stories અને Grand Theft Auto: San Andreasમાં જ થતું હતું.

આ ગેમમાં વેન્ટેડ લેવલ સિસ્ટમમાં અગાઉની GTA ગેમની તુલનાએ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો છે. વોન્ટેડ લેવલના સ્ટાર લેવલ તે જ રાખવામાં આવ્યા છે પરંતુ તેને વધુ વાસ્તવિક બનાવવા માટે ખેલાડીનો પીછો કરતી કાયદાનો અમલ કરાવતી એજન્સીઓમાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યો છે. (ખેલાડી દ્વારા કરવામાં આવેલા ગુનાની ગંભીરતાને આધારે વોન્ટેડ લેવલના સ્ટારમાં વધારો થાય છે. વોન્ટેડ લેવલના સ્ટારમાં વધારો થવાની સાથે કાયદાનો અમલ કરાવતી એજન્સીઓની દરમિયાનગીરી પણ વધતી જાય છે.) અગાઉની GTA રમતમાં, જેમ વોન્ટેડ લેવલ વધતું જાય છે તેમ વધુ શસ્ત્રધારી અને ખતરનાક એજન્સીઓ દ્વારા ખેલાડીનો પીછો કરાય છે. વોન્ટેડ લેવલ જ્યારે સૌથી ઉંચું હોય છે ત્યારે ખેલાડીનો પીછો લશ્કર દ્વારા કરાય છે. GTA 4માં, થ્રી સ્ટારના વોન્ટેડ લેવલે NOOSE (નેશનલ ઓફિસ ઓફ સિક્યુરિટી એનફોર્સમેન્ટ-DHS[૧૭]ની નકલ) અધિકારીઓ પોલીસને મદદ કરે છે, વોન્ટેડના ફાઇવ સ્ટાર અથવા તેનાથી વધુ સ્તરે પોલીસને NOOSEના ટેક્ટિકલ રિસ્પોન્સ યુનિટ ( NYPD ESUની નકલ) અથવા FIB (ફેડરલ ઇન્વેસ્ટિગેશન બ્યૂરો- FBIની નકલ) દ્વારા મદદ પુરી પડાય છે. અગાઉની GTA ગેમની જેમ, થ્રી-સ્ટારના વોન્ટેડ લેવલે પોલીસ હેલિકોપ્ટર ખેલાડીનો પીછો કરે છે પરંતુ ફાઇવ-સ્ટારના વોન્ટેડ લેવલે હેલિકોપ્ટર ગનશિપનો ઉપયોગ કરાય છે. જો કે તે હેલિકોપ્ટર પર ફિટ કરવામાં આવેલી ગેટલિંગ ગનના સ્થાને શાર્પ-શૂટર્સનો ઉપયોગ કરે છે.

પોલીસ જ્યારે નિકોને શોધતી હોય છે ત્યારે નકશા પર સર્ક્યુલર સર્ચ એરિયા (જ્યાં શોધ કરાઇ રહી છે તે વિસ્તાર) દેખાય છે. આ સર્ચ એરિયામાં પોલીસ નિકોને શોધતી હોય છે. જેમ વોન્ટેડ લેવલ વધતું જાય છે તેમ આ સર્ચ એરિયા વધતો જાય છે અને જો નિકો પોલીસને દેખાઇ જાય તો તે નિકોના સ્થાન પર કેન્દ્રિત થાય છે. જો ખેલાડી કાયદાનો અમલ કરાવતા એકમોની નજરે ચઢ્યા વગર સર્ચ એરિયામાંથી ભાગી જાય તો શોધ રદ કરવામાં આવે છે. (પોલીસ તમને પ્રવેશતા જુએ નહીં તે રીતે) "પે 'એન' સ્પ્રે"માં વાહન ઘુસાડી દઇને અથવા પાર્કિંગ ગેરેજ જેવા ખાલી વિસ્તારોમાં વાહન બદલીને પણ વોન્ટેડ લેવલ ગુમાવી શકાય છે. ખેલાડી પાસે તેને હાથકડી પહેરાવીને ગિરફ્તાર કરવામાં આવે તે પહેલા ભાગી જવાનો પણ વિકલ્પ છે. જો કે આમ કરવાથી તેના વોન્ટેડ લેવલમાં એક સ્ટારનો વધુ ઉમેરો થશે.[૧૫] વધુમાં, રાહદારીઓ તેમની આસપાસ બનેલા ગુનાની સેલફોન પર પોલીસને જાણ પણ કરી શકશે[૧૮][૧૯]

વાહનો

ફેરફાર કરો

બાકીની શ્રેણીની જેમ GTA IV માં પણ વાહનો પરિવહનનું મુખ્ય સાધન છે. ગેમનું દરેક વાહન GPS ડિવાઇસ તરીકે ઇન-ગેમ મિનિમેપ નો ઉપયોગ કરે છે. નકશા પર "વેપોઇન્ટ્સ" મુકી શકાય છે અને મિનિમેપ પર નિકો અને મંજિલ વચ્ચે સૌથી ઝડપી કાયદેસર માર્ગ નક્કી કરી શકાય છે. ખેલાડી ટેક્સી કેબ પણ ભાડે કરી શકે છે જેથી તે બે સ્થળની વચ્ચે પોતે વાહન હંકાર્યા વગર પરિવહન કરી શકે છે. મુસાફરીને છોડી પણ શકાય છે, જેથી ખેલાડી તાત્કાલિક તેની મંજિલ પર પહોંચી જાય છે. કારનો પીછો કરવાની પ્રક્રિયા દરમિયાન ખેલાડી સિનેમેટિક કેમેરા બટન દબાવીને લક્ષિત વાહન પર કેમેરા ફોકસ કરી શકે છે અને એક હાથે વપરાતી બંદૂકોનો ઉપયોગ કરીને વાહનની બહાર મુક્તપણે ગોળી ચલાવી શકે છે. ખેલાડી ગ્રેનેડ અથવા મોલોટોવ કોકટેલપણ છોડી શકે છે.[૨૦] ખેલાડી સ્થાયી પાંખવાળા વિમાનને ઉડાડી શકતો નથી, જે આ શ્રેણીની અગાઉની ગેમમાં શક્ય હતું, પરંતુ તે હેલિકોપ્ટર ઉડાડી શકે છે.

[[ (યુફોરિયા) એનિમેશન સિસ્ટમ સાથે બુલેટ ફિઝક્સ એન્જિનથી નિકો પ્રત્યેક બાઇક અકસ્માત પર અગાઉથી નક્કી કરેલા એનિમેશનના સ્થાને અલગ રીતે પ્રતિક્રિયા આપી શકે છે.| (યુફોરિયા) એનિમેશન સિસ્ટમ સાથે બુલેટ ફિઝક્સ એન્જિનથી નિકો પ્રત્યેક બાઇક અકસ્માત પર અગાઉથી નક્કી કરેલા એનિમેશનના સ્થાને અલગ રીતે પ્રતિક્રિયા આપી શકે છે.[૨૧]]] અગાઉની રમતોથી જેમ આ રમતમાં જો વાહન ફંગોળાઇ જાય તો તેમાં ધડાકો નહીં થાય, જો કે અથડામણમાં કે હથિયાર દ્વારા હુમલામાં એન્જિનને નોંધપાત્ર પ્રમાણમાં નુકસાન થાય તો વાહનને આગ લાગી શકે છે અને બાદમાં તેમાં ધડાકો થઇ શકે છે. કારનું એન્જિન ખોટકાઇ પડી શકે છે અને ચાલુ થઇ શકતી નથી, વાહન જ્યાંથી અથડાયું છે ત્યાં ઘોબો પડી શકે છે અને કેટલીકવાર તે ચલાવી શકાય તેવી સ્થિતિમાં રહેતી નથી. લિબર્ટી શહેરના ચોકક્સ વિસ્તારોમાં નિકો રૂપજીવીનીની બાજુમાં કાર ઉભી રાખીને હોર્ન વગાડીને તેમની સેવા પણ ભાડે રાખી શકે છે.[૨૨]

પ્રત્યાયન (સંદેશાવ્યવહાર)

ફેરફાર કરો

આ શ્રેણીની અગાઉની ગેમમાં મિશન પુરું કરવા માટે પબ્લિક ટેલિફોનનો અવારનવાર ઉપયોગ કરાતો હતો જ્યારે GTA IV માં મોબાઇલ ફોનનો ઉપયોગ થાય છે. તેના કેટલાક ઉપયોગો છે, જેમાં ટેક્સ્ટ મેસેજ અને એપોઇન્ટમેન્ટ જોવી, પ્રવૃત્તિઓ કરવા મિત્રોને મળવાની ગોઠવણ કરવી અને નિષ્ફળ ગયેલા મિશનને ફરીથી પસંદ કરવાના વિકલ્પનો પણ સમાવેશ થાય છે. ખેલાડી ચોક્કસ મિશન માટે ફોટો પણ લઇ શકે છે અને ઇમરજન્સી સેવા બોલાવવા 911 પર ફોન પણ કરી શકે છે.[૨૩] પોલીસ ગુનેગારની ધરપકડ કરશે અને ડોક્ટરો નિકોનું આરોગ્ય સુધારી શકશે. ફોનથી ફ્રી મોડમાં ઓનલાઇન ગેમના મલ્ટિપ્લેયર મોડનો પણ ઉપયોગ કરી શકાય છે. ખેલાડી અન્ય પાત્રો સાથે વાત કરવા માટે તેમજ તેઓ પરિવહન અથવા વોન્ટેડ લેવલમાં ઘટાડો કરવા જેવી જે સેવા પુરી પાડી શકે છે તે માંગવા તેમને ફોન કરી શકે છે.

ગેમ નિકો ઉપયોગ કરી શકે તેવા કેટલાક વિવિધ ઇન-ગેમ ડેટાબેઝ પણ ધરાવે છે. શહેરભરમાં આવેલી ઇન્ટરનેટ કાફે ચેઇન, "TW@", અથવા સુરક્ષિત ઘરમાં કમ્પ્યુટરનો ઉપયોગ કરીને ઇન્ટરનેટના ઇન-ગેમ વર્ઝનનો ઉપયોગ કરી શકાય છે. આ ગેમમાં 100થી વધુ કાલ્પનિક વેબસાઇટ છે જેનો રમત દરમિયાન ઉપયોગ થઇ શકે છે અને નિકો (જન્ક મેઇલ સહિત) ઇમેઇલ મોકલી અને મેળવી શકે છે તેમજ સંભવિત તારીખો નક્કી કરી શકે છે. ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો III માં ઇન્ટરનેટ કાફે બતાવવામાં આવ્યું હતું પરંતુ તેમાં ઇન્ટરનેટ બ્રાઉસિંગ શક્ય ન હતું.[૨૪] નિકો લિબર્ટી શહેરના ગુનેગારોની માહિતીનો ઉપયોગ કરવા, લિબર્ટી શહેરના વિવિધ ગુનેગારોની માહિતી મેળવવા તેમજ વળતર માટે તેમને શોધી કાઢવા માટે પોલીસ વાહનમાં ઇન-કાર કમ્પ્યુટરનો ઉપયોગ કરી શકે છે.[૨૫] આ ગેમમાં કાર્યક્રમો અને જાહેરાતો દર્શાવતી કેટલીક જોઇ શકાય તેવી ચેનલો સાથેનું ઇન-ગેમ ટેલિવિઝન પ્રોગ્રામિંગ પણ છે. ટેલિવિઝન શોમાં વિવિધ પ્રકારના કાર્યક્રમો દર્શાવવામાં આવે છે જેમાં હિસ્ટરી ચેનલ, રિયાલીટી શો, કાર્ડ ગેમ અને કાર્ટૂનનો સમાવેશ થાય છે.

મલ્ટિપ્લેયર

ફેરફાર કરો

ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV રમતના 15 મોડ સાથે ઓનલાઇન મલ્ટિપ્લેયરની સુવિધા છે.[૨૬] તેના પર 16 ખેલાડી સુધી રમી શકે છે (પીસી વર્ઝનમાં 32 ખેલાડીઓ રમી શકે છે[૨૭])અને ખેલાડીઓને સમગ્ર શહેરની માહિતી મેળવવાની છૂટ આપે છે.[૨૮] રમતના હોસ્ટ પોલીસની હાજરી, ટ્રાફિક અને હથિયાર જેવા ઘણા પરિબળો અંકુશિત કરી શકે છે. ગેમની કોન્સોલ એડિશન કોઇ સ્પ્લિટ સ્ક્રીન કે LAN મલ્ટિપ્લેયર મોડ દર્શાવતું નથી[૨૯] પરંતુ પીસી વર્ઝનમાં સપોર્ટ છે.

ઓનલાઇન ગેમ્સ રેન્ક્ડ અને અનરેન્ક્ડ મેચમાં વિભાજિત થાય છે. રેન્કડ ગેમ માટે પુરસ્કાર રોકડ છે, જે ખેલાડીનો રેન્ક નક્કી કરે છે.[૩૦] ખેલાડીઓ મોટા ભાગના રમત મોડમાં કસ્ટમાઇઝેબલ (પોતાની પસંદગી મુજબ ફેરફાર કરીને તૈયાર કરેલા) પાત્રનો ઉપયોગ કરે છે અને રમત દરમિયાન કમાવેલી રોકડ વધુ કસ્ટમાઇઝેશન વિકલ્પ ઉપલબ્ધ કરાવે છે.[સંદર્ભ આપો]

કેટલાક વિવિધ રમત મોડ પણ ઉપલબ્ધ છે. ટીમ આધારિત વિવિધ ગેમપ્લેમાં અલગ-અલગ પ્રકારની મેચ હોય છે[૩૧] જેમકે ટીમ ડેથમેચ, આ મેચમાં 2-8 ટીમો સૌથી વધુ મોત એકત્ર કરવા પરંપરાગત ડેથમેચમાં સ્પર્ધા કરે છે. ટીમ માફિયા વર્ક, જેમાં 2-8 ટીમો "માફિયા"એ સોંપેલું કોન્ટ્રાક્ટ કામ પુરું કરવા સ્પર્ધા કરે છે. આ કામમાં નિશાનની આગેવાની કરવી અથવા હત્યા કરવી અથવા કારની ચોરી કરવી વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. ટીમ કાર જેક સિટી, આ મેચમાં 2-8 ટીમો કારની ચોરી કરે છે અને તેને સુરક્ષિત રાખવા માટે નાણા કમાવે છે. કોપ્સ એન ક્રૂક્સ, આ મેચમાં પોલીસની એક ટીમ ગુનેગારોની ટોળકી સામે સ્પર્ધા કરે છે (તેના "ઓલ ફોર વન" વિકલ્પમાં પોલીસે અંતિમ તબક્કામાં પહોંચતા પહેલા ગુનેગારોના "બોસ"ને મારવાનો હોય છે જ્યારે "વન ફોર ઓલ" વિકલ્પમાં પોલીસે અંતિમ તબક્કામાં પહોંચતા પહેલા બધા જ ગુંડાઓને મારવાના હોય છે) અને ટર્ફ વોર, આ મેચમાં નકશાના નિશ્ચિત વિસ્તારનો અંકુશ મેળવવા બે ટીમો સ્પર્ધા કરે છે.

આ ગેમમાં વિવિધ હરિફાઇ અને સહકારી મોડનો પણ સમાવેશ થાય છે. તેમાં રેસનો સમાવેશ થાય છે જેમાં ખેલાડીઓએ પરંપરાગત ઓટોમોબાઇલ રેસમાં ચેકપોઇન્ટ પર થઇને સ્પર્ધા કરવાની હોય છે. જીટીએ રેસના વિકલ્પમાં ખેલાડીઓ એક ઓટોમોબાઇલ રેસમાં ચેકપોઇન્ટ પર થઇને સ્પર્ધા કરે છે. આ સ્પર્ધામાં ખેલાડી તેના વિરોધી સાથે લડવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. હેન્ગ મેન્સ નૂઝ તે એક સહકારી મોડ છે જેમાં ખેલાડી એરપોર્ટ પરથી એક વ્યક્તિને લઇ જાય છે અને પોલીસ તેની હત્યા કરે તે પહેલા તેને સુરક્ષિત રીતે અંતિમ તબક્કા સુધી પહોંચાડે છે, ડીલ બ્રેકર, તે એક સહકારી મોડ છે જેમાં ખેલાડીને દુશ્મનો દ્વારા કબજો જમાવી દીધેલી એક બાંધકામ સાઇટ પર હુમલો કરવાનો હોય છે અને દુશ્મનો છટકી જાય તે પહેલા તેમનો પીછો કરવાનો હોય છે. બોમ્બ દા બેઝ II, તે એક સહકારી મોડ છે જેમાં ખેલાડીઓએ એક વહાણને છોડાવવાનું હોય છે અને તેને વિસ્ફોટકો વડે ઉડાવી દેવાનું હોય છે. ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો 3માં બોમ્બ દા બેઝઃ એક્ટ II પણ આવું જ વિસ્ફોટકો વડે વાહણ ઉડાવી દેવાનો ઉદેશ ધરાવે છે. રમતમાં ફ્રી મોડની સુવિધા પણ છે જેમાં ખેલાડી પાસે માહિતી મેળવવા માટે આખો નકશો ખુલ્લો હોય છે તેમાં તેની પાસે કોઇ પૂરો કરવા માટે કોઇ અંતિમ ઉદ્દેશ કે મિશન હોતા નથી.

મલ્ટિપ્લેયર મોડલમાં સિંગલ પ્લેયર મોડની કેટલીક સુવિધાઓ નિષ્ક્રિય કરી દેવાઇ છે જેમકે બોલિંગ, ડાર્ટ્સ અને પૂલ મિનિ-ગેમ્સ. ચીટ્સ, ક્લબ અને ઇન્ટરનેટ કાફે પણ નિષ્ક્રિય કરી દેવાયા છે. આ મર્યાદાઓ અન્ય પ્રકારની રમતોને પણ લાગુ પડે છે.

સારાંશ

ફેરફાર કરો

કથાવસ્તુ

ફેરફાર કરો
ચિત્ર:GTAIV Niko and SoH.jpg
નિકો અને હેપિનેસ ટાપુ પર હેપિનસનું બાવલું

ગ્રાન્ડ થેપ્ટ ઓટો IV માં નિકો બેલિકની કહાણી છે, જે દસ્તાવેજ વગર પ્રવેશેલો એક બિનનિવાસી છે. તે પૂર્વ યુરોપના યુદ્ધ, સંભવતઃ બોસ્નિયાના યુદ્ધનો એક અનામી પીઢ સૈનિક છે. રોમન નિકોનો પિતરાઇ ભાઈ છે અને તે આ ગેમ શરૂ થાય તે પહેલા યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં આવી ચૂક્યો છે. રોમનની સમજાવટને પગલે નિક તેના દેવામાંથી મુક્ત થવા લિબર્ટી શહેરમાં પ્રવેશવા તે પૂર્વ યુરોપ છોડે છે.[૮] લિબર્ટી શહેરમાં તે તેનો ગુનાહિત ભૂતકાળ ભૂલી જઇને અમેરિકી સ્વપ્ન સાકાર કરવાની આશા રાખે છે. જો કે લિબર્ટી શહેરમાં પહોંચ્યા બાદ નિકોને ખબર પડે છે કે રોમનની સમૃદ્ધિ અને વૈભવની વાતો ખોટી હતી અને રોમને તેના ઋણ અને ગુંડાઓ સાથેના સંઘર્ષની વાત છુપાવી હતી. નિકો લિબર્ટી શહેરમાં પોતાની નવી જીંદગી શરૂ કરવાની આશા સાથે રોમનને તેની મુશ્કેલીઓમાં મદદ કરે છે.

બાદમાં જાણવા મળે છે કે નિકોનું લિબર્ટી શહેરમાં આવવા પાછળનું એક કારણ ફ્લોરિયન ક્રેવિકને શોધવાનું હતું. નિકોનો ફલોરિયન ક્રેવિક પર તેના જૂના લશ્કરી એકમમાં દગો આપવાનો આક્ષેપ છે. નિકો રોમનના લોન શાર્ક વ્લાદિમિર ગ્લેબો મારફતે લિબર્ટી શહેરના બ્રાટ્વા સાથે જોડાણ કરે છે. નિકો બાદમાં વ્લાદની હત્યા કરી નાંખે છે કારણકે તેણે રોમનની ગર્લફ્રેન્ડ સાથે સંભોગ કર્યો હતો. નિકોની જમૈકન ડ્રગ અને શસ્ત્ર સોદાગર જેકબ "લિટલ જેકબ" હગ્સ અને તેના ભાઈ રીયલ બેડમેન સાથે દોસ્તી થાય છે. નિકોની બાદમાં બ્રાટ્વાની મોટી હસ્તી મિખાઇલ ફોસ્ટિન અને તેના સાથી દિમીત્રી રેસ્કાલોવ સાથે ઓળખાણ થાય છે. નિકો ફોસ્ટિનના કેટલાક કામ કરી આપે છે પરંતુ ટૂંક સમયમાં ફોસ્ટિન નિકોને બ્રાટ્વાના શક્તિશાળી બોસના પૂત્રની હત્યા કરવાનો આદેશ આપે છે જેને પગલે લગભગ ગેંગ વોર છેડાઇ જાય છે. દિમીત્રીએ સમાધાન કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો હતો પરંતુ અંતમાં ફોસ્ટિનની પેરિસ્ટોરિકા ક્લબ ખાતે હત્યા કરવાનો નિકોને આદેશ આપે છે. નિકોને બાદમાં દિમીત્રી પોતે જ દગો આપે છે. દિમીત્રી રે બલ્ગેરીયન સાથે ગુપ્ત સમજૂતિ ધરાવતો હોય છે. રે બલ્ગેરીયન નિકોનો ભૂતપૂર્વ બોસ હોય છે જેણે નિકોને મારવા માટે તેના માણસોને આદેશ આપ્યો હોય છે. નિકો લિટલ જકબની મદદથી તેની લડાઇ લડતો રહે છે. દિમીત્રી અને બલ્ગેરીયન છટકી જાય છે. જો કે જેકબ બાદમાં તેમની સાથે સોદો કરવાનું સૂચન કરે છે.

તેમના હોવ બીચ એપાર્ટમેન્ટ અને ટેક્સી કંપની આગમાં ભસ્મીભૂત થઇ જાય છે ત્યારે નિકો અને રોમનને બોહન ભાગી જવાની ફરજ પાડવામાં આવે છે. આ સમયે રોમ તેની ગર્લફ્રેન્ડ મેલોરી સમક્ષ પ્રેમનો એકરાર કરવાની તેની ઇચ્છા પ્રગટ કરે છે. નિકો બોહનમાં તેના રહેવાસ દરમિયાન કેટલાક લોકોના કામ લે છે જેમાં મેની એસ્ક્યુલા, જે બોહનની શેરીઓની સફાઇ કરીને પ્રખ્યાત થવા માંગે છે., એલિઝાબેટા ટોરેઝ, થોડા સમય માટે રહી ચૂકેલો ડ્રગ ડીલર, પેટ્રિક "પેકી" મેકરીરી, આઇરિશ માફીયાનો એક સભ્ય, અને પ્લેબોય એક્સ, એક નવો ઉભરી રહેલો ડ્રગ માફીયાનો સમાવેશ થાય છે.

જો કે બોહનમાં પણ સ્થિતિ ત્યારે કફોડી બની, જ્યારે નિકો એલિઝાબેટાના જે ડ્રગ સોદા કરતો હતો તેનો LCPDએ ભાંડો ફોડ્યો હતો. લોકો તેને નુકસાન કરશે તેવા ભયથી એલિઝાબેટા તેની કોકેનની લત પર ચડી જાય છે. તે એક ડ્રગ ડીલર છે તે બાબતે ઘર્ષણ થતા એલિઝાબેટા મેની એસ્ક્યુલા અને તેના કેમેરા મેનની હત્યા કરે છે. બાદમાં નિકો તે મૃતદેહો શરીરના અંગોની ચોરી કરતા ડોક્ટરને વેચી મારે છે. તુરંત જ બાદમાં એલિઝાબેટાની ધરપકડ થાય છે.

તેના નવા બોસ રે બોકિનો દ્વારા એલગોનક્વિન ખાતે અપાયેલા નવા એપાર્ટમેન્ટમાં રહેવા ગયા બાદ નિકો અંતે ફ્લોરિયનને શોધી કાઢે છે પરંતુ તેને માલુમ પડે છે કે ફ્લોરિયને તેનું નામ બદલીને બર્ની ક્રેન રાખ્યું છે. નિકો ટૂંક સમયમાં નક્કી કરે છે કે બર્ની તેના એકમના દગા માટે જવાબદાર નથી. હવે નિકોને એકમાત્ર ડાર્કો બ્રેવિક પર જ શંકા હતી.

એલગોનક્વિનમાં નિકો પેકીના નાના ભાઈ ગેરાલ્ડ, ડેરિક અને તેમની બહેન કેટ સહિત મેકરીરી પરિવાર સાથે પણ મજબૂત સંબંધો ઉભા કરે છે. નિકો, પેકી અને ડેરિક મેકરીરી માઇકલ "સેન્ટ માઇકલ" કીની સાથે ભેગા મળીને બેન્ક ઓફ લિબર્ટી લૂંટે છે. નિકો પ્લેબોય એક્સ અને પ્લેબોયના જૂના સાથી ડ્વેન ફોર્જ માટે પણ કામ કરે છે. આ લોકો કામ કેવી રીતે થવું જોઇએ તે અંગે મતભેદ ધરાવતા હોય છે. નિકો ફોર્જ સાથે એમ કહીને દોસ્તી કરે છે કે તેને તેનામાં પોતાની જાત દેખાય છે જ્યારે પ્લેબોય ઘમંડી અને સ્વ-ભ્રમિત રહે છે. ધીમે ધીમે પ્લેબોય અને ફોર્જ વચ્ચેના સંબંધો એટલા ઝેરી બની જાય છે કે બંને નિકોને સામેવાળાને મારવા કહે છે. જે નિકો માટે વાસ્તવિક પસંદગી પુરી પાડે છે. નિકો જો પ્લેબોયની હત્યા કરે તો તેને પૈસા નહીં મળે પરંતુ તેને પ્લેબોયનો લોફ્ટ મળશે. નિકો માને છે કે તે તેના દોસ્તની સાથે રાહીને યોગ્ય પસંદગી કરી છે. જો નિકો ડ્વેનની હત્યા કરે તો તેને પૈસા મળે પરંતુ પ્લેબોય તેને ઠંડા કલેજાવાળી ભાડે લીધેલી બંદૂક ગણાવી તેની ઉપેક્ષા કરતો હતો. પ્લેબોય નિકો સાથેનો કરાર તોડી નાંખે છે.

વાર્તાના અંતે, સરકારી એજન્સી "યુ. એલ. પેપર"ના નામ હેઠળ) કે જેણે ઉંમરલાયક ગુંડા જોન ગ્રાવિલી સાથે ગુપ્ત સમજૂતિમાં મદદ કરવા માટે નિકો પર દબાણ કર્યું હતું તે, બુકારેસ્ટમાં ડાર્કોને શોધી કાઢે છે અને અંતિમ પુરસ્કાર તરીકે તેને લિબર્ટી શહેરમાં લાવે છે. નિકો ડાર્કો સામે ઘર્ષણમાં ઉતરે છે. ડાર્કો ગુનો કર્યાની લાગણીમાં તૂટીને ડ્રગની લત પર ચડી જાય છે. બાદમાં ખેલાડીને ડાર્કોની હત્યા કરવાનો અથવા તો તેને જીવતદાન આપવાનો વિકલ્પ આપવામાં આવે છે. નિકોના ભૂતકાળની માહિતી મેળવ્યા બાદ જીમી પેગોરિનો નિકોને એક બારમાં બોલાવે છે અને તેનું એક અંતિમ કામ કરી આપવાની તેને વિનંતી કરે છે. જીમ નિકોને તેની પાસેથી હેરોઇનનો માલ લેવાની અને તેને ખરીદદાર દિમીત્રી રેસ્કાલોવને વેચવાની વાત કરે છે.[૩૧]

અંતિમ ચરણ

ફેરફાર કરો

ગેમ આ તબક્કે ખેલાડીની પસંદગીને આધારે વાર્તાના બે સંભવિત અંત દર્શાવે છે. બંને અંતમાં નિકો પેગોરિનોને દિમીત્રીને મદદ કરવા બદલ એક દુશ્મન તરીકે જુએ છે અને બંને દુશ્મનો લગભગ એક સમાન જેવી લડાઇમાં મૃત્યુ પામે છે. બંને અંતમાં મુખ્ય તફાવત તે છે કે રમતના અંતે રોમન બેલિક અથવા કેટ મેકરીરી બેમાંથી એકનું મૃત્યુ થાય છે.

જો ખેલાડી રિવેન્જ ની પસંદગી કરે તો, દિમીત્રી જ્યારે તેના હેરોઇનના માલનું સુપરવિઝન કરતો હોય છે ત્યારે નિકો તેના ટેન્કર પર હલ્લો બોલાવી દે છે. ટેન્કરની આડમાં સામસામા ગોળીબાર થાય છે અને નિકો દિમીત્રીની હત્યા કરે છે. ત્યાર બાદ રોમન અને મેલોરીના લગ્ન થાય છે અને દગા બાદ રોષે ભરાયેલો જીમી પેગોરિનો ચર્ચની બહાર ચાલુ ગાડીએ નિકોની પ્રેમિક કેટ મેકરીરીની હત્યા કરે છે. નિકો, રોમન અને લિટલ જેકબ પેગોરિનોના કેટલાક માણસોનો પીછો કરે છે જેઓ તેમને એલ્ડર્ની ખાતે ત્યજી દેવાયેલા એક કેસિનો સુધી દોરી જાય છે. નિકો પેગોરિનોની હત્યા કરવાનો પ્રયાસ કરે છે પરંતુ તે છટકી જાય છે અને હોડી લઇને હેપીનેસ ટાપુ તરફ નાસી જાય છે. નિકો, રોમન અને જેકબ તેનો હેલિકોપ્ટરમાં પીછો કરે છે અને નિકો તેના અમેરિકી સ્વપ્નની વાત રોમન અને જેકબને કરે તે પહેલા પેગોરિનોને મારી નાંખે છે. એન્ડ ક્રેડિટ બાદ રોમન નિકોને ફોન પર જણાવે છે કે તેની પત્ની મેલોરી ગર્ભવતી છે અને આવનાર બાળકને કેટ નામ આપશે.

જો ખેલાડી સોદો કરવાનો વિકલ્પ પસંદ કરે તો, નિકો માલની આપલે માટે ફિલ બેલને ડોક પર મળે છે. દિમીત્રી તેની બાજુનો સોદા તોડી દે છે પરંતુ નિકો અને ફિલ ડ્રગના નાણા મેળવી લે છે. નિકોને પેગોરિનોનો અભિનંદન આપતો ફોન આવે છે. પેગોરિનોએ હવે દિમીત્રી સાથે જોડાણ કરેલું છે. સોદાનો વિરોધ કરી રહેલી કેટ નિકોથી નારાજ છે અને તે રોમન અને મેલોરીના લગ્નમાં જવાનો ઇનકાર કરે છે. આ લગ્ન યોજાય છે અને નિકોની હત્યા કરવા માટે દિમીત્રીએ મોકલેલા હુમલાખોરો અથડામણ દરમિયાન અજાણતા રોમન પર ગોળીબાર કરે છે અને તેની હત્યા કરી દે છે. રોષે ભરાયેલો નિકો લિટલ જેકબ સાથે ભેગા મળીને દિમીત્રી અને પેગોરિનો બંનેની હત્યા કરવા એલ્ડર્નીમાં આવેલા એક ત્યજી દેવાયેલા કેસિનો પર જાય છે. કેસિનોમાં દિમીત્રી, હેલિકોપ્ટર દ્વારા હેપિનેસ ટાપુ પર ભાગે તે પહેલા પેગોરિનોને દગો આપીને તેની હત્યા કરી દે છે. નિકો અને લિટલ જેકબ દિમીત્રીનો પીછો કરે છે અને તેને મારી નાંખે છે. વાર્તાનો અંત હેપિનેસના બાવલાથી નિકોને છૂટા પડતા શોટ સાથે આવે છે. એન્ડ ક્રેડિટ બાદ મેલોરી નિકોને ફોન પર જણાવે છ કે તે રોમનના બાળકની માં બનવાની છે.[૩૧]

સેટિંગ

ફેરફાર કરો
ચિત્ર:Liberty City GTAIV.jpg
GTA IVની લિબર્ટી શહેરની આવૃત્તી અગાઉની ગતા ગેમની તુલનાએ ન્યૂ યોર્ક શહેર પર વધુ આધારિત છે.[૩૨]

ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV લિબર્ટી શહેરની નવી ડિઝાઇનમાં બને છે. લિબર્ટી શહેર ન્યૂ યોર્ક શહેરના ચાર બરોને આધારે ચાર બરો ધરાવે છે. બ્રોકર સમકક્ષ છે બ્રૂકલિનને; ક્વિન છે ડ્યુક્સ ; ધ બ્રોન્ક્સ છેબોહન અને મેનહટ્ટન છે એલગોનક્વિન . શહેરની બાજુમાં સ્વતંત્ર દેશ એલ્ડર્ની આવેલો છે, જેને નોર્થન ન્યૂ જર્સી અને ચેનલ ટાપુને આધારે નામ આપવામાં આવ્યું છે. નિર્માતાઓએ સ્ટેટન ટાપુ જેવા વિસ્તારને એમ માનીને દૂર કર્યો હતો કે આવા વિસ્તારને આધારે રમત રસપ્રદ નહીં બને.[૩૩] રમતમાં બે નાના ટાપુ આવેલા છેઃ ચાર્જ ટાપુ (રોન્ડોલ ટાપુને આધારે) અને કોલોની ટાપુ (રૂઝ્વેલ્ટ ટાપુને આધારે). શરૂઆતમાં શહેરના પૂલોને ત્રાસવાદી હૂમલાના ભયને કારણે બંધ કરી દેવાયા છે અને ખેલાડી જો તેને પાર કરવાનો પ્રયાસ કરે તો પોલીસ તેનો પીછો કરીને તેને મારી નાંખે છે પરંતુ આગળ જતા આડશો દૂર કરવામાં આવે છે અને ખેલાડી બ્રોકર, એલ્ગોનક્વિન અને નોર્થવૂડ હાઇટ્સ પૂલ પાર કરી શકે છે અને બાકીના શહેર વિશે માહિતી લઇ શકે છે. "ફ્રાન્સિસ ઇન્ટરનેશનલ એરપોર્ટ" ન્યૂ યોર્ક શહેરના એરપોર્ટ ખાસ કરીને [[લાગાર્ડીયા અને JFK|લાગાર્ડીયા અને JFK]]ને આધારે તૈયાર કરાયું છે.

પાત્રો

ફેરફાર કરો
ચિત્ર:GTAIV Niko and Dimitri.jpg
નિકો બેલિક દરિયા કિનારે આવેલા મનોરંજન પાર્ક ખાતે દિમિત્રી સાથે

ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV માં જે પાત્રો દેખાય છે તે વૈવિધ્યસભર અને તેઓ જ્યાં રહે છે તે લિબર્ટી શહેરના બરો સાથે સંબંધ ધરાવે છે. તેઓ વિવિધ ગેંગ અને વંશીય સમૂદાય સાથે સંકળાયેલા છે. ખેલાડી [[નિકો બેલિક/0} પર અંકુશ કરી શકે છે, નિકો પૂર્વ યુરોપીય યુદ્ધનો પીઢ સૈનિક છે.|નિકો બેલિક/0} પર અંકુશ કરી શકે છે, નિકો પૂર્વ યુરોપીય યુદ્ધનો પીઢ સૈનિક છે.[૮]]] ડેન હાઉસરના જણાવ્યા મુજબ અગાઉની રમતના એક પણ પાત્ર પાછા નહીં ફરે કારણકે જે પણ પાત્રો આપણને ગમ્યા હતા તેમાંના મોટા ભાગના મૃત્યુ પામ્યા હતા.[૩૩] આ પાત્રોને ઇન ગેમ ગ્રેફિટી બિડીંગ ફેરવેલ તેને વધુ સાબિતી પુરી પાડે છે.[૩૧]

આ શ્રેણીની અગાઉની રમતથી વિપરિત ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV ના વોઇસ એક્ટરમાં કોઇ નોંધપાત્ર કે હાઇ-પ્રોફાઇલ સેલિબ્રિટીનો સમાવેશ નથી કરાયો, તેના સ્થાને માઇકલ હોલિક, જેસન ઝુમવોલ્ટ, ટિમોથી અદામ્સ અને કૂલી રેન્ક્સ જેવા ઓછા જાણીતા કલાકારોને લેવામાં આવ્યા છે. જો કે ઇગ્ગી પોપ, જુલિયટ લેવિસ, કાર્લ લેગરફેલ્ડ, ડીજે પ્રિમીયર, ફેજ વોટલી અને લાઝલો જોન્સ જેવા કેટલાક હાઇ પ્રોફાઇલ ડીજે ગેમની અંદર વિવિધ રેડીયો સ્ટેશનનું સંચાલન કરે છે. સેટરડે નાઇટ લાઇવ ના અભિનેતાઓ બિલ હેડર અને જેસન સુડીકીસ અનુક્રમે ઉદાર અને સંકુચિત રેડીયો ચર્ચામાં દેખાય છે. ફ્રેડ આર્મીસેન કેટલાક મહેમાનોનું લેઝલોના "ઇન્ટિગ્રીટી 2.0" પર યજમાનપદ સંભાળે છે. કેટ વિલિયમ્સ અને રિકી ગેર્વીયાસની પણ તેમની પસંદગી છે અને ઇન-ગેમ કોમેડી ક્લબમાં કોમેડી દર્શાવવામાં આવે છે.[૩૧] જિમ નોર્ટન, પેટ્રિક ઓનિયલ, રિક શેપિરો, અને રોબર્ટ કેલી સહિત અનેક અન્ય હાસ્યકલાકાર, રેડીયો પર સાંભળવા મળે છે અથવા ઇન-ગેમ પાત્ર તરીકે જોવા મળે છે.

ધ્વનિ પટ

ફેરફાર કરો

ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો શ્રેણીની અગાઉની રમતની જેમ, ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV એવા સાઉન્ડ ટ્રેકની સુવિધા ધરાવે છે કે જ્યારે ખેલાડી વાહનમાં હોય ત્યારે તે રેડીયો સ્ટેશન દ્વારા સાંભળી શકે છે. લિબર્ટી શહેરમાં 18 રેડીયો સ્ટેશન આવેલા છે, જેમાંથી ત્રણ ટોક રેડીયો સ્ટેશન છે. અન્ય સ્ટેશનો વિવિધ પ્રકારનું સંગીત પીરસે છે. ગેમમાં ઘણા જાણીતા ટ્રેકનો સમાવેશ કરાયો જેમાં જીનેસિસ, ડેવીડ બોવી, સ્મેશિંગ પમ્પકિંન્સ, ધ સિસ્ટર્સ ઓફ મર્સી, સર્યોગા, બોબ માર્લી, ડોન ઓમર, ધ હૂ, ઇલેક્ટ્રિક નાઇટ ઓર્કેસ્ટ્રા, ક્વિન, બ્લેક સબાથ, ફિલિપ ગ્લાસ, સિમીયન મોબાઇલ ડિસ્કો, નાસ, કેન્યી વેસ્ટ, આર. કેલી, લોઇડ, માઇલ્સ ડેવિસ, લૂઝ એન્ડ્સ, એલ્ટોન જોહન, ઝેડ ઝેડ ટોપ, આ. ઇ. એમ, એમસી લાયટ અને બેરી વ્હાઇટનો સમાવેશ થાય છે. ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV નું થીમ સોંગ (ઓળખ સંગીત) "સોવિયેટ કનેક્શન" માઇકલ હન્ટરએ કમ્પોઝ કરેલું છેGrand Theft Auto: San Andreas .

ગેમ સમાન પ્રકારની સંગીત પ્રણાલીનો ઉપયોગ કરે છે.Grand Theft Auto: San Andreas . આ શ્રેણીની અગાઉની રમતોમાં દરેક રેડીયો સ્ટેશન એક જ લૂપ સાઉન્ડ ફાઇલમાં ચાલતો હતો જે દર વખતે એક જ ગીત, જાહેરાત અને જાહેરખબર એક જ ક્રમમાં વગાડતો હતો. ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV માં રેડીયો સ્ટેશન હોવાથી, પ્રત્યેક સાઉન્ડ ફાઇલને અલગથી રાખવામાં આવી છે અને આડીઅવડી મિક્સ કરવામાં આવી છે જેને કારણે ગીતો વિવિધ ક્રમમાં વાગે છે તેમજ દરેક વખતે જુદા ગીત અને જાહેરાતો વાગે છે. અને પ્લોટ ઇવેન્ટ સ્ટેશન પર જાણ કરવાની હોય છે.[૩૧] કાલ્પનિક લિબર્ટી શહેરનો સંદર્ભ આપવા માટે કેટલાક ગીતોને એડિટ પણ કરવામાં આવ્યા છે.[૩૪]

રોકસ્ટાર ગેમ્સ અને એમેઝોન ડોટ કોમ વચ્ચે સમજૂતિને પગલે ખેલાડીઓ GTA IV ના ઇન-ગેમ મોબાઇલ ફોન મારફતે વાસ્તવિક દુનિયાનું MP3 ખરીદી શકે છે. ખેલાડીઓ નિકોના ફોન પરથી ZIT-555-0100 ડાયલ કરીને તેને પસંદગીનું રેડીયો ગીત માર્ક કરી શકે છે. બાદમાં તેઓ ગીત અને કલાકારનું નામની માહિતી આપતો ટેક્સ્ટ મેસેજ મેળવશે. જો ખેલાડી રોકસ્ટારની 'સોશિયલ ક્લબ' વેબસાઇટ પર નોંધાયેલો હોય તો તેઓ એમેઝોન ડોટ કોમ પ્લેલિસ્ટ સાથે લિન્ક થયેલો વાસ્તવિક ઇમેઇલ પણ મેળવશે જેમાં ખેલાડીએ માર્ક કરેલા તમામ ગીતોની યાદી હશે અને તે ખરીદી માટે ઉપલબ્ધ હશે.[૩૫]

વિકાસ

ફેરફાર કરો
 
ન્યૂ યોર્ક શહેરની દિવાલ પર ગેમની મુરાલ એડ, જુલાઈ 2007

ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો થ્રીની રિલીઝની તરુંત જ બાદમાંGrand Theft Auto: San Andreas ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV પર કામગીરી નવેમ્બર, 2004માં શરૂ થઈ હતી.[૩૩] ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો III ટીમના સભ્યોની મુખ્ય સભ્યોની આગેવાની હેઠળ લગભગ 150 ગેમ ડેવલપરોએ ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV પર કામ કર્યું હતું.[૩૬] આ ગેમમાં રોકસ્ટારના પોતાના રાગે ગેમ એન્જિનનો ઉપયોગ યુફોરિયા ગેમ એનિમેશન એન્જિન સાથે મળીને કરવામાં આવ્યો છે. રાગે ગેમ એન્જિનનો ઉપયોગ અગાઉ રોકસ્ટાર ટેબલ ટેનિસ માં ઉપયોગ થયો હતો.[૩૭] અગાઉ લખાયેલા કે તૈયાર કરાયેલા એનિમેશનને બદલે યુફોરિયા ખેલાડીની ચાલોને નિયંત્રિત કરવા પ્રોસિજરલ (પદ્ધતિસરના) એનિમેશનનો ઉપયોગ કરે છે, જેથી પાત્રની હલનચલન વધુ વાસ્તવિક લાગે છે.[૩૮] યુફોરિયા એન્જિન NPCsને ખેલાડીની વિવિધ ચાલ સામે વધારે વાસ્તવિક રીતે પ્રતિક્રિયા આપવા પણ સમર્થ બનાવે છે. એક પ્રીવ્યૂમાં એક ખેલાડી બારીની બહાર NPC પર ટકોરો મારે છે અને પાત્ર પડી ન જાય તે માટે પોતાને આગળ વધતું અટકાવવા કોર પર ખેંચાઈ જાય છે. આ ગેમમાં પાત્રોના ચહેરા પર મૂંઝવણયુક્ત ભાવો દેખાડવા અને રેકર્ડેડ સ્પીચ સાથે હોઠના ફફડાટનો તાલ મેળવવા ઇમેજ મેટ્રિક્સના મિડલવેરનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે.[૩૯] આ ગેમમાં ફોલિયોની રચના સ્પીડટ્રી મારફતે કરવામાં આવી છે.[૪૦]

ગ્રાન્ડ ઓટો થેફ્ટ IV એ ગ્રાન્ડ ઓટો થેફ્ટની સીરિઝનું વધુ વાસ્તિવક અને વિસ્તૃત સ્ટાઇલ અને ટોન સાથેની રજૂઆત છે.[૩૩] તે ગ્રાન્ડ ઓટો થેફ્ટ સીરિઝના અગાઉના વર્ઝનની સરખામણીમાં હાઈ-ડેફિનેશન ગ્રાફિક્સ અને વિડીઓગેમનું નવી અને વધારે ક્ષમતા ઓફર કરે છે.[૩૬] રોકસ્ટારના સહસંસ્થાપક ડેન હાઉસરે કહ્યું હતું કે "[GTA IV ]ના સર્જન પાછળ અમારો વિચાર ઉચ્ચ ગુણવત્તાયુક્ત વિડીઓગેમનું સર્જન કરવાનો હતો. અમે માત્ર વિડીઓગેમને ગ્રાફિક્સની દ્રષ્ટિએ જ સર્વશ્રેષ્ઠ બનાવવા માગતા નહોતા, પણ ડીઝાઇનના તમામ પાસાંને ઉત્તમ રીતે રજૂ કરવા માગતા હતા.ગ્રાફિક્સમાં તો અમે અમારી શ્રેષ્ઠતા સાબિત કરી દીધી હતી. [...] તમે જાણો છો, કોઈ પણ બાબતને વધુ વાસ્તવિક બનાવવા વધારે સુસંવાદિતતા જાળવવી પડે."[૩૩] આર્ટ ડિરેક્ટર આરોન ગાર્બટે કહ્યું હતું કે "તેમણે ગેમનું કેન્દ્ર ન્યૂયોર્ક રાખવાનો નિર્ણય લીધો તેની પાછળનું એક કારણ એ હતું કે "આપણે સૌ જાણીએ છીએ કે ન્યૂયોર્ક સિટી કટેલું વૈવિધ્યપૂર્ણ, સિનેમેટિક અને વાઇબ્રન્ટ છે. [...] અને અમે જેમ જેમ તેની માહિતી, જીવન અને વિવિધતા વિશે જાણકારી મેળવતા ગયા તેમતેમ આ સિટીને ગેમના કેન્દ્રમાં રાખવાનું બિલકુલ યોગ્ય છે તે બાબત સમજાઈ ગઈ."[૪૧] ડેન હાઉસરે ઉમેર્યું હતું કે અમે હાઈ ડેફિનેશનમાં કાર્ય કરતા હોવાથી અને અમે પુષ્કળ સંશોધનની જરૂર હોવાથી અમારે ક્યાંક આધાર ઊભો કરવાની જરૂર હતી."[૩૬] ડેવલપર્સે માત્ર મનોરંજન માટે ન્યૂયોર્ક સિટીની મોટી મોટી ઇમારતો ઊભી કરવાનું ટાળ્યું હતું. ડેન હાઉસરે કહ્યું હતું કે "અમે હંમેશા તમામ ચીજવસ્તુઓને જીવંત બનાવવાનો અને તેની આસપાસ વાસ્તવિક વાતાવરણ ઊભું કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો, પણ સાથેસાથે એ વાતનું ધ્યાન પણ રાખ્યું હતું કે ગેમની ડીઝાઇનનામાંથી આનંદ અને મનોરંજન મળે."[૩૩] ગ્રાન્ડ થેફટ ઓટો IV નું લિબર્ટી શહેર વધુ વિસ્તૃત છે અને ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો સીરિઝમાં સૌથી મોટું શહેર છે.[૪૨] જોકે તે સેન એન્ડ્રીઆસ કરતાં નાનું હોવા છતાં ઇમારતની ઊંચાઈના સ્તર, તમે પ્રવેશી શકો તેવી બિલ્ડિંગ્સની સંખ્યા અને આ બિલ્ડિંગ્સમાં વિસ્તૃતતાનું સ્તર જેવા વિવિધ પાસાં ધ્યાનમાં રાખો તો લિબર્ટી સિટીમાં તક વધારે છે.[૪૨] લિબર્ટી શહેરનો હેતુ અતાર્કિક કે નકામા સ્થળો ન ઊભા કરવાનો હતો, જે સેન એન્ડ્રીઝમાં વ્યાપાક રણ સ્વરૂપે જોવા મળે છે.[૩૩] વાસ્તાવિક વાતાવરણ ઊભું કરવા એડિનબર્ગ અને સ્કોટલેન્ડમાં કાર્યરક રોકસ્ટાર નોર્થ ટીમે સંશોધન માટે બે વખત ન્યૂયોર્કની મુલાકાત લીધી હતી. એક મુલાકાત પ્રોજેક્ટ શરૂ કરવી વખતે (જે દરેક GTA ગેમની શરૂઆતમાં લેવાય છે) અને બીજી નાની મુલાકાત વધુ વિગતો મેળવવા.[૪૧] ન્યૂયોર્કમાં કાર્યરત પૂર્ણકાલિન સંશોધક ટીમ પડોશી વિસ્તારની લઘુમતી જાતિથી લઈને ટ્રાફિક પેટર્નના વિડીઓ જેવા વિવિધ વિષયો પર માહિતી પૂરી પાડતી હતી.[૩૬]

ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV ની વાર્તા ડેન હાઉસર અને રુપર્ટ હમ્ફ્રીસે લખી હતી.[૩૧] અગાઉની સિનેમેટિક કે સાંસ્કૃતિક અસર ધરાવતી ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો ગેમ્સથી વિપરિત GTA IV માં કોઈ પણ પ્રકારની સિનેમેટિક અસર નહોતી તેવું ડેન હાઉસરે કહ્યું હતું.[૩૩] તેમણે ઉમેર્યુ હતું કે "જો વિડીઓગેમ્સને આગામી તબક્કામાં વિકસાવવી હોય તો અન્ય નકામી બાબતોને પકડી રાખવાની કોઈ જરૂર નહોતી અને અમે તે માટે સાવચેતીપૂર્વક પ્રયાસ કર્યો હતો. હકીકતમાં જે સ્થળ હોય તેનો સંદર્ભ ઊભો કરવો જરૂરી છે."[૩૬] હાઉસરે એમ પણ જણાવ્યું હતું કે, "ગેમના પાત્રોમાં પણ અમે નવીનતા અને તાજગી લાવવા માગતા હતા અને તેની પ્રેરણા કોઈ ફિલ્મી પાત્રમાંથી મળી હોય તે જરૂરી નહોતું. [...] કદાચ અમે અમારી રીતે જ કંઈક નવું કરવા માગતા હતા."[૩૬]

મ્યુઝિક સુપરવાઇઝર ઇવાન પાવ્લોવિચે કહ્યું હતું કે "અમે એવા ગીતો પસંદ કર્યા હતા જે આજના ન્યૂયોર્કનું જીવંત દ્રશ્ય ખડું કરે છે, આજના ન્યૂયોર્કને રજૂ કરે છે, પણ સાથેસાથે અમે તે વાતની પણ ખાતરી રાખી હતી કે સમય જતાં ગ્રાહકો કે ખેલાડીઓને આ ગીતો અને તેમાં થતી રજૂઆત જૂની ન લાગે અને ગેમ ભૂલાઈ જાય."[૪૩] રેકોર્ડિંગ અને પબ્લિશિંગ અધિકારો મેળવવા 2,000 કરતાં વધારે લોકોએ ડેવલપર્સનો સંપર્ક સાધ્યો હતો.[૩૪] એટલું જ નહીં તેમણે બેન્ડના સોંગ "વોક ધ નાઇટ"નું લાઇસન્સ મેળવવા સ્વ. સ્કાટ્ટ બ્રોસના સભ્ય સીન ડીલાનીને શોધવા ખાનગી સંશોધકોની સેવા પણ લીધી હતી."[૪૪] આ સોદા સાથે સંકળાયેલા સૂત્રો પાસેથી પ્રાપ્ત થયેલી વિગતોના આધારે બિલબોર્ડ્સ એ જણાવ્યું હતું કે રોકસ્ટારે દરેક કમ્પોઝિશન માટે 5,000 ડોલર અને પ્રતિ ટ્રેક માસ્ટર રેકર્ડિંગ માટે વધુ 5,000 ડોલરની ચૂકવણી કરી હતી.[૪૫] ડેવલપર્સે શરૂઆતમાં વિચાર્યુ હતું કે જે ખેલાડીઓ રમતની અંદર પ્રવેશે તેમને ઇન-ગેમ રેકર્ડ શોપમાંથી ખરીદી કરવા દેવી અને નિકો માટે MP3 પ્લેયર રાખવું, પણ બંને વિચારોને પડતાં મૂકાયા હતા.[૩૪] ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IVના થીમ સોંગ સોવિયટ કનેક્શન માઇકલ હન્ટરે લખ્યું હતું , જેમણે ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટોઃ સેન એન્ડ્રીસનું થીમ સોંગ પણ બનાવ્યું હતું.[૩૪]રેડિયો ડીજેસ માટે અવાજ આપનાર લોકોમાં ફેશન ડીઝાઇનર કાર્લ લેજરફેલ્ડ, સંગીતકાર ઇગ્ગી પોપ,[૪૬] ફેમિ કુટી,[૪૭] [[જિમી ગેસ્તાપો{/0{3/}} અને રુસ્લાના તથા રિયલ-લાઇફ રેડિયો ટોક શો હોસ્ટ લાઝલો જોન્સ સામેલ હતા.|જિમી ગેસ્તાપો{/0{3/}} અને રુસ્લાના[૪૮] તથા રિયલ-લાઇફ રેડિયો ટોક શો હોસ્ટ લાઝલો જોન્સ સામેલ હતા.[૪૯]]] ગેમના હિપ-હોપ રેડિયો સ્ટેશન ધ બીટ 102.7 માટે વિશિષ્ટ ટ્રેક્સની રચના ડીજે ગ્રીન લેન્ટર્ને કરી હતી.[૪૫] રેકોર્ડ લેબલના માલિક અને રેકર્ડ ઉત્પાદક બોબી કોન્ડર્સ લિબર્ટી શહેર ન્યૂયોર્કના વહીવટી વિભાગોના સંદર્ભ બનાવવાના આશય સાથે ટ્રેક્સનું ફરી-રેકર્ડ કરવા અને ડાન્સહોલના આર્ટિસ્ટો મેળવવા જમૈકાની સફર કરી હતી. બોબી મેસિવ બી સાઉન્ડસીસ્ટમ ઇન-ગેમ રેડિયો સ્ટેશનનું સંચાલન પણ કરે છે.[૪૫]

માઇક્રોસોફ્ટના ઇન્ટરેક્ટિવ એન્ટરટેઇન્મેન્ટ બિઝનેસ ડિવિઝનના તત્કાલિન કોર્પોરેટ વાઇસ પ્રેસિડન્ટ પીટર મૂરેએ ઇથ્રી 2006 ખાતે પોતાની બાંય ચડાવી GTA IV નું કામચલાઉ ટેટ્ટુ પ્રગટ કરી જાહેરાત કરી હતી કે આ ગેમ Xbox 360 પર રમી શકાશે.[૫૦] શરૂઆતમાં રોકસ્ટાર ગેમ્સ 16 ઓક્ટોબર, 2007ના રોજ રીલીઝ થવાની હતી. જોકે વેડબુશ મોર્ગનના વિશ્લેષક માઇકલ પેચરે સૂચવ્યું હતું કે વર્ષ 2008 માટે પોતાના નાણાકીય પરિણામોને પ્રોત્સાહન આપવા અને અત્યંત ઊંચી અપેક્ષા ધરાવતા અન્ય ટાઇટલ હેલો 3 ની રીલીઝ સાથે સ્પર્ધા ટાળવા ટેક-ટૂ કદાચ આ ગેમની રીલીઝ પાછી ઠેલશે.[૫૧] તેના જવાબમાં રોકસ્ટારે કહ્યું હતું કે ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV "ઓક્ટોબરના અંત"માં રીલીઝ થઈ શકે છે. તેના જવાબમાં રોકસ્ટારે કહ્યું હતું કે ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV ઓક્ટોબરના અંતમાં રીલીઝ થઈ શકે છે. બીજી ઓગસ્ટ, 2007ના રોજ ટેક-ટૂએ તેના અગાઉના નિવદેનથી વિપરીત જાહેરાત કરી હતી કે ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV 16 ઓક્ટોબર, 2007ના રોજ ગેમ રીલીઝ નહીં કરી શકે અને તેના નાણાકીય વર્ષ 2008નાના બીજી ત્રિમાસિક સમયગાળા (ફેબ્રુઆરી-એપ્રિલ)માં વિલંબ થશે.[૫૨] પાછળથી રોકાણકારો સાથેની બેઠકમાં ટેક-ટૂના સ્ટ્રોસ ઝેલ્નિકએ આ વિલંબ પાછળ ટેકનિકલ સમસ્યાઓ...સમસ્યાઓ નહીં પરંતુ પડકારોને જવાબદાર ઠેરવ્યાં હતાં.[૫૩] આ બાબતે ખુલાસો થયો હતો કે ગેમના પ્લેસ્ટેશન 3 વર્ઝનમાં ટેકનિકલ ખામીઓ અને Xbox 360 પર સ્ટોરેજની મુશ્કેલી ઊભી થતાં ગેમની રીલીઝમાં વિલંબ થયો હતો.[૫૪] 24 જાન્યુઆરી, 2008ના રોજ ટેક-ટૂએ જાહેરાત કરી હતી કે ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV 29 એપ્રિલ, 2008ના રોજ રીલીઝ થશે. જેમ જેમ રીલીઝની તારીખ નજીક આવતી ગઈ તેમ તેમ રોકસ્ટાર ગેમ્સ અને ટેક-ટૂએ ટેલીવિઝન એડ્સ, ઇન્ટરનેટ વિડીઓ, બિલબોર્ડ્સ, વાઇરલ માર્કેટિંગ અને રીડીઝાઇન વેબસાઇટ જેવા વિવિધ માધ્યમો વડે મોટા પાયે ગેમનું માર્કેટિંગ શરૂ કરી દીધું હતું. આ ગેમની સ્પેશ્યલ એડિશન પણ પ્લેસ્ટેશન 3 અને Xbox 360 માટે રીલીઝ કરવામાં આવી હતી.[૫૫] 18 એપ્રિલ, 2008ના રોજ ટેક-ટૂના શેરધારકોની બેઠકમાં કંપનીના સીઈઓ બેન ફેડરે જાહેરાત કરી હતી કે "GTA IV "સોનાની લગડી" સાબિત થઇ ચૂકી છે. અત્યાર સુધી તે ઉત્પાદન હેઠળ હતી અને હવે તે રિટેલરો તરફ જઇ રહી છે".[૫૬] સંપૂર્ણરીતે જોઈએ તો ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV ના નિર્માણમાં સાડા ત્રણ વર્ષ લાગ્યા હતા અને આ માટે 1000 લોકોની ભરતી કરવામાં આવી હતી. તેની પાછળ અંદાજે 10 કરોડ ડોલરનો ખર્ચ થયો હતો અને અત્યાર સુધી વિકસાવવામાં આવેલી સૌથી મોંઘી ગેમ બની ગઈ છે.[૫૭]

એપિસોડિક કન્ટેન્ટ

ફેરફાર કરો
ચિત્ર:Grand Theft Auto IV Episodes From Liberty City.jpg
ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટોની સંરક્ષણ કળાઃ લિબર્ટી શહેરની પ્રાસંગિક કથાઓ

રોકસ્ટાર ગેમ્સએ GTA IV ના Xbox 360 વર્ઝન માટે એપિસોડિક કન્ટેન્ટ મૂક્યાં છે. ધ લોસ્ટ એન્ડ ડેમ્ડ શીર્ષક ધરાવતો તેનો પહેલો એપિસોડ 17 ફેબ્રુઆરી, 2009ના રોજ Xbox લાઇવ પર રીલીઝ થયો હતો.[૫૮] આ એપિસોડના કેન્દ્રમાં એક નવું પાત્ર જોહની ક્લેબિટ્ઝ છે, જે લિબર્ટી શહેરની બાઇકર ગેંગ ધ લોસ્ટનો સભ્ય છે. આ ગેંગને કેટલાંક GTA IV અભિયાનોમાં રજૂ કરવામાં આવી છે. રોકસ્ટાર ગેમ્સના ક્રીએટિવ ડેવલપમેન્ટના ઉપપ્રમુખ ડેન હાઉઝરનો દાવો છે કે આ એપિસોડ "લિબર્ટી શહેરની એક અલગ બાજુ રજૂ કરે છે."[૭] રોકસ્ટાર ગેમ્સ માટે પ્રોડક્ટ ડેવલપમેન્ટના ઉપપ્રમુખ જેરોનિમો બરેરા કહે છે કે આ જુદાં જુદાં હપ્તાં પ્રયોગો છે, કારણ કે Xbox 360 પર ઓનલાઇન કન્ટેન્ટ મેળવી શકે તેવા પૂરતાં યુઝર્સ (વપરાશકર્તા) હોવાની તેમને ખાતરી નથી.[૫૯] ટેક-ટૂ ઇન્ટરેક્ટિવના ચીફ ફાઇનાન્સિયલ ઓફિસર લેઇની ગોલ્ડસ્ટેઇને ખુલાસો કર્યો હતો કે માઇક્રોસોફ્ટએ પહેલાં બે હપ્તામાં કુલ પાંચ કરોડ ડોલર ચૂકવ્યાં હતાં.[૬૦].

આ કન્ટેન્ટની પહેલી જાહેરાત નવ મે, 2009ના રોજ માઇક્રોસોફ્ટની 2006 E3 પત્રકાર પરિષદમાં થઈ હતી.[૬૧] માઇક્રોસોફ્ટના ઇન્ટરેક્ટિવ એન્ટરટેઇન્મેન્ટ બિઝનેસ વિભાગના તત્કાલિન વડા પીટર મૂરેએ ડાઉનલોડ કન્ટેન્ટને "એપિક એપિસોડ પેક્સ" તરીકે વર્ણવી હતી, નહીં કે વધારાની કાર કે પાત્ર. આ પરિષદ દરમિયાન અખબારી વિજ્ઞપ્તિમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે પેક્સથી ગેમમાં કલાકોની નવી સંપૂર્ણ રમત ઉમેરાઈ છે.[૬૨]

બીજા એપિસોડ ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટોઃ ધ બલાડ ઓફ ગે ટોની 29 ઓક્ટોબર, 2009ના રોજ રીલીઝ થયો હતો.[૬૩] આ એપિસોડ લુઇસ લોપેઝ, નાઇટક્લબના માલિક ટોની પ્રિન્સ ઉર્ફે ગે ટોની અને એક અપ્રામાણિક ઠગ પર કેન્દ્રીત હતો. લુઇસ નાઇટક્લબના માલિક ટોનીનો મદદનીશ છે. તેમાં તેના મિત્રો અને પરિવાર વચ્ચે સંઘર્ષની વાત કેન્દ્રસ્થાને છે.[૬૪] બંને એપિસોડ અલગ-અલગ ગેમ સ્વરૂપે નામે રીલીઝ થયા હતાGrand Theft Auto: Episodes From Liberty City જે રમવા માટે મૂળ ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV મીડિયાની જરૂર નથી.[૬૪]

સુધારો-વધારો

ફેરફાર કરો

ગેમ રીલીઝ થતાં કોટકુએ નોંધ્યું હતું કે આ ગેમ શરૂઆતના કટસીન દરમિયાન ફ્રીઝ (ચોંટી) જાય છે અને પછી રમી શકાતી નથી તેવી ફરિયાદ કેટલાંક પ્લેસ્ટેશન ૩ અને Xbox 360ના માલિકોએ કરી હતી.[૬૫] કોટકુ પર એવી બાબત પણ નોંધાઈ હતી કે મોટા ભાગના પ્લેસ્ટેશન ૩ યુઝર્સ માટે રીલીઝના દિવસે ઓનલાઇન મલ્ટિપ્લેયર લગભગ નિષ્ક્રિય થઈ ગયા હતા.[૬૬] સાતમી મે, 2008ના રોજ રોકસ્ટારે મલ્ટિપ્લેયરનો અનુભવ સુધારવા ગેમનું પ્લેસ્ટેશન ૩ વર્ઝન માટે એક પેચ રીલીઝ કર્યો હતો. રોકસ્ટારના જણાવ્યા મુજબ, આ અપડેટથી ગેમસ્પાઇનું સર્વર ઓવરલોડ થતું નથી અને એટલે ગેમ લોક અપ થવાની અને વારંવાર અટકી જવાની સમસ્યાગ્રસ્ત સર્વર્સની મુશ્કેલીઓમાં ઘટાડો થાય છે.[૬૭][૬૮] ઉપરાંત મલ્ટિપ્લેયર ફિક્સીસ 23 જૂન, 2008થી ઉપલબ્ધ થયા હતા. [૬૯][૭૦]

27 ઓક્ટોબર, 2008ના રોજ રોકસ્ટારે પ્લેસ્ટેશન 3 વર્ઝનમાં ટ્રોફી સપોર્ટ ઉમેરવા અપડેટ રીલીઝ કરી હતી.[૭૧] Xbox 360 પર મળેલી સિદ્ધિઓની જેમ કેટલાંક ચોક્કસ લક્ષ્યાંક પૂર્ણ કરી ટ્રોફીસનો કોયડો ઉકેલાઈ જશે.

ગેમના પ્લેસ્ટેશન 3 વર્ઝન માટે 15 નવેમ્બર, 2008ના રોજ અન્ય એક પેચ (1.04) રીલીઝ કરવામાં આવ્યો હતો.

ગેમના માઇક્રોસોફ્ટ વિન્ડોઝ વર્ઝન માટે 12 ડીસેમ્બર, 2008ના રોજ એક પેચ (1.0.1.0) રીલીઝ કરાયો હતો. આ પેચથી ડાઇરેક્ટઇનપુટ સપોર્ટ ઉમેરાયો હતો, નોન-માઇક્રોસોફ્ટ કન્ટ્રોલર્સ ઉપયોગ કરવા સક્ષમ બન્યાં હતાં.[૭૨]

ગેમના માઇક્રોસોફ્ટ વિન્ડોઝ વર્ઝન માટે 24 જાન્યુઆરી, 2009ના રોજ અન્ય એક પેચ (1.0.2.0) રીલીઝ કરવામાં આવ્યો હતો. તેણે અનેક કામગીરી અને ગ્રાફિકલ મુશ્કેલીઓ ઉકેલી હતી. સાથેસાથે પહેલા પેચ દ્વારા ઊભી થયેલી મુશ્કેલી પણ દૂર કરી હતી.[૭૩]

20 ફેબ્રુઆરી, 2009ના રોજ ગેમની યુરોપીયન અને ઓસ્ટ્રેલિયન એડિશન માટે એક પેચ રીલીઝ થયો હતો, જેના વડે ધ લોસ્ટ એન્ડ ડેમ્ડ ની અગાઉની અપડેટ દ્વાર ઊભી થયેલી ખામીઓ દૂર થઈ હતી, જે ગેમના યુરોપીયન અને ઓસ્ટ્રેલિયન એડિશન માટે સેન્સરશિપના વિરૂદ્ધ નિયમો ધરાવતી હતી.[૭૪]

ગેમના માઇક્રોસોફ્ટ વિન્ડોઝ વર્ઝન માટે 21 માર્ચ, 2009ના રોજ ત્રીજો પેચ (1.0.3.0) રીલીઝ થયો હતો.[૭૫] તે અત્યંત જીપીયુ પાવરનો વપરાશ કરતી ખેલાડીના કારની હેડલાઇટ જેવી ઘણી મુખ્ય ગ્રાફિક્લ સમસ્યા દૂર કરી હતી.

ગેમના માઇક્રોસોફ્ટ વિન્ડોઝ વર્ઝન માટે 19 જૂન, 2009ના રોજ ચોથો પેચ (1.0.4.0) રીલીઝ કરવામાં આવ્યો હતો. રોકસ્ટાર ટોરોન્ટોએ તેને મેઇન્ટેનન્સ એપડેટ નામ આપ્યું હતું અને જણાવ્યું હતું કે આ ભવિષ્યના પેચ માટેની તૈયાર છે.[૭૬] રોકસ્ટારે કહ્યું હતું કે આ પેચથી આગામી ગોલ્ડ માસ્ટરના નિર્માણને આગળ વધારવા ગેમની તમામ કોપીને યોગ્ય રીતે ગોઠવાશે.

ગેમના Xbox 360 વર્ઝન માટે ચોથી સપ્ટેમ્બર, 2009ના રોજ અન્ય એક પેચ રીલીઝ થયો હતો. તેની પાછળનો હેતુ Xbox લાઇવ મલ્ટિપ્લેયરને પૂરેપૂરી ક્ષમતા સાથે ઉપયોગ કરવા માટે સજ્જ કરવાનો હતો.[૭૭]

ગેમના માઇક્રોસોફ્ટ વિન્ડોઝ વર્ઝન માટે 10 નવેમ્બર, 2009ના રોજ પાંચમો પેચ (1.0.0.4) રીલીઝ થયો હતો. તેમાં કેટલીક નાની બગ્સ (એરર)નો નિકાલ કરવામાં આવ્યો હતો, કીબોર્ડ મેપિંગ સુધારવામાં આવ્યું હતું અને કેટલાંક છેતરામણા પ્રતિરોધક ઉમેરવામાં આવ્યાં હતાં.[૭૮]

સામુદાયિક સુવિધાઓ

ફેરફાર કરો

રોકસ્ટાર ગેમ્સ સોશિયલ ક્લબ એક વેબસાઇટ છે, જે રજિસ્ટર્ડ યુઝર્સ (નોંધાયેલા વપરાશકર્તા)ની રમતના આંકડા અને સ્કોર દર્શાવે છે અને વિવિધ સ્પર્ધાઓ યોજે છે તથા ગેમની અંદર ખેલાડીની પ્રવૃત્તિને આધારે વિવિધ એવોર્ડ એનાયત કરે છે.[૭૯] ધ સોસિયલ ક્લબ વેબ સાઇટ સંગ્રહિત ૨૦૧૪-૦૨-૧૪ ના રોજ વેબેક મશિનની જાહેરાત 27 માર્ચ, 2008ના રોજ થઈ હતી અને 17 એપ્રિલ, 2008ના રોજ લોંચ થઈ હતી. સોશ્યલ ક્લબના મુખ્ય ફિચર્સ પણ રમતના દિવસે 29 એપ્રિલ 2008ના રોજ જ જાહેર કરાયા હતા. સોશ્યલ ક્લબ રોકસ્ટારની નવી મિડનાઇટ ક્લબ ગેમ માટે ઓનલાઇન ફીચર્સ પણ પૂરા પરા પાડશે.Midnight Club: Los Angeles . તે વૈવિધ્યપૂર્ણ પાર્ટ્સ ધરાવે છે. શરૂઆતમાં તેમાં LCPD પોલીસ બ્લોટ્ટર, ધ સ્ટોરી ગેંગ, ધ 100% ક્લબ, ધ હોલ ઓફ ફેમ, ધ લિબર્ટી શહેર મેરેથોન અને ધ ઝિટ સામેલ છે.

પ્લેસ્ટેશન વર્લ્ડ મેગેઝિનમાં આપેલી મુલાકાતમાં રોકસ્ટારે જણાવ્યું હતું કે તેઓ પ્લેસ્ટેશન નેટવર્ક માટે કમ્યુનિટી આધારિત સેવા સોનીની પ્લેસ્ટેશન હોમને મોટા પાયે સમર્થન આપશે. રોકસ્ટારે એવું પણ જણાવ્યું હતું કે તેમના પ્લેસ્ટેશન હોમ એપાર્ટમેન્ટના મુલાકાતીઓને તેમના અવતાર માટે વસ્ત્રો અને ચીજવસ્તુઓ તથા તેમના પોતાના પ્લેસ્ટેશન હોમ એપાર્ટમેન્ટ માટે સુંદર ચીજવસ્તુઓ જેવી ભેટો પણ મળશે.[૮૦]

વિન્ડોઝ વર્ઝન

ફેરફાર કરો
ચિત્ર:Replay editor.jpg
GTA IVના વિન્ડોવ્સ વર્ઝનમાં રિપ્લે એડિટરનો સમાવેશ થાય છે.આ ચિત્ર ક્લિપ્સ ઇન્ટરફેસ દર્શાવે છે જેનો ગેમ ફૂટેજ ઝડપવા ઉપયોગ થાય છે.

ઢાંચો:VG Requirements

છ ઓગસ્ટ, 2008ના રોજ રોકસ્ટારે જાહેરાત કરી હતી કે રોકસ્ટાર નોર્થ અને રોકસ્ટાર ટોરોન્ટો દ્વારા માઇક્રોસોફ્ટ વિન્ડોઝનું વર્ઝન વિકસાવવામાં આવી રહ્યું છે.[૮૧][૫] આ ગેમ ઉત્તર અમેરિકામાં 18 નવેમ્બર, 2008 અને યુરોપમાં 21 નવેમ્બર, 2008ના રોજ રીલીઝ થવાની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી, પણ પાછળથી તેને અનુક્રમે બીજી અને ત્રીજી ડીસેમ્બર, 2008ના રોજ પાછી ઠેલવામાં આવી હતી.[૩][૪][૫]

તેમાં વિવિધ સુધારા ઉમેરવામાં આવ્યાં હતાં,[૫] જેમ કે ટ્રાફિક ડેન્સિટી કન્ટ્રોલ (ગીચ ટ્રાફિકનું નિયંત્રણ), ડ્રો ડિસ્ટન્સ કોન્ફિગરેશન્સ અને એક રીપ્લે એડિટર.[૮૨][૮૩][૮૪][૮૫] રીપ્લે એડિટર સુવિધાથી ખેલાડીઓ ગેમ ક્લિપ્સ, વિડીઓસને રેકર્ડ અને એડિટ કરી શકે છે અને પછી રોકસ્ટારની સોશ્યલ ક્લબ વેબસાઇટ પર તેને અપલોડ કરી શકે છે.[૮૫] તે ઓનલાઇન રમત માટે ગેમ્સ ફોર વિન્ડોઝ - લાઇવનો ઉપયોગ કરે છે અને મલ્ટિપ્લેયરમાં 32 ખેલાડીઓને સપોર્ટ કરે છે.[૨૭][૮૬] સેક્યુરોમ સંરક્ષણ સુવિધાનો ઉપયોગ થાય છે અને આ ગેમ રમવા એક વખત ઓનલાઇન એક્ટિવેશન જરૂરી છે.[૮૭]

અગાઉના કન્સોલ વર્ઝનની સરખામણીમાં ગેમના વિન્ડોઝ વર્ઝનમાં ગ્રાફિક્સમાં સુધારા કરવામાં આવ્યાં હતાં અને તે બદલ તેની પ્રશંસા પણ થઈ હતી, પણ બીજી તરફ ATi રાડીઓન ગ્રાફિક્સ એડેપ્ટર્સની અક્ષમતા,[૮૮] SLIની ગેરહાજરી, AA સપોર્ટની ઊણપ, ટેક્સ્ચર રેન્ડરિંગ બગ, DRM ઇશ્યૂ અને વિન્ડોઝ XP સર્વિસ પેક 3/વિન્ડોઝ વિસ્ટા સર્વિસ પેક 1ની જરૂરિયાત જેવી અન્ય મુશ્કેલીઓને કારણે અનેક ગ્રાહકો ગેમ રમી ન શકતા હોવાના અહેવાલો પણ મળ્યાં હતાં. આ ગેમ ઇન્સ્ટોલ થઈ શકી નહોતી એવી અનેક ફરિયાદો ઊઠી હતી, કારણ કે ગ્રાહકો કે ખેલાડીઓ તેમના કમ્પ્યુટર પર વિસ્ટા એસપી 1 ઇન્સ્ટોલ કરાવી શકે તેમ નહોતા. ઉપરાંત અનેક બગ્સ અને ખામીઓ જોવા મળી હોવાના અહેવાલો પ્રાપ્ત થયાં હતાં. બિટ-ટેકએ તો આ ગેમના પીસી વર્ઝનને વર્ષ 2008ની ‘ચોથી સૌથી નિરાશાજનક ગેમ’ નામ આપ્યું હતું. ગેમના અગાઉના ઓસ્ટ્રેલિયન વર્ઝનની જેમ GTA IVનું ઓસ્ટ્રેલિયન વર્ઝનમાં કોઈ પણ પ્રકારની કાપકાપૂ કરવામાં આવી નહોતી.

આવકાર

ફેરફાર કરો

મહત્ત્વપૂર્ણ આવકાર

ફેરફાર કરો

ઢાંચો:VG Reviews

ગ્રાન્ટ થેફ્ટ ઓટો IV ને વિડીઓ ગેમ સમીક્ષકોનો સાર્વત્રિક આવકાર અને પ્રશંસા મળી છે. તે મોબી ગેમ્સના મત મુજબ સૌથી વધુ રેટિંગ મેળવેલી ગેમ્સમાંની એક છે અને અને ટોપ ટેન રીવ્યૂના મત મજુબ તે સૌથી વધુ રેટિંગ ધરાવતી ગેમ છે. મેટાક્રિટિક અને ગેમરેન્કિંગ્સ, બંનેના જણાવ્યા મુજબ PS3 વર્ઝન બીજા નંબરનું સૌથી વધારે રેટિંગ મેળવનાર ગેમ છે. તેની આંતરરાષ્ટ્રીય રીલીઝ પહેલાં મોટા ભાગના પ્રકાશકોને આ ગેમની નકલ મોકલાઇ ન હતી. તેના બદલે સમીક્ષકો રોકસ્ટારના સંકુલો કે પહેલેથી બૂક કરાવેલા હોટેલના ઓરડાઓમાં આ ગેમ રમવી પડી હતી.[૮૯]

ઓફિસિયલ એક્સબોક્સ મેગેઝિન (યુકે)ના મે, 2008ના અંકમાં ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV ની પહેલી સમીક્ષા પ્રસિદ્ધ થઈ હતી, જેમાં ગેમને સૌથી વધુ 10માંથી 10 સ્કોર આપવામાં આવ્યાં હતાં. તેમાં એવું પણ જણાવવામાં આવ્યું હતું કે, "આ ગેમ આશ્ચર્યજનક વાસ્તવિક દુનિયા, આકર્ષક એક્શન સેટ પીસ, વાસ્તવિક રીતે આગળ વધતી સ્ટોરીલાઇન અને તેનું સુલેખન, વિશાળ મનોરંજક મલ્ટિપ્લેયર ધરાવે છે અને દરેક બાબતે તે વિશાળ છે."[૯૦] પ્લેસ્ટેશન ઓફિશ્યિલ મેગેઝિન (યુકે) એ પણ તેના મે, 2008ના ઇશ્યૂમાં આ ગેમને 10માંથી 10 સ્કોર આપ્યો હતો અને તેને માસ્ટરપીસ ગણાવી હતી.[૪૯] એક્સબોક્સ વર્લ્ડ 360 એ આ ગેમને 98 ટકા રેટિંગ આપ્યું હતું, જે કોઈ પણ ગેમને આપેલું સૌથી ઊંચું રેટિંગ હતું. તેણે નોંધ્યું હતું કે "આપણે જે અપેક્ષા રાખીએ છીએ અને તેમ છતાં કોઈક રીતે તે અશક્ય વધારે છે તેવું બધું આ ગેમ ધરાવે છે."[૯૧] ગેમસ્પોટ એ તેને 10માંથી 10 સ્કોર આપ્યો હતો,[૯૨][૯૩] જે વર્ષ 2001 પછી પહેલી વખત કોઈ ગેમને મળ્યાં હતાં. આ સમીક્ષામાં ગેમને "ઓનલાઇન મલ્ટિપ્લેયરના વિપુલ ફીચર્સ" સાથેની "રમવા માટે ફરજ પાડે તેવી" ગેમ ગણાવી હતી અને જણાવ્યું હતું કે GTA IV "નિઃશંકપણે ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો શ્રેણીની શ્રેષ્ઠ ગેમ છે."[૯૨]

આઇજીએન ની હિલેરી ગોલ્ટસ્ટેઇને આ ગેમને 10/10 સ્કોર આપ્યો હતો. આ ગેમએ દરેક કેટેગરીઃપ્રેઝન્ટેશન, સાઉન્ડ, ગ્રાફિક્સ, ગેમપ્લે અને અપીલમાં 10/10 સ્કોર મેળવ્યો હતો. પબ્લિકેશનના ઇતિહાસમાં આ પહેલી ગેમ છે જેણે તમામ સ્તરે સીધો જ 10નો સ્કોર મેળવ્યો હતો. ગોલ્ડસ્ટેઇનએ આ ગેમને "ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો III ની હરણફાળ" ગણાવી હતી અને કહ્યું હતું કે "તેણે ઓપન-વર્લ્ડ ગેમ્સ માટે નવા માપદંડો પ્રસ્થાપિત કર્યા છે", જેમાં "એક પણ પાસું નબળું નથી". તેની એકમાત્ર ગંભીર ટીકા કવર સીસ્ટમની ક્યારેક ખામીને લઇને હતી, પણ સમીક્ષા આ વાક્ય સાથે પૂર્ણ થઈ હતી કે "આપણે ગેમ્સને અવારનવાર 10નો સ્કોર આપતાં નથી, જે આ સ્કોરને લાયક હોય છે."

બ્રિટિશ અખબાર ડેઇલી સ્ટાર એ હકારાત્મક સમીક્ષા આપી હતી અને પ્રશંસા કરતાં લખ્યું હતું કે "આ ધૈર્યની સ્પષ્ટ વ્યાખ્યા કરતું ટાઇટલ છે, ઘણા વર્ષોમાં એક એવું ટાઇટલ છે જેને લોકો પોતાના સમયના અગ્રેસર ટાઇટલ તરીકે યાદ રાખશે."[૯૪] ધ ન્યૂયોર્ક ટાઇમ્સે તેની તરફેણ કરતી સમીક્ષા લખી હતી અને સાથેસાથે તેના એક પ્રશંસક તરીકે "હિંસક, બુદ્ધિશાળી, અપવિત્ર, પસંદ પડી જાય તેવું, પીડાદાયક, અપ્રામાણિક, વધારે પડતું બનાવટી અને સાંસ્કૃતિક ઉપહાસનું સંપૂર્ણપણે અનિવાર્ય કાર્ય ગણાવ્યું હતું."[૪૬] ફિલ્મ મેગેઝિન એમ્પાયર એ તેના ગેમ સમીક્ષા વિભાગમાં આ ગેમને સંપૂર્ણ 5/5 ગુણ આપ્યા હતા અને તેને "પૂર્ણતાની નિકટ" ગણાવી હતી.[૯૫]

GTA IV ને સર્વત્ર પ્રશંસા અને આવકાર મળ્યો હોવા છતાં કેટલીક બાબતે તેની ટીકા પણ થઈ હતી, ખાસ કરીને તેના વિન્ડોઝ પોર્ટને લઈને.[૯૬] આ ગેમ વિશેની સમીક્ષામાં અર્સ ટેકનિકા જણાવે છે કે, ગેમ ‘‘... સંપૂર્ણ નથી. તે નિર્વિવાદ પ્રશંસાને હકદાર નથી. અનેક રીતે સેન એન્ડ્રીસ માંથી શ્રેણીની પીછેહટ આશ્ચર્યજનક છેઃ તેમાં ઓછા વાહનો, શસ્ત્રો અને અભિયાન છે, પાત્રોની જરૂરિયાત પર ઓછું કેન્દ્રિત છે અને એટલું જ નહીં શહેરનું કદ પણ નાનું છે.’’[૯૭] ગેમસ્પોટે નોંધ્યું હતું કે મૈત્રીપૂર્ણ AI સાથે અવારનવાર સમસ્યાઓ જણાય છે અને પોલીસને ટાળવી "વધુ પડતું સરળ" હોય તેવું જણાય છે.[૯૨] ગેમની કવર સિસ્ટમ સામે કેટલીક નાની ફરિયાદો થઈ હતી, જેમાં સમીક્ષકોએ નોંધ્યું હતું કે બોક્સની અંદરનું વાતાવરણ અચાનક અને ભૂલ કરાવે તેવું છે અને કવર પોઇન્ટ્સની ચીકાશ એક મુદ્દો છે.[૯૦][૯૮] તેમાં અવારનવાર ધ્યાન ખેંચતા પોપ-ઇનની હાજરીની પણ ટીકા થઈ હતી.[૯૦][૯૯][૯૮]

રોકસ્ટારની ગ્રાન્ટ થેફ્ટ ઓટો કમ્યુનિટીસ, ગેમસ્પોટ અને અન્ય વેબાસાઇટે જબરદસ્ત ટીકા કરી હતી, કારણ કે તેના માટે અસામાન્ય રીતે હાઈ સિસ્ટમની જરૂરિયાત હતી અને સાથેસાથે તેની કામગીરી નબળી હતી. એટલું જ નહીં ભલામણ કરેલી સીસ્ટમ્સ કરતાં આ સીસ્ટમની જરૂરિયાત ઘણી વધારે હતી. આ ગેમ રોકસ્ટાર સોશ્યિલ ક્લબ, સેક્યુરોમ અને ગેમ્સ ફોર વિન્ડોઝ લાઇવ જેવી બાબતો પર આધારિત હોવાના લીધે પણ તેની ટીકા થઈ હતી. તેમાં નોંધવામાં આવ્યું છે કે જ્યાં સુધી વિન્ડોઝ લાઇવ પણ ઇન્સ્ટોલ કરવામાં ન આવે ત્યાં સુધી એક ખેલાડીની રમત સેવ થઇ શકતો નથી. 13 ડિસેમ્બર 2008ના રોજ GTA IV નો પે મિશ્ર પ્રતિભાવ સાથે રિલીઝ થયો હતો.

વ્યાપારી સફળતા

ફેરફાર કરો

આ ગેમ લોંચ થાય તે અગાઉ જ હકારાત્મક સમીક્ષાઓને વચ્ચે ટેક-ટૂ ઇન્ટરેક્ટિવના શેરનો ભાવ3.4 ટકા વધ્યો હતો.[૧૦૦] રોઇટર્સના સ્કોટ્ટ હિલિસે કહ્યું હતું કે આ ગેમના પહેલા અઠવાડિયાનું વેચાણ 40 કરોડ ડોલરને આંબી જાય તેવી અપેક્ષા છે.[૧૦૦] કેટલાંક વિશ્લેષકોએ સૂચવ્યું હતું કે GTA IV ની સફળતા બોક્સ ઓફિસ પર બીજી મે, 2008ના રોજ આયર્ન મેનની રિલીઝને નિરાશ કરી શકે છે અને એક દાખલો બેસાડી શકે છે, જેમાં મૂવી સ્ટુડિયોસ તેમની ફિલ્મો સાથે વિડીઓ ગેમની રીલીઝની તારીખો ન ટકરાય તેનું ધ્યાન રાખવાની શરૂઆત કરશે.[૧૦૧] 'ધ ન્યૂયોર્ક ટાઇમ્સના મેટ્ટ રિચટેલે કહ્યું હતું કે આ ગેમની રીલીઝ કાયમ માટે સૌથી મોટા વિડીઓ ગેમ લોંચિંગમાંનું એક છે અને પહેલા બે અઠવાડિયામાં તેની 50 લાખ કોપીનું વેચાણ થવાની અપેક્ષા છે.[૧૦૨]વિશ્લેષક માઇકલ પેચ્ટરે ધારણા બાંધી હતી કે વર્ષ 2008ના અંત સુધીમાં આ ગેમનું વેચાણ 1.1 કરોડથી 1.3 કરોડ થશે. તેમણે એવી અપેક્ષા પણ રાખી હતી કે વર્ષ 2008 માટે અમેરિકા અને યુરોપીયન સોફ્ટવેરના વેચાણનો 3.2 ટકા હિસ્સો ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IVનો હશે તથા લાઇફટાઇમ વેચાણ 1.6 કરોડથી 1.9 કરોડને આંબી જશે.[૧૦૩] વિશ્લેષક ઇવાન વિલ્સનની ધારણા હતી કે ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IVનું પહેલાં જ અઠવાડિયાનું વેચાણ 55 કરોડ ડોલર રહેશે.[૧૦૩]

રીલીઝ સાથે ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV એ મનોરંજન ઉદ્યોગના વેચાણ સંબંધિત બે વિક્રમો પર પોતાનો દાવો પ્રસ્થાપિત કર્યો હતો-કોઈ પણ વિડીઓ ગેમ માટે એક જ દિવસમાં અને સાત દિવસમાં સૌથી વધુ વેચાણ ધરાવવાનો.[૧૦૪] પહેલાં જ દિવસે આ ગેમની 36 લાખ કરતાં વધારે કોપીનું વેચાણ થયું હતું જ્યારે પ્રથમ અઠવાડિયામાં 60 લાખ કોપીનું વેચાણ થયું હતું.[૧૦૫][૧૦૬] બ્રિટનમાં આ ગેમ રીલીઝ થયાના પહેલા દિવસે 6,31,000 કોપીનું વેચાણ થયું હતું અને એક જ દેશ કે પ્રદેશમાં 24 કલાકની અંદર સૌથી વધુ ઝડપે વેચાણ ધરાવતી ગેમ બની ગઈ હતી તેવું ચાર્ટ-ટ્રેકે જણાવ્યું હતું.[૧૦૭] બ્રિટનમાં અગાઉ આ વિક્રમGrand Theft Auto: San Andreas 24 કલાકની અંદર 5,01,000 કોપીનો હતો.[૧૦૮][૧૦૭][૧૦૯] અમેરિકામાં રીલીઝ થયાના પહેલાં પાંચ દિવસ દરમિયાન Xbox 360 પર આ ટાઇટલની 18.5 લાખ એકમનું વેચાણ થયું હતું અને પ્લેસ્ટેશન 3 પર 10 લાખ એકમનું તેવું એનપીડી ગ્રૂપ જણાવે છે.[૧૧૦] ચાર્ટ-ટ્રેકના જણાવ્યા મુજબ, બ્રિટનમાં Xbox 360 વર્ઝનની 5,14,000 કોપી અને પ્લેસ્ટેશન-3 વર્ઝનની 4,13,000 કોપીનું વેચાણ થયું હતું.[૧૦૮][૧૧૧] અમેરિકામાં વર્ષ 2008માં સૌથી વધુ વેચાણ પામેલી વિડીઓ ગેમ્સમાં ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV ના Xbox 360 અને પ્લેસ્ટેશન 3 વર્ઝનનું સ્થાન અનુક્રમે પાંચમું અને આઠમું હતું. Xbox 360 વર્ઝન 32.9 લાખથી વધારેનું વેચાણ થયું હતું જ્યારે પ્લેસ્ટેશન-3 વર્ઝનનું 18.9 લાખ કરતાં વધારે વેચાણ થયું હતું. આ રીતે આ પ્રદેશમાં વર્ષ 2008માં કુલ 51.8 લાખ કોપીનું વેચાણ થયું હતું.[૧૧૨] ગેમસ્ટોપ અને ઇબી ગેમ્સે જણાવ્યું હતું કે આ ગેમ રીલીઝ થઈ પછી પહેલા અઠવાડિયાથી જ વેચાણમાં અગ્રેસર છે. પ્યુર્ટો રીકોમાં તેના વિવિધ સ્ટોરમાં રીલીઝ પૂર્વે જ રીઝર્વેશન થયું હતું.[૧૧૩] ગેમસ્ટોપના જણાવ્યા મુજબ, પહેલાં અઠવાડિયામાં ગેમનું Xbox 360 વર્ઝન પ્લેસ્ટેશન 3 વર્ઝન કરતાં વધારે વેચાયું હતું, જેનો રેશિયો બે જેમ એક હતો.[૧૧૪]

13 મે, 2008ના રોજ ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV એ "24 કલાકમાં સૌથી વધુ કમાણી કરનાર વિડીઓ ગેમ" અને "24 કલાકમાં સૌથી વધુ આવક મેળવનાર મનોરંજન ઉત્પાદન" માટે ગિનેસ વર્લ્ડ રેકોર્ડનો વિક્રમ તોડી દીધો હતો. પહેલા દિવસે તેની 36 લાખ કોપીનું વેચાણ થયું હતું, જે આવકમાં 31 કરોડ ડોલર જેટલી છે. પહેલા દિવસના વેચાણની દ્રષ્ટિએ પણ તેણે "24 કલાકમાં સૌથી વધુ ઝડપે વેચાતી વિડીઓ ગેમ"નો વિક્રમ સર્જી દીધો હતો, જે અગાઉ હેલો 3 નો હતો, જેણે પહેલા દિવસે 17 કરોડ ડોલરની કમાણી કરી હતી.[૧૧૫] જોકે તેનો વિક્મ નવેમ્બર, 2009માં તોડાયો હતો.Call of Duty: Modern Warfare 2

ટેક-ટૂ ઇન્ટરેક્ટિવના જણાવ્યા મુજબ, 31 મે, 2008 સુધી રીટેલર્સને આ ટાઇટલની 1.1 કરોડ નકલોનું વેચાણ થયું હતું અને 85 લાખ નકલોનું ગ્રાહકોને વેચાણ થયું હતું.[૧૧૬] એનપીડી ગ્રૂપ અને જીએફકે ચાર્ટ-ટ્રેકના જણાવ્યા મુજબ, પહેલી ઓગસ્ટ, 2008 સુધીમાં આ ટાઇટલના 62.93 લાખ યુનિટ્સનું વેચાણ થયું હતું, જેમાંથી અમેરિકામાં 47.11 લાખ અને બ્રિટનમાં 15.82 લાખ નકલો યુનિટ વેચાયા હતા.[૧૧૭] ટેક-ટૂ ઇન્ટરેક્ટિવના જણાવ્યા મુજબ, 16 ઓગસ્ટ, 2008 સુધીમાં આ ટાઇટલની એક કરોડ વધારે કોપીઓનું વેચાણ ગ્રાહકોને થયું હતું.[૧૧૮] મિડીયા ક્રીએટના જણાવ્યા મુજબ, જાપાનમાં આ ટાઇટલ ઉપલબ્ધ થયું તેના પહેલાં ચાર દિવસમાં પ્લેસ્ટેશન પર 1,33,000 નકલો અને Xbox 360 પર 34,000 નકલોનું વેચાણ થયું હતું.[૧૧૯]

આ ગેમના વિન્ડોસ વર્ઝનના વેચાણને પ્રમાણમાં ઓછી સફળતા મળી હતી. એનડીપી ગ્રૂપના જણાવ્યા મુજબ, તેમની સાપ્તાહિક ટોચની 10 ગેમમાં આ ગેમનો પ્રવેશ સાતમા સ્થાને થયો હતો.[૧૨૦] તેના એક અઠવાડિયા પછી એનડીપી ગ્રૂપ દ્વારા પ્રકાશિત થતી ટોચની 10 ગેમની યાદીમાંથી આ ગેમ સંપૂર્ણપણે બહાર ફેંકાઈ ગઈ હતી.[૧૨૧][૧૨૨]

31 જાન્યુઆરી, 2009 સુધી રોકસ્ટાર ગેમ્સ ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IVની 1.3 કરોડ કરતાં વધારે એકમનું વેચાણ થયું છે.[૧૨૩]

પુરસ્કારો

ફેરફાર કરો
 
નિકો બેલિકના અવાજ, માઇકલ હોલિકે "બેસ્ટ પર્ફોર્મન્સ બાય એ હ્યુમન મેલ" માટે સ્પાઇક ટીવી એવોર્ડ જીત્યો હતો.

પોતાની રીલીઝ પર સમીક્ષકોની પ્રશંસા પામેલ ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV ને વિવિધ પબ્લિકેશન્સ અને સમીક્ષકોના અનેક પુરસ્કારો પ્રાપ્ત થયા હતા. આ ગેમને મુખ્ય પબ્લિકેશનના 40 કરતાં વધારે ગેમ ઓફ યર એવોર્ડ પ્રાપ્ત થયા હતા, જે તે વર્ષે અન્ય પણ કોઈ ગેમ કરતાં વધારે હતાં. ગેમ રેન્કિંગ્સ પર પ્લેસ્ટેશન 3 અને Xbox 360 વર્ઝનને અનુક્રમે ત્રીજું અને છઠ્ઠું સ્થાન મળ્યું હતું.[૧૨૪] અહીં આ ગેમને પ્રાપ્ત થયેલાં એવોર્ડ્સ જણાવવામાં આવ્યાં છે, (જેમાંના તમામ વર્ષ 2008 માટેના છે):

  • IGNએ આ ગેમને તેનો "બેસ્ટ Xbox 360 એક્સન ગેમ", "બેસ્ટ પીસી એક્શન ગેમ", "બેસ્ટ ગ્રાફિક્સ ટેકનોલોજી (Xbox 360)", "બેસ્ટ વોઇસ એક્ટિંગ (Xbox 360/PS3/PC)" અને "બેસ્ટ સ્ટોરી (Xbox 360/PS3)"એવોર્ડ એનાયત કર્યા હતા.
  • ગેમ ટ્રેઇલર્સએ આ ગેમને "ગેમ ઓફ ધ યર", "બેસ્ટ એક્શન એડવેન્ચર ગેમ", "બેસ્ટ સ્ટોરી", "બેસ્ટ Xbox 360 ગેમ", "બેસ્ટ પ્લેસ્ટેશન 3 ગેમ" અને ગેમના ટ્રેલર માટે "ટ્રેલર ઓફ ધ યર એવોર્ડ" એનાયત કર્યા હતા.
  • સ્પાઇક ટીવીએ તેના વિડીઓ ગેમ એવોર્ડ્સ માં આ ગેમને "બેસ્ટ સ્ટોરી" અને "બેસ્ટ એક્શન એડવેન્ચર ગેમ"ના એવોર્ડ એનાયત કર્યા હતા. તેમણે માઇકલ હોલિકને નિકો બેલિકની "વોઇસ એક્ટિંગ માટે બેસ્ટ પર્ફોમન્સ બાય એ હ્યુમન મેલ" એવોર્ડ પણ એનાયત કર્યો હતો.[૧૨૫]
  • ગેમસ્પાયએ તેના વિડીઓ ગેમ એવોર્ડ્સ માં "બેસ્ટ સ્ટોરી" અને "કેરેક્ટર ઓફ ધ યર" (બ્રુસી કિબ્બુત્ઝના પાત્ર માટે)ના એવોર્ડ્સ એનાયત કર્યા હતા.
  • ગેમસ્પોટએ આ ગેમને "બેસ્ટ યુકે-ડેવલપડ ગેમ" અને "બેસ્ટ Xbox 360 ગેમ એવોર્ડ્સ" અને બ્રુસ "બ્રુસી" કિબ્બુત્ઝે બેસ્ટ ન્યૂ કેરેક્ટરનો એવોર્ડ એનાયત કર્યો હતો.
  • જાયન્ટ બોંબએ તેના વર્ષ 2008ના "ગેમ ઓફ ધ યર" અને "બેસ્ટ મલ્ટિ-પ્લેટફોર્મ ગેમ"ના એવોર્ડ એનાયત થયા હતા.
  • કોટાકુએ તેના વર્ષ 2008ના "ગેમ ઓફ ધ યર એવોર્ડ" અને "બેસ્ટ રાઇટિંગ એવોર્ડ" એનાયત કર્યો હતો.
  • ગેમ ઇન્ફોર્મરએ તેનો વર્ષ 2008નો "ગેમ ઓફ ધ યર એવોર્ડ" એનાયત કર્યો હતો.
  • ન્યૂ યોર્ક ટાઇમ્સએ તેનો વર્ષ 2008નો "ગેમ ઓફ ધ યર એવોર્ડ" એનાયત કર્યો હતો.
  • ઇલેક્ટ્રોનિક ગેમિંગ મંથલીએ તેનો વર્ષ 2008નો "ગેમ ઓફ ધ યર એવોર્ડ" એનાયત કર્યો હતો.
  • આઇજીએન એયુએ તેનો વર્ષ 2008નો "ગેમ ઓફ ધ યર એવોર્ડ" એનાયત કર્યો હતો.
  • કન્સોલ મોન્સ્ટરે તેનો વર્ષ 2008નો "ગેમ ઓફ ધ યર એવોર્ડ" એનાયત કર્યો હતો.
  • ગેમવર્ઝને તેના વર્ષ 2008ના "ગેમ ઓફ ધ યર એવોર્ડ" અને "બેસ્ટ એક્શન એડવેન્ચર ગેમ" એવોર્ડ એનાયત કર્યા હતા.
  • થન્ડરબોલ્ટે આ ગેમને તેનો વર્ષ 2008નો "ગેમ ઓફ ધ યર એવોર્ડ" એનાયત કર્યો હતો.
  • એક્સ્ટ્રીમ ગેમરે આ ગેમને તેના વર્ષ 2008ના "ગેમ ઓફ ધ યર એવોર્ડ" અને "બેસ્ટ એક્શન એડવેન્ચર ગેમ" એવોર્ડ એનાયત કર્યા હતા.
  • લોસ એન્જીલસ ટાઇમ્સએ આ ગેમને વર્ષ 2008નો તેનો "ગેમ ઓફ ધ યર એવોર્ડ" એનાયત કર્યો હતો.
  • ટાઇમ (મેગેઝીન)એ આ ગેમને વર્ષ 2008નો તેનો "ગેમ ઓફ ધ યર એવોર્ડ" એનાયત કર્યો હતો.
  • એટમિક ગેમરે આ ગેમને વર્ષ 2008 માટે તેનો "ગેમ ઓફ ધ યર એવોર્ડ" એનાયત કર્યો હતો

વિવાદો

ફેરફાર કરો

ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV ની રીલીઝ અગાઉ અને તેના પછી આ ગેમ મોટા વિવાદનું કેન્દ્ર બની હતી. જ્યોર્જ ગેલોવે, જેક થોમ્પ્સન અને હિલેરી ક્લિન્ટન સહિત અનેક મોટી હસ્તીઓએ તેમજ ન્યૂયોર્ક શહેરના અધિકારીઓ અને મધર્સ અગેઇન્સ્ટ ડ્રન્ક ડ્રાઇવિંગ (MADD) સહિત વિવધ સંગઠનોએ તેની ટીકા કરી હતી.[૧૨૬] MADDએ ખેલાડીઓની મદિરાપાન કરીને ડ્રાઇવિંગ કરવાની ક્ષમતાના કારણે ESRBને આ ગેમનું રેટિંગ "M"માંથી (આ રેટિંગ સત્તર વર્ષ સુધીની કિશોરવયના લોકો માટે છે) બદલીને "AO"કરવાની વિનંતી કરી હતી, જે પુખ્ત વયના લોકો માટેનું છે.

ઓસ્ટ્રેલિયા અને ન્યૂઝીલેન્ડમાં ઓસ્ટ્રેલિયન ક્લાસીફિકેશન સીસ્ટમની જરૂરિયાતો પૂર્ણ કરવા GTA IV ના વર્ઝનમાં કાપકૂપ કરવામાં આવી હતી અને તે પછી જ ત્યાં આ વર્ઝન રીલીઝ થયું હતું.[૧૨૭] જોકે એક 21 વર્ષીય વિદ્યાર્થી સ્ટેન કેલિફે આ ગેમને ન્યૂઝીલેન્ડ OFLC સમક્ષ ફરી રજૂ કરી હતી અને તે ઓસ્ટ્રેલિયન સેન્સરશિપના કાયદાના લીધે ગેમના વર્ઝનમાં કરવામાં આવેલી કાપકૂપથી નારાજ હતો. તે પછી કાપકૂપ વિનાના મૂળ વર્ઝનને R18 રેટિંગ આપી ન્યૂઝીલેન્ડમાં વેચાણ કરવાની મંજૂરી અપાઈ હતી.[૧૨૮] ઓસ્ટ્રેલિયામાં રીલીઝ થયેલું ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV નું પીસી વર્ઝન કાપકૂપ વિનાનું છે અને અન્ય આંતરરાષ્ટ્રીય રીલીઝની જેમ તેને MA15+ રેટિંગ હેઠળ મંજૂરી આપવામાં આવી છે.[૧૨૯]

બ્રિટન અને અમેરિકામાં ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો પોરની ખરીદી કરનાર લોકો સામે અને સાથેસાથે આ ગેમનું વેચાણ કરનાર વેપારીઓ અને વિક્રેતાઓ સામે અપરાધ થયા હોવાના વિવિધ અહેવાલ પ્રાપ્ત થયા છે.[૧૩૦][૧૩૧][૧૩૨] આ પ્રકારના એક બનાવમાં ક્રોયડન નજીક એક ગેમસ્ટેશન નજીક એક હુમલો થયો હતો, જેમાં પાછળથી એવો ઘટસ્ફોટ થયો હતો કે પબ છોડીને જતાં બે ગ્રૂપ વચ્ચે અતાર્કિક દલીલ થઈ હતી અને પછી તણખાં ઝર્યા હતા.[૧૩૩] આ વાતને "મીડિયા પેનિક" ગણાવવામાં આવી હતી.[૧૩૪]

ન્યૂયોર્કના ન્યૂ હાઇડ પાર્કમાં કેટલાંક લોકોને લૂંટતા અને હિંસક હુમલો કરતાં તથા કારની ચોરી કરવાનો પ્રયાસ કરતાં છ ટીનેજર્સની જૂન, 20008માં ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. પોલીસના જણાવ્યા મુજબ, આ ટીનેજર્સે દાવો કર્યો હતો કે તેમને ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV માંથી પ્રેરણા મળી હતી.[૧૩૫]

પહેલો ડાઉનલોડેબલ (ડાઉનલોડ કરી શકાય તેવા) એપિસોડ ધ લોસ્ટ એન્ડ ડેમ્ડ છે, જેમાં પુરુષને નિર્વસ્ત્ર દેખાડતું દ્રશ્ય છે, જે વિડીઓ ગેમ્સમાં અસાધારણ છે.[૧૩૬]

તાજેતરમાં બીજા ડાઉનલોડેબલ એપિસોડ સંબંધે કેટલીક નકારાત્મક ઓનલાઇન ટીપ્પણીઓ મળી છે,Grand Theft Auto IV: The Ballad of Gay Tony જેમાં યુઝર્સે નવા રેડિયો સ્ટેશન 'વાઇસ સિટી એફએમ' (ફર્નાન્ડો દ્વારા સંચાલિત) અને વ્લાદિવોસ્તોક માટે નવા ગીતો, K109 અને Xbox લાઇવ ડાઉનલોડેબલ વર્ઝન પર ઇલેક્ટ્રોચોકનો સમાવેશ ન કરવા બદલ ફરિયાદ કરી છે. આ બાબતની જાહેરાત રોકસ્ટારે 21 ઓક્ટોબર, 2009ના રોજ તેમના ન્યૂસવાયર પેજ પર કરી હતી અને સાથેસાથે 'એપિસોડ્સ ફ્રોમ લિબર્ટી સિટી'ના રીટેલ વર્ઝનની જાહેરાત પણ કરી હતી.[૧૩૭] આ સમાચારથી ટીએલએડી ડાઉનલોડ કરનાર અનેક લોકોને ચિંતા થઈ હતી અને તેમણે ફરિયાદ કરી હતી કે તેઓ TBOGTના સંપૂર્ણ વર્ઝનનો ઓર્ડર આપવાને બદલે ટીએલએડી માટે સુધારેલા વર્ઝનની ચૂકવણી કરી દેશે.[૧૩૮][૧૩૯]

સંદર્ભો

ફેરફાર કરો
  1. ↑ "ગ્રાન્ડ થેફ્ટ ઓટો IV : ગેમપ્રો 2008ની સૌથી મોટી ગેમ રમનાર સૌ પ્રથમ છે," ગેમપ્રો 235 (એપ્રિલ 2008): 50–51.
  2. ↑ Ashcraft, Brian (2008-08-15). "GTAIV Dated for Japan". Kotaku. મેળવેલ 2008-11-07.
  3. ↑ ૩.૦ ૩.૧ Thang, Jimmy (2008-10-30). "GTA IV PC Delayed to December". IGN. મેળવેલ 2008-10-30.
  4. ↑ ૪.૦ ૪.૧ Bramwell, Tom (November 10, 2008). "Grand Theft Auto IV Hands-on". EuroGamer. મૂળ માંથી 2008-12-17 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-11-10.
  5. ↑ ૫.૦ ૫.૧ ૫.૨ ૫.૩ "Rockstar Games Announces Grand Theft Auto IV for the PC" (પ્રેસ રિલીઝ). Rockstar Games. 2008-08-06. Archived from the original on 2008-08-07. https://web.archive.org/web/20080807170915/http://ir.take2games.com/ReleaseDetail.cfm?ReleaseID=326627. 
  6. ↑ Sinclair, Brendan (2008-11-13). "Chinatown Wars gets temporary cease-fire". GameSpot. મેળવેલ 2008-11-15.
  7. ↑ ૭.૦ ૭.૧ "'Grand Theft Auto' yields road to the 'Lost and Damned'". USA Today. 2008-11-20. મેળવેલ 2008-11-20.
  8. ↑ ૮.૦ ૮.૧ ૮.૨ Crispin Boyer (2008). "Sweet Land of Liberty". Electronic Gaming Monthly: 44–56. He's from that gray part of broken-down Eastern Europe, a war-torn area -Sam Houser Unknown parameter |month= ignored (મદદ); |access-date= requires |url= (મદદ)
  9. ↑ "'Grand Theft Auto IV' will blow you away". 2008-04-28. મૂળ માંથી 2012-10-23 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-04-30.
  10. ↑ Ortutay, Barbara (2008-05-08). "Take-Two's 'Grand Theft Auto IV' tops $500M in week 1 sales". Associated Press. મેળવેલ 2008-05-08.
  11. ↑ Stephen Totilo (2008-05-07). "'Grand Theft Auto IV' Posts Record First-Week Sales". MTV News. મૂળ માંથી 2010-03-05 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-05-08.
  12. ↑ "Grand Theft Auto 4 (X360) Review". Metacritic. મૂળ માંથી 2010-07-16 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-10-13.
  13. ↑ "Top-Ranked Games". GameRankings. મૂળ માંથી 2009-01-13 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-01-23.
  14. ↑ માર્બલ્સ, મિસ્ટર. "વોન્ટેડ" ગેમપ્રો મેગેઝીન પાનું 52 (ઓક્ટોબર 2007)
  15. ↑ ૧૫.૦ ૧૫.૧ Miller, Greg; Goldstein, Hilary (2008-03-01). "IGN: Grand Theft Auto IV hands-on preview". IGN.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  16. ↑ Robinson, Martin (2008-02-28). "Grand Theft Auto IV UK Hands-On". IGN. મૂળ માંથી 2008-03-02 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-03-04.
  17. ↑ "What does N.O.O.S.E stand for?". CBS Interactive Inc. મૂળ માંથી 2011-05-11 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-12-04.
  18. ↑ ગેમ્સટીએમ, જુલાઇ 2007, પાનું 34
  19. ↑ Cundy, Matt (2007-07-26). "Six things in the demo that will change GTA forever". GamesRadar. મૂળ માંથી 2011-05-11 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2007-07-26. More than one of |author= and |last= specified (મદદ)
  20. ↑ PSM3 મેગેઝીન – અંક #98 (ફેબ્રુઆરી 2008)
  21. ↑ "AAA Titles using Bullet". Bullet physics engine. Erwin Coumans. 2009-01-05. મેળવેલ 2009-01-05. We are allowed to mention that some parts of Bullet have been co-developed and optimized with Rockstar and merged into their Rage game engine, used on XBox 360, PC and PlayStation 3 in Midnight_Club:_Los_Angeles Text "Midnight Club: Los Angeles and Grand Theft Auto 4." ignored (મદદ); |first= missing |last= (મદદ)
  22. ↑ "Prostitutes and masturbation in GTA IV". Pocket-lint. મૂળ માંથી 2008-04-30 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-05-06.
  23. ↑ Tassi, Paul (2008-03-19). "Grand Theft Auto IV and Gran Turismo 5 Look To Redefine Virtual Racing – and Felonies". Edmunds Insideline. મેળવેલ 2008-10-13.
  24. ↑ "'Grand Theft Auto IV' Preview: Rockstar Games' latest adds drunk driving, strip clubs". 2008-01-30. મેળવેલ 2008-01-30.
  25. ↑ Roper, Chris (2008-01-23). "Grand Theft Auto IV Update". IGN. મૂળ માંથી 2012-06-10 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-02-23.
  26. ↑ Reparaz, Mikel (2008-04-08). "Grand Theft Auto IV – Multiplayer Hands-On". પૃષ્ઠ 6. મેળવેલ 2008-09-25. Text "publisherGamesRadar" ignored (મદદ)
  27. ↑ ૨૭.૦ ૨૭.૧ Stanyon, Matt (November 19, 2008). "GTA IV PC: Rockstar Announces Social Club TV and Official Site Updated". BeefJack. મૂળ માંથી 2008-12-19 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-11-19.
  28. ↑ Coverage of the PlayStation Holiday Preview Event, 2007-10-12, archived from the original on 2011-07-11, https://web.archive.org/web/20110711071907/http://www.gamingexcellence.com/ps3/news/1636.shtml, retrieved 2010-06-16 
  29. ↑ Totilo, Stephen (2008-04-22). "'Grand Theft Auto IV' Does Not Have LAN Or Single-Screen Multiplayer Either (Public Service Announcement #2)". MTV Multiplayer. મૂળ માંથી 2015-09-24 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-10-13.
  30. ↑ "Grand Theft Auto IV Multiplayer Hands-On (PS3, Xbox 360)". GameTap. 2008-04-08. મૂળ માંથી 2011-05-10 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-05-15.
  31. ↑ ૩૧.૦ ૩૧.૧ ૩૧.૨ ૩૧.૩ ૩૧.૪ ૩૧.૫ ૩૧.૬ ઢાંચો:Cite video game
  32. ↑ [69]
  33. ↑ ૩૩.૦ ૩૩.૧ ૩૩.૨ ૩૩.૩ ૩૩.૪ ૩૩.૫ ૩૩.૬ ૩૩.૭ "GTA Gets Real". PlayStation Official Magazine (UK). United Kingdom: Future Publishing (6): 54–67. 2007. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)
  34. ↑ ૩૪.૦ ૩૪.૧ ૩૪.૨ ૩૪.૩ Totilo, Stephen (2008-05-02). "'Grand Theft Auto IV' Music Man Explains How Those 214 Songs Made The Soundtrack". MTV News. મૂળ માંથી 2010-03-16 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-05-18.
  35. ↑ "GTA IV Unveils New Music Download Model". Yahoo! Games. 2008-03-27. મૂળ માંથી 2008-04-01 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-06-16.
  36. ↑ ૩૬.૦ ૩૬.૧ ૩૬.૨ ૩૬.૩ ૩૬.૪ ૩૬.૫ Fritz, Ben (2008-04-19). "Dan Houser's very extended interview about everything "Grand Theft Auto IV" and Rockstar". Variety. મૂળ માંથી 2008-04-21 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-04-28. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  37. ↑ Boyer, Brandon (2007-06-29). "Product: Grand Theft Auto IV Using NaturalMotion's Euphoria". Gamasutra. CMP Game Group. મેળવેલ 2008-04-03.
  38. ↑ "Grand Theft Auto Trailer 2 Launched!". GTA4.net. 28 June 2007.
  39. ↑ "The Making of Grand Theft Auto IV". Edge. 2008-03-17. મેળવેલ 2008-04-13. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  40. ↑ Smith, Logan (2008-04-30). "Trees in latest Grand Theft Auto game were "grown" in Lexington". Wis News. મૂળ માંથી 2008-04-30 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-08-09. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ)
  41. ↑ ૪૧.૦ ૪૧.૧ Goldstein, Hilary (2008-03-28). "GTA IV: Building a Brave New World". IGN. મેળવેલ 2008-04-28.
  42. ↑ ૪૨.૦ ૪૨.૧ Doree, Adam (2007-05-25). "Welcome to Grand Theft Auto IV". Kikizo.
  43. ↑ Fritz, Ben (2008-04-18). "'Grand Theft' music a phone call away". Variety. મેળવેલ 2008-05-18. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  44. ↑ Bruno, Antony (2008-05-05). ""Grand Theft Auto" simplifies song purchasing". Billboard. મેળવેલ 2008-05-18. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  45. ↑ ૪૫.૦ ૪૫.૧ ૪૫.૨ Bruno, Antony (2008-04-26). "Crime pays for music biz with new Grand Theft Auto". Billboard. મેળવેલ 2008-05-18. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  46. ↑ ૪૬.૦ ૪૬.૧ Schiesel, Seth (2008-04-28). "Grand Theft Auto Takes On New York". New York Times.
  47. ↑ "IF99 official website". Rockstar Games. મેળવેલ 2008-04-28.
  48. ↑ "Vladivostok FM official website". Rockstar Games. મેળવેલ 2008-04-28.
  49. ↑ ૪૯.૦ ૪૯.૧ Clark, Tim (2008). "Grand Theft Auto IV Review". PlayStation Official Magazine (UK). United Kingdom: Future Publishing (17): 88–96. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)
  50. ↑ "Planet Grand Theft Auto – Grand Theft Auto IV". GameSpy. મૂળ માંથી 2008-04-13 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-05-26.
  51. ↑ Gibson, Ellie (2007-06-04). "Pachter predicts delay for GTA IV". Gamesindustry.biz. મૂળ માંથી 2007-09-30 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2007-04-05.
  52. ↑ "Launch of Grand Theft Auto IV Now Planned for Fiscal 2008" (પ્રેસ રિલીઝ). Take-Two Interactive. 2007-08-02. Archived from the original on 2007-09-02. https://web.archive.org/web/20070902182437/http://ir.take2games.com/ReleaseDetail.cfm?ReleaseID=258238. 
  53. ↑ McWhertor, Michael (2007-08-02). "Take-Two Execs Explain GTA IV Delay". Kotaku. મૂળ સંગ્રહિત માંથી 2012-06-29 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2007-08-02.
  54. ↑ "Grand Theft Auto IV Developer Announces Release Date, Says Whether There Will Be Another Hot Coffee" (પ્રેસ રિલીઝ). Stephen Totilo. 2008-01-24. Archived from the original on 2010-04-21. https://web.archive.org/web/20100421170156/http://www.mtv.com/news/articles/1580161/20080123/index.jhtml. 
  55. ↑ "Take-Two Games – Investor Relations General Information". 2007-05-21. મૂળ માંથી 2007-05-24 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2007-05-21.
  56. ↑ Tom Magrino (2008-04-18). "Grand Theft Auto IV golden, already in transit".
  57. ↑ Mark Androvich. "GTA IV: Most Expensive Game Ever Developed?". GamesIndustry.biz. મેળવેલ 2008-05-01.
  58. ↑ Bramwell, Tom (2009-01-22). "Rockstar prices GTAIV: Lost and Damned". Eurogamer. મેળવેલ 2009-01-22.
  59. ↑ "Grand Theft Auto IV: Rockstar Experimenting with Episodic Content". Kotaku. 2008-02-11. મૂળ માંથી 2008-02-13 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-02-12.
  60. ↑ "Take-Two F2Q07 (Qtr End 4/30/07) Earnings Call Transcript". SeekingAlpha. 2007-06-11. મેળવેલ 2007-06-17.
  61. ↑ Gibson, Ellie (2007-07-11). "E3: Microsoft'sConference". Gamesindustry.biz. મેળવેલ 2008-04-08.
  62. ↑ Surette, Tim (2006-09-27). "X06: Duo of XBL GTA4 packs confirmed for 360". GameSpot. મૂળ માંથી 2007-09-30 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2007-04-01.
  63. ↑ Ellie Gibson (2009-07-23). "New GTAIV DLC gets release date News // Xbox 360 /// Eurogamer – Games Reviews, News and More". Eurogamer.net. મેળવેલ 2009-08-06.
  64. ↑ ૬૪.૦ ૬૪.૧ Breckon, Nick (2009-05-26). "Second GTA 4 Expansion Tells 'The Ballad of Gay Tony'". Shacknews. મેળવેલ 2009-05-26.
  65. ↑ "Wait, GTA IV Is Locking Up?". Kotaku. 2008-04-29. મૂળ માંથી 2008-05-02 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-04-29. Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (મદદ)
  66. ↑ "GTA IV Multiplayer Down For Some PS3 Players". Kotaku. 2008-04-29. મૂળ માંથી 2008-05-01 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-04-30.
  67. ↑ "GTA IV PS3 patch due today". Eurogamer. 2008-05-07. મૂળ માંથી 2008-12-17 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-05-07.
  68. ↑ "GTA IV PS3 Patch Released". Shacknews. 2008-05-07. મેળવેલ 2008-05-07.
  69. ↑ "Grand Theft Auto IV Patch". 23 June 2008. મૂળ માંથી 2008-06-26 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-06-23.
  70. ↑ "Grand Theft Auto 4 patch: multiplayer and freezing fixes promised". Joystiq. 23 June 2008.
  71. ↑ TomM_GScom (2008-10-24). "PS3 GTAIV snatching trophies Oct. 27". GameSpot. મૂળ માંથી 2008-12-01 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-11-12.
  72. ↑ "Grand Theft Auto IV Title Update for Games for Windows – LIVE". Rockstar. 12 December 2009. મેળવેલ 28 March 2009.
  73. ↑ "Grand Theft Auto IV Title Update for Games for Windows – LIVE". Rockstar. 24 January 2009. મેળવેલ 28 March 2009.
  74. ↑ http://www.eurogamer.net/articles/rockstar-de-censors-euro-gtaiv
  75. ↑ "Grand Theft Auto IV Title Update for Games for Windows – LIVE". Rockstar. 21 March 2009. મેળવેલ 28 March 2009.
  76. ↑ "Maintenance Update 1.0.4.0". Rockstar. 19 June 2009. મેળવેલ 19 June 2009.
  77. ↑ http://www.rockstargames.com/newswire/2009/09/04/501/grand_theft_auto_iv_title_update_for_xbox_360[હંમેશ માટે મૃત કડી]
  78. ↑ http://www.rockstargames.com/support/IV/PC/patch/index.html
  79. ↑ Androvich, Mark (2008-03-27). "Rockstar to launch Social Club with GTA IV". Gamesindustry.biz. મેળવેલ 2008-03-28.
  80. ↑ Dean, Ian. PlayStation World. Future plc (May 2008): 67. Missing or empty |title= (મદદ); |access-date= requires |url= (મદદ)
  81. ↑ Robinson, Martin (2008-10-30). "Grand Theft Auto IV UK Hands-on". IGN (UK). મેળવેલ 2008-10-30.
  82. ↑ Robinson, Martin (2008-10-30). "Grand Theft Auto IV UK Hands-on". IGN (UK). પૃષ્ઠ 2. મેળવેલ 2008-11-04.
  83. ↑ Nagata, Tyler (2008-10-30). "Grand Theft Auto IV: Is the PC version the best?". GamesRadar. મૂળ માંથી 2011-07-28 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-11-04.
  84. ↑ Coby, Alex Sassoon (2008-10-30). "GTAIV PC Hands-On: Video Editor and More". GameSpot. મેળવેલ 2008-11-04.
  85. ↑ ૮૫.૦ ૮૫.૧ Onyett, Charles (2008-10-30). "Grand Theft Auto IV Hands-on". IGN. પૃષ્ઠ 2. મૂળ માંથી 2008-11-02 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-11-04.
  86. ↑ "Games for Windows Celebrates Two-Year Anniversary Like a Rockstar". IGN. 2008-09-22. મેળવેલ 2008-09-22.
  87. ↑ "Rockstar Talks GTA IV PC DRM". IGN. 2008-11-28. મૂળ માંથી 2008-12-01 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-11-30.
  88. ↑ "GTA 4 (PC): Radeon graphics cards cause crashes – patch en-route?". PC Games Hardware. 3 December 2008. મૂળ માંથી 6 ડિસેમ્બર 2008 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 6 December 2008.
  89. ↑ "Grand Theft Auto receives acclaim". BBC News Online. 2008-04-28. મેળવેલ 2008-04-28.
  90. ↑ ૯૦.૦ ૯૦.૧ ૯૦.૨ Hicks, Jon (2008-04-28). "Xbox Review: Grand Theft Auto IV". Xbox 360: The Official Magazine. મેળવેલ 2008-05-24. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  91. ↑ Xbox World 360 (April 2008), GTA IV review, Future Publishing 
  92. ↑ ૯૨.૦ ૯૨.૧ ૯૨.૨ Justin Calvert (2008-04-29). "Grand Theft Auto IV for Xbox 360 Review". GameSpot. પૃષ્ઠ 2. મેળવેલ 2008-04-29.
  93. ↑ "The scoop on the GTA IV score". GameSpot. 2008-04-30. મૂળ માંથી 2008-12-17 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-10-13.
  94. ↑ "Daily Star Review". મેળવેલ 2008-04-20.
  95. ↑ "Empire Reviews Central – Review of Grand Theft Auto IV". મૂળ માંથી 2014-09-14 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-04-21.
  96. ↑ "Nega-review: Grand Theft Auto IV". મેળવેલ 2008-04-29.
  97. ↑ "The streets hit back: a review of Grand Theft Auto IV". મેળવેલ 2008-05-01.
  98. ↑ ૯૮.૦ ૯૮.૧ Tom Bramwell (2008-04-27). "Grand Theft Auto IV Review // Xbox 360 /// Eurogamer". Eurogamer. પૃષ્ઠ 3. મૂળ માંથી 2012-02-15 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-04-29.
  99. ↑ Crispin Boyer (2008-04-27). "Grand Theft Auto IV review". 1UP.com. મૂળ માંથી 2012-02-15 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-04-27.
  100. ↑ ૧૦૦.૦ ૧૦૦.૧ Scott Hillis (2008-04-28). "Take-Two shares rise amid rave reviews for GTA4". Reuters via Canada.com. મૂળ માંથી 2013-10-31 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-04-28.
  101. ↑ Nick Lewis (2008-04-28). "Grand Theft Auto could be Hollywood's biggest summer competition". Canada.com. મૂળ માંથી 2008-05-01 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-04-28.
  102. ↑ Matt Richtel (2008-04-29). "For Gamers, the Craving Won't Quit". The New York Times. મેળવેલ 2008-04-29.
  103. ↑ ૧૦૩.૦ ૧૦૩.૧ Tom Magrino (2008-04-28). "GTAIV: Big or huge?". GameSpot. મેળવેલ 2008-04-28.
  104. ↑ Shaun Nichols (2008-05-09). "GTA IV smashes sales records". vnunet.com. મૂળ સંગ્રહિત માંથી 2008-05-14 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-05-26.
  105. ↑ Richtel, Mike (2008-05-07). "A $500 Million Week for Grand Theft Auto". New York Times. મેળવેલ 2008-05-07.
  106. ↑ Franklin Paul (2008-05-07). "Take-Two's Grand Theft Auto 4 sales top $500 million". Reuters. મેળવેલ 2008-05-08.
  107. ↑ ૧૦૭.૦ ૧૦૭.૧ Tim Ingham (2008-04-30). "GTA IV smashes day one sales record". Market for Home Computing and Video Games. મૂળ માંથી 2011-06-12 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-05-16.
  108. ↑ ૧૦૮.૦ ૧૦૮.૧ Mark Androvich (2008-05-06). "GTA IV: 926,000 copies sold in five days". GamesIndustry.biz. મેળવેલ 2008-05-16.
  109. ↑ Claudine Beaumont (2008-05-01). "Grand Theft Auto IV is fastest-selling game". The Daily Telegraph. મૂળ માંથી 2008-12-19 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-05-01.
  110. ↑ Brendan Sinclair (2008-05-15). "NPD: US game revs spike on 2.85M GTAIVs". GameSpot. મેળવેલ 2008-05-16.
  111. ↑ Tim Ingham (2008-05-06). "360 outselling PS3 in GTA software 'battle'". Market for Home Computing and Video Games. મેળવેલ 2008-05-16.
  112. ↑ "NPD: Nintendo Drives '08 Industry Sales Past $21 Billion". Game Daily. 2009-01-15. મૂળ માંથી 2009-01-17 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-01-15.
  113. ↑ Francisco Rodríguez-Burns (2008-05-10). "Boricuas atraídos a violento videojuego" (Spanishમાં). Primera Hora. મૂળ માંથી 2009-02-12 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-05-13.CS1 maint: unrecognized language (link)
  114. ↑ N'Gai Croal (2008-05-12). "Scoop: GameStop Reveals That When It Comes to Grand Theft Auto IV, Xbox 360 Has a 2–1 Advantage Over Playstation 3 In First Week Sales". Newsweek. મૂળ સંગ્રહિત માંથી 2008-05-14 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-05-14.
  115. ↑ "Confirmed: Grand Theft Auto IV Breaks Guinness World Records With Biggest Entertainment Release Of All-Time". Guinness World Records. 2008-05-13. મૂળ માંથી 2010-12-23 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-05-13.
  116. ↑ "Take-Two Interactive Software, Inc. Reports Strong Second Quarter Fiscal 2008 Financial Results" (પ્રેસ રિલીઝ). Take-Two Interactive. 2008-06-05. Archived from the original on 2008-09-13. https://web.archive.org/web/20080913213453/http://ir.take2games.com/ReleaseDetail.cfm?ReleaseID=314411. 
  117. ↑ "Leading Market Research Firms Join Forces to Provide First Multi-Continent View Of Video Game Software Sales" (પ્રેસ રિલીઝ). NPD Group, GfK Chart-Track, Enterbrain. 2008-08-21. Archived from the original on 2018-09-19. https://web.archive.org/web/20180919083303/https://www.npd.com/press/releases/press_080821.html. 
  118. ↑ "Grand Theft Auto IV ships 13 million units" (પ્રેસ રિલીઝ). Take-Two Interactive. 2008-09-04. http://www.eurogamer.net/articles/grand-theft-auto-iv-ships-13-million-units. 
  119. ↑ Michael McWhertor (2008-11-06). "Grand Theft Auto IV #1 With A Bullet In Japan". Kotaku. મેળવેલ 2008-11-07.
  120. ↑ "Weekly PC Sales: A Slow Start for GTA 4". Shacknews. 15 December 2008. મેળવેલ 24 December, 2008. Check date values in: |access-date= (મદદ)
  121. ↑ "Weekly PC Sales: Grand Theft Auto 4 PC Disappears; Left 4 Dead, Call of Duty Gain Ground". Shacknews. 22 December 2008. મેળવેલ 24 December, 2008. Check date values in: |access-date= (મદદ)
  122. ↑ "Grand Theft Auto 4 PC Drops Out of NPD's Top 10 PC List in Second Week". GameCyte. 23 December 2008. મૂળ માંથી 9 માર્ચ 2009 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 24 December, 2008. Check date values in: |access-date= (મદદ)
  123. ↑ "આર્કાઇવ ક .પિ". મૂળ માંથી 2010-03-10 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-06-16.
  124. ↑ "આર્કાઇવ ક .પિ". મૂળ માંથી 2016-06-24 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-06-16.
  125. ↑ "Spike TV Announces 2008 'Video Game Awards' Winners". 2008-12-14. મેળવેલ 2008-12-15.
  126. ↑ Sinclair, Brendan (2008-04-30). "Mothers against GTAIV's drunk driving". GameSpot. મેળવેલ 2008-10-13.
  127. ↑ Hill, Jason (2008-04-04). "GTA IV edited for Australia". The Sydney Morning Herald. મૂળ માંથી 2015-05-16 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-04-05.
  128. ↑ Cardy, Tom (2008-05-23). "GTA IV unedited in New Zealand". Stuff.co.nz. મૂળ માંથી 2008-07-01 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-08-09.
  129. ↑ Chiappini, Dan (2008-11-30). "Uncut GTAIV PC coming to Australia". Gamespot. મૂળ માંથી 2008-12-17 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-12-01.
  130. ↑ Sherwood, James (2008-04-30). "Grand Theft Auto 4 queue man stabbed in head". The Register. મૂળ માંથી 2009-09-27 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-06-16.
  131. ↑ Frith, Holden (2008-04-29). "Man stabbed while waiting to buy Grand Theft Auto IV". The Times. મૂળ માંથી 2008-05-17 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-06-16.
  132. ↑ Mannion, Paul (2008-05-01). "Chester boys attacked by Grand Theft Auto snatchers". Chester Chronicle. મેળવેલ 2008-11-09.
  133. ↑ Ingham, Tim (April 30, 2008). "Croydon stabbing 'had nothing to do with GTA'". Market for Home Computing and Video Games. મેળવેલ 2008-11-21.
  134. ↑ Iain Thomson (2008-04-30). "Grand Theft Auto stabbing disputed". Yahoo! News. મૂળ સંગ્રહિત માંથી 2008-07-25 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-05-02.
  135. ↑ Crowley, Kieran (2008-06-27). "'Game Boy' Havoc on LI". New York Post. મેળવેલ 2009-02-07.[હંમેશ માટે મૃત કડી]
  136. ↑ "Hot flask: GTA IV's Lost, Damned and Unexpectedly Naked". Joystiq. 2009-02-17. મેળવેલ 2009-02-17.
  137. ↑ http://www.rockstargames.com/2009REDESIGN/1.15/newswire/2009/10/21/1651/the_ballad_of_gay_tony_exclusive_features_music[હંમેશ માટે મૃત કડી]
  138. ↑ http://boards.ign.com/grand_theft_auto/b5257/186302056/p1/?7[હંમેશ માટે મૃત કડી]
  139. ↑ http://boards.ign.com/grand_theft_auto/b5257/186218309/p1/?15[હંમેશ માટે મૃત કડી]

બાહ્ય લિંક્સ

ફેરફાર કરો
"https://gu.wikipedia.org/w/index.php?title=ગ્રાન્ડ_થેફ્ટ_ઓટો_૪&oldid=872439" થી મેળવેલ