વિકિપીડિયા

મોબાઇલ ફોન

મોબાઈલ ફોન અથવા મોબાઈલ (તેને સેલફોન અને હેન્ડફોન , તેમજ સેલ ફોન , વાયરલેસ ફોન , સેલ્યુલર ફોન , સેલ , સેલ્યુલર ટેલિફોન , મોબાઇલ ટેલિફોન અથવા સેલ ટેલિફોન પણ કહેવામાં આવે છે) સેલ સાઇટ્સના નામે જાણીતા વિશેષ બેઝ સ્ટેશન્સના નેટવર્ક પર મોબાઇલ વોઇસ અથવા માહિતી પ્રત્યયન માટે ઉપયોગમાં લેવામાં આવતું લાંબા અંતરનું વીજળીક ઉપકરણ છે.

નોન-ફ્લિપ મોબાઇલ ફોન્સના કેટલાક ઉદાહરણો

મોબાઇલ ફોનના પ્રમાણભૂત અવાજના કાર્ય ઉપરાંત ટેલિફોન, હાલના મોબાઇલ ફોન્સ ટેક્સ્ટ મેસેજિંગ માટે એસએમએસ, ઇમેલ, ઇન્ટરનેટના ઉપયોગ માટે પેકેટ સ્વિચીંગ, ગેમીંગ, બ્લૂટુથ, ઇન્ફ્રારેડ, ફોટો અને વિડીઓ મોકલવા અને મેળવવા માટે વિડીઓ રેકોર્ડર અને એમએમએસ સાથે કેમેરા, એમપી3 પ્લેયર, રેડિયો અને જીપીએસ જેવી વધારાની અને સહાયક સેવાઓ પૂરી પાડી શકે છે. મોટા ભાગના નવા મોબાઇલ ફોન્સ સ્વિચીંગ પોઇન્ટ્સ ધરાવતા સેલ્યુલર નેટવર્ક અને મોબાઇલ નેટવર્ક ઓપરેટરો દ્વારા સંચાલિત બેઝ સ્ટેશન્સ અને સેલ સાઇટ સાથે જોડાયેલા હોય છે. (તેમાં સેટેલાઇટ ફોન અપવાદરૂપ છે, જે મોબાઇલ છે, પરંતુ સેલ્યુલર નથી).

રેડિયો ટેલિફોનની સામે મોબાઇલ ફોન ફુલ ડુપ્લેક્ષ કોમ્યુનિકેશન, પબ્લિક સ્વિચ્ડ ટેલિફોન નેટવર્કમાંથી પેજિંગમાંથી ઓટોમેટાઇઝ્ડ કોલિંગની સગવડ પૂરી પાડે છે. (પીપીએસટીએનએસટીએન), હેન્ડઓફ (એએમ.અંગ્રેજી) અથવા હેન્ડઓવર (યુરોપિયન ટર્મ) ફોન કોલ દરમિયાન જ્યારે વપરાશકર્તા એક સેલથી (બેઝ સ્ટેશન કવરેજ એરિયા) બીજા સેલ તરફ પ્રયાણ કરતો હોય.સેલ ફોન બહોળા વિસ્તારમાં સેવાઓ પૂરી પાડે છે અને તેની સરખામણી કોર્ડલેસ ટેલિફોન સાથે થવી જોઇએ નહીં, જે પણ એક વાયરલેસ ફોન છે, પરંતુ ફક્ત મર્યાદિત વિસ્તારમાં જ ટેલિફોનની સેવાઓ આપે છે, દા.ત. સબસ્ક્રાઇબરની માલિકીની ફિક્સ્ડ લાઇન અને બેઝ સ્ટેશન દ્વારા ઘર અથવા ઓફિસ પૂરતી મર્યાદિત.

International Telecommunication Unionઇન્ટરનેશનલ ટેલિકોમ્યુનિકેશન યુનિયનઇન્ટરનેશનલ ટેલિકોમ્યુનિકેશન યુનિયને એવો અંદાજ મુક્યો હતો કે વર્ષ 2008ના અંત સુધીમાં વિશ્વભરમાં મોબાઇલ વપરાશકર્તાઓની સંખ્યા આશરે 4.1 અબજને આંબી જશે.[6] વર્ષ 2000ના દાયકામાં મોબાઇલ ફોને માહિતી અને સંદેશાવ્યવહાર તકનીકોના ક્ષેત્રમાં વિકાસના ક્ષેત્રે ખૂબ મહત્વ પ્રાપ્ત કર્યુ છે અને તેણે આર્થિક દ્રષ્ટિએ સૌથી નીચેના વર્ગ સુધી પહોંચવાની શરૂઆત પણ અસરકારક રીતે કરી છે.[8]

ઇતિહાસ

ફેરફાર કરો
 
એનાલોગ Motorola ડાઇનાટેક 8000X અદ્યતન મોબાઇલ ફોન પદ્ધતિ મોબાઇલ ફોન 1983 સુધી

વર્ષ 1908માં, ઢાંચો:US patent મરે, કેન્ટુકીના નાથન બી. સ્ટબલફિલ્ડને વાયરલેસ ફોન માટે ઇસ્યુ કરવામાં આવ્યો હતો. તેમણે આ પેટન્ટની અરજી કેવ રેડિયો ટેલિફોન્સમાં કરી અને પ્રત્યક્ષ રીતે સેલ્યુલર ટેલિફોનીમાં ન કરી કે જે પરિભાષા હાલમાં સમજવામાં આવે છે. [૧] મોબાઇલ ફોન બેઝ સ્ટેશન્સ માટેના સેલ્સની શોધ વર્ષ 1947માં એટીએન્ડટીના ઇજનેર બેલ લેબ્સ દ્વારા કરવામાં આવી હતી અને વર્ષ 1960ના દાયકામાં બેલ લેબ્સ દ્વારા તેનો વધુ વિકાસ કરવામાં આવ્યો હતો. રેડિયોફોન રેગિનાલ્ડ ફેસિન્ડાનની શોધ બાદનો લાંબો ઇતિહાસ ધરાવે છે અને વર્ષ 1950માં બીજા વિશ્વયુદ્ધ દ્વારા રેડિયો ટેલિફોની લિન્ક્સના મિલિટરીમાં ઉપયોગ અને નાગરિક સેવાઓના ઉપયોગ સાથે રેડિયો ટેલિફોનીનું નિદર્શન, જ્યારે હાથમાં લઇ ઉપયોગ કરી શકાય તેવા સેલ્યુલર રેડિયો સાધોનો વર્ષ 1973થી ઉપ્લબ્ધ છે. પ્રથમ વાયરલેસ ફોનની પેટન્ટ આપણે જાણીએ છીએ તે મુજબ યુએસ પેટન્ટ નંબર 3,449,750માં 10 જૂન, 1969માં ઓહિયોમાં આવેલા યુક્લિડના જ્યોર્જ સ્વિગર્ટને આપવામાં આવી હતી.


વર્ષ 1945માં, મોબાઇલ ટેલિફોન્સની પ્રથમ પેઢી (0G)ની રજૂઆત કરવામાં આવી હતી. સમયની અન્ય તકનીકોની જેમ, તેમાં વિશાળ વિસ્તારને આવરી લેતા એકાંકી, શક્તિશાળી બેઝ સ્ટેશનનો સમાવેશ થતો હતો અને પ્રત્યેક ટેલિફોન તેના ઉપયોગ સમયે તે સમગ્ર વિસ્તાર પર અસરકારક રીતે ચેનલ પર ઇજારો ધરાવતો હતો. આવર્તનના વિચારનો ફરી ઉપયોગ કરાયો અને તેને આગળ પસાર કરવામાં આવ્યો, તેમજ સેલ ફોનની અદ્યતન તકનીકના પાયાની રચના કરતા અન્ય સંખ્યાબંધ વિચારો પ્રથમ વખત ઢાંચો:US patent લાસ વેગાસ નેવાડાના ચાર્લ્સ એ. ગ્લેડન અના માર્ટિન એચ. પેરલમેનને 1 મે, 1979ના રોજ ઇસ્યુ કરવામાં આવ્યા હતા અને તેમને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની સરકાર દ્વારા તેમને આપવામાં આવ્યા હતા.

પ્રથમ વખત બધા જ વિચારોને ભૌતિક સ્વરૂપ આપવામાં આવ્યું, જેને પગલે મોબાઇલ ટેલિફોનીના આગામી મુખ્ય પગલા તરીકે ગણાતા પાયા એવા એનાલોગ સેલ્યુલર ટેલિફોનની રચના કરવામાં આવી. આ પેટન્ટમાં સાંકળવામાં આવેલા વિચારોને (ઓછામાં ઓછી અન્ય 34 પેટન્ટ્સમાં રજૂઆત) બાદમાં વિવિધ સેટેલાઇટ કોમ્યુનિકેશન સિસ્ટમ્સ સુધી વિસ્તારવામાં આવ્યા હતા. ત્યારબાદ સેલ્યુલર ફોનની પદ્ધતિને ડિજીટલ સિસ્ટમ સુધી લઇ જવાનો શ્રેય આ પેટન્ટને ફાળે જાય છે.

Motorola સાથે જોડાયેલા સંશોધક અને એક્ઝિક્યુટિવ માર્ટિન કૂપરને નોન-વ્હીકલ સેટિંગમાં હાથના ઉપયોગ માટેના પ્રથમ વ્યાવહારિક મોબાઇલ ફોનનો સંશોધક માનવામાં આવે છે. કૂપર યુએસ પેટન્ટ ઓફિસમાં 17 ઓક્ટોબર, 1973ના રોજ સુપરત કરવામાં આવેલી "રેડિયો ટેલિફોન સિસ્ટમ"ના નામે ઓળખાતી પદ્ધતિના પ્રથમ શોધક છે અને ત્યારબાદ યુએસ પેટન્ટ 3,906,166 તરીકે પણ;[૨] પેટન્ટમાં સામેલ અન્ય લોકોમાં કૂપર્સના ઉપરી, Motorolaના પોર્ટેબલ કોમ્યુનિકેશન પ્રોડક્ટ્સના વડા, જ્હોન એફ. મિશેલનો સમાવેશ થાય છે કે જેમણે વાયરલેસ કોમ્યુનિક્શન પ્રોડક્ટ્સના વિકાસ માટે મોટોરોલાને સફળતાપૂર્વક ઉત્તેજન આપ્યું હતું. તેને પગલે મોબાઇલ ફોન્સ ઘર, ઓફિસ અને ઓટોમોબાઇલની બહાર ઉપયોગમાં લઇ શકાય તેટલા નાના હોય અને સેલ્યુલર ફોનની ડિઝાઇનમાં તેણે ભાગ લીધો હતો. [૩][૪] કૂપરે અદ્યતન પરંતુ થોડા ભારે હેન્ડસેટનો ઉપયોગ કરીને 3 એપ્રિલ, 1973ના રોજ પ્રતિસ્પર્ધી બેલ લેબ્સના જોઅલ એસ. એન્જલની સામે હાથથી ઉપયોગમાં લઇ શકાય તેવા મોબાઇલ ફોનથી પ્રથમ કોલ કર્યો હતો. [૫]

શહેરમાં ફેલાયેલા પ્રથમ વ્યાપારી સેલ્યુલર નેટવર્કની રજૂઆત જાપાનમાં 1979માં એનટીટી દ્વારા કરવામાં આવી હતી. સંપૂર્ણ સ્વયંસંચાલિત સેલ્યુલર નેટવર્કની પ્રથમ રજૂઆત વર્ષ 1980ના દાયકાની મધ્યની શરૂઆતમાં કરવામાં આવી હતી (1Gની રજૂઆત). નોર્ડિક મોબાઇલ ટેલિફોન (NMT) સિસ્ટમ વર્ષ 1981માં ડેન્માર્ક, ફિનલેન્ડ, નોર્વે અને સ્વિડનમાં ઓનલાઇન થઇ હતી. [૬]

 
જાપાનમાં 1997-2003 આસપાસ ઉપયોગમાં લેવામાં આવેલા વ્યક્તિગત હેન્ડી ફોન પદ્ધતિ મોબાઇલ અને મોડેમ્સ

વર્ષ 1983માં, Motorola ડાઇનાટેક યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં એફસીસી દ્વારા મંજૂર કરવામાં આવેલો પ્રથમ મોબાઇલ ફોન હતો. વર્ષ 1984માં, બેલ લેબ્સે અદ્યતન વ્યાપારિક સેલ્યુલર તકનીકનો વિકાસ કર્યો હતો (મોટા પાયે ગ્લેડન, પેરલમેન પેટન્ટ પર આધારિત), જેમાં બહુવિધ, કેન્દ્રીય રીતે નિયંત્રિત બેઝ સ્ટેશન્સનો (સેલ સાઇટ્સ) ઉપયોગ થતો હતો, જે પ્રત્યેક નાના વિસ્તારોમાં (સેલ) સેવા પૂરી પાડવામાં આવતી હતી. સેલ સાઇટ્સની સ્થાપના એવી રીતે કરવામાં આવશે કે જેથી સેલ્સ આંશિક રીતે અરસપરસ વ્યાપ્ત થયા હતા. સેલ્યુલર સિસ્ટમમાં, બેઝ સ્ટેશન્સ (સેલ સાઇટ) અને ટર્મિનલ વચ્ચેનું સિગ્નલ બંને વચ્ચે પહોંચી શકે તેટલું મજબૂત હોવુ જરૂરી છે, આથી અલગ-અલગ સેલ્સમાં થઇ રહેલી જૂદી-જૂદી વાતચીત માટે એકસાથે સમાન ચેનલનો ઉપયોગ કરી શકાય.


સેલ્યુલર સિસ્ટમ્સમાં હેન્ડઓવર સહિતની તકનીકોના વિવિધ તબક્કાઓનો સમાવેશ થાય છે, જે સેલથી સેલ સુધીની મોબાઇલ ફોનની મુસાફરી હોય તે રીતે વાતચીતની મંજૂરી આપે છે. આ પદ્ધતિમાં બંને બેઝ સ્ટેશન્સમાં પરિવર્તનશીલ ટ્રાન્સમિશન પાવરનો સમાવેશ થાય છે અને ટેલિફોન્સ (બેઝ સ્ટેશન્સ દ્વારા નિયંત્રિત), જે અંતર અને સેલના કદના ફેરફારની પરવાનગી આપે છે. સિસ્ટમનું વિસ્તરણ થતા અને તે ક્ષમતાની નજીક આવતા, ટ્રાન્સમિશન પાવરમાં ઘટાડો કરવાની આવડત નવા સેલનો ઉમેરો કરવામાં મદદ કરે છે, જેને પગલે તે વધુ અને નાના સેલ્સમાં પરિણમે છે અને આથી વધુ ક્ષમતા મળે છે. આ વૃદ્ધિની સાબિતી ઘણા જૂના અને ઉંચા સેલ સાઇટ ટાવર્સમાં જોઇ શકાય છે, જેમાં તેના ટાવર્સમાં ઉપરના ભાગ પર એન્ટેના હોતા નથી. આ સાઇટોએ અસલમાં વિશાળ સેલ્સનું સર્જન કર્યુ હતું, અને આથી તેના એન્ટેના ઉંચા ટાવર પર સ્થાપવામાં આવ્યા હતા; આ ટાવરની ડિઝાઇન એ રીતે કરવામાં આવી હતી કે કે જેથી સિસ્ટમનું વિસ્તરણ થાય અને સેલના કદનું સંકોચન થાય-એન્ટેનાની ઉંચાઇ અંતરમાં ઘટાડો કરવા માટે ઓછી રાખી શકાય.

 
એ 1991 જીએસએમ મોબાઇલ ફોન

ડીજીટલ 2G (બીજી પેઢીની) સેલ્યુલર તકનીક પર પ્રથમ "અદ્યતન" નેટવર્ક તકનીકની રજૂઆત વર્ષ 1991માં ફિનલેન્ડ ખાતે જીએસએમ સ્ટાન્ડર્ડ પર રેડિયોલિન્જા (હાલમાં એલિસા જૂથના એક ભાગ) દ્વારા કરવામાં આવી હતી. રેડિયલિન્જાએ જ્યારે 1G એનએમટી નેટવર્કનું સંચાલન કરી રહેલી ટેલિકોમ ફિનલેન્ડને (હાલમાં ટેલિયાસોનેરાના એક ભાગ) પડકાર ફેંક્યો ત્યારે રજૂઆતની સ્પર્ધા થઇ હતી.


મોબાઇલ ફોન પર જોઇ શકાય તેવી પ્રથમ ડેટા સર્વિસીઝની શરૂઆત ફિનલેન્ડમાં વર્ષ 1993માં વ્યક્તિથી વ્યક્તિ એસએમએસ ટેક્સ્ટ મેસેજિંગથી થઇ હતી. મોબાઇલ ફોનના ઉપયોગ દ્વારા પ્રથમ અજમાયશ ચૂકવણી ફિનલેન્ડમાં વર્ષ 1998માં કોલા કોલા વેન્ડીંગ મશીન માટે કરવામાં આવી હતી. પ્રથમ વ્યાપારી ચૂકવણી મોબાઇલ પાર્કિંગ માટે હતી અને તેની અજમાયશ સ્વિડનમાં કરવામાં આવી હતી, પરંતુ પ્રથમ વ્યાપારિક રજૂઆત વર્ષ 1999માં નોર્વેમાં કરવામાં આવી હતી. અનુકરણાત્મક બેન્કો અને ક્રેડિટ કાર્ડ્સમાં પ્રથમ વ્યાપારી ચૂકવણી પદ્ધતિની રજૂઆત વર્ષ 1999માં ફિલિપાઇન્સ ખાતે મોબાઇલ ઓપરેટરો ગ્લોબ અને સ્માર્ટ દ્વારા એકસાથે કરવામાં આવી હતી. મોબાઇલ ફોનને વેચવામાં આવેલો પ્રથમ કન્ટેન્ટ રિંગીંગ ટોન હતો, જેની પ્રથમ રજૂઆત વર્ષ 1998માં ફિનલેન્ડમાં કરવામાં આવી હતી.

મોબાઇલ ફોન્સ પર રજૂ કરવામાં આવેલી સંપૂર્ણ ઇન્ટરનેટ સેવા વર્ષ 1999માં એનટીટી ડોકોમો દ્વારા રજૂ કરવામાં આવેલી આઇ-મોડ હતી.


વર્ષ 2001માં 3G (ત્રીજી પેઢીની)ની પ્રથમ વ્યાપારી રજૂઆત ફરીથી જાપાનમાં એનટીટી ડોકોમો દ્વારા ડબ્લ્યૂસીડીએમએ સ્ટાન્ડર્ડ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. [૭]

1990ના દાયકાની શરૂઆત સુધી અને Motorola માઈક્રોટેકના આગમન બાદ, મોટા ભાગના મોબાઈલ ફોન શર્ટના ખીસ્સામાં સમાય નહીં તેટલા મોટા હતા તેથી તેને વાહનમાં કારના ફોનની જેમ સ્થાપિત કરાતા હતા. ડીજીટલ કોમ્પોનન્ટ્સ સંક્ષિપ્ત થતા ગયા અને વધુ વ્યવહારદક્ષ બેટરીઓના વિકાસને પગલે મોબાઈલ ફોન હવે નાના અને હળવા બન્યા છે.

હેન્ડસેટ્સ

ફેરફાર કરો
 
મોબાઇલ ફોનની અંદર પ્રિન્ટેડ સર્કિટ બોર્ડ

મોબાઇલ ફોન્સની વિવિધ શ્રેણીઓ છે, જેમાં સામાન્ય ફોન્સ અને મ્યુઝીકફોન્સ તથા કેમેરાફોન્સ જેવા લાક્ષણિકતા ધરાવતા ફોન્સથી માંડી સ્માર્ટફોન્સ સુધીનો સમાવેશ થાય છે. વર્ષ 1996માં Nokia 9000 કોમ્યુનિકેટર પ્રથમ સ્માર્ટફોન હતો, જેણે તે સમયે બેઝીક મોબાઇલ ફોનમાં પીડીએના કાર્યોનો સમાવેશ કર્યો હતો. સંક્ષિપ્તીકરણ અને માઇક્રોચીપ્સના પ્રોસેસીંગ પાવરમાં વધારાને પગલે અગાઉ ક્યારેય ન હોય તેવી વધુ લાક્ષણિકતાઓ ફોન્સમાં ઉમેરવામાં આપી, સ્માર્ટફોનના વિચારનો વિકાસ થયો અને આજથી પાંચ વર્ષ પહેલા જે સ્માર્ટફોન ગણાતો હતો તેની ગણના આજે પ્રમાણભૂત ફોનમાં થાય છે. ફોનની કેટલીક શ્રેણીઓની રજૂઆત બજારના કોઇ વિભાગને ધ્યાનમાં રાખીને કરવામાં આવી, જેમકે સાહસો/કંપનીના ગ્રાહકોની ઇમેલની જરૂરિયાત મુજબ રિમ બ્લેકબેરીની રજૂઆત; સોનીએરિક્સન વોકમેન મ્યુઝિકફોન શ્રેણી અને કેમેરાફોન્સની સાયબરશોટ શ્રેણી; Nokiaની મલ્ટિમિડીયા ફોન્સની એન-સિરીઝ; અને એપલ આઇફોન જે વેબમાં પ્રવેશની સંપૂર્ણ ક્ષમતા અને મલ્ટિમિડીયાની સવલતો આપે છે.

લાક્ષણિકતાઓ

ફેરફાર કરો

મોબાઇલ ફોન્સ ઘણી વાર ટેક્સ્ટ મેસેજિસ મોકલવા અને વોઇસ કોલ કરવા ઉપરાંત કોલ રજિસ્ટર, જીપીએસ નેવિગેશન, મ્યુઝિક એમપી૩ અને વિડીઓ એમપી4 પ્લેબેક, આરડીએસ રેડિઓ રિસીવર, એલાર્મ, મેમો અને દસ્તાવેજોનુ રેકોર્ડિંગ, પર્સનલ ઓર્ગેનાઇઝર અને પર્સનલ ડિજીટલ આસિસ્ટન્ટના કાર્યો, સ્ટ્રીમીંગ વિડીઓ જોઇ શકવાની તેમજ પાછળથી જોવા માટે ડાઉનલોડની ક્ષમતા, વિડીઓ કોલીંગ, બિલ્ટ-ઇન કેમેરા (3.2+ Mpx) અને કેમકોર્ડર્સ (વિડીઓ રેકોર્ડીંગ) ઓટો ફોકસ અને ફ્લેશ સાથે, રિન્ગટોન્સ, ગેમ્સ, પીટીટી, મેમેરી કાર્ડ રિડર (એસડી), યુએસબી (2.0), ઇન્ફ્રારેડ, બ્લૂટુથ અને વાઇફાઇ જોડાણ, તુરંત મેસેજીંગ, ઇન્ટરનેટ ઇ-મેલ અને બ્રાઉઝિંગ અને પીસી માટે વાયરલેસ મોડેમ તરીકે પણ ઉપયોગમાં લઇ શકાય છે અને ટૂંક સમયમાં જ તે ઓનલાઇન ગેમ્સ અને અન્ય ઉચ્ચ ગુણવત્તાની ગેમ્સમાં પણ મદદરૂપ સાબિત થશે.

કેટલાક ફોન્સમાં ટચસ્ક્રીનની સગવડ પણ હોય છે.

મોબાઇલ સેવાઓની વિશાળ શ્રેણીઓમાં મ્યુઝીક, પિક્ચર ડાઉનલોડ્સ, વિડીઓગેમીંગ, એડલ્ટ ઇન્ટરટેઇન્મેન્ટ, ગેમ્બલીંગ, વિડીઓ/ટીવીનો સમાવેશ થાય છે.

Nokia અને યુનિવર્સિટી ઓફ કેમ્બ્રીજ દ્વારા વાળી શકાય તેવો સેલ ફોન દર્શાવવામાં આવી રહ્યા છે જેને મોર્ફ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.[૮]

એપ્લીકેશન્સ

ફેરફાર કરો
 
પ્રત્યેક 100 રહેવાસીઓએ મોબાઇલ ફોન વપરાશકર્તાઓ 1997-2007

મોબાઇલ ફોન્સ પર સામાન્ય રીતે સૌથી વધુ લેવામાં આવતું ડેટા એપ્લીકેશન એસએમએસ ટેક્સ્ટ મેસેજિંગ છે,જેનો ઉપયોગ કુલ ગ્રાહકોમાંથી 74% સક્રિય વપરાશકર્તા તરીકે કરે છે. ( વર્ષ 2007ના અંતે કુલ 3.3 અબજ ગ્રાહકોમાંથી 2.4થી વધારે) એસએમએસ ટેક્સ મેસેજિંગથી વર્ષ 2007માં 100 અબજ ડોલરની વાર્ષિક આવક થઇ હતી અને વિશ્વભરના સમગ્ર મોબાઇલ ફોન વપરાશકર્તાઓમાં મેસેજિંગની સરેરાશ વ્યક્તિદીઠ એક દિવસની 2.6 મેસેજીસની છે. (સ્રોત ઇન્ફોર્મા 2007). પ્રથમ એસએમએસ ટેક્સ્ટ મેસેજ વર્ષ 1992માં યુકે ખાતે કોમ્પ્યુટરમાંથી મોબાઇલમાં મોકલવામાં આવ્યો હતો, જ્યારે ફોનના ઉપયોગથી વ્યક્તિથી વ્યક્તિ સુધી એસએમએસ ફિનલેન્ડમાં 1993માં મોકલવામાં આવ્યો હતો.

મોબાઇલ ફોન્સ દ્વારા ઉપયોગમાં લેવામાં આવતી અન્ય નોન-એસએમએસ ડેટા સર્વિસીઝનું મૂલ્ય વર્ષ 2007માં 31 અબજ ડોલર્સ હતું, અને તેમાં મોબાઇલ મ્યુઝિક, ડાઉનલોડ થઇ શકે તેવા લોગો અને ચિત્રો, ગેમીંગ, જૂગાર, વયસ્ક મનોરંજન અને જાહેરાત જેવી સેવાઓ મુખ્ય છે. ડાઉનલોડ થઇ શકે તેવા પ્રથમ મોબાઇલ કન્ટેન્ટનું વેચાણ વર્ષ 1998માં ફિનલેન્ડમાં એક મોબાઇલ ફોનને કરવામાં આવ્યું હતું, જ્યારે રેડિયોલિન્જાએ (હાલ એલિસા) ડાઉનલોડ થઇ શકે તેવી રિન્ગીંગ ટોન સેવાની રજૂઆત કરી હતી. વર્ષ 1999માં જાપાનના મોબાઇલ ઓપરેટર એનટીટી ડોકોમોએ તેની મોબાઇલ ઇન્ટરનેટ સેવા, આઇ-મોડનો પ્રારંભ કર્યો હતો, જે આજે વિશ્વની સૌથી વિશાળ મોબાઇલ ઇન્ટરનેટ સેવા છે અને તેનું કદ લગભગ ગૂગલની વાર્ષિક આવક જેટલું જ થાય છે.

મોબાઇલના ઉપયોગથી એસએમએસ દ્વારા પ્રથમ સામાચાર પૂરા પાડવાની સેવાનો પ્રારંભ વર્ષ 2000માં ફિનલેન્ડ ખાતે થયો હતો. ઘણી સંસ્થાઓ માગ અનુસાર એસએમએસ દ્વારા ન્યૂઝ સર્વિસ આપતી હોવાથી મોબાઇલ ન્યૂઝ સેવાનો ફેલાવો થઇ રહ્યો છે. કેટલીસ સંસ્થાઓ એસએમએસ દ્વારા તાત્કાલિક ન્યૂઝ પણ પૂરા પાડે છે. મોબાઇલ ટેલિફોની સક્રિયતા અને જાહેર પત્રકારત્વને પણ બળ પૂરુ પાડે છે, જે રોયટર્સ અને યાહૂ! [૯] તથા શ્રીલંકાની જાસ્મિન ન્યૂઝ જેવી નાની સ્વતંત્ર કંપનીઓ દ્વારા વિસ્તારવામાં આવી.

Monster.com જેવી કંપનીઓએ નોકરીની શોધ અને કારકિર્દી અંગેની સલાહ મેળવવા જેવી સેવાઓ માટે મોબાઇલ સેવાઓ આપવાની શરૂઆત કરી છે. કન્ઝ્યુમર એપ્લીકેશન્સમાં વધારો થઇ રહ્યો છે અને તેમાં સ્થાનિક પ્રવૃત્તિઓ અને બનાવો અંગેની માહિતીના માર્ગદર્શનથી માંડી મોબાઇલ કૂપન્સ અને ડિસ્કાઉન્ટ અંગેની ઓફરનો સમાવેશ થાય છે, જેનો ઉપયોગ નાણાં બચાવવા કે ખરીદી માટે થઇ શકે છે. મોબાઇલ ફોન્સ માટે વેબસાઇટની રચના કરવા માટેના ટુલ્સની પ્રાપ્યતામાં વધારો નોંધાયો છે.

મોબાઇલ દ્વારા ચૂકવણીની પ્રથમ અજમાયશ વર્ષ 1998માં ફિનલેન્ડ ખાતે કરવામાં આવી હતી, જ્યારે એસ્પુમાં કોકા-કોલા વેન્ડીંગ મશીનને એસએમએસ ચૂકવણી માટે તૈયાર કરવામાં આવ્યું હતું. ધીમેધીમે આ વિચારનો ફેલાવો થયો અને વર્ષ 1999માં ફિલિપાઇન્સે મોબાઇલ ઓપરેટરો ગ્લોબ અને સ્માર્ટ પર પ્રથમ વ્યાપારી મોબાઇલ પેમેન્ટ પદ્ધતિની રજૂઆત કરી. આજે મોબાઇલ દ્વારા ચૂકવણીમાં મોબાઇલ બેન્કિંગ અને મોબાઇલ ક્રેડિટ કાર્ડથી માંડી મોબાઇલ વ્યાપારનો સમાવેશ થાય છે અને તેનો ઉપયોગ એશિયા અને આફ્રિકામાં વ્યાપક રીતે અને પસંદગીના યુરોપના બજારોમાં થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, ફિલિપાઇન્સમાં કોઇ વ્યક્તિને તેની સમગ્ર ચૂકવણી મોબાઇલ એકાન્ટમાં કરવામાં આવે તે બાબત અસામાન્ય રહી નથી. કેન્યામાં એક મોબાઇલ બેન્કિંગ એકાઉન્ટમાંથી બીજામાં નાણાં તબદીલ કરવાની મર્યાદા દસ લાખ યુએસ ડોલર છે. ભારતમાં સેવાઓના ઉપયોગ માટેના બિલની ચૂકવણી પર 5% વટાવ મળે છે. ઇસ્ટોનિયામાં સરકારે એવુ જોયુ કે ગુનેગારો કેશ પાર્કિંગ ફી વસૂલી રહ્યા છે, તો સરકારે એવી જાહેરાત કરી કે એસએમએસથી ફક્ત મોબાઇલ પેમેન્ટ જ પાર્કિંગ માટે માન્ય ગણાશે અને આજે ઇસ્ટોનિયામાં બધી જ પાર્કિંગ ફીનું મોબાઇલ દ્વારા સંચાલન કરવામાં આવે છે અને આ પ્રવૃત્તિ સાથે સાથે સંકળાયેલા ગુનાનો અંત આવ્યો છે.

મોબાઇલ એપ્લીકેશન્સનો વિકાસ લેખક ટોમિ એહોનન સાથે Nokiaના જો બેરેન્ટ અને Motorolaના પૌલ ગોલ્ડિંગ દ્વારા રચવામાં આવેલી છ M ના (અગાઉ પાંચ M) સર્વિસ ડેવલોરમેન્ટના સિદ્ધાંતનો ઉપયોગ કરીને કરવામાં આવ્યો છે. આ છ M માં મુવમેન્ટ (સ્થળ), મોમેન્ટ (ટાઇમ), મી (વ્યક્તિત્વકરણ), મલ્ટી-યુઝર (સમુદાય), મની (ચૂકવણી) અને મશીન (સ્વયંસંચાલિતતા)નો સમાવેશ થાય છે. આ છ M / પાંચ M ના સિદ્ધાંતનો ટેલીકોમ એપ્લીકેશન્સના સાહિત્યોમાં વિશાળ સંદર્ભ આપવામાં આવ્યો છે અને અનેક ઔદ્યોગિક અગ્રણીઓને તેનો ઉપયોગ કર્યો છે. આ સિદ્ધાંતની ચર્ચા માટેનું પ્રથમ પુસ્તક વર્ષ 2002માં એહોનેન એન્ડ બેરેટ્ટ દ્વારા લખવામાં આવેલું સર્વિસીઝ ફોર યુએમટીએસ હતું.

પાવર સપ્લાય

ફેરફાર કરો
 
યુગાન્ડામાં મોબાઇલ ફોન ચાર્જિંગ સેવા

મોબાઇલ ફોન સામાન્ય રીતે બેટરીઝમાંથી પાવર મેળવે છે, જેને યુએસબી પોર્ટ, પોર્ટેબલ બેટરીઝ, મુખ્ય વીજળી અથવા કારમાં એડેપ્ટરનો ઉપયોગ કરીને સિગારેટ લાઇટર સોકેટ અથવા સામાન્ય રીતે બેટરી ચાર્જર અથવા વોલ વોર્ટ અથવા સોલર પેનલ અથવા ડાઇનેમોનો ઉપયોગ કરીને ચાર્જ કરી શકાય છે. (તે ફોનને પ્લગ કરવા માટે યુએસબીનો ઉપયોગ પણ કરી શકે).

17 ફેબ્રુઆરી, 2009ના રોજ જીએસએમ એસોશિએશને એવી જાહેરાત [૧૦] કરી હતી કે તેઓ મોબાઇલ ફોન્સ માટે પ્રમાણભૂત ચાર્જર માટે તૈયાર છે. Nokia, Motorola અને Samsung સહિતના 17 ઉત્પાદનકારોએ દ્વારા અપનાવવામાં આવનાર પ્રમાણભૂત કનેક્ટર માઇક્રો-યુએસબી કનેક્ટર રહેશે (માધ્યમોના કેટલાક અહેવાલોએ તેને મીની-યુએસબી ગણાવીને ભૂલભરેલા સમાચાર આપ્યા છે). નવા ચાર્જર હાલમાં ઉપયોગમાં લેવામાં આવતા ચાર્જરની સરખામણીએ વધુ કાર્યક્ષમ હશે. બધા જ ફોન માટે સમાન ચાર્જર હોવાનો અર્થ એ છે કે ઉત્પાદનકારોએ પ્રત્યેક નવા ફોન સાથે ચાર્જર આપવાની જરૂર રહેશે નહીં.

અગાઉ મોબાઇલ ફોન બેટરીઝનું સામાન્ય સ્વરૂપ નિકલ મેટલ-હાઇડ્રાઇડ હતું, કેમકે તે કદ અને વજનમાં નાની હતી. લિથિયમ-આયર્ન બેટરીઝનો ઉપયોગ થાડો સમય માટે કરવામાં આવ્યો, કેમકે તે વજનમાં વધુ હલકી હતી અને તે નિકલ મેટલ-હાઇડ્રાઇડ બેટરીઝની જેમ વોલ્ટેજ ડિપ્રેશન ધરાવતી ન હતી. ઘણા મોબાઇલ ફોન ઉત્પાદનકારો જૂની લિથિયમ-આયર્ન બેટરીઝને સ્થાને લિથિયમ-પોલિમર બેટરીઝના ઉપયોગ તરફ વળ્યા છે, કેમકે તે વજનમાં વધુ હલકી છે અને કડક આયાનકાર સમાંતર વિના બેટરીને આકાર આપી શકાય છે. મોબાઇલ ફોનના ઉત્પાદનકારો સૂર્ય કોષો સહિતના અન્ય વૈકલ્પિક સ્રોત પર પ્રયોગો કરી રહ્યા છે.

સિમ કાર્ડ

ફેરફાર કરો
 
સામાન્ય મોબાઇલ ફોનનું સિમ કાર્ડ

જીએમએસ મોબાઇલની કામગીરી માટે ફોન્સમાં બેટરી ઉપરાંત સબસ્ક્રાઇબર આઇડેન્ટીટી મોડ્યુલ અથવા સિમ કાર્ડના નામે ઓળખાતી નાની માઇક્રોચીપની જરૂર પડે છે. આશરે નાની ટપાલ ટિકીટનું કદ ધરાવતું સિમ કાર્ડ સામાન્ય રીતે યુનિટની સામેના ભાગમાં અને બેટરીની નીચે મુકવામાં આવે છે અને (જ્યારે યોગ્ય રીતે સક્રિય થાય ત્યારે) ફોનના કોન્ફીગ્યુરેશન ડેટા અને વપરાશકર્તા દ્વારા ઉપયોગમાં લેવામાં આવતા કોલિંગ પ્લાન જેવી ફોન વિષેની માહિતી સ્ટોર કરે છે. જ્યારે વપરાશકર્તા સિમ કાર્ડ બહાર કાઢી લે છે ત્યારે તેને અન્ય ફોનમાં ફરી ગોઠવીને તેનો સામાન્ય ઉપયોગ કરી શકાય છે.

પ્રત્યેક સિમ કાર્ડ યુનિક ન્યુમરિકલ આઇડેન્ટીફાયરથી સક્રિય થાય છે; એક વાર સક્રિય થયા પછી આઇડેન્ટીફાયર લોક થઇ જાય છે અને કાર્ડ સક્રિય નેટવર્કમાં હંમેશા માટે લોક થઇ જાય છે. આ કારણથી મોટા ભાગના રિટેલરો સક્રિય થયેલા સિમ કાર્ડ પરત લેવાનો અસ્વીકાર કરે છે.

સિમ કાર્ડનો ઉપયોગ ન થતો હોય તેવા સેલ ફોન્સમાં તેમની મેમરીમાં ડેટા અગાઉથી નક્કી કરેલો હોય છે. આ માહિતીમાં પ્રવેશવા માટે "Name" અથવા નંબર પ્રોગ્રામીંગ મેનું તરીકે "NAM"માં પ્રવેશવા માટે માટેના સ્પેશિયલ ડીજીટ સિક્વન્સનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. અહીંથી કોઇ વ્યક્તિ તમારા ફોનનો નવો નંબર, નવી સેવા પૂરી પાડતી કંપનીનો નંબર, નવા તાત્કાલિક નંબરો, તેમની ઓથેન્ટિકેશન કી અથવા એ-કી કોડમાં ફેરફાર અને તેમના પ્રિફર્ડ રોમિંગ લિસ્ટ અથવા પીઆરએલમાં સુધારો જેવી માહિતીઓ ઉમેરી શકે છે. આમ છતાં કોઇ વ્યક્તિ આકસ્મિક રીતે તેનો ફોન ડિસેબલ ન કરી દે અથવા નેટવર્કમાંથી દૂર ન કરી દે માટે સેવા આપનાર કંપની માસ્ટર સબસિડીયરી લોક અથવા એમએસએલ તરીકે ઓળખાતા ડેટા પર લોક રાખે છે.

એમએસએલ એવી પણ ખાતરી આપે છે કે સેવા આપનાર કંપનીને ખરીદવામાં આવેલા અથવા "ભાડાપટ્ટે" લેવામાં આવેલા ફોનના નાણાં મળી જાય. ઉદાહરણ તરીકે, Motorola રેઝર વી9સીની કિંમત સીએડી 500 ડોલરથી વધુ છે તમે તે આશરે 200 ડોલરમાં પણ મેળવી શકો છો, પરંતુ તેનો આધાર કંપની પર રહેલો છે. આ કિંમતો વચ્ચેના તફાવતની રકમ માસિક બિલના રૂપમાં ગ્રાહકો દ્વારા ચૂકવવામાં આવશે. જો કંપની એમએસએલનો ઉપયોગ કરતી ન હોય તે તેણે માસિક બિલમાં ચૂકવવામાં આવતા 300થી 400થી ડોલરનો તફાવત ગુમાવી દે તેવી શક્યતા છે, કેમકે કેટલાક ગ્રાહકો તેમની સેવાઓ રદ કરી દેશે અને તે ફોન અન્ય કંપની પાસેથી લઇ લેશે.

સિમ સાથે એમએસએલ ત્યારે જ લાગુ પડે છે જ્યારે એક વાર કરાર પૂર્ણ થાય છે ત્યારે એમએસએલ સિમને જ લાગુ પડેલું હોય છે. આમ છતાં ફોન ઉત્પાદનકાર દ્વારા સેવા આપનાર એમએસએલમાં પ્રારંભિક રીતે લોકન કરવામાં આવ્યું હોય છે. આ લોકને અક્ષમ કરવામાં આવે તેવી શક્યતા હોય છે કે જેથી ફોનમાં અન્ય કંપનીના સિમ કાર્ડનો ઉપયોગ કરી શકાય. યુએસની બહારથી ખરીદવામાં આવતા મોટા ભાગના ફોન્સ લોક કર્યા વિનાના ફોન્સ હોય છે, કારણ કે ખૂબ નજીકના અંતરમાં સંખ્યાબંધ સેવા આપનારી કંપનીઓ છે અથવા તેમના કવરેજ અરસપરસ વ્યાપ્ત કરે છે. ફોનને અનલોક કરવાનો ખર્ચ અલગઅલગ હોય છે, પરંતુ તે સામાન્ય રીતે ઘણો સસ્તો હોય છે અને ક્યારેક સ્વતંત્ર ફોન વેચાણકર્તાઓ દ્વારા સેવા પૂરી પાડવામાં આવે છે.

સામાન્ય કવરેજ વિસ્તારોની બહાર એમએસએલ સેવાઓ ખૂબ ખર્ચાળ હોવાથી અનલોક ફોન પ્રવાસીઓ માટે ખૂબ ઉપયોગી સાબિત થાય છે. વિદેશમાં લોક થયેલા ફોનનો ઉપયોગ વટાવ બાદના દરો સાથે પણ કેટલીક વાર સામાન્ય સર્વિસ વિસ્તારોની સેવાઓની સરખામણીએ 10 ગણો વધુ ખર્ચાળ સાબિત થાય છે. ટી-મોબાઇલ તેના FAQ[હંમેશ માટે મૃત કડી] મુજબ એકાઉન્ટ હોલ્ડરને 90 દિવસ બાદ સિમ અનલોક કોડ પૂરો પાડે છે.

ઉદાહરણ તરીકે, જમૈકામાં એટીએન્ડટીનો વપરાશકર્તા વટાવ બાદના આંતરરાષ્ટ્રીય દરે મિનીટદીઠ 1.65 યુએસ ડોલર વધારે ચૂકવે તેવી શક્યતા હોય છે, જ્યારે બી-મોબાઇલ (જમૈકાનો) ગ્રાહક સમાન આંતરરાષ્ટ્રીય સેવા માટે મિનીટદીઠ 0.20 યુએસ ડોલર ચૂકવશે. સર્વિસ પૂરી પાડતી કેટલીક કંપનીઓ આંતરરાષ્ટ્રીય વેચાણ પર તો કેટલીક કંપનીઓ ક્ષેત્રીય વેચાણ પર ધ્યાન કેન્દ્રીત કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે, સમાન બી-મોબાઇલનો ગ્રાહક કદાચ સ્થાનિક કોલ્સ માટે વધુ નાણાં ચૂકવતો હોય, પરંતુ આંતરરાષ્ટ્રીય કોલ્સ માટે જમૈકન નેશનલ ફોન સીએન્ડડબ્લ્યૂ (કેબલ એન્ડ વાયરલેસ) કંપનીના વપરાશકર્તા કરતા ઓછા નાણાં ચૂકવે છે. દરમાં આ પ્રકારના તફાવતનું મુખ્ય કારણ ચલણના મૂલ્યમાં ફેરફાર છે, કેમકે સિમની ખરીદી હંમેશા સ્થાનિક ચલણની ચૂકવણી દ્વારા કરવામાં આવે છે. યુએસમાં, આ પ્રકારની સેવાઓના સ્પર્ધાત્મકતા અસ્તિત્વ ધરાવતી નથી, કેમકે સેવા આપનારી કેટલીક મુખ્ય કંપનીઓ પે-એઝ-યુ-ગો સેવાની ઓફર કરતી નથી. પે-એઝ-યુ-ગોના સંદર્ભોની જરૂરિયાત, ટી-મોબાઇલ, વેરિઝોન પૂરી પાડે છે, એટીએન્ડટી 12/2008 સુધી આપતી નથી.

બજાર

ફેરફાર કરો
 
વર્ષ 2008ના ત્રીજા ત્રિમાસિક ગાળામાં મોબાઇલ ફોન ઉત્પાદનકર્તાઓનો હિસ્સો

વર્ષ 2008ના ત્રીજા ત્રિમાસિક ગાળામાં, Nokia ડિવાઇસના વૈશ્વિક બજારમાં 39.4% હિસ્સા સાથે મોબાઇલ ફોનની વિશ્વની સૌથી મોટી ઉત્પાદનકાર કંપની હતી, ત્યારબાદ Samsung (17.3%), Sony Ericsson (8.6%), Motorola (8.5%) અને LG Electronicsનો (7.7%)સમાવેશ થાય છે. આ ઉત્પાદનકર્તાઓ તે સમયના મોબાઇલના કુલ વેચાણમાં 80%થી વધુ હિસ્સો ધરાવતા હતા. [૧૧]

અન્ય ઉત્પાદનકર્તાઓમાં એપલ ઇન્ક, ઓડિઓવોક્સ (હવે યુટીસ્ટારકોમ), બેનીફોન, બેનક્યુ-સિમેન્સ, સીઇસીટી, હાઇટેક કોમ્પ્યુટર કોર્પોરેશન (એચટીસી), ફ્યુજીત્સુ, ક્યોસેરા, મિત્સુબિશી ઇલેક્ટ્રીક, એનઇસી, નિયોનોડ, પેનાસોનિક, પામ, મત્સુશિતા, પેન્ટેક વાયરલેસ ઇન્ક, ફિલિપ્સ, ક્વોલકોમ ઇન્ક, રિસર્ચ ઇન મોશન લિમિટેડ ( આરઆઇએમ), સેગેમ, સાન્યો, શાર્પ, સિમેન્સ, સેન્ડો, સિએરા વાયરલેસ, એસકે ટેલિટેક, ટીએન્ડએ આલ્કાટેલ, હ્યુવેઇ, ટ્રિયમ અને તોશિબાનો [સંદર્ભ આપો] સમાવેશ થાય છે. મોબાઇલ ફોન સાથે સંબંધિત પરંતુ તેમનાથી અલગ ઘણી વિશેષ પ્રત્યયન પદ્ધતિઓ પણ છે.

માધ્યમો

ફેરફાર કરો

ફિનલેન્ડમાં રેડિયોલિન્જા દ્વારા જ્યારે પ્રથમ રિન્ગીંગ ટોનનું વેચાણ કરવામાં આવ્યું ત્યારે વર્ષ 1998માં મોબાઇલ માસ મિડીયા ચેનલ બની હતી.ત્યાર બાદ તરત જ સમાચારો, ગેમ્સ, જોક્સ, રાશિફળ, ટીવી કન્ટેન્ટ અને જાહેરાત જેવા કન્ટેન્ટ દેખાવામાં આવ્યા હતા. વર્ષ 2006માં, મોબાઇલ ફોનના પેઇડ મિડીયા કન્ટેન્ટનું મૂલ્ય એ પેઇડ ઇન્ટરનેટ મિડીયા કન્ટેન્ટ કરતા વધુ હતું અને તેનુ મૂલ્ય 31 અબજો ડોલર્સ હતું. ફોન પર મ્યુઝીકનું મૂલ્ય વર્ષ 2007માં 9.3 અબજ ડોલર અને ગેમીંગનું મૂલ્ય વર્ષ 2007માં પાંચ અબજ ડોલરથી વધારે હતું (સ્રોત નેટસાઇઝ ગાઇડ 2008 [૧૨]).

મોબાઇલ ફોનને ઘણી વાર ચોથી સ્ક્રીન (જો સિનેમા, ટીવી અને પીસીની સ્ક્રીનને પ્રથમ ત્રણ તરીકે ગણવામાં આવે તો) અથવા ત્રીજી સ્ક્રીન (ફક્ત ટીવી અને પીસીની સ્ક્રીનને ધ્યાનમાં લેતા) તરીકે ગણવામાં આવે છે. તેને સેવન્થ ઓફ ધી માસ મિડીયા પણ કહેવાલમાં આવે છે (પ્રિન્ટ, રેકોર્ડીંગ્ઝ, સિનેમા, રેડિઓ, ટીવી અને ઇન્ટરનેટને પ્રથમ છ ગણતા). મોબાઇલ માટેના સૌથી વહેલા કન્ટેન્ટ લિગસી મિડીયાની નકલ સમાન હતા, જેમાં બેનર દ્વારા જાહેરાત અને ટીવી ન્યૂઝ હાઇલાઇટ વિડીઓ ક્લીપનો સમાવેશ થાય છે. તાજેતરમાં જ મોબાઇલ માટેના યુનિક કન્ટેન્ટનો ઉદભવ થઇ રહ્યો છે, જેમાં મ્યુઝિકમાં રિન્ગીંગ ટોન અને રિંગબેક ટોન્સથી માંડી "મોબિસોડ્સ" વિડીઓ કન્ટેન્ટનો સમાવેશ થાય છે, જેની રજૂઆત સંપૂર્ણ રીતે મોબાઇલ ફોન્સ માટે કરવામાં આવી હતી.

મોબાઇલ પર મિડીયાના આગમનથી સોશિયલ કોમ્યુનિટીના સૌથી પ્રભાવક સભ્યો આલ્ફા યુઝર્સ અથવા હબ્સને ઓળખવાની અને માહિતી રાખવાની તકની પણ શરૂઆત થઇ. વર્ષ 2007માં એએમએફ વેન્ચર્સે ત્રણ માસ મિડીયાની સંબંધિત ચોક્કસતાનું માપ કાઢ્યુ અને શોધ્યું કે મોબાઇલનો ઉપયોગ કરતા લોકો ઇન્ટરનેટનો ઉપયોગ કરતા લોકો કરતા નવ ગણા વધુ ચોક્કસ અને ટીવી પરના લોકોની સરખામણીએ 90 ગણા વધુ ચોક્કસ રહ્યા હતા.

પરિભાષા

ફેરફાર કરો

સંબંધિત નોન-મોબાઇલ ફોન પદ્ધતિ

ફેરફાર કરો
કાર ફોન
તે કાયમ માટે વાહનમાં જ સ્થાપિત એક પ્રકારનો ટેલિફોન છે, તે ઘણી વાર શક્તિશાળી ટ્રાન્સમિટર્સ અને બાહ્ય એન્ટેના અને હેન્ડ્સફ્રી ઉપયોગ માટે લાઉડસ્પીકર ધરાવે છે. તે સામાન્ય રીતે સાદા મોબાઇલ ફોન્સની જેમ સમાન નેટવર્ક સાથે જોડાયેલો હોય છે.
કોર્ડલેસ ટેલિફોન (પોર્ટેબલ ફોન)
કોર્ડલેસ ફોન્સ એવા ટેલિફોન છે કે જે વાયર વાળા હેન્ડસેટના સ્થાને એક કે વધુ રેડિઓ હેન્ડસેટનો ઉપયોગ કરે છે. હેન્ડસેટ કોઇ પણ પ્રકારના વાયર વિના બેઝ સ્ટેશન સાથે જોડવામાં આવે છે, જે કોલિંગ માટે પરંગરાગત લેન્ડ લાઇન સાથે જોડાણ સાધે છે. મોબાઇલ ફોન્સની સરખામણીએ કોર્ડલેસ ફોન ખાનગી બેઝ સ્ટેશન્સ (લેન્ડ-લાઇન ધારક સાથે સંબંધ ધરાવતા)નો ઉપયોગ કરે છે, અને તે વહેંચાયેલા હોતા નથી.
પ્રોફેશનલ મોબાઇલ રેડિઓ
એડવાન્સ્ડ પ્રોફેશનલ મોબાઇલ રેડિઓ સિસ્ટમ એ મોબાઇલ ફોન સિસ્ટમ્સથી ઘણી સરખી હોઇ શકે છે. નોંધપાત્ર રીતે આઇડીઇએન સ્ટાન્ડર્ડનો ઉપયોગ ખાનગી ટ્રન્ક્ડ રેડિઓ સિસ્ટમ તેમજ વિવધ વિશાળ જાહેર સેવા આપનારા બંને માટે કરવામાં આવે છે. જાહેર મોબાઇલ નેટવર્કના અમલીકરણ માટે યુરોપના ડીજીટલ પીએમઆર સ્ટાન્ડર્ડ ટેટ્રાના ઉપયોગ કરી સમાન પ્રયત્નો પણ કરવામાં આવે છે.
રેડિઓ ફોન
આ પરિભાષામાં રેડિઓઝનો સમાવેશ થાય છે, જેને ટેલિફોન નેટવર્ક સાથે જોડી શકાય છે. આ ફોન્સ કદાચ મોબાઇલ ન પણ હોય; ઉદાહરણ તરીકે, તેમાં મુખ્ય વીજ સપ્લાયની જરૂર પડી શકે, તેમાં પીએસટીએન ફોન કોલની સ્થાપના માટે માનવીય સંચાલનની મદદથી જરૂર પડી શકે.
સેટેલાઇટ ફોન
આ પ્રકારનો ફોન કૃત્રિમ સેટેલાઇટ સાથે પ્રત્યક્ષ રીતે પ્રત્યયન સાધે છે, જે તેની સામે કોલ્સને બેઝ સ્ટેશન અથવા અન્ય સેટેલાઇટ ફોન સુધી મોકલી આપે છે. એક સેટેલાઇટ ધરતી પરના બેઝ સ્ટેશનની સરખામણીએ ઘણા બહોળા વિસ્તારમાં કવરેજ પૂરુ પાડી શકે છે. સેટેલાઇટ ફોન્સ મોંઘા હોવાથી તેનો ઉપયોગ અંતરિયાળ વિસ્તારમાં રહેતા લોકો સુધી સિમીત છે, જ્યાં મોબાઇલ ફોનનું કવરેજ અસ્તિત્વ ધરાવતું નથી. તેનો ઉપયોગ કરતા લોકોમાં પર્વતારોહકો, દરિયાખેડુઓ અને કુદરતી હોનારત સમયે ન્યૂઝ રિપોર્ટરોનો સમાવેશ થાય છે.
વાઇફાઇ ફોન્સ
આ એક નવા પ્રકારનો મોબાઇલ ફોન છે.આ ફોન પરંપરાગત સીડીએમએ અને જીએસએમ નેટવર્કની સામે વાયરલેસ ઇન્ટરનેટ નેટવર્ક પરથી કોલ્સની સેવા આપે છે. વિટેલે જૂન 2009માં વાઇફાઇ ફોનનો વિકાસ કર્યો હતો, જેનું વેચાણ તેણે વૈશ્વિક કોલિંગને સસ્તા દરનું બનાવવા 59.99 ડોલરમાં કર્યુ હતું.

ઉપયોગ

ફેરફાર કરો

સેલ ફોન નોવેલ એક પ્રથમ સાહિત્યનું ઉત્પાદન છે જે ટેક્સ્ટ મેસેજિંગ દ્વારા સેલુલર એજ માંથી જે નોવેલ્સને સંપૂર્ણ રીતે ભેગી કરે છે તે વેબસાઇટ પર પ્રકટ થાય છે.[૧૩] વર્ચ્યુઅલ ઓનલાઇન કમ્પ્યૂટર રમતોમાં, વાચકો પોતાને વાર્તામાં પ્રથમ માણસની જગ્યાએ મુકી શકે છે.સેલ ફોન નોવેલ્સે પ્રત્યેક વ્યક્તિગત વાચક માટે વ્યક્તિગત તકનું સર્જન કર્યુ હતું.પૌલ લેવિન્સને મુવમાં માહિતી આફતા જણાવ્યું હતું કે "હાલના દિવસોમાં લેખક સરળતાથી કોઇ પણ જગ્યાએ લખી શકે છે અને એક વાચક તરીકે તે અંગત નથી પરંતુ સુવાહ્ય છે".

અંગત

ફેરફાર કરો

surveillanceસેલ ફોન્સ તેની સાથે સંકળાયેલા સંખ્યાબંધ ખાનગી બાબતો ધરાવે છે, અને તેનો નિયમિત રીતે દેખરેખ માટ સરકાર દ્વારા ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

યુ.કે. અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં કાયદાનું પાલન અને જાસૂસી સેવાઓ ફોન ધરાવતા નજીકના વ્યક્તિની વાતચીત સાંભળવાના હેતુથી સેલ ફોન્સમાં માઇક્રોફોન સક્રીય કરવાની તકનીક ધરાવે છે. [૧૪][૧૫]

મોબાઇલ ફોન્સનો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે સ્થળ અંગેની માહિતી મેળવવા માટે પણ થાય છે. મોબાઇલ ફોનનું ભૌગોલિક સ્થાન ખૂબ સરળતાથી શોધી શકાય છે (પછી ભલે તે ઉપયોગમાં હોય કે ન હોય), તેના માટે ફોનના માલિકના નજીકના કેટલાક સેલ ટાવર્સ પર સેલ ફોનમાંથી સિગ્નલની મુસાફરી માટેના સમયની ગણતરી કરવાની આ તકનીકને મલ્ટીલેટરેશન કહેવામાં આવે છે. [૧૬][૧૭]

આરોગ્યના જોખમો

ફેરફાર કરો

મોબાઇલ ફોન્સ ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક રેડિએશન બહાર કાઢતા હોવાથી જ્યારે લાંબા સમય સુધી તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવતો હોય ત્યારે કેન્સરના જોખમ અંગે ચિંતાઓ ઉભી થાય છે. [૧૮] આ રેડિએશન નોન-આયોનાઇઝીંગ હોય છે, પરંતુ સ્થાનિક હિટીંગ થઇ શકે છે. વૈજ્ઞાનિક અને મેડીકલ સમુદાયો હાલમાં એવા વિચાર પર એકમત થયા છે કે સેલ્યુલર ફોન્સ કે તેમના બેઝ સ્ટેશન્સથી આરોગ્ય પર અસર થવાથી બહુ શક્યતા હોતી નથી. [૧૯][૨૦][૨૧]

સેલ્યુલર ફોન્સ થોડા સમયથી જ વિસ્તૃત રીતે ઉપ્લબધ બન્યા છે, જ્યાર તેની સામે ટ્યૂમરના વિકાસ માટે દાયકાઓ થાય છે. આ કારણથી, કેટલાક આરોગ્ય સત્તાધિકારીઓ એવી વિનંતી કરી હતી કે સાવચેતીભર્યા સિદ્ધાંતો ધ્યાનમાં લેવામાં આવે અને એવી ભલામણ કરી કે વ્યક્તિ અને ખાસ કરીને બાળકોએ મોબાઇલના ઉપયોગમાં બને તેટલો ઘટાડો કરવો જોઇએ. [૨૨][૨૩]

વિવાદિત કાચો માલ

ફેરફાર કરો

મોબાઇલ ફોન્સ અને અન્ય ઇલેક્ટ્રોનિક ઉત્પાદનો ઉચ્ચ ગુણવત્તાના કેપેસિટર્સ ધરાવે છે, જેમાં ટેન્ટેલમ હોય છે. ટેન્ટેલમનો મુખ્ય સ્રોત ડેમોક્રેટિક રિપબ્લિક ઓફ કોંગોમાં આવેલી કેટલીક ગેરકાયદેસર ખાણોમાંથી મેળવવામાં આવતો કોલ્ટાન ઓર છે. આ ખાણોનું સંચાલન તેમના નાગરિક યુદ્ધને નાણાં પૂરા પાડવા માટે વિરોધી જૂથો દ્વારા કરવામાં આવે છે. [૨૪] એક સામાન્ય મોબાઇલ ફોનમાં ૪૦ મિલિગ્રામ્સ ટેન્ટેલમ હોય છે. ટેન્ટેલમનો સંઘર્ષ-મુક્ત સ્રોત ઓસ્ટ્રેલિયાના પર્થની નજીક આવેલા પિલબારા ક્ષેત્રમાં આવેલી વોડગીના ખાતે આવેલી ખાણો છે. [૨૫]

વધુ જૂઓ

ફેરફાર કરો
 
mobile phone શબ્દને વિકિકોશ (મુક્ત શબ્દકોશ)માં જુઓ.
 
વિકિમીડિયા કોમન્સ પર Mobile phones સંબંધિત માધ્યમો છે.


સંદર્ભો

ફેરફાર કરો
  1. ↑ "Special History Issue" (PDF). Speleonics 15. IV (3). 1990. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)
  2. ↑ કુપર, એટ અલ., "રેડિઓ ટેલિફોન સિસ્ટમ", યુએસ પેટન્ટ નંબર 3,906,166; ફાઇલિંગ ડેટ: Oct 17, 1973; ઇસ્યુ ડેટ: સપ્ટેમ્બર 1975; અસાઇની Motorola
  3. ↑ [Motorola એક્ઝક્યુટિવ હેલ્પ્ડ સ્પર સેલફોન રિવોલ્યુશન, ઓવરસો ઇલ-ફેટેડ ઇરિડીયમ પ્રોજેક્ટ, વોલ સ્ટ્રિટ જર્નલ, જૂન 20-21, 2009, પી. એ10
  4. ↑ "જ્હોન એફ. મિશેલ, 1928-2009: વોઝ પ્રેસિડેન્ટ ઓફ Motorola ફ્રોમ 1980 ટુ 95, શિકાગો ટ્રિબ્યુન, જૂન 17, 2009, રિટ્રાઇવ્ડ 17, 2009". મૂળ માંથી 2009-07-06 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-10-07.
  5. ↑ માર્ટિન કૂપર સાથે બીબીસીમાં મુલાકાત
  6. ↑ "સ્વિડીશ નેશનલ મ્યુઝિયમ ઓફ સાયન્સ એન્ડ ટેક્નોલોજી". મૂળ માંથી 2008-10-22 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-10-07.
  7. ↑ યુએમટીએસ ને 3જી વિકાસનો ઇતિહાસ
  8. ↑ "આર્કાઇવ ક .પિ". મૂળ માંથી 2013-12-12 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-10-07.
  9. ↑ "યોર વિટનેસ ન્યૂઝ". મૂળ સંગ્રહિત માંથી 2007-06-12 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2007-06-12.
  10. ↑ "GSM World agreement on Mobile phone Standard Charger".
  11. ↑ http://www.rcrwireless.com/article/20081030/WIRELESS/810309997/
  12. ↑ http://www.netsize.com/downloads/intro.aspx
  13. ↑ http://www.newyorker.com/reporting/2008/12/22/081222fa_fact_goodyear
  14. ↑ McCullagh, Declan (December 1, 2006). "FBI taps cell phone mic as eavesdropping tool". CNet News (Englishમાં). મેળવેલ 2009-03-14. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ)CS1 maint: unrecognized language (link)
  15. ↑ Odell, Mark (August 1, 2005). "Use of mobile helped police keep tabs on suspect". Financial Times (Englishમાં). મેળવેલ 2009-03-14.CS1 maint: unrecognized language (link)
  16. ↑ "Tracking a suspect by mobile phone". BBC News (Englishમાં). August 3, 2005. મેળવેલ 2009-03-14.CS1 maint: unrecognized language (link)
  17. ↑ Miller, Joshua (March 14, 2009). "Cell Phone Tracking Can Locate Terrorists - But Only Where It's Legal". FOX News (Englishમાં). મેળવેલ 2009-03-14.CS1 maint: unrecognized language (link)
  18. ↑ [સેલ્યુલર ટેલિફોનનો વપરાશ અને કેન્સરનું જોખમ http://www.cancer.gov/cancertopics/factsheet/risk/cellphones], નેશનલ કેન્સર ઇન્સ્ટિટ્યુટ.
  19. ↑ "What are the health risks associated with mobile phones and their base stations?". Online Q&A. World Health Organization. 2005-12-05. મેળવેલ 2008-01-19.
  20. ↑ "Electromagnetic fields and public health: mobile telephones and their base stations". Fact sheet N°193. World Health Organization. 2000. મેળવેલ 2008-01-19. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)
  21. ↑ Lönn, S (2005-03-15). "Long-Term Mobile Phone Use and Brain Tumor Risk". American Journal of Epidemiology. Oxford, UK: Oxford University Press. 161 (6): 526–535. doi:10.1093/aje/kwi091. ISSN 0002-9262. OCLC 111065031. PMID 15746469. doi:10.1093/aje/kwi091. મેળવેલ 2008-01-20. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ); Cite has empty unknown parameters: |month= and |quotes= (મદદ)CS1 maint: discouraged parameter (link)
  22. ↑ "Do mobile phones cause cancer?". Cancer Research UK. 2008-12-05. મેળવેલ 2009-05-27.
  23. ↑ Interlandi, Jeneen (2007-12-19). "How Safe Are Cell Phones?". Newsweek. મેળવેલ 2009-05-27.
  24. ↑ http://www.theage.com.au/news/home/technology/blood-tantalum-in-your-mobile/2009/05/08/1241289162634.html?page=fullpage#contentSwap1
  25. ↑ http://www.theage.com.au/news/home/technology/blood-tantalum-in-your-mobile/2009/05/08/1241289162634.html?page=fullpage#contentSwap1

વધુ વાંચન

ફેરફાર કરો
  • એગર, જોન, કોન્સ્ટન્ટ ટચ: એ ગ્લોબલ હિસ્ટરી ઓફ મોબાઇલ ફોન , 2004 ISBN 1-84046-541-7
  • એહોનેન, ટોમિ, એમ-પ્રોફિટ્સ: મેકીંગ મની વિથ 3જી સર્વિસીઝ , 2002, ISBN 0-470-84775-1
  • એહોનેન, કેસ્પર એન્ડ મેલ્કો, 3જી માર્કેટીંગ 2004, ISBN 0-470-85100-7
  • ગ્લોટ્ઝ, પિટર, બર્ટ્શ, સ્ટિફન, એડ્સ. થમ્બ કલ્ચર: ધ મિનીંગ ઓફ મોબાઇલ ફોન્સ ફોર સોસાયટી , 2005
  • કેટ્ઝ, જેમ્સ ઇ. એન્ડ આખુસ, માર્ક, એડ્સ. પ્રિપેચ્યુઅલ કોન્ટેક્ટ: મોબાઇલ કોમ્યુનિકેશન, પ્રાઇવેટ ટોક, પબ્લિક પર્ફોર્મન્સ , 2002
  • કવુરી, આનંદમ એન્ડ આર્કેન્યૂક્સ, નોઆહ, એડ્સ. ધી સેલ ફોન રિડર: એસે ઇન સોશિયલ ટ્રાન્સફોર્મેશન , 2006
  • કોપોમા, ટિમો. ધી સિટી ઇન યોર પોકેટ, ગૌડેમૌસ 2000
  • લેવિન્સન, પૌલ, સેલફોન: ધી સ્ટોરી ઓફ ધી વર્લ્ડઝ મોસ્ટ મોબાઇલ મિડીયમ, એન્ડ હાઉ ઇટ હેઝ ટ્રાન્સફોર્મ્ડ એવરીથીંગ


!, 2004 ISBN 1-4039-6041-0


બ્રાહ્ય કડીઓ

ફેરફાર કરો
"https://gu.wikipedia.org/w/index.php?title=મોબાઇલ_ફોન&oldid=870705" થી મેળવેલ