વિકિપીડિયા

ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સ

"Kung fu" redirects here. For other uses, see Kung fu (disambiguation).

ઢાંચો:Contains Chinese text ઢાંચો:Chinese martial arts

Wushu
Script error: No such module "Infobox multi-lingual name".

ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સ ,નો ઉલ્લેખ મેન્ડ્રીયન ચાઇનીઝ દ્વારા વુશુ શબ્દમાં કરવામાં આવે છે (simplified Chinese: 武术; traditional Chinese: 武術; pinyin: wǔshù) અને તે કૂંગ ફુ (Chinese: 功夫 પિનયીન: ગોન્ગફુ) તરીકે લોકપ્રિય છે, જે અસંખ્ય પ્રકારની લડાઇના પ્રકારો છે જેનો વિકાસ ચીનમાં સદીઓથી કરવામાં આવ્યો છે. આ લડાઇના પ્રકારોને ઘણી વખત સામાન્ય ખાસિયત તરીકે વર્ગીકૃત્ત કરવામાં આવે છે, જેને "પરિવારો" (家, જિયા), "સંપ્રદાયો" (派, પાઇ) અથવા માર્શલ આર્ટની "શાળાઓ" (門, મેન) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ પ્રકારની વિશિષ્ટ ખાસિયતના ઉદાહરણોમાં પ્રાણીઓની નકલ અથવા ચાઇનીઝ માન્યતાઓ, ધર્મો અને દંતકથાઓ દ્વારા પ્રેરિત તાલીમ પદ્ધતિઓને સમાવતી શારીરીક ક્રિયાઓનો સમાવેશ થાય છે. પ્રકારો કે જે ખોટી ક્વિપર ભાર મૂકે છે તેને આંતરિક (内家拳, નેઇજિયાક્વાન) જેવું લેબલ લગાવવામાં આવ્યું છે, જ્યારે અન્યો વધુ સારા સ્નાયુઓ અને હૃદયની તંદુરસ્તી પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે અને તેને બાહ્ય (外家拳, વાઇજિક્વાન) એવું લેબલ લગાવવામાં આવ્યું છે. ઉત્તરીય (北拳, બેઇક્વાન) અને દક્ષિણીય (南拳, નાનક્વાન)માં ભૌગૌલિક સંગઠન સ્તરીકરણની અન્ય વિખ્યાત પદ્ધતિ છે.

પરિભાષા

ફેરફાર કરો

કૂંગ ફુ અને વુશુ એવા શબ્દો છે જેને ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટનો ઉલ્લેખ કરવા માટે અંગ્રેજીમાં ઉધાર લેવામાં આવ્યા છે. જોકે, ચાઇનીઝ શબ્દો કૂંગ ફુ (Chinese: 功夫; pinyin: gōngfū) અને વુશુ (simplified Chinese: 武术; traditional Chinese: 武術; pinyin: wǔshù  listen (Mandarin) (મદદ·માહિતી); કેન્ટોસે: મૌ-સિયુટ) તદ્દન અલગ અર્થ ધરાવે છે; [૧] ચાઇનીઝ અક્ષરો "ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ"ને મળતા આવે છે જે ગોંગુઓ વુશુ હોઇ શકે છે. (Chinese: 中國武術; pinyin: zhōngguó wǔshù).

Wǔshù સ્વભાવિક રીતે જ અર્થ "માર્શલ આર્ટ" થાય છે. તેની બે શબ્દોમાંથી રચના થઇ છે 武術: 武 (wǔ), અર્થ છે "માર્શલ" અથવા "લશ્કર" અને 術 (shù), જેનું "શિસ્ત", "કુશળતા" અથવા "પદ્ધતિમાં ભાષાંતર થાય છે." શબ્દ વુશુ પણ આધુનિક રમતનું નામ બની ગયો છે, જેમાં ચાઇનીઝ ખુલ્લા હાથની અને શસ્ત્ર ધરાવતી (તાઓલુ 套路)ની કામગીરીનો સમાવેશ થાય છે અને પોઇન્ટસ માટેના સમકાલીન કલાત્મક શરતોના સેટ નક્કી કરવામાં આવ્યો હતો. [૨]

"કૂંગ ફૂ"ની સંદિગ્ધતા

ફેરફાર કરો

ચાઇનીઝમાં, કૂંગ ફુ નો માર્શલ આર્ટને સંપૂર્ણપણે બિનસંબંધિત સંદર્ભમાં ઉપયોગ થઇ શકે છે અને લાંબા અને સખત કામ દ્વારા પ્રાપ્ત કરેલ જે તે વ્યક્તિની નિપૂણતા અથવા કુશળતાનો ઉલ્લેખ કરે છે. [૧] વુશુ સામાન્ય માર્શલ પ્રવૃત્તિઓ માટેનો વધુ સંક્ષિપ્ત અર્થ છે.

ઇતિહાસ

ફેરફાર કરો

ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટની ઉત્પત્તિનો યશ સ્વ-બચાવ માટેની જરૂરિયાત, ટેકનિકોની શોધ અને પ્રાચીન ચીનમાં લશ્કરી તાલીમને આપવામાં આવે છે. હાથો હાથની લડાઇ અને શસ્ત્રનો ઉપયોગ પ્રાચીન ચાઇનીઝ સૈનિકોની તાલીમમાં અગત્યના હતા. [૩][૪]

 
લડતા સાધુઓનું પ્રાચીન વર્ણન કે જેઓ સ્વ-બચાવની કલાની કવાયત કરતા હતા.

દંતકથા અનુસાર,ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સનું મૂળ 4,000 વર્ષ કરતા પણ પહેલા અર્ધ કલ્પિત ક્ઝીયા ડાયનેસ્ટી (夏朝) કાળને લાગે વળગે છે. [૫] એવું કહેવાય છે કે યલો ઇમ્પીરીયર હુંઆંગડીએ (ચડતા 2698 બીસીઇની અગાઉની તારીખ) ચીનમાં અગાઉની લડાઇની પદ્ધતિઓ રજૂ કરી હતી. [૬] યલો ઇમ્પીરીયરને વિખ્યાત જનરલ તરીકે પણ વર્ણવવામાં આવે છે, જેઓ ચીનના નેતા બન્યા તે પહેલા ઔષધ, જ્યોતિષવિદ્યા અને માર્શલ આર્ટ પર લંબાણપૂર્વકના નિબંધો લખ્યા હતા. કેહવાય છે કે તેમણ જિઆઓ ડીના ઉપયોગો વિકસાવ્યા હતા અને તેનો યુદ્ધમાં ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. [૭]

અગાઉના ઇતિહાસ

ફેરફાર કરો

શૌબો (手搏)એ 7મી સદી[૮]ના શાંગ ડાયનેસ્ટી (1766–1066 સદી), અને ક્ઝીયાંગ બો (સાન્ડા સમાન)ના કાળમાં ઉપયોગ કર્યો હતો, આ બન્ને ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટના બે ઉદાહરણો છે. 509 બીસીઇમાં કોન્ફ્યુશિયસે લુના ડ્યુક ડીંગને સુચવ્યું હતું કે લોકો માર્શલ આર્ટ્સ અને સ્વાભાવિક આર્ટનો ઉપયોગ કરે છે [૮]; આમ, માર્શલ આર્ટ્સનો લશ્કર અને અથવા ધાર્મક સપ્રદાયની બહાર સામાન્ય જનતા દ્વારા ઉપયોગ કરવાનો પ્રારંભ થયો હતો. લડાઇ મલ્લકુસ્તી પદ્ધતિને જુએલી અથવા જિયાઓલી (角力) કહેવાય છે જેનો ઉલ્લેખ ક્લાસિક ઓફ રાઇટ્સ (પહેલી સદી બીસીઇ)માં કરાયો છે. [૯] લડાઇ પદ્ધતિમાં તરકીબો જેવી કે ફટકાઓ, ઘા, જોઇન્ટ મનીપ્યુલેશન, અને પ્રેશર પોઇન્ટ હુમલાઓનો સમાવેશ થાય છે. જિયા ડી કીન ડાયનેસ્ટી (221–207 બીસીઇ) કાળમાં રમત બની ગઇ હતી. હેન ઇતિહાસ આત્મકથાઓ દર્શાવે છે કે, ભૂતપૂર્વ હેન (206 બીસીઇ – 8 સીઇ) દ્વારા, શસ્ત્રવિહોણી, કંઇ પણ લીધા વિના ખુલ્લી લડાઇ વચ્ચે તફાવત પાડવામાં આવ્યો હતો, જેને તે શૌબો (手搏) કહે છે, જેના માટે "કેવી રીતે" ગ્રંથો લખાઇ ચૂક્યા છે અને રમત જેવી મલ્લ કુસ્તી ત્યારે જુએલી અથવા જિયાઓલી (角力) તરીકે ઓળખાતી હતી. મલ્લકુસ્તીનો શિ જિમાં પણ દસ્તાવેજીકરણ કરવામાં આવ્યું છે, સીમા ક્વિઆન દ્વારા લખવામાં આવેલા ગ્રાન્ડ હિસ્ટોરીયનના રેકોર્ડઝ (સીએ. 100 બીસીઇ).[૧૦]

હાથો હાથ લડાઇની થિયરી, કે જેમાં "હાર્ડ" કે "સોફ્ટ" તરકીબના વિચારનું સંકલનનો સમાવેશ થાય છે, તેને વુ અને યુના સ્પ્રીંગ એન્ડ ઓટમ આનલ્સમાં મેઇડન ઓફ યુ ની વાર્તામાં સવિસ્તર રજૂ કરવામાં આવી છે. (5મી સદી બીસીઇ). [૧૧]

ટેંગ ડાયનેસ્ટીમાં, તલવાર નૃત્યના વર્ણનને લિ બાઇની કવિતાઓમાં ચિરપ્રસિદ્ધ કરવામાં આવ્યા છે. સોંગ અને યૂઆન ડાયનેસ્ટીમાં, ક્ઝિયાંગપુ (સુમોના અનુગામી) સ્પર્ધાઓને ઇમ્પીરીયલ કોર્ટસ દ્વારા સ્પોન્સર કરવામાં આવી હતી. વુશુનો આધુનિક વિચાર સંપૂર્ણપણે મિંગ અને ક્વિંગ ડાયનેસ્ટીઓ દ્વારા વિકસાવવામાં આવ્યો હતો. [૧૨]

ફિલોસોફિકલ પ્રભાવો

ફેરફાર કરો

ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ સાથે સંકળાયેલા વિચારો ચાઇનીઝ સમાજના વિકાસ સાથે બદલાયા છે અને સમય જતા કેટલાક ફિલોસોફિકલ મૂળ હસ્તગત કર્યા છે: ઝુઆન્ગ્ઝી (庄子)માં પેસેજો, ડાઓઇસ્ટ માહિતી, જે મનોવિજ્ઞાન અને માર્શલ આર્ટના ઉપયોગને લાગે વળગે છે. તેના નામસ્ત્રોતીય લેખક ઝુઆન્ગ્ઝી, 4થી સદી બીસીઇમાં રહેતા હોય તેવુ માનવામાં આવે છે. લાઓ ઝીને ઘણી વાર યશ આપવામાં આવે છે તેવા તાઓ ટે ચિંગ અન્ય ડાઓઇસ્ટ માહિતી છે, જેમાં માર્શલ આર્ટ્સને લાગુ પડતા સિદ્ધાંતોનો સમાવેશ કરે છે. કોન્ફ્યુશિયનિઝમની અનેક સંગીન માહિતીઓમાંની એક માહિતી અનુસાર, ઝૌ લિ (周禮/周礼), બાણવિદ્યા અને ચેરિયોટરીંગ "છ કળા"નો એક ભાગ હતા (simplified Chinese: 六艺; traditional Chinese: 六藝; pinyin: liu yi, જેમાં ઝૌ ડાયનેસ્ટી (1122-265 બીસીઇ)ના ધાર્મિક સંસ્કાર, સંગીત, સુલેખન અને ગણિત)નો સમાવેશ થતો હતો. ધી આર્ટ ઓફ વોર (孫子兵法), સન ત્ઝુ (孫子) દ્વારા 6ઠ્ઠી સદી દરમિયાન લખાઇ હતી, જે સીધા જ લશ્કરી યુદ્ધને લાગેવળગે છે, પરંતુ તેમાં ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટમાં વપરાતા વિચારોનો સમાવેશ થાય છે.

ડાઓઇસ્ટ પ્રેક્ટિશનર્સ તાઓ યીનનો ઉપયોગ કરે છે, જે ક્વિગોન્ગ જેવી સમાન શારીરિક કસરત જેવી હતી, તેમજ તે ઓછામાં ઓછા 500 બીસીઇ કાળથી તાઇ ચિ ચુઆનના અનેક પૂર્વજમાંના એક હતો. [૧૩] 39–92 સીઇમાં, "સિક્સ ચેપ્ટર્સ ઓફ હેન્ડ ફાઇટીંગ"ને પાન કૂ દ્વારા લખાયેલ હેન શુ (ભૂતપૂર્વ હેન ડાયનેસ્ટી)માં સમાવી લેવામાં આવ્યા હતા. તદુપરાંત, જાણીતા ફિઝીશિયન હૂઆ ટુઓએ, 220 બીસીઇની આસપાસ "ફાઇવ એનિમલ્સ પ્લે"—વાઘ, હરણ, વાંનર, રીંછ અને પક્ષીની રચના કરી હતી. [૧૪] ડાઓઇસ્ટ માન્યતા અને તેમનો આરોગ્ય અને કસરત પરત્વેના દ્રષ્ટિકોણે ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સ પર કેટલેક અંશે પ્રભાવ પાડ્યો હતો. ડાઓઇસ્ટ વિચાર તરફનો સીધો સંદર્ભ કેટલાક પ્રકારો જેમ કે "એઇટ ઇમોર્ટલ્સ"માં મળી આવે છે, જે લડાઇ તરકીબોનો ઉપયોગ કરે છે જેને દરેક અમરના લક્ષણ સાથે ગણાવી શકાય. [૧૫]

શાઓલીન અને મંદીર આધારિત માર્શલ આર્ટ્સ

ફેરફાર કરો
મુખ્ય લેખ: Shaolin Monastery

વુશુના શાઓલીન પ્રકારને પ્રથમ સંસ્થાગત ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ તરીકે ગણાવાય છે. [૧૬] લડાઇમાં શાઓલીનની ભાગીદારી અંગેનો સૌથી જૂનો પૂરાવો 728 સીઇનો સ્ટીલે છે, જે બે પ્રસંગોને પ્રમાણિત કરે છે: 610 સીઇની આસપાસ લૂંટારુઓ સામે શાઓલીન મોનાસ્ટેરીનો બચાવ અને 621 સીઇમાં હૂલાઓના યુદ્ધમાં વાંગ શિચોંગની હારમાં તેમની ભૂમિકા. 8થી 15મી સદી સુધીમાં લડાઇમાં શાઓલીનની ભાગીદારીનો પૂરાવો આપતા હોય તેવા હજુ એવા કોઇ પૂરાવાઓ નથી. જોકે, 16મી અને 17મી સદીની વચ્ચે ઓછામાં ઓછા ચાળીસ સ્ત્રોતો છે જે એવા પૂરાવાઓ પૂરા પાડે છે કે જે શાઓલીનના સાધુઓ માર્શલ આર્ટનો ઉપયોગ કરતા હતા, તદુપરાંત માર્શલ પ્રેક્ટિસ એ શાઓલીન સાધુત્વના જીવનનો આંતરિક એવો ભાગ બની ગઇ હતી જેમાં સાધુઓને નવા બુદ્ધવાદની પરંપરાગત દંતકથાઓને ઉચિત ઠરાવવાની જરૂરિયાત ઊભી થઇ હતી. [૧૭] શાઓલીનમાં માર્શલ આર્ટ પ્રેક્ટિસના સંદર્ભો સ્વ મિંગના વિવિધ પુસ્તકોમાં દેખાય છેઃ શાઓલીન યોદ્ધા સાધુઓના સમાધિલેખ, માર્શલ આર્ટના ગ્રંથો, લશ્કરી જ્ઞાનકોશ, ઐતિહાસિક લખાણો, પ્રવાસ સંબંધી પ્રવચન, કલ્પના અને કવિતાઓ. જોકે આ સ્ત્રોતો શાઓલીને લાગેવળગતી કોઇ ચોક્કસ પ્રકાર તરફ ભાર મૂકતા નથી. [૧૮] આ સ્ત્રોતો ટાંગ ગાળાની વિરુદ્ધમાં છે, જે સશસ્ત્ર લડાઇની શાઓલીનની પદ્ધતિનો ઉલ્લેખ કરે છે. તેમાં નિપૂણતાનો સમાવેશ થાય છે, જેના માટે શાઓલીન સાધુઓ વિખ્યાત બન્યા હતા સ્ટફ (ગન , કેન્ટોસે ગ્વાન ). મિંગ જનરલ ક્વિ જિગુઆંગમાં શાઓલીન ક્વાન ફા (પિનયીન રોમનીકરણઃ ક્ઝીઓ લિન ક્વાન ફા અથવા વાદે કિલ્સ રોમનીકરણ શાઓ લિન ચુઆન ફા, 少 林 拳 法 "મુષ્ટિ સિદ્ધાંતો"; જાપાનીઝ ઉચ્ચાર: શોરીન કેમ્પો અથવા કેન્પો)ના વર્ણન અને તેમના પુસ્સ્તકમાં સ્ટાફ તરકીબોનો સમાવેશ થાય છે, જી ક્ઝીઓ ક્ઝીન શૂ (紀效新書), જેનું ભાષાંતર "ન્યૂ બુક રેકોર્ડીંગ ઇફેક્ટીવ ટેકનિક્સ" એમ કરી શકાય. આ પુસ્તકનો જ્યારે પૂર્વ એશિયામાં ફેલાવો થયો ત્યારે ઓકીનાવા[૧૯] અને કોરીયા જેવા પ્રદેશોમાં માર્શલ આર્ટના વિકાસ પર તેનો ભારે પ્રભાવ હતો. [૨૦]

આધુનિક યુગ

ફેરફાર કરો

લડાઇના જે પ્રકારનો આજે ઉપયોગ કરવામાં આવે છે તેનો વિકાસ સદીઓ પહેલા પ્રારંભિક સ્વરૂપ જે બાદમાં અસ્તિત્વમાં આવ્યું હતુ તે બાદ થયો હતો. તેમાંના કેટલાકમાં બાગુઆ, ડ્રંકેન બોક્સીંગ, ઇગલ ક્લો, ફાઇવ એનિમલ્સ, સિંગ I, હંગ ગાર, લૌ ગાર, મંકી, બેક મેઇ પાઇ, પ્રેયીંગ મન્ટિસ, ફુજિયાન વ્હાઇટ ક્રેન, વિંગ ચૂન અને તાઇ ચિ ચુઆન.

1900-01માં, રાઇટીઅસ એન્ડ હાર્મોનિયસ ફિસ્ટ વિદેશી રોજગારદાતાઓ અને ચીનમાં ક્રિશ્ચિયન મિસનરીઓ સામે વધ્યો હતો. પશ્ચિમમાં આ ઉર્ધગમનને બળવાખોરો દ્વારા માર્શલ આર્ટ્સ અને કેલિસ્થેનિક્સની પ્રેક્ટિસ કરવાને કારણે બોક્સર રેબેલીયન તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. મૂળભૂત રીતે તેણે માન્ચુ ક્વિંગ ડાયનેસ્ટી, એમ્પ્રેસ ડાવગર સિક્સીનો વિરોધ કર્યો હોવાથી બળવાખોરો પર અંકુશ મેળવ્યો હતો અને વિદેશી સત્તા સામે તેનો ઉપયોગ કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો હતો. ક્વિંગ ડાયનેસ્ટીના પતનના 10 વર્ષ પછી અને ચાઇનીઝ રિપબ્લિકની રચના બાદ બળવાખોરોની આગેવાનીની નિષ્ફળતા.

ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટના પ્રવર્તમાન દેખાવ પર મજબૂત રીતે રિપબ્લિકન ગાળા (1912-1949)ની ઘટનાઓની મજબૂત અસરો છે. ક્વિંગ ડાયનેસ્ટીના પતન તેમજ જાપાનીઝ આક્રમણ અને ચાઇનીઝ સિવીલ યુદ્ધના કોલાહલના સંક્રાંતિ ગાળાની વચ્ચે ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સનો ઉપયોગ કરવાનું સામાન્ય લોકો માટે વધુ સરળ બન્યું હતું જેમ કે ઘણા માર્શલ કલાકારોને તેમની કલા શીખવાડવા માટે ખુલ્લી રીતે પ્રોત્સાહન આપવામાં આવતું હતું. તે સમયે, કેટલાકે માર્શલ આર્ટને રાષ્ટ્રીય ગર્વને આગળ ધપાવવા અને મજબૂત રાષ્ટ્રના નિર્માણના હેતુ તરીકે ગણી હતી. પરિણામ સ્વરૂપે, અસંખ્ય તાલીમ ગ્રંથો (拳谱) પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યા હતા, તાલીમ એકેડમીની રચના કરાઇ હતી, બે રાષ્ટ્રીય પરીક્ષાઓ યોજવામાં આવી હતી તેમજ પ્રદર્શન આપનારી ટીમો વિદેશ ગઇ હતી,[૨૧] અને અસંખ્ય માર્શલ આર્ટ્સ સંગઠનો આખા ચીનમાં અને વિવિધ વિદેશી ચાઇનીઝ સમાજોમાં ઊભા કરવામાં આવ્યા હતા. સેન્ટ્રલ ગૌશુ એકેડમી (ઝોંગયાંગ ગૌશુગુઆનની 中央國術館/中央国术馆) સ્થાપના 1928માં રાષ્ટ્રીય સરકાર દ્વારા કરવામાં આવી હતી [૨૨] અને જિંગ વુ એથલેટિક એસોસિયેશન (精武體育會/精武体育会)ની સ્થાપના હુઓ યૂઆન્જિયા દ્વારા 1910માં કરવામાં આવી હતી, જે એવી સંસ્થાઓના ઉદાહરણો છે જેને ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સમાં પદ્ધતિસરના દ્રષ્ટિકોણને પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું. [૨૩][૨૪][૨૫] ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટને પ્રોત્સાહન આપવા માટે અસંખ્ય પ્રાદેશિક અને રાષ્ટ્રીય સ્પર્ધાઓ રિપબ્લિકન સરકાર દ્વારા 1932થી યોજવામાં આવી હતી. બર્લિનમાં 1936માં 11મી ઓલિમ્પીક રમતોત્સવમાં ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટના કલાકારોના એક જૂથે સૌપ્રથમ વખત આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રેક્ષકો સમક્ષ તેમની કલાનું પ્રદર્શન કર્યું હતું. આખરે, તે ઘટનાઓ માર્શલ આર્ટને એક રમત તરીકે લોકપ્રિય બનાવવામા પરિણમી હતી.

ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સે ચાઇનીઝ સિવીલ વોરના અંત સાથે ઝડપી આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રચાર અનુભવ્યો હતો અને 1 ઓક્ટોબર 1949ના રોજ પીપલ્સ રિપબ્લિક ઓફ ચાઇનાની સ્થાપના થઇ હતી. ઘણા જાણીતા માર્શલ કલાકારોએ પીઆરસીના નિયમથી દૂર રહેવાનું પસંદ કર્યું હતું અને ત્યાંથી તેઓ તાઇવાન, હોંગકોંગ,[૨૬] અને વિશ્વના અન્ય સ્થળોએ સ્થળાંતર કરી ગયા હતા. જે નિષ્ણાતોએ વિદેશી ચાઇનીઝમાં શીખવવાનો પ્રારંભ કર્યો હતો, તેમણે આખરે તો અન્ય જાતના જૂથોમાંથી લોકોને આવરી લેવા માટે તેમની તરકીબોમાં વિસ્તરણ કર્યું હતું.

ચાઇનીઝ કલ્ચરલ રિવોલ્યુશન (1969–1976)ના હૂલ્લડના વર્ષો દરમિયાનમાં ચીનમાં માર્શલ આર્ટની પ્રેક્ટિસને બિનપ્રોત્સાહિત કરવામાં આવી હતી. [૨૭] પરંપરાગત ચાઇનીઝ જીવનના અન્ય તબક્કાઓની જેમ માર્શલ આર્ટ્સને માઓઇસ્ટ ક્રાંતિકારી માન્યતા સાથે મેળ બેસાડવા માટે પીપલ્સ રિપબ્લિક ઓફ ચાઇના દ્વારા ધરમૂળથી સ્થાપનાની શરત મૂકવામાં આવી હતી. [૨૭] પીઆરસીએ માર્શલ આર્ટ્સની સ્વતંત્ર શાળાઓને બદલવા માટે સમિતિ દ્વારા નિયમન કરાતી વુશુની રમતોને પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું. આ નવી સ્પર્ધા રમતને શક્યતઃ વિધ્વંશક સ્વ-બચાવના પરિબળ અને ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સના પારીવારિક વંશજ તરીકે જોવામાં આવતી હતી તેના અલગ પાડવામાં આવી હતી. [૨૭] રેટરેકલી, તેમણે વ્યક્તિગત પ્રશંસાને બદલે માર્શલ આર્ટ્સને રાષ્ટ્રીય ગર્વ સાથે જોડવાના પ્રયત્નરૂપે સ્વાભાવિક શબ્દ ગોન્ગફુને બદલે કુઓશુ શબ્દ (અથવા ગુઓશુ કે જેનો અર્થ "રાષ્ટ્રની કલા" એવો થાય છે)ના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું. [૨૭] 1958માં, સરકારે માર્શલ આર્ટ્સની તાલીમનું નિયમન કરવા માટે એક છત્ર સંસ્થા તરીકે ઓલ ચાઇના વુશુ એસોસિયેશનની સ્થાપના કરી હતી. ચાઇનીઝ સ્ટેટ કમિશન ફોર ફિઝીકલ કલ્ચર એન્ડ સ્પોર્ટસે મોટા ભાગની કલાઓ માટે સમાન સ્વરૂપોની રચના કરવામાં પહેલ કરી હતી. આ ગાળા દરમિયાન સમાન સ્વરૂપો, અભ્યાસક્રમોનું શિક્ષણ અને ઇન્સ્ટ્રક્ટર ગ્રેડીંગ પદ્ધતિનો સમાવેશ કરતા રાષ્ટ્રીય વુશુની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. વુશુની રજૂઆત હાઇ સ્કુલ અને યુનિવર્સિટી એમ બન્ને સ્તરે કરવામાં આવી હતી. કોમ્યુનિસ્ટ વિચારધારા વધુ વૈકલ્પિક દ્રષ્ટિકોણોને સમાવતી બનતા પુનઃબંધારણના યુગ (1976-1989) દરમિયાન પરંપરાગત શિક્ષણનું દબાણ હળવું કરવામાં આવ્યું હતું. [૨૮] 1979માં સ્ટેટ કમિશન ફોર ફિઝીકલ કલ્ચર એન્ડ સ્પોર્ટસે શિક્ષણ અને વુશુની પ્રેક્ટિસનું પુનઃમૂલ્યાંકન કરવા માટે ખાસ કાર્ય દળની રચના કરી હતી. 1986માં ચાઇનીઝ નેશનલ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઓફ વુશુની સ્થાપના પિપલ્સ રિપબ્લિક ઓફ ચાઇનામાં વુશુની સંશોધન અને વહીવટ માટે એક કેન્દ્રિય સત્તા તરીકે સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. [૨૯] સામાન્ય અર્થમાં રમતો પ્રત્યે બદલાતી જતી સરકારી નીતિઓ અને વર્તણૂંકો 1998માં સ્ટેટ સ્પોર્ટસ કમિશન (કેન્દ્રિય રમત સત્તા)ના બંધ થવામાં પરિણમી હતી. આ બંધ થવાની પ્રક્રિયાને અંશતઃ સંગઠિત રમતને રાજકારણના પ્રભાવમાંથી મુક્ત કરવાના પ્રયત્ન અને ચાઇનીઝ રમત નીતિને વધુ બજાર આધારિત દ્રષ્ટિકોણ તરફ લઇ જવાના પ્રયત્ન તરીકે જોવામાં આવે છે. [૩૦] ચીનમાં આ બદલાતા જતા સામાજિક પરિબળના પરિણામ સ્વરૂપે પરંપરાગત પ્રકારો અને આધુનિક વુશુ દ્રષ્ટિકોણોને ચાઇનીઝ સરકાર દ્વારા પ્રોત્સાહન આપવામાં આવી રહ્યું છે. [૩૧] ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સ હવે ચાઇનીઝ સંસ્કૃતિનો આંતરિક ભાગ છે. [૩૨]

પ્રકારો

ફેરફાર કરો
મુખ્ય લેખ: Styles of Chinese martial arts
આ પણ જુઓ: List of Chinese martial arts
 
તાઇજિક્વામની યાંગ શૈલી જેનો ઉપયોગ શાંઘાઇમાં બૂન્ડ પર ઉપયોગ થઇ રહ્યો છે.

ચીન માર્શલ પરંપરાઓનો લાંબો ઇતિહાસ ધરાવે છે જેમાં વિવિધ સોએક પ્રકારોનો સમાવેશ થાય છે. છેલ્લા બે હજાર વર્ષો દરમિયાનમાં અસંખ્ય પ્રકારો વિકસાવવામાં આવ્યા છે, જેમાંના દરેક તેની પોતાની તરકીબો અને વિચારો ધરાવે છે. [૩૩] વિવિધ પ્રકારોમાં સામાન્યતા પણ છે, જેને ઘણી વાર "પરિવારો" (家, jiā), "સંપ્રદાયો" (派, પાઇ) અથવા "શાળાઓ" (門, પુરુષો) તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવે છે. એવા પ્રકારો છે જેમાં પ્રાણીઓ અને અન્યોની નકલી હલચલોનો સમાવેશ થાય છે જે વિવિધ ચાઇનીઝ તત્વજ્ઞાન, માન્યતાઓ અને દંતકથાઓમાંથી પ્રેરણા એકત્ર કરે છે. કેટલાક પ્રકારો પોતાનું સમગ્ર ધ્યાન ક્વિ પેદા કરવા માટે પોતાના બળનો ઉપયોગ કરે છે, જ્યારે અન્યો સ્પર્ધા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.

ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સને તેમને અલગ પાડવા માટે વિવિધ કક્ષાઓમાં વહેંચી શકાય છે: ઉદાહરણ તરીકે, બાહ્ય (外家拳) અને આંતરિક (内家拳).[૩૪] ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સને ઉત્તરીય (北拳) અને દક્ષિણ (南拳)માં સ્થળને આધારે પણ વિભાજિત કરી શકાય છે, જેમાં ચીનના ક્યા ભાગના પ્રકારની ક્યાંથી ઉત્પત્તિ થઇ છે તેનો ઉલ્લેખ કરાય છે અને તેને યાંગત્ઝ નદી (ચાંગ જિયાંગ) દ્વારા અલગ પાડવામાં આવ્યા છે; ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સને તેમના વિસ્તાર અથવા શહેરને આધારે પણ વર્ગીકૃત કરી શકાય છે. [૨૧] ઉત્તરીય અને દક્ષિણ પ્રકારો વચ્ચેનો મુખ્ય દેખીતો તફાવત એ છે કે તે ઝડપી અને શક્તિશાળી કિક્સ, ઊંચા કૂદકા અને સામાન્ય રીતે તરલ અને ઝડપી હલચલ પર ભાર મૂકી શકે છે, જ્યારે દક્ષિણ પ્રકાર મજબૂત હાથ અને હાથની તરકીબો અને સ્થિર, સ્થિત વલણ અને ઝડપી ફૂટવર્ક પર ભાર મૂકે છે. ઉત્તરીય પ્રકારોના ઉદાહરણોમાં ચાંગકુઆન અને ક્ઝીન્ગીક્વામનો સમાવેશ થાય છે. દક્ષિણી પ્રકારોમાં બેક મેઇ, ચોય લિ ફુટ અને વિંગ ચુનનો સમાવેશ થાય છે. ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સને ધર્મ, અનુકરણશીલ પ્રકારો (象形拳), અને પરિવાર પ્રકાર જેમ કે હંગ ગાર (洪家)ને આધારે પણ વિભાજિત કરી શકાય છે. ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સના વિવિધ જૂથો વચ્ચેની તાલીમમાં સ્પષ્ટ તફાવતો છે, તેમાં વર્ગીકરણના પ્રકારોનો કોઇ વાંધો હોતો નથી. આમ છતાં, થોડો અનુભવ ધરાવતા માર્શલ કલાકારો બાહ્ય અને આંતરિક પ્રકારો વચ્ચે સ્પષ્ટ તફાવત પાડે છે અથવા વધુ પડતી કિક આધારિત હોવાના કારણે ઉત્તરીય પદ્ધતિના વિચારને ટેકો આપે છે અને દક્ષિણી પદ્ધતિઓ શરીરના ઉપરના ભાગની તરકીબો પર ભારે નિર્ધાર રાખે છે. મોટા ભાગના પ્રકારોમાં તેમની આંતરિક પરિભાષા ગમે તે હોવા છતા હાર્ડ અને સોફ્ટ એમ બન્ને તત્વોનો સમાવેશ થાય છે, યીન અને યાંગ સિદ્ધાંતો અનુસાર તફાવતનું પૃથ્થકરણ કરતા તત્વજ્ઞાનીઓ એવું કહેશે તો એકનો પણ અભાવ પ્રેક્ટિશનરની કુશળતાને અસંતુલિત અથવા બિનકાર્યક્ષમ બનાવશે, કેમ કે યીન અને યાંગ બન્ને સમગ્ર ભાગમાંથી અર્ધો ભાગ ધરાવે છે. જો આ પ્રકારના તફાવતો એક વખત અસ્તિત્વ ધરાવતા હતા તો તે અંગે અસ્પષ્ટતા છે.

તાલીમ

ફેરફાર કરો

ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સ તાલીમમાં નીચેના તત્વોનો સમાવેશ થાય છે: મૂળ, સ્વરૂપો, ઉપયોગો અને શસ્ત્રો; વિવિધ પ્રકારો દરેક તત્વ પર અલગ અલગ ભાર મૂકે છે. [૩૫] વધુમાં, તત્વજ્ઞાન, નીતિઓ અને તબીબી પ્રેક્ટિસને પણ [૩૬] મોટા ભાગની ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ તરીકે ગણવામાં આવી છે. સંપૂર્ણ તાલીમ પદ્ધતિએ ચાઇનીઝ વર્તણૂંક અને સંસ્કૃતિ પર આંતરિક દ્રષ્ટિ પૂરી પાડવી જોઇએ. [૩૭]

બેઝિક્સ (મૂળ-પ્રાથમિક)

ફેરફાર કરો

બેઝિક્સ (基本功)એ કોઇ પણ માર્શલ તાલીમનો મહત્વનો ભાગ છે, એક વિદ્યાર્થી તરીકે તેના વિના વધુ એડવાન્સ તબક્કાઓમાં પ્રગતિ કરી શકાતી નથી; બેઝિક્સ સામાન્ય રીતે પ્રાથમિક સ્વરૂપની તરકીબો, વલણો સહિતની શરતી કસરતથી બનેલા હોય છે. બેઝિક તાલીમમાં સરળ હલચલનો સમાવેશ થાય છે, જેને વારંવાર કરવામાં આવે છે; બેઝિક તાલીમના અન્ય ઉદાહરણોમાં ખેંચવું, આધ્યાત્મિકતા, પ્રહારો, ઘા કરવો, અથવા કૂદવાનો સમાવેશ થાય છે. મજબૂત અને સાનુકૂળ સ્નાયુઓ વિના ક્વિ અથવા શ્વાસનું સંચાલન અને યોગ્ય શરીર રચના વિદ્યાર્થીઓ માટે ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટની પ્રગતિ અશક્ય બનાવે છે. [૩૮][૩૯] ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટમાં બેઝિક તાલીમ અંગે સાર્વત્રિક રીતે નીચે પ્રમાણે કહેવાય છે: [૪૦]

内外相合，外重手眼身法步，内修心神意氣力。

તેનું ભાષાંતર આ રીતે કરી શકાય:

Train both Internal and External.

External training includes the hands, the eyes, the body and stances.

Internal training includes the heart, the spirit, the mind, breathing and strength.

વલણો

ફેરફાર કરો

વલણો (પગલાંઓ અથવા 步法) એ એવી શારીરિક અવસ્થા છે જેને ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સ તાલીમમાં લાગુ પાડવામાં આવે છે. [૪૧][૪૨] તે ફાઉન્ડેશન અને લડવૈયાની સ્થિતિના વ્યાપક સ્વરૂપને દર્શાવે છે. દરેક પ્રકાર વિવિધ નામો અને દરેક વલણ માટે તફાવત ધરાવે છે. વલણોને પગની સ્થિતિ, વજન વહેંચણી, શરીર સંતુલન વગેરે મારફતે અલગ પાડી શકાય છે. વલણ તાલીમની પ્રેક્ટિસ સ્થિર રહીને કરી શકાય છે, જેનો ઉદ્દેશ નિશ્ચિત સમયમાં અથવા વિશિષ્ટ રીતે વલણના માળખાને જાળવી રાખવાનો છે, જે કિસ્સામાં અસંખ્ય હલચલોને વારંવાર કરવામાં આવે છે. ઘોડે સવારી વલણ (骑马步/马步 ક્વિ મા બુ/મા બુ) અને નમન વલણ એવા વલણોના ઉદાહરણો છે જે ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સના ઘણા પ્રકારોમાં મળી આવ્યા હતા.

આધ્યાત્મિકતા

ફેરફાર કરો

ઘણી ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સમાં, આધ્યાત્મિકતાને પ્રાથમિક તાલીમના અગત્યના ઘટક તરીકે ગણવામાં આવે છે. આધ્યાત્મિકતાનો ઉપયોગ ધ્યાન, માનસિક સ્વચ્છતાને વિકસાવવા માટે કરી શકાય છે અને તે કિગોંગની તાલીમના પાયા તરીકે ભૂમિકા બજાવી શકે છે. [૪૩][૪૪]

ક્વિનો ઉપયોગ

ફેરફાર કરો
મુખ્ય લેખ: Qigong

ક્વિ અથવા ચી (氣/气)નો ખ્યાલ અસંખ્ય માર્શલ આર્ટ્સમાં સામસામો આવી જાય છે. ક્વિને વિવિધ રીતે જેમ કે આંતરિક ઉર્જા અથવા "જીવન બળ" તરીકે ઓળખવામાં આવે છે જેને માનવીઓમાં પ્રાણ ફૂંકવા બરોબર ગણાય છે; હાડપીંજરના યોગ્ય સંતુલન અને સ્નાયુબદ્ધના કાર્યક્ષમ ઉપયોગના શબ્દ તરીકે (કેટલીકવખત ફા જિન અથવા જિન તરીકે ઓળખાય છે); અથવા માર્શલ આર્ટ્સ વિદ્યાર્થીઓ કદાચ હજુ સુધી સંપૂર્ણ સમજવા માટે તૈયાર ન હોય. આ અર્થો જરૂરી નથી કે અરસપરસ વિશિષ્ટ હોય. [note ૧]

વિવિધ શારીરિક અને માનસિક કસરત કે જે ક્વિગોન્ગ નામે ઓળખાય છે તેની નિયમિત પ્રેક્ટિસ મારફતે એક વખત ક્વિમાં સુધારો અને મજબૂત બનાવી શકાય છે. ક્વિગોન્ગ એ માર્શલ નહી હોવા છતા તેનો ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટમાં સમાવેશ કરવામાં આવે છે અને આમ જે તે વ્યક્તિની આંતરિક ક્ષમતાઓને મજબૂત કરવાના આંતરિક ભાગરૂપે પ્રેક્ટિસ કરવામાં આવે છે.

જે તે વ્યક્તિની ક્વિની શક્તિને અંકુશમાં રાખવા અંગે અસંખ્ય ખ્યાલો છે, તે દ્રષ્ટિએ કેટલેક અંશે તેનો ઉપયોગ પોતાની જાતે જ અથવા અન્યોને સાજા થવા માટે થાય છે: મેડિકલ ક્વિગોન્ગનો હેતુ કેટલાક પ્રકારો એક જ મુદ્દે હૂમલો કરતી વખતે અને માનવ શરીરના ચોક્કસ વિસ્તારોને લક્ષ્યમાં રાખીને ક્વિમાં ભાર મૂકવાનું માને છે. આ પ્રકારની તરકીબો ડીમ મેક તરીકે ઓળખાય છે અને એક્યુપંક્ચર જેવા સમાન સિદ્ધાંતો ધરાવે છે. [૪૫]

શસ્ત્ર તાલીમ

ફેરફાર કરો

મોટા ભાગના ચાઇનીઝ પ્રકારો શરીરને અનુકૂળ થાય તે માટે તેમજ સંકલન અને વ્યૂહરચના કસરતો માટે ચાઇનીઝ શસ્ત્રોના મોટા શસ્ત્રાગારમાં તાલીમનો ઉપયોગ કરે છે. [૪૬] જે તે વિદ્યાર્થી બેઝિક્સ, સ્વરૂપો અને ઉપયોગ તાલીમમાં નિપૂણ થઇ ગયા બાદ સામાન્ય રીતે શસ્ત્ર તાલીમ (ક્વિક્ઝી 器械) હાથ ધરવામાં આવે છે. શસ્ત્ર તાલીમની પ્રાથમિક થિયરી શસ્ત્રને શરીરના વિસ્તરણ તરીકે ગણે છે. બેઝિક્સ તરીકે ફૂટવર્ક અને શરીર સંકલન માટે સમાન પ્રકારની જરૂરિયાતો છે.[૪૭] શસ્ત્ર તાલીમની પ્રક્રિયા સ્વરૂપો, ભાગીદારો સાથે સ્વરૂપો અને ત્યાર બાદ ઉપયોગો સાથે શરૂ થાય છે. પદ્ધતિ આધારિત ખાસ સાધનોના વધારામાં પ્રત્યેક એઇટીન આર્મસ ઓફ વુશુ (shíbābānbīngqì 十八般兵器) માટે મોટા ભાગની પદ્ધતિઓ તાલીમ રીત ધરાવે છે.

ઉપયોગ

ફેરફાર કરો
મુખ્ય લેખ: Lei tai
આ પણ જુઓ: Sanshou

ઉપયોગ એ માર્શલ તરકીબોના જીવંત વપરાશનો ઉલ્લેખ કરે છે. ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સ તરકીબો આદર્શ રીતે કાર્યક્ષમતા અને આસરકારકતા પર નિર્ભર છે. [૪૮][૪૯][૫૦] ઉપયોગમાં બિન-અનુકૂળ કસરતો જેમ કે ઘણી આંતરિક કલાઓમાં પુશીંગ હેન્ડઝ, અને સ્પેરીંગ (લડાઇની તાલીમનો પ્રકાર)નો સમાવેશ થાય છે, જે વિવિધ પ્રકારના સંપર્ક સ્તરો અને નિશ્ચિત નિયમો દરમિયાન થાય છે.

ક્યારે અને કેવી રીતે ઉપયોગ શીખવવામાં આવે છે તે પ્રકારે-પ્રકારે અલગ પડે છે. આજે, ઘણા પ્રકારો નવા વિદ્યાર્થીઓને કસરત પર ભાર મૂકીને શીખવવાનો પ્રારંભ કરે છે, જેમાં દરેક વિદ્યાર્થી કસરત કરવામાં આવનારી લડાઇ અને તરકીબની નિશ્ચિત રેન્જ જાણતા હોય છે; આ કસરતો ઘણી વખત સ્વ-અનુકૂળ હોય છે, જેનો અર્થ થાય છે એક વિદ્યાર્થી તેના પ્રદર્શનાત્મક, સ્પષ્ટ અમલ માટે તરકીબ સામે સક્રિય પ્રતિકાર ઓફર કરતો નથી. વધુ જીવંત કસરતોમાં, થોડા નિયમો લાગુ પાડવામાં આવે છે અને વિદ્યાર્થી કેવી રીતે પ્રતિભાવ અને પ્રતિક્રિયા આપવી તેની પ્રેક્ટિસ કરે છે. 'સ્પેરીંગ' ઉપયોગ તાલીમનો અત્યંત અગત્યના ભાગનો ઉલ્લેખ કરે છે, જે વિદ્યાર્થીઓને ગંભીર ઇજા થવાની તકમાં ઘટાડો કરવાના ઉદ્દેશથી નિયમો અને નિયમનો સમાવી લેતા લડાઇની પરિસ્થિતિને ઉત્તેજિત કરે છે.

ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સમાં સ્પેરીંગ સ્પર્ધાઓમાં લેઇ તાઇ (擂臺/擂台, વધારેલું લડાઇનું પ્લેટફોર્મ) અને સાન્ડા (散打) અથવા સાનશૌ (散手)નો સમાવેશ થાય છે. [૫૧] લેઇતાઇ જાહેર પડકાર વાળી મેચોનો સમાવેશ કરે છે જે પ્રથમ સોંગ ડાયનેસ્ટીમાં દેખાઇ હતી. આ પ્રકારની સ્પર્ધાઓનો ઉદ્દેશ જરૂરી કોઇ પણ પગલાં મારફતે વધારેલા પ્લેટફોર્મ પરથી વિરોધીને પાડી દેવાનો હતો. સાન શૌ અને સાન્ડા લેઇ ટાઇ સ્પર્ધાઓના આધુનિક વિકાસને છતો કરે છે, પરંતુ તેમાં ગંભીર ઇજા થવાની તકમાં ઘટાડો કરવાના નિયમો હોય છે. ઘણી ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ શાળાઓ સાન શૌ અને સાન્ડા દ્વારા નિશ્ચિત કરવામાં આવેલા નિયમોનુસાર શીખવાડે છે અથવા કામ કરે છે, જે હલચલો, લાક્ષણિકતાઓ અને તેમના પ્રકારની થિયરીઓને સમાવી લેવા માટે કામ કરે છે. [૫૨] ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સ બોક્સીંગ, કિકબોક્સીંગ અને મિશ્ર માર્શલ આર્ટ્સ સહિતની ચાઇનીઝ વિનાની અથવા મિશ્ર લડાઇ રમતમાં પણ સ્પર્ધા કરે છે.

સ્વરૂપો

ફેરફાર કરો

ચાઇનીઝ શ્રેણીમાં સ્વરૂપો અથવા તાઓલુ (Chinese: 套路; pinyin: tào lù) મિશ્રીત અગાઉથી નિશ્ચિત હલચલો છે, જેથી તેની પ્રેક્ટિસ હલચલોના રૈખિક સેટ તરીકે કરી શકાય. મૂળભૂત રીતે સ્વરૂપોમાં ખાસ પ્રકારની શાખાનો વંશ ધરાવતા હોવાનું માનવામાં આવતું હતું અને જેમને કલાનો વારસો સાચવવા માટે પસંદ કરવામાં આવતા હતા તેવા વિદ્યાર્થીઓને અગાઉથ શીખવવામાં આવતું હતું. સ્વરૂપોને મૂળ અર્થ, પ્રતિનિધિત્વ એમ બન્નેનો સમાવેશ કરવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યા હતા અને કસરત આધારિત લાગહુ પડતી તરકીબોના સ્વરૂપોને સ્પેરીંગ સત્ર દરમિયાન શોધી કઢાયા હશે, પરીક્ષણ કરાયા હશે અને વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા તાલીમ અપાઇ હશે. [૫૩]

આજે ઘણા ગણનાપાત્ર સ્વરૂપો ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટમાં અનેક અત્યંત અગત્યની પ્રેક્ટિસમાંના એક રહેશે. પરંપરાગત રીતે, તેમણે તાલીમ લડાઇ ઉપયોગમાં સમાન પ્રકારની ભૂમિકા ભજવી હતી અને તે સ્પેરીંગ, કસરત અને શરતો દ્વારા ઝાંખા પડી ગયા હતા. સ્વરૂપો ધીમે ધીમે પ્રેક્ટિસ કરનારની સાનુકૂળતા, આંતરિક અને બાહ્ય મજબૂતાઇ, ગતિ અને ક્ષમતા, સંતુલનના શિક્ષણ અને સંકલનને ઊભુ કરે છે. ઘણી શૈલી એક અથવા બે હાથોનો ઉપયોગ કરીને વિવિધ લંબાઇ અને પ્રકારના શસ્ત્રોની બહોળી રેન્જનો ઉપયોગ કરીને સ્વરૂપોનો સમાવેશ કરે છે. એવી પણ શૈલીઓ છે જે ચોક્કસ પ્રકારના શસ્ત્રો પર ભાર મૂકે છે. સ્વરૂપો વ્યવહારુ, વપરાશયોગ્ય એમ બન્ને પ્રકારના હોય છે અને લાગુ પાડી શકાય તેવા હોય છે તેમજ પ્રવાહ, સાનુકૂળતા, આધ્યાત્મિકતા, સંતુલન અને સંકલનની પ્રેરણા આપે છે. શિક્ષકોને એવું કહેતા સાંભળવામાં આવે છે કે "તમારા સ્વરૂપોને એવી રીતે તાલીમ આપો કે તમે સ્પેરીંગ કરો છો અને જો તે સ્વરૂપ ધરાવતા હોય તો તેને ફાજલ રાખો."

ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સમાં બે સામાન્ય પ્રકારના સ્વરૂપો છે. સર્વસામાન્ય "એક જ સ્વરૂપ" છે જે એક જ વિદ્યાર્થી દ્વારા ભજવવામાં આવે છે. વધુમાં "સ્પેરીંગ" સ્વરૂપો છે, જે સમૂહ લડાઇના સેટ્સ છે, જે બે કે તેથી વધુ લોકો દ્વારા કરવામાં આવે છે. પ્રાથમિક માપદંડો અને લડાઇના ખ્યાલ અને શાળા માટે કરવામાં આવનારા ટુકડાઓ તરીકે એમ બન્નેથી પ્રારંભિક લડવૈયાઓને પરિચિત બનાવવા માટે સ્પેરીંગ સ્વરૂપોની રચના કરવામાં આવી હતી. સ્પેરીંગ સ્વરૂપો કે જે શસ્ત્રોનો ઉપયોગ કરે છે તે વિદ્યાર્થીઓને ખાસ કરીને વિસ્તરણ, શસ્ત્રના સંચાલન માટે જરૂરી રેન્જ અને તરકીબ શીખવવા માટે ઉપયોગી છે.

વિવાદ

ફેરફાર કરો

ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટમાં સ્વરૂપોનો ઉદ્દેશ ખરેખર માર્શ તરકીબો દર્શાવવાનો હોવા છતાં હલચલો હંમેશા લડાઇમાં તરકીબો કેવી લાગુ પડાશે તેની ઓળખ આપતી નથી. ઘણા સ્વરૂપો કે જેનું વર્ણન ઉપર આપવામાં આવ્યું છે, તે એક રીતે વધુ સારી લડાઇ તૈયારી પૂરી પાડે છે અને બીજી બાજુ વધુ સુંદર કલાત્મક દેખાય છે. લડાઇ ઉપયોગ કરતા વધુ વર્ણન તરફના આ વલણની એક સ્પષ્ટતા એ ઓછા અને વધુ વલણ, કિક ખેંચવી તે છે. લશ્કરી કવાયતની આ બે રીતો લડાઇમાં બિનવાસ્તવિક છે અને તેનો કસરતના હેતુ માટેના સ્વરૂપોમાં ઉપયોગ થાય છે. [૫૪] ઘણી આધુનિક શાળાઓએ વ્યવહારુ બચાવ અથવા આક્રમણ ગતિવિધિઓને સ્થાને બજાણીયા જેવા પરાક્રમોને અપનાવ્યા હતા જે જોવા માટે વધુ દાર્શનિક છે તેથી તે પ્રદર્શનો અને સ્પર્ધાઓ દરમિયાન વધુ તરફેણ પ્રાપ્ત કરે છે. [note ૨] આ ક્રિયા વધુ બજાણીયાઓની મંજૂરીવાળા પરંપરાવાદીઓ, શો આધારિત વુશુ સ્પર્ધાઓ દ્વારા ટીકામાં પરિણમી હતી. [૫૫] તેમ છતા પણ ઘણા પારંપારીક સ્વરૂપોમાં દેખાવ કાયમ માટે અગત્યનો રહ્યો છે, દરેક પદ્ધતિ તેમની લડાઇ કાર્યરતતા માટે અસ્તિત્વ ધરાવે છે. પ્રેક્ટિશનરોએ શેરીઓ અને થિયેટરોમાં વધારાની આવક માટે નજર ઘૂમાવતા આધુનિક વુશુની ઘટનાના આગમનના ઘણા વહેલા મનોરંજનના હેતુ માટે ઐતિહાસિક સ્વરૂપોને દર્શાવવામાં આવતા હતા. સૌપ્રથમ વખત યૂઆન ડાયનેસ્ટીના કાળમાં દેખાયેલા પ્રદર્શન માટે જ સ્વરૂપોની રચના કરવામાં આવી હતી.

ઘણા પરંપરાગત ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સના કલાકારોએ તેમજ આધુનિક રમત લડાઇના પ્રેક્ટિશનરો કાર્યની રચના કરતા તે દેખાવના નિર્ણાયક બની ગયા છે, તે સ્પેરીંગ અને કસરત ઉપયોગ કરતા વધુ કલાને લાગેવળગે છે, જ્યારે મોટા ભાગનાએ પરંપરાગત સંદર્ભમાં પ્રેક્ટિસ માટે પરંપરાગત સ્વરૂપોને જોવાનું સતત રાખ્યું હતું- જેમ કે બન્ને યોગ્ય અમલીકરણ હતી, શાઓલીન કલાત્મક કલાના સ્વરૂપમાં હતું તેમજ શારીરિક કલાસ્વરૂપના આધ્યાત્મિક કાર્યને સમર્થન આપતું હતું. [૫૬]

તરકીબો સ્વરૂપોમાં અલગ શા માટે દેખાય છે તેનું અન્ય કારણ એ છે કે સ્પેરીંગ ઉપયોગ સાથે તેની વિરુદ્ધની તુલના થતી હોય ત્યારે તે બહારના દ્વારા તરકીબોના ખરેખર કાર્યોના છૂપા માર્ગે આવતી હોવાનું કેટલાકે વિચાર્યું હતું. [૫૭]

વુશુ

ફેરફાર કરો
 
વુશુની રમતમાં વપરાઇ રહેલા આધુનિક સ્વરૂપો, જેવું આ સ્ટાફ નિત્યક્રમમાં જોવામાં આવ્યું હતું.
આ પણ જુઓ: Wushu (sport)

સ્વરૂપોની વૃદ્ધિ વર્ષોથી જટિલતામાં અને જથ્થામાં થઇ હોવાથી એ ઘણા સ્વરૂપોની જીવનપર્યંત પ્રેક્ટિસ થઇ શકતી હોવાથી ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટની આધુનિક શૈલીઓએ વિકસાવ્યું છે કે ફક્ત સ્વરૂપો પર જ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો અને ઉપયોગની પ્રેક્ટિસ કરશો નહી. મુખ્યત્વે પ્રદર્શનો અને સ્પર્ધાઓને ધ્યાનમાં રાખવાનો આ શૈલીઓનો ઉદ્દેશ હતો અને તેમાં ઘણી વખત બજાણીયા જેવા કૂદકાઓ અને હલચલોનો પરંપરાયુક્ત શૈલીઓની તુલનામાં વધુ વિસ્તરિત દાર્શનિક અસરો[૫૮] માટે સમાવેશ કરાયો હતો. જે લોકો સામાન્ય રીતે પરંપરાયુક્ત શેલીઓની પ્રેક્ટિસ કરવાનું પસંદ કરે છે, તેઓ પ્રદર્શનો પર ઓછુ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે, જેને ઘણી વખત પરંપરાવાદી તરીકે ગણવામાં આવે છે. તેનું મૂળ મૂલ્ય ખોવાઇ ગયું છે અને "ફ્લાવરી ફિસ્ટસ એન્ડ એમ્બ્રોઇડર્ડ કિક્સ" તરીકે નવી શૈલીનો ઉલ્લેખ કરે છે તેવું કહીને ઘણા પરંપરાવાદીઓ આજના ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સને અનિચ્છિત વિકાસ તરીકે ગણાવે છે. [૫૯][૬૦]

"માર્શલ નૈતિકતા"

ફેરફાર કરો

પરંપરાયુક્ત માર્શલ આર્ટની ચાઇનીઝ શાળાઓ જેમ કે વિખ્યાત શાઓલીન મોન્ક્સ ઘણી વાર માર્શલ આર્ટનો સ્વ બચાવ અથવા માનસિક તાલીમના હેતુ માટે જ નહી પરંતુ નૈતિકતાની પદ્ધતિ માટે પણ અભ્યાસ કરે છે. [૩૭][૬૧] વુડનું (武 德) "માર્શલ નૈતિકતા"ની જેમ ભાષાંતર કરી શકાય અને તેનું બંધારણ શબ્દો "વુ" (武) પરથી કરવામાં આવ્યું છે, જેનો અર્થ માર્શલ એવો થાય છે અને "ડિ" (德)નો અર્થ નૈતિકતા એવો થાય છે. વુડે (武德) બે પરિબળો સાથે કામ કરે છે; "કાર્યની નૈતિકતા" અને "મગજની નૈતિકતા". કાર્યની નૈતિકતા સામાજિક સંબંધોને લાગે વળગે છે; જ્યારે મગજની નૈતિકતાનો અર્થ લાગણીયુક્ત મગજ(Xin, 心) અને શાણપણભર્યુ મગજ(Hui, 慧) વચ્ચેની આંતરિક એકરૂપતાને વિકસાવવી તેવો થાય છે. અંતિમ લક્ષ્ય સંકટ નહી (વુજી, 無 極) ત્યાં સુધી પહોંચવાનું છે. (જે વુ વેઇના તાઓઇસ્ટ વિચાર સાથે ગાઢ રીતે સંકળાયેલ છે, જ્યાં શાણપણ અને લાગણીઓ એક બીજા સાથે એકરૂપ છે.)

વિશિષ્ટ ગુણોઃ

Deed
ખ્યાલ યેલ રોમનીકરણ પરંપરાગત હાંન્ઝી સરળ હાંન્ઝી પુટોનઘુઆ કેન્ટોનીઝ
નમ્રતા ક્વિઆન 謙 谦 ક્વિઆન હિમ
નિખાલસતા ચેંગ 誠 诚 ચેંગ સિંગ
સૌમ્યતા લિ 禮 礼 લી લાઇ
નિષ્ઠા યી 義 义 યી જી
વિશ્વાસ ક્ઝીન 信 ક્ઝીન સન
મગજ
ખ્યાલ યેલ રોમનીકરણ હાંન્ઝી પુટોનગુહા કેન્ટોનીઝ
હિંમત યોંગ 勇 યોંગ યૂંગ
ધીરજ રેન 忍 રેન જેન
સહનશક્તિ હેંગ 恒 હેંગ હેંગ
સાચવણી યી 毅 યી એનજીએઆઇ
ઇચ્છા ઝ્હી 志 ઝ્હી જી

વિખ્યાત પ્રેક્ટિશનરો

ફેરફાર કરો
આ પણ જુઓ: કેટેગરી: ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટીસ્ટ અને કેટેગરી: વુશુ પ્રેક્ટિશનરો

આખા ઇતિહાસમાં જાણીતા પ્રેક્ટિશનરો(武术名师)ના ઉદાહરણો:

 
વોન્ગ ફેઇ હંગનો સંભવતઃ ફોટો આમાં કેટલાક વિવાદો છે, જોકે આ વ્યક્તિના ફોટામાં દેખાતી સમાનતા તરફ બારીકાઇથી જોતા તે વોંગ ફેઇ હંગનો પુત્ર હોવાનું જણાતુ હતુ.

લોકપ્રિય સંસ્કૃતિ

ફેરફાર કરો

ખ્યાલોના સંદર્ભો અને ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સનો ઉપયોગ લોકપ્રિય સંસ્કૃતિમાં મળી આવે છે. ઐતિહાસિક રીતે, ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટનો પ્રભાવ પુસ્તકો અને ખાસ એશિયામાં ભજવાતી કલાઓમાં મળી આવે છે. તાજેતરમાં, આ પ્રભાવો મુવીઓ અને ટેલિવિઝીન સુધી વિસ્તર્યા છે, જે વિશાળ પ્રેક્ષકગણ ધરાવે છે. પરિણામે, ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સ તેના એથનિક મૂળથી ફેલાઇ છે અને વૈશ્વિક ગરજ ધરાવે છે. [૬૩][૬૪]

માર્શલ આર્ટ્સ વુક્ઝીયા (武侠小说) તરીકે જાણીતી સાહિત્ય પેઢીમાં આગવી ભૂમિકા બજાવે છે. આ પ્રકારની કલ્પના ચિવાલરીની ચાઇનીઝ વિચારધારા પર આધારિત છે, જે અલગ માર્શલ આર્ટ્સ સોસાયટી છે (વુલીન, 武林) અને માર્શલ આર્ટ્સને સમાવતી મધ્યવર્તી વાર્તા છે. [૬૫] વુક્ઝીયા વાર્તાઓનું પગેરું 2જી અને 3જી સદી બીસીઈમાં શોધી શકાય છે, જે તાંગ ડાયનેસ્ટી દ્વારા લોકપ્રિય બની હતી અને મિંગ ડાયનેસ્ટી સુધીમાં નવલકથા સ્વરૂપમાં વિકસી હતી. આ પેઢી હજુ પણ એશિયામાં મોટા ભાગમાં અત્યંત લોકપ્રિય છે અને માર્શલ આર્ટ્સ દ્રષ્ટિ ધરાવતા લોકોમાં મોટો પ્રભાવ ધરાવે છે.

માર્શલ આર્ટ્સ પ્રભાવ ચાઇનીઝ ઓપેરામાં મળી આવે છે, જેમાંથી બીજીંગ ઓપેરા અનેક જાણીતા ઉદાહરણોમાંનું એક છે. આ નાટકનું લોકપ્રિય સ્વરૂપ તાંગ ડાયનેસ્ટીના સમયે ભૂતકાળમાં અસ્તિત્વમાં હતું અને ચાઇનીઝ સંસ્કૃતિનું ઉદાહરણ બની રહ્યું છે. કેટલીક માર્શલ આર્ટ્સ ગતિવિધિઓ ચાઇનીઝ ઓપેરામાં મળી આવે છે અને કેટલાક માર્શલ આર્ટ્સ કલાકારો ચાઇનીઝ ઓપેરા કરનારાઓમાં મળી આવે છે.

આધુનિક સમયમાં, ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સે સિનેમા શૈલીઓમાં અનેકગણો વધારો કર્યો હતો જે માર્શલ આર્ટ્સ ફિલ્મ તરીકે જાણીતા છે. બ્રુસ લીની ફિલ્મ પશ્ચિમમાં 1970માં ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સની લોકપ્રિયતામાં પ્રારંભિક ભડકામાં મહત્વનું અંગ હતી. [૬૬]

માર્શલ આર્ટ્સ અને અભિનેતાઓ જેમ કે જેટ લી અને જેકી ચાને આ શૈલીના ચિલચિત્રોની ગરજને સતત રાખી હતી. સિનેમાની માર્શલ આર્ટ્સ ફિલ્મોને ઘણી વખત "કૂંગફુ મુવીઝ" (功夫片), અથવા "વાયર ફ્લ્યુ" તરીકે સંબોધવામાં આવે છે, જેમાં ખાસ અસરો માટે વિસ્તરિત શ્રેણીબંધ કાર્યો કરવામાં આવ્યા હતા અને હજુ સુધી કૂંગફુ થિયેટરની પરાપરાના ભાગ તરીકે શ્રેષ્ઠ રીતે જાણીતી છે. (આ પણ જુઓ: વુક્ઝીયા, હોંગ કોંગ એકશન સિનેમા).

પશ્ચિમમાં, કૂંગ ફૂ નિયમિત એકશન સ્ટેપલ તરીકે ઉભરી આવી છે અને ઘણી ફિલ્મોમાં દેખા દે છે જેને સામાન્ય રીતે "માર્શલ આર્ટ્સ" વાળી ફિલ્મો ન કહી શકાય. આ ફિલ્મોમાં ધી મેટ્રિક્સ ટ્રાયોલોજી, કીલ બિલ, અને ધી ટ્રાન્સપોર્ટરનો સમાવેશ થાય છે પરંતુ તેના સુધી મર્યાદિત નથી.

માર્શલ આર્ટ્સ વાર્તાઓ ટેલિવીઝન નેટવર્કમાં પણ મળી આવે છે. કૂંગ ફૂ તરીકે કહેવાતી 1970ના પ્રારંભની યુ.એસ. નેટવર્ક ટીવી વેસ્ટર્ન શ્રેણી પણ ટેલિવીઝન પર ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટને લોકપ્રિય બનાવવા દર્શાવવામાં આવી હતી. ત્રણ વર્ષના ગાળા દરિમયાનમાં 60 એપિસોડ સાથે તે અનેક પ્રથમ અમેરિકન ટીવી શોમાંનો એક બની ગયો હતો, જેણે ફિલોસોફી અને ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સની પ્રેક્ટિસ પહોંચાડવાનો પ્રયત્ન કર્યો હતો. [૬૭][૬૮] ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટની ફિલોસોફીને ભાગ્યે જ ઊંડાણમાં વર્ણવવામાં આવી હોવા છતાં ચાઇનીઝ માર્શલ આર્ટ્સ તરકીબોનો ઉપયોગ હવે મોટા ભાગની ટીવી એક્શન શ્રેણીઓમાં જોવા મળે છે.

આ પણ જુઓ

ફેરફાર કરો

નોંધ

ફેરફાર કરો
  1. ↑ Pages 26–33[૨૧]
  2. ↑ Pages 118–119[૫૩]

સંદર્ભો

ફેરફાર કરો
  1. ↑ ૧.૦ ૧.૧ Jamieson, John; Tao, Lin; Shuhua, Zhao (2002). Kung Fu (I): An Elementary Chinese Text. The Chinese University Press. ISBN 978-962-201-867-9.
  2. ↑ Price, Monroe (2008). Owning the Olympics: Narratives of the New China. Chinese University of Michigan Press. પૃષ્ઠ 309. ISBN 9780472070329.
  3. ↑ Van de Ven, Hans J. (2000). Warfare in Chinese History. Brill Academic Publishers. ISBN 90-04-11774-1. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)
  4. ↑ Graff, David Andrew (2002). A Military History of China. Westview Press. ISBN 0-8133-3990-1. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ); Unknown parameter |month= ignored (મદદ)Peers, C.J. (2006-06-27). Soldiers of the Dragon: Chinese Armies 1500 BC–1840 AD. Osprey Publishing. ISBN 1-84603-098-6. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  5. ↑ Green, Thomas A. (2001). Martial arts of the world: an encyclopedia. ABC-CLIO. પૃષ્ઠ 26–39. ISBN 9781576071502.
  6. ↑ Bonnefoy, Yves (1993-05-15). Asian Mythologies. trans. Wendy Doniger. University Of Chicago Press. પૃષ્ઠ 246. ISBN 0-226-06456-5. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  7. ↑ ચાઇનીઝ કુઓશુ ઇન્સ્ટિટ્યુટ શુઆઇ જિયાઓનો ઇતિહાસ સંગ્રહિત ૨૦૦૮-૦૭-૨૪ ના રોજ વેબેક મશિન . 11, જાન્યુઆરી 2006ના રોજ ઉપયોગ થયેલ.
  8. ↑ ૮.૦ ૮.૧ Gewu, Kang (1995). Spring Autumn: The Spring and Autumn of Chinese Martial Arts—5000 Years. Plum Publishing. ASIN B000GGXF7I. Cite has empty unknown parameter: |month= (મદદ)
  9. ↑ ક્લાસિક ઓફ રાઇટ્સ. પ્રકરણ 6, યુલીંગ. લાઇન 108.
  10. ↑ Henning, Stanley E. (Fall 1999). "Academia Encounters the Chinese Martial arts" (PDF). China Review International. 6 (2): 319–332. doi:10.1353/cri.1999.0020. ISSN 1069-5834. Cite has empty unknown parameter: |month= (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  11. ↑ ટ્રાન્સ એન્ડ એડ. ઝાંગ જ્યુ (1994), પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 367–370, હેનીંગ બાદ ટાંકવામાં આવેલ (1999) પૃષ્ઠ 321 અને નોંધ 8.
  12. ↑ Sports & Games in Ancient China (China Spotlight Series). China Books & Periodicals Inc. 1986. ISBN 0-8351-1534-8. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)
  13. ↑ Lao, Cen (1997). "The Evolution of T'ai Chi Ch'uan". The International Magazine of T'ai Chi Ch'uan. ખંડ 21 અંક 2. Wayfarer Publications. ISSN 0730-1049. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)
  14. ↑ Dingbo, Wu (1994). Handbook of Chinese Popular Culture. Greenwood Press. ISBN 0-313-27808-3. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ); Cite has empty unknown parameter: |month= (મદદ)
  15. ↑ Padmore, Penelope (2004). "Druken Fist". Black Belt. Active Interest Media. પૃષ્ઠ 77. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)
  16. ↑ Wong, Kiew Kit (2002). The Complete Book Of Shaolin. Cosmos Internet Sdn Bhd. ISBN 983-40879-1-8.
  17. ↑ Shahar, Meir (2000). "Epigraphy, Buddhist Historiography, and Fighting Monks: The Case of The Shaolin Monastery". Asia Major Third Series. 13 (2): 15–36. Cite has empty unknown parameter: |month= (મદદ)
  18. ↑ Shahar, Meir (2001). "Ming-Period Evidence of Shaolin Martial Practice". Harvard Journal of Asiatic Studies. Harvard-Yenching Institute. 61 (2): 359–413. doi:10.2307/3558572. ISSN 0073-0548. Unknown parameter |month= ignored (મદદ); Unknown parameter |value= ignored (મદદ)
  19. ↑ Kansuke, Yamamoto (1994). Heiho Okugisho: The Secret of High Strategy. W.M. Hawley. ISBN 0-910704-92-9.
  20. ↑ Kim, Sang H. (2001). Muyedobotongji: The Comprehensive Illustrated Manual of Martial Arts of Ancient Korea. Turtle Press. ISBN 978-1880336533. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)
  21. ↑ ૨૧.૦ ૨૧.૧ ૨૧.૨ Kennedy, Brian (2005-11-11). Chinese Martial Arts Training Manuals: A Historical Survey. North Atlantic Books. ISBN 1-55643-557-6. Unknown parameter |month= ignored (મદદ); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  22. ↑ Morris, Andrew (2000). National Skills: Guoshu Martial arts and the Nanjing State, 1928–1937. 2000 AAS Annual Meeting, March 9–12, 2000. San Diego, CA, USA. મૂળ માંથી 2008-12-03 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-06-04. Unknown parameter |conferenceurl= ignored (|conference-url= suggested) (મદદ)
  23. ↑ Brownell, Susan (1995-08-01). Training the Body for China: sports in the moral order of the people's republic. University of Chicago Press. ISBN 0-226-07646-6. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  24. ↑ Mangan, J. A. (2002-09-29). Sport in Asian Society: Past and Present. UK: Routledge. પૃષ્ઠ 244. ISBN 0-7146-5342-X. Unknown parameter |month= ignored (મદદ); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ); Check date values in: |year= / |date= mismatch (મદદ)
  25. ↑ Morris, Andrew (2004-09-13). Marrow of the Nation: A History of Sport and Physical Culture in Republican China. University of California Press. ISBN 0-520-24084-7. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  26. ↑ એમોસ, ડેનિયલ માઇલ્સ (1983) "અંશતઃતા અને હિરોની કલા: હોંગ કોંગ અને ગૌંગ્ઝહૌ (કેન્ટોન)માં માર્શલ આર્ટ્સ", લોંસ એંજલસ (યુએસ) ખાતેની યુનિવર્સિટી ઓફ કેલિફોર્નીયા , જુલાઇ 1984, યુએમ 8408765
  27. ↑ ૨૭.૦ ૨૭.૧ ૨૭.૨ ૨૭.૩ Fu, Zhongwen (2006-05-09). Mastering Yang Style Taijiquan. Louis Swaine. Berkeley, California: Blue Snake Books. ISBN 1-58394-152-5 (trade paper) Check |isbn= value: invalid character (મદદ). Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  28. ↑ Kraus, Richard Curt (2004-04-28). The Party and the Arty in China: The New Politics of Culture (State and Society in East Asia). Rowman & Littlefield Publishers, Inc. પૃષ્ઠ 29. ISBN 0-742-52720-4. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  29. ↑ Bin, Wu (1995-01-01). Essentials of Chinese Wushu. Beijing: Foreign Languages Press. ISBN 7-119-01477-3. Unknown parameter |month= ignored (મદદ); Unknown parameter |unused_data= ignored (મદદ); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  30. ↑ Riordan, Jim (1999-09-14). Sport and Physical Education in China. Spon Press (UK). ISBN 0-419-24750-5. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link) પૃષ્ઠ 15
  31. ↑ 8મી આઇડબ્લ્યુયુએફ કોંગ્રેસની બેઠકની અગત્યની નોંધો સંગ્રહિત ૨૦૦૭-૦૬-૧૪ ના રોજ વેબેક મશિન, ઇન્ટરનેશનલ વુશુ ફેડરેશન, ડિસેમ્બર 9, 2005 (01/2007ના રોજ ઉપયોગ કરેલ)
  32. ↑ Zhang, Wei (1994). "Wushu". Handbook of Chinese Popular Culture. Greenwood Publishing Group. પૃષ્ઠ 155–168. 9780313278082. Cite uses deprecated parameter |booktitle= (મદદ); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ)
  33. ↑ Yan, Xing (1995-06-01). Liu Yamin, Xing Yan (સંપાદક). Treasure of the Chinese Nation—The Best of Chinese Wushu Shaolin Kungfu (Chinese આવૃત્તિ). China Books & Periodicals. ISBN 7-800-24196-3. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  34. ↑ Tianji, Li (1995-01-01). A Guide to Chinese Martial Arts. Foreign Languages Press. ISBN 7-119-01393-9. Unknown parameter |month= ignored (મદદ); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  35. ↑ Liang, Shou-Yu (2006-04-01). Kung Fu Elements. The Way of the Dragon Publishing. ISBN 1-889-65932-0. Unknown parameter |month= ignored (મદદ); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  36. ↑ Schmieg, Anthony L. (2004). Watching Your Back: Chinese Martial Arts and Traditional Medicine. University of Hawaii Press. ISBN 0-824-82823-2. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)
  37. ↑ ૩૭.૦ ૩૭.૧ Hsu, Adam (1998-04-15). The Sword Polisher's Record: The Way of Kung-Fu (1st આવૃત્તિ). Tuttle Publishing. ISBN 0-8048-3138-6. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  38. ↑ Wong, Kiew Kit (2002-11-15). The Art of Shaolin Kung Fu: The Secrets of Kung Fu for Self-Defense, Health, and Enlightenment. Tuttle Publishing. ISBN 0-804-83439-3. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  39. ↑ Kit, Wong Kiew (2002-05-01). The Complete Book of Shaolin: Comprehensive Program for Physical, Emotional, Mental and Spiritual Development. Cosmos Publishing. ISBN 9-834-08791-8. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  40. ↑ Zhongguo da bai ke quan shu zong bian ji wei yuan hui "Zong suo yin" bian ji wei yuan hui, Zhongguo da bai ke quan shu chu ban she bian ji bu bian (1994). Zhongguo da bai ke quan shu (中国大百科全书总编辑委員会) [Baike zhishi (中国大百科 , Chinese Encyclopedia)] (Mandarinમાં). Shanghai:Xin hua shu dian jing xiao. પૃષ્ઠ 30. ISBN 7-500-00441-9. Cite has empty unknown parameter: |month= (મદદ)CS1 maint: unrecognized language (link)
  41. ↑ Mark, Bow-Sim (1981). Wushu basic training (The Chinese Wushu Research Institute book series). Chinese Wushu Research Institute. ASIN B00070I1FE. Cite has empty unknown parameter: |month= (મદદ)
  42. ↑ Wu, Raymond (2007-03-20). Fundamentals of High Performance Wushu: Taolu Jumps and Spins. Lulu.com. ISBN 1-430-31820-1. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  43. ↑ Jwing-Ming, Yang (1998-06-25). Qigong for Health & Martial Arts, Second Edition: Exercises and Meditation (Qigong, Health and Healing) (2 આવૃત્તિ). YMAA Publication Center. ISBN 1-886-96957-4. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  44. ↑ Raposa, Michael L. (2003). Meditation & the Martial Arts (Studies in Rel & Culture). University of Virginia Press. ISBN 0-813-92238-0. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)
  45. ↑ Montaigue, Erle (1997). The Main Meridians (Encyclopedia Of Dim-Mak). Paladin Press. ISBN 1-581-60537-4. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ); Unknown parameter |month= ignored (મદદ)
  46. ↑ Yang, Jwing-Ming (1999-06-25). Ancient Chinese Weapons, Second Edition: The Martial Arts Guide. YMAA Publication Center. ISBN 1-886-96967-1. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  47. ↑ Wang, Ju-Rong (2006-06-13). Sword Imperatives--Mastering the Kung Fu and Tai Chi Sword. The Way of the Dragon Publishing. ISBN 1-889-65925-8. Unknown parameter |month= ignored (મદદ); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  48. ↑ Lo, Man Kam (2001-11-01). Police Kung Fu: The Personal Combat Handbook of the Taiwan National Police. Tuttle Publishing. ISBN 0-804-83271-4. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  49. ↑ Shengli, Lu (2006-02-09). Combat Techniques of Taiji, Xingyi, and Bagua: Principles and Practices of Internal Martial Arts. trans. Zhang Yun. Blue Snake Books. ISBN 1-583-94145-2. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  50. ↑ Zhongyi, Tong (2005-10-21). The Method of Chinese Wrestling. trans. Tim Cartmell. Blue Snake Books. ISBN 1-556-43609-2. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  51. ↑ Hui, Mizhou (1996). San Shou Kung Fu Of The Chinese Red Army: Practical Skills And Theory Of Unarmed Combat. Paladin Press. ISBN 0-873-64884-6. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)
  52. ↑ Liang, Shou-Yu (1997-04-25). Chinese Fast Wrestling for Fighting: The Art of San Shou Kuai Jiao Throws, Takedowns, & Ground-Fighting. YMAA Publication Center. ISBN 1-886-96949-3. Unknown parameter |month= ignored (મદદ); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  53. ↑ ૫૩.૦ ૫૩.૧ Bolelli, Daniele (2003-02-20). On the Warrior's Path: Philosophy, Fighting, and Martial Arts Mythology. Frog Books. ISBN 1-583-94066-9. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  54. ↑ Kane, Lawrence A. (2005). The Way of Kata. YMAA Publication Center. પૃષ્ઠ 56. ISBN 1-594-39058-4.
  55. ↑ Johnson, Ian (August 20, 2008). "Inner Peace? Olympic Sport? A Fight Brews". Wall Street Journal. મૂળ માંથી 2008-12-17 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-08-22. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ)
  56. ↑ Fowler, Geoffrey (December 14, 2007). "Kung Fu Monks Don't Get a Kick Out of Fighting". Wall Street Journal. મેળવેલ 2008-08-22. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ); line feed character in |title= at position 15 (મદદ)
  57. ↑ Seabrook, Jamie A. (2003). Martial Arts Revealed. iUniverse. પૃષ્ઠ 20. ISBN 0595282474.
  58. ↑ Shoude, Xie (1999). International Wushu Competition Routines. Hai Feng Publishing Co., Ltd. ISBN 9-622-38153-7. Cite has empty unknown parameter: |month= (મદદ)
  59. ↑ Parry, Richard Lloyd (August 16, 2008). "Kung fu warriors fight for martial art's future". London: Times Online. મેળવેલ 2008-08-22.[હંમેશ માટે મૃત કડી]
  60. ↑ Polly, Matthew (2007). American Shaolin: Flying Kicks, Buddhist Monks, and the Legend of Iron Crotch : an Odyssey in the New China. Gotham. ISBN 9-781-59240262-5. Cite has empty unknown parameter: |month= (મદદ)
  61. ↑ Deng, Ming-dao (1990-12-19). Scholar Warrior: An Introduction to the Tao in Everyday Life (1st આવૃત્તિ). HarperOne. ISBN 0-062-50232-8. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  62. ↑ Joel Stein (1999-06-14). "ТІМЕ 100: Bruce Lee". Time. મૂળ માંથી 2009-12-02 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-06-09. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  63. ↑ Prashad, Vijay (2002-11-18). Everybody Was Kung Fu Fighting: Afro-Asian Connections and the Myth of Cultural Purity. Beacon Press. ISBN 0-807-05011-3. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  64. ↑ Kato, M. T. (2007-02-08). From Kung Fu to Hip Hop: Globalization, Revolution, and Popular Culture (Suny Series, Explorations in Postcolonial Studies). State University of New York Press. ISBN 0-791-46992-1. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  65. ↑ Denton, Kirk A. (2003-08-15). "Chapter 87. Martial-Arts Fiction and Jin Yong". માં Joshua S. Mostow (સંપાદક). The Columbia Companion to Modern East Asian Literature. Columbia University Press. પૃષ્ઠ 509. ISBN 0-231-11314-5. Unknown parameter |month= ignored (મદદ); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  66. ↑ Schneiderman, R. M. (2009-05-23). "Contender Shores Up Karate's Reputation Among U.F.C. Fans". The New York Times. મેળવેલ 2010-01-30.
  67. ↑ Pilato, Herbie J. (1993-05-15). Kung Fu Book of Caine (1st આવૃત્તિ). Tuttle Publishing. ISBN 0-804-81826-6. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)
  68. ↑ Carradine, David (1993-01-15). Spirit of Shaolin. Tuttle Publishing. ISBN 0-804-81828-2. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: date and year (link)

ઢાંચો:Kung fu schools ઢાંચો:Manav by country ઢાંચો:People's Republic of China topics

"https://gu.wikipedia.org/w/index.php?title=ચાઇનીઝ_માર્શલ_આર્ટ્સ&oldid=872559" થી મેળવેલ