થાપા (નેપાલી: थापा) નેપાલી ક્ષેત્રી સાથે જોડાયેલા લોકો ખસ લોકો ખસ જૂથના જાતિ ઇન્ડો-આર્યન નૃવંશ -લિંગૂટીક જૂથ અને મગર લોકો, સાઇનો-તિબેટિયન નૃણ-ભાષાકીય જૂથ. ક્ષત્રિય થાપા એ હિન્દૂ ક્ષત્રિય પરંપરાને અનુસરે છે, જ્યારે મગર થાપા આદિવાસી મગર પરંપરાને અનુસરે છે.

મુખ્તિયાર ભીમસેન થાપા, નેપાળના પ્રથમ મુખ્તિયાર, ક્ષત્રિય થાપા વંશના અગ્રણી સભ્ય

શાહ વંશ, બસ્ન્યાત / બસ્નેત અને પાંડે સાથે નેપાળની સક્રિય રાજકારણમાં સંકળાયેલા ચાર ઉમદા પરિવારમાં ક્ષત્રિય થાપા વંશ એક હતા રાણા વંશનો ઉદય] પહેલાં અને 1806 થી 1837 અને 1843 થી 1845 દરમિયાન નેપાળી વહીવટીતંત્ર પર શાસન કર્યું. કિંગ રણ બહાદુર શાહ ની હત્યા પછી, ભીમસેન થાપા તેના બધા શત્રુઓની હત્યા કરીને નેપાળના રોયલ કોર્ટમાં થાપા પરિવારે સૌથી પ્રબળ જૂથ તરીકે ગણાવી હતી. થાપા પરિવારના અન્ય સભ્યો થાબા ભારદાર બડા (મોટા) કાજી અમર સિંહ થાપા ના પરિવારના સભ્યો સહિત રોયલ કોર્ટમાં મજબૂત બનાવવામાં આવ્યા હતા. એંગ્લો-નેપાળી યુદ્ધ માં થાપસની મહત્વની ભૂમિકા છે, જ્યાં કોલોનિયલ પાવર બ્રિટીશ ઈન્ડિયા કંપની ને પ્રથમ ઝુંબેશમાં મોટો નુકશાન થયું હતું. કર્નલ [[રણવીર સિંહ થાપા], ડ્યુથલ ખાતે સરદાર ભક્તિ થાપા, ઉિજિરસિંહ થાપા, જિગગઢમાં ક્ષેત્ર કમાન્ડર, કાજી રણજોર સિંહ થાપા જયથકનું યુદ્ધ મક્વાનપુર્ગાધી અને બાડા કાજી (એલ્ડર કાજી) અમર સિંહ થાપ માં માલાન ખાતે.

વ્યુત્પતિ ફેરફાર કરો

થાપા મધ્યયુગીન ખસ સામ્રાજ્ય ના પાઇકેલા (યોદ્ધા) ક્રમ હતો. અન્ય પાઇકેલામાં ખડ્કા/ખડ્ગા, રાના અને બુઢા શામેલ છે. થાપા ક્રમ બે વંશીય જૂથોના યોદ્ધાઓને આપવામાં આવ્યો હતો; ખસ અને મગર. ખસ ખાને હિન્દુ ક્ષત્રિય રિવાજોને અનુસર્યા હતા જ્યારે મગર તિબેટીયન આદિવાસી હતા. આ યોદ્ધાઓએ ખસ સામ્રાજ્યના સૈનિકો તરીકે લડ્યા.

ખસ ક્ષત્રિય થાપા ફેરફાર કરો

ખસ ક્ષત્રિય થાપા અને વૈદિક લોકોમાંથી ઉતરી આવેલા પેટ્રિલીનલ જૂથ છે. તેઓ થાપા ક્ષેત્રી અથવા થાપા કાજી તરીકે જાણીતા છે. ક્ષત્રિ થાપા પાસે બગાલે થાપા , ગોદાર થાપા , દેઉજા થાપા, ઠકુરયાલ થાપા , લામિછાને થાપા , 'કાલિકોટે થાપા', 'સુયાલ થાપા', પુંવર થાપા , 'ખુલાલ થાપા', 'સોનાલ થાપા', ભંડારે થાપા , 'અખામી થાપા', ' ઘિમિરે થાપા , મહારાજી થાપા , પાટખેતી થાપા , થાપા અને અન્ય.

બગાલે થાપા ફેરફાર કરો

 
એક બગાલે થાપા ક્ષત્રી

બગાલે થાપા (નેપાળી: बगाले थापा) ખસ થાપામાં એક જાણીતા કુળ છે. બગાલે થાપાસ બંને યુદ્ધ અને વહીવટ પર કુશળ હતા.

પુંવર થાપા ફેરફાર કરો

પુંવર થાપા ક્ષેત્રીનું બીજું સમૂહ છે. પુંવર, પરમાર રાજવંશ નો એક પ્રકાર, રાજપૂત છે, જે વિવિધ જૂથો દ્વારા એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો. આ કુળ રાજસ્થાનના મૂળના અને પરમાર રાજવંશના વંશજ છે. એંગ્લો-નેપાળી યુદ્ધ ખાતે યુદ્ધના કમાન્ડર સરદાર ભક્તિ થાપ, આ કુળના હતા.[૧]

મગર થાપા ફેરફાર કરો

 
Lakhan Thapa Magar, Thapa from Magar tribe

મગર થાપા તિબેટીયન મગર ગ્રૂપમાંથી ઉતરી આવ્યા છે. તેઓ મગર મોંગોલિયન તિબેટો-બર્મન નો પારિવારિક સમૂહ હેઠળ આવે છે. તેઓ તિબેટો-બર્મન ભાષા મગર ભાષા માતૃભાષા તરીકે બોલે છે. થાપા મગર ગોરખા સૈનિકોની મુખ્ય વસતી તરીકે પ્રસિદ્ધ છે.

પારિવારિક નામ થાપા સાથેના નોંધપાત્ર લોકો ફેરફાર કરો

સન્દર્ભ સામ્રાગી ફેરફાર કરો

  1. https://thehimalayantimes.com/kathmandu/plea-to-declare-bhakti-thapa-a-martyr/