નવલકથા

નવલકથા એ ગદ્ય સાહિત્યનો એક પ્રકાર છે.

પરિચય

એમ માનવામાં આવે છે કે દુનિયાની સૌપ્રથમ નવલકથા જાપાની ભાષામાં ઇ. સ. ૧૦૦૭માં લખવામાં આવી હતી. આ નવલકથાનું નામ છે “જેન્જીની વાર્તા” . આ નવલકથા મુરાસાકી શિકિબુ નામક એક મહિલા દ્વારા લખવામાં આવી હતી. આ નવલકથા ૫૪ પ્રકરણો અને આશરે ૧૦૦૦ જેટલાં પૃષ્ઠ ધરાવે છે. આ નવલકથામાં પ્રેમ તથા વિવેકની શોધ કરવા માટે નિકળેલા એક રાજકુમારની વાર્તા છે.

યુરોપ ખંડની પ્રથમ નવલકથા સેર્વૈન્ટિસ દ્વારા લખવામાં આવેલી “ડોન ક્વિક્સોટ”ને માનવામાં આવે છે. આ એક સ્પેનિશ ભાષામાં રચાયેલી નવલકથા છે. આ ઇ. સ. ૧૬૦૫માં લખવામાં આવી હતી.

અંગ્રેજી ભાષાની પ્રથમ નવલકથા હોવાના દાવેદાર ઘણા છે. મોટા ભાગના વિદ્વાનો ઇ. સ. ૧૬૭૮માં જોન બુન્યાન દ્વારા લખવામાં આવેલી “દ પિલ્ગ્રિમ્સ પ્રોગ્રેસ”ને પહેલી અંગ્રેજી નવલકથા માને છે.

ભારતીય ભાષાઓમાં પ્રથમ નવલકથાઓ

નીચે આપેલી નવલકથાઓને ભારતીય ભાષાઓમાં લખવામાં આવેલી પ્રથમ નવલકથા તરીકે માનવામાં આવે છે.

આ રીતે આપણે જોઇ શકીએ છે કે ભારત દેશની લગભગ બધી ભાષાઓમાં નવલકથા વિધાનો ઉદ્ભવ લગભગ એક જ સમયે દસ-વીસ વર્ષોના અંતરાલમાં થયો.

હિન્દી ભાષા

• દેવરાની જેઠાની કી કહાની - પંડિત ગૌરીદત્ત, ઇ. સ. ૧૮૭૦. શ્રદ્ધારામ ફિલ્લૌરીની ભાગ્યવતી અને લાલા શ્રીનિવાસ દાસની પરીક્ષા ગુરૂ નવલકથાઓને પણ હિન્દી ભાષાની પ્રથમ નવલકથા હોવાનું શ્રેય આપવામાં આવે છે.

મલયાલમ ભાષા

• ઇંદુલેખા - ચંદુ મેનોન, ઇ.સ. ૧૮૮૯.

તમિલ ભાષા

• પ્રતાપ મુદલિયાર - મયૂરમ વેદનાયગમ પિલ્લૈ, ઇ.સ. ૧૮૭૯.

બંગાળી ભાષા

• દુર્ગેશનંદિની - બંકિમચંદ્ર ચટર્જી, ઇ.સ. ૧૮૬૫.

ભોજપુરી ભાષા

• બિંદિયા - રામનાથ પાંડેય, ઇ.સ.૧૯૫૬.

મરાઠી ભાષા

• યમુના પર્યટન - બાબા પદ્મજી, ઇ.સ. ૧૮૫૭.