બીક

બીક (હિંદી: डर) (અંગ્રેજી: Fear) એ એક નકારાત્મક લાગણી છે. બીક એ એક એવી લાગણી છે જે દરેક પ્રાણીઓ અને લોકોમાં હોય છે. આ લાગણી હંમેશા અનુકુળ હોતી નથી. તે સારી લાગણી નથી. તે અનેક સ્વરૂપે દેખાવ છે. તમારૂ જીવન તમારી બીક ઉપર વિજય મેળવવાનો સંઘર્ષ છે. બીક આપણે બધા એક સમયે તો અનુભવી છીએ. તો બાળકો તરીકે જાતે અનુભવાય છે. મોટાભાગના લોકો માટે બીક એક અણગમતી લાગણી છે. બીક એ ભયની હાજરી અથવા નિકટતાને કારણે ખુબજ અણગમતી હોય છે. બીકમાં મોઢાના કેટલાક સામાન્ય હાવભાવ : ભયભીત મોઢુ, મોટી આંખો, ખુલ્લુ મોં. અંધશ્રધ્ધાળુ : બીવું એ કાલ્પનિક વસ્તુઓ ની બીક છે. સમજદાર : બીક એ પુખ્તવયે આવે છે અને તે વિશ્વનું વધુ જ્ઞાન મેળવે છે. અનિશ્ચિતતાની બીક કોઈના પરિણામને જાણતા નથી. બીકએ એક ભયાનક ઉતેજનાની અપેક્ષા અથવા હાજરીમાં ભાવાત્મક સ્થિતિ છે. અમુક બીક મમ્મી-પપ્પા , ભાઈ-બહેનની બીકના અનુકરણ દ્વારા શીખવામાં આવે છે. જે લાગણી દ્વારા સંગ્રહિત છે. ત્યારે તેને ફોબિયા કહેવામાં આવે છે. માણસો માં બીક ત્યારે જોવા મળે છે જ્યારે તેઓ કોઈ વસ્તુથી કોઈ પ્રકારનું જોખમ અનુભવે છે.

સામાન્ય ફોબિયા

એક સર્વેક્ષણ મુજબ બીકના કેટલાક સામાન્ય પ્રકારો છે. રાક્ષશો, ભૂત, દુષ્ટ શક્તિઓનું અસ્તિત્વ, વંદો, કરોળિયો, સાપ, ઊંચાઈ, પાણી, સોય, સામાજીક અસ્વીકાર, પરીક્ષાઓ અને જાહેરમાં બોલવું વગેરે. એરાકનો ફોબિયા ધરાવતી વ્યક્તિ કરોળિયાની આજુ-બાજુ હલનચલન અનુભવે છે. તે જાણીને કે તેઓ નુકસાન નહીં કરે. ક્યારેક કરોળિયા જેવો દેખાતો પદાર્થ પણ આ વ્યક્તિને તેનાથી બીક લાગશે. આ બીકને ઓટોમેટો ફોબિયા કહેવાય છે. બીજો સામાન્ય ભય એ પીડાની બીક છે.

મૃત્યુ ની બીક અને અજાણ્યા ની બીક

મૃત્યુ વિશેની ચિંતા બહુપક્ષીય છે. તે પોતાના મૃત્યુને લાગતી આશંકાઓ નું પરીણામ છે. અજાણી અથવા તાર્કિક બીકથી ચિંતા થાય છે, જે નકારાત્મક વિચારસરણીને કારણે થાય છે. ઘણા લોકો અજાણ્યાથી બીતા હોય છે. આવી ઘટનામાં નિષ્ણાંતોએ ખોટુ બોલી એક વ્યાખ્યા તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરી છે, જે ખરી લાગે છે.

કારણ

કેટલાક લોકોમાં બીકનો વિકાસ શીખવાથી થાય છે. આ બીક શરતી રૂપે મનોવિજ્ઞાનમાં ભણાવવામાં આવે છે. બીકનો અનુભવ આઘાતજનક અકસ્માતના સાક્ષી માંથી થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે જો કોઈ બાળક કુવામાં પડે અને બહાર નીકળવાના પ્રયત્ન કરે, તો તેને કુવાની બીક હોઈ શકે. આ સૂચવે છે, કે બીક ફક્ત શીખવાથી જ નહીં પણ વ્યક્તિગત ઇતિહાસ દ્વારા પણ વિકાસ કરી શકે છે. બીક સાંસ્કૃતિક અને ઐતિહાસિક સંદર્ભથી પણ પ્રભાવીત છે. ઉદાહરણ તરીકે વીસમી સદીમાં ઘણા અમેરિકનો પોલિયોથી બીતા હતા. બીક પ્રત્યેના લોકોના પ્રતિભાવો સતત આંતરસાંસ્કૃતિક તફાવતોથી ઉદ્દભવે છે. તે બીક થી શીખ્યા હોવા છતા બીવાની ક્ષમતા માનવ સ્વભાવનો અંગ છે.

બીકના ચિહ્નો અને લક્ષણો

ઘણા શારીરિક ફેરફારો શરીરમાં ભય સાથે સંકળાયેલા છે. ધમકીનો જન્મજાત પ્રતિભાવ ઝડપી શ્વાસ, હૃદયના ધબકારા, પેરીફેરલ રક્તવાહિનીઓનું સંકોચન, સ્નાયુઓમાં તણાવ, પરસેવો, લોહીમાં શર્કરાનો વધારો, શ્વેત રક્તકણોમાં વધારો અને ઊંઘ જેવા લક્ષણો દ્વારા વર્ગીકૃત કરવામાં આવે છે.

સંસ્કૃતિ માં ભય

મૃત્યુ

અંતની બીક અને તેનું અસ્તિત્વએ મૃત્યુનો ભય છે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો આ બીકને કારણે લોકો એકલા નહિ પણ એકબીજા સાથે મળીને મુશ્કેલીઓનો સામનો કરે છે.

ધર્મ

ધર્મો સદીઓ થી માનવ જીવનમાં વિવિધ પ્રકારના ભયના રૂપમાં હાજર રહ્યા છે. આ ભય નૈતિક છે. મૃત્યુને બીજી દુનિયાની મર્યાદા તરીકે જોવામાં આવે છે. બીકનો ઉપયોગ બાળક અથવા સ્લેવિક જુસ્સો વ્યક્ત કરવા માટે થાય છે.

જોડવુ-તોડવુ

ભયને રાજકીય અને સાંસ્કૃતિક રૂપે જોડી-તોડી શકાય છે. ભય અને દુષ્ટતા હંમેશા એકબીજા સાથે સંકળાયેલી હોય છે.

બીક ઉપર કાબુ મેળવો

ફાર્માસ્યુટિકલ

એમીગડાલા દ્વારા બીક કંડીશનિંગ અને ફોબિયા માટે દવાની સારવાર અને ગ્લુકોકોર્ટીકોઈડ્સનો ઉપયોગ છે.

દરરોજ એક એવુ કામ કરો જે તમને બીવડાવે

હંમેશા તમારા કંમ્ફર્ટ ઝોનમાં રહેવું એ શ્રેષ્ઠ માર્ગ નથી. તમારા કંમ્ફર્ટ ઝોન માંથી બહાર પગ મૂકીને આરામદાયક બનાવા પર કામ કરો. બીક દૂર કરવા યોગ કરો.

શક્તિ સાથે ચિંતાનો સામનો કરો

ધ્યાન તમને શાંત કરે છે અને કોઈ પણ પરિસ્થિતિનો સામનો કરવાની આંતરિક શક્તિ આપે છે. ધ્યાન તમને તમારી ચિંતા ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.

તમારી કલ્પનાને નિયંત્રિત કરો

આપણને સૌથી ખરાબ કલ્પનાઓ અને ચિંતાઓ ત્યારે થાય છે જ્યારે આપણે આપણા મનમાંથી બીકથી બચવાનો શ્રેષ્ઠ માર્ગ એ છે કે આપણી કલ્પના પર થોડુ નિયંત્રણ રાખવું.

શરણાગતિ આપો અને બીક અનુભવો

આપણામાંના ઘણાને બીક ગમતી નથી. કારણકે બીક આપણને લકવાગ્રસ્ત કરે છે. પરંતુ જો તમે ફક્ત તમારી જાતને બીક અનુભવવા દો, તમે તમારા માટે તે પરિસ્થિતિ વ્યવસ્થિત છે.