મલિક આલમની મસ્જીદ

મલિક આલમની મસ્જીદ, અથવા પીર કલામની મસ્જિદ એ ભારત અમદાવાદ શહેરના શાહઆલમ વિસ્તારમાં આવેલી એક મધ્યયુગીન મસ્જિદ છે.

મલિક આલમની મસ્જીદ
મલિક આલમની મસ્જીદ, ૧૮૬૬
ધર્મ
જોડાણ	ઇસ્લામ
સ્થિતિ	સક્રીય
સ્થાન
સ્થાન	શાહ આલમ ક્ષેત્ર, અમદાવાદ
નગરપાલિકા	અમદાવાદ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન
રાજ્ય	ગુજરાત
ગુજરાતમાં સ્થાન, ભારત
અક્ષાંશ-રેખાંશ	23.0008954°N 72.5869734°E / 23.0008954; 72.5869734
સ્થાપત્ય
સ્થાપત્ય પ્રકાર	મશીદ અને મકબરો
સ્થાપત્ય શૈલી	ભારતીય-ઇસ્લામી વાસ્તુ
આર્થિક સહાય	મલિક આલમ બિન કબીર
પૂર્ણ તારીખ	૧૪૨૨
લાક્ષણિકતાઓ
ગુંબજો	૫
મિનારાઓ	૨ (ધ્વસ્ત)

૧૮૫૫નું મસ્જીદનું છાયાચિત્ર

ઇતિહાસ અને સ્થાપત્ય

મલિક આલમની મસ્જિદ ૧૪૨૨ માં સુલતાન અહમદશાહ પ્રથમના જમાઇ, મલિક આલમ બિન કબીર, વાઝિર-ઉલ-મામલિક દ્વારા બંધાવવામાં આવી હતી. અમદાવાદની અગાઉની ઈમારતોની તુલનામાં, આ મસ્જીદ ઇસ્લામિક મીનારાના પાયામાં હિન્દુ કોતરણી ધરાવતા માળખા અને અલંકરણોને સ્થાપિત કરવામાં વધુ કુશળતા દર્શાવે છે.

જેમ્સ બર્ગેસે ૧૯૦૦ માં પશ્ચિમ ભારતના પુરાતત્ત્વીય સર્વેક્ષણ ૭માં લખ્યું હતું:

એ દેખાઈ આવશે કે [મસ્જીદ] પાંચ ગુંબજ ધરાવે છે અને છતને ૭૨ થાંભલાઓ દ્વારા આધાર મળે છે (દરેક બાજુના અગ્રભાગના બાજુએ આવેલા આવેલા સ્તંભો સહિત)આ સાથે અન્ય ૪૪ સ્તંભો પણ આધાર આપે છે. આંતરિક પરિમાણો ૧૧૨ ફુટ ૭ ઇંચ X ૩૧ ફુટ ૮ ઇંચ છે. આગળ અને પાછળની દીવાલો ૩ ફુટ ૩ ઇંચ જાડી છે, સામેના ભાગમાં તે દીવાલ ૫ ફૂટ ૧૧ ઇંચની છે ... કેન્દ્રીય ગુંબજ નોંધપાત્ર રીતે ઊંચો છે, મધ્યમાં માત્ર એક મોટી ધારદાર કમાન છે તથા મીનારાની દરેક બાજુએ પણ કમાન છે, પાછળની દિવાલમાં પાંચ આરસના મેહરાબ છે, બે-બે દીવાલના છેવાડે છે જે ખુલ્લા મેદાનમાં ખુલે છે અને એક મધ્યમાં છે જે ખૂબ મોટી છે. જ્યારે મીનારાનો ઉપરનો ભાગ નીચે પાડવામાં આવ્યો ત્યારે અગ્રભાગના સ્તરથી ઉપરના મીનારાઓના ભાગ ધ્રુજી ઉઠ્યા હતા, વચ્ચે ઉભેલા ચાર સ્તંભો પર એક નાના છત્ર સહિતના અસુરક્ષિત ભાગોને સાર્વજનિક બાંધકામ વિભાગે ૧૮૮૨માં નીચે પાડી દીધા હતા.

૧૮૧૯ ના કચ્છના રણના ભુકંપમાં બંને મીનારાને નુકસાન થયું હતું. મસ્જિદ અતિક્રમણ અને ગેરકાયદેસર બાંધકામ નો ભોગ બની છે.