એચએએલ તેજસ: આવૃત્તિઓ વચ્ચેનો તફાવત

Content deleted Content added
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3
flight save
લીટી ૫૯:
=== મલ્ટી-મોડ રડાર (એમએમઆર) ===
 
એડીએ ટીમ દ્વારા સ્વદેશી તકનીક માટેની અન્ય મહત્ત્વની ટેકનોલોજી ''તેજસ '''મલ્ટી-મોડ રડાર (એમએમઆર) છે.''' '' '''''એલસીએ (LCA) માટે [[એરિક્સન માઇક્રોવેવ સિસ્ટમ્સ]] પીએસ-05/એ આઇ/જે-બેન્ડ મલ્ટી-ફંક્શન રડારનો<ref>ટેલર, જોહ્ન ડબ્લ્યુ. આર.; મુન્સોન, કેનેથ; અને ટેલર, માઇકલ જે.એચ. (ઇડીએસ. 2005 "એચએએલ લાઇટ કોમ્બેટ એરક્રાફ્ટ" '''જેન્સ ઓલ ધી વર્લ્ડ એરક્રાફ્ટ 1989-1990''. '' ''' '''''કાઉલ્સડન, સરે, યુકે: જેન્સ ઇન્ફોર્મેશન ગ્રુપ લિમિટેડ. પી. 104. '' ''' '''''ISBN 0-7106-0896-9.'' ''' </ref> ઉપયોગ કરવાનું અગાઉ આયોજન હતું, જે એરિક્સન અને [[ફેરાન્તિ ડિફેન્સ સિસ્ટમ ઇન્ટીગ્રેશન]] દ્વારા [[સાબ]] [[જેએએસ-39]]''' '' ગ્રિપેન માટે તૈયાર કરવામાં આવ્યું હતું''.<ref>નોંધ: [[એરિક્સન માઇક્રોવેવ સિસ્ટમ્સ]] જૂન 2006માં [[સાબ]] દ્વારા લાવવામાં આવી હતી; ફે[[રાન્ટી ડિફેન્સ સિસ્ટમ ઇન્ટીગ્રેશન]] 1990માં [[જીઇસી-માર્કોની]] દ્વારા મેળવવામાં આવી હતી, જેને નવેમ્બર 1999માં [[બ્રિટીશ એરોસ્પેસ]] (બીએઇ) સાથે [[બીએઇ સિસ્ટમ]] પ્રકારમાં ભેળવવામાં આવી હતી. </ref>'' ''આમ છતાં, 1990ના દાયકાની શરૂઆતમાં અન્ય રડારોને તપાસ્યા બાદ,<ref name="AN/APG-66">નોંધ: ધી [[વેસ્ટિંગહાઉસ]] - હવે [[નોર્થરોપ ગ્રુમેન]] - [[એએન/એપીજી-66]], [[એફ-16]] પર મુકવામાં આવ્યું હતું, તે એડીએ દ્વારા 1992માં મૂલ્યાંકન કરવામાં આવ્યા હતા તે રડારોમાંનું એક હતું. (જુઓ શર્મા, રવિ (16-29 જૂલાઇ 2005). [http://www.hinduonnet.com/fline/fl2215/stories/20050729000707700.htmThe એલસીએ પઝલ]{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. ફ્રન્ટલાઈન.)</ref> ડીઆરડીઓને વિશ્વાસ થયો કે સ્વદેશી રીતે વિકાસ કરવો શક્ય છે. '' ''એચએએલનું હૈદરાબાદ ડિવીઝન અને એલઆરડીઇની એમએમઆર કાર્યક્રમ માટે સંયુક્ત પસંદગી થઇ હતી; ડિઝાઇનનું કામ ક્યારે શરૂ થયું તે બાબત હજુ અસ્પષ્ટ છે, પરંતુ રડારનો વિકાસ કરવાનો પ્રયત્ન 1997માં શરૂ થયો હતો.<ref name="Aroor">અરૂર, શિવ (8 એપ્રિલ 2006). [http://www.indianexpress.com/sunday/story/2025.html 'ઇન્ડિજીનીયલ' એરક્રાફ્ટ નિડ્ઝ ફોરેન લિફ્ટ, ફોર ઇટ્સ રડાર]. ધી સન્ડે એક્સપ્રેસ''.'' </ref> ''
 
ડીઆરડીઓનું એરબોર્ન સ્ટડીઝ માટેનું કેન્દ્ર (સીએબીએસ) એમએમઆર માટેના પરિક્ષણ કાર્યક્રમોને ચલાવવા માટે જવાબદાર છે. 1996 અને 1997 વચ્ચે, સીએબીએસે [[એચએએલ/એચએસ-748એમ]] એરબોર્ન સર્વેલન્સ પોસ્ટ (એએસપી) ટેસ્ટબેડ એ એવિઓનિક અને એલસીએ (LCA)ના રડારના ટેસ્ટબેડ પર રૂપાંતરિત કર્યુ. 'હેક' તરીકે જાણીતા, રોટોડોમ એસેમ્બલીના દૂર કરવા ઉપરાંત મુખ્ય માળખાકીય ફેરફાર એ એમએમઆરને સમાવવા માટે એલસીએના નોઝ કોનનો ઉમેરો હતો.
લીટી ૬૮:
==== કાવેરી એન્જિન અને વિલંબો ====
પ્રારંભમાં, પ્રોટોટાઇપ એરક્રાફ્ટમાં જનરલ ઇલેક્ટ્રીક એફ404-જીઇ-એફ2જે3 [[આફ્ટરબર્નીંગ]] [[ટર્બોફેન]] એન્જિનના ઉપયોગનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. આ સાથે 1986માં, સ્વદેશી વીજપ્લાન્ટના વિકાસનો કાર્યક્રમ પણ રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો. [[ગેસ ટર્બાઇન રિસર્ચ એસ્ટાબ્લિશમેન્ટ]]ની આગેવાનીમાં, "''કાવેરી'' " નામનું [[જીટીઆરઇ જીટીએક્સ 35વીએસ]] બધા એરક્રાફ્ટના ઉત્પાદનમાં એફ404નું સ્થાન લે તેવી અપેક્ષા હતી. આમ છતાં, ''કાવેરી'' ડેવલોપમેન્ટ પ્રોગ્રામ તકનીકી સમસ્યાઓને કારણે ધીમો પડી ગયો હતો.
2004ના મઘ્યમાં, રશિયામાં ''કાવેરી'' નો હાઇ-એલ્ટિટ્યુટ ટેસ્ટ નિષ્ફળ ગયો હતો, તેને પગલે ''તેજસ'' એરક્રાફ્ટના પ્રથમ ઉત્પાદન સાથે તેને રજૂ કરવાની અંતિમ આશા પર પણ પાણી ફરી ગયું હતું.<ref>ભારત યોગ્ય એરક્રાફ્ટ ધરાવતું ન હોવાથી, ''કાવેરી'' નું ઉચ્ચ કક્ષાનું પરિક્ષણ [[રશિયા|રશિયાને]]ને સોપવામાં આવ્યું હતું, જેણે આ હેતુ માટે [[ટુ-16]] [[બોમ્બર|બોમ્બરનો]]નો ઉપયોગ કર્યો હતો. અન્ય ''કાવેરી'' એન્જિન જૂનથી સપ્ટેમ્બર 2006 દરમિયાન વધુ ફ્લાઇટ ટેસ્ટીંગ માટે રશિયાને આપવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ [[Il-76]] ટેસ્ટબેડ ટીયુ-16ને સ્થાને. </ref>
 
''કાવેરી'' ના વધુ વિકાસ માટે કંપનીઓને આમંત્રણ આપતું આરએફપી ઇસ્યુ કરવામાં આવ્યું હતું. ફેબ્રુઆરી 2006માં, ''કાવેરી'' સામેની સમસ્યાઓને દૂર કરવા તકનીકી મદદ માટે ફ્રેન્ચ એરક્રાફ્ટ એન્જિન કંપની, ''સ્નેક્મા'' ને એડીએએ કોન્ટ્રેક્ટ આપ્યો હતો.<ref name="Janes2005-06"/> તે સમયે, ડીઆરડીઓ વર્ષ 2009-10 સુધીમાં ''તેજસ'' માટેના ઉપયોગ માટે ''કાવેરી'' એન્જિન તૈયાર થઇ જશે તેવી આશા વ્યક્ત કરી હતી.
લીટી ૧૭૩:
''તેજસ'' નું નેવલ વેરિઅન્ટની એરફ્રેમમાં નોઝ ડ્રૂપમાં સુધારા કરીને લેન્ડીંગ એપ્રોચ દરમિયાન યોગ્ય દેખાવ માટે તૈયાર કરાશે, અને વિંગ [[લિડીંગ એજ]] [[વોર્ટેક્સ કન્ટ્રોલર્સ]] (લેવકોન)ને એપ્રોચ દરમિયાન લિફ્ટમાં વધારો કરવા માટે સુધારવામાં આવશે. લેવકોન એ કન્ટ્રોલ સરફેસ છે જે વિંગ-રૂટ લિટીંગ એજથી વિસ્તરણ પામે છે અને આથી તે એલસીએ (LCA) માટે યોગ્ય લો-સ્પિડ હેન્ડલીંગ પરવડી શકે છે, જે ડેલ્ટા-વિંગ ડિઝાઇનને પરિણામે વધતા ડ્રેગથી સામાન્ય નુક્સાન પામી શકે છે. વધારાના લાભ તરીકે, લેવકોન ઉચ્ચ [[એન્ગલ્સ ઓફ એટેક]] (એઓએ) પર નિયંત્રણક્ષમતામાં પણ વધારો કરશે.
 
નેવલ ''તેજસ'' પણ મજબૂત સ્પાઇન, લાંબી અને મજબૂત [[અંડરકેરેજ]], અને ડેક મનુવરેબિલીટી માટે શક્તિશાળી નોઝ વ્હીલ સ્ટિયરીંગ ધરાવતું હશે.<ref name="DID">એનોન. (17 ફેબ્રુઆરી 2006). [http://www.defenseindustrydaily.com/2006/02/india-lca-tejas-by-2010-but-foreign-help-sought-with-engine/index.php ઇન્ડિયા: એલસીએ તેજસ બાય 2010 - બટ ફોરેન હેલ્પ સાઉટ વીથ એન્જિન] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070517041133/http://www.defenseindustrydaily.com/2006/02/india-lca-tejas-by-2010-but-foreign-help-sought-with-engine/index.php |date=2007-05-17 }}. ''ડિફેન્સ ઇન્ડસ્ટ્રી ડેઇલી'' .</ref><ref name="Wollen">વોલન, એમ.એસ.ડી., એર માર્શલ (નિવૃત્ત) (માર્ચ-એપ્રિલ 2001). [http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE3-5/wollen.html ધી લાઇટ કોમ્બેટ એરક્રાફ્ટ સ્ટોરી] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060503102058/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE3-5/wollen.html |date=2006-05-03 }}. ''ભારત રક્ષક મોનિટર'' .</ref> ''તેજસ'' ટ્રેનર વેરિએન્ટ બે-સિટની નેવલ એરફ્રાફ્ટ ડિઝાઇન સાથે "એરોડાઇનેમિક કોમનાલિટી" ધરાવતું હશે.<ref>એરોનોટિકલ ડેવલોપમેન્ટ એજન્સી (એન.ડી.). [http://www.bharat-rakshak.com/IAF/Images/Current/Fighters/Tejas/Trainer/KHT2009.jpg.html ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131214020134/http://www.bharat-rakshak.com/IAF/Images/Current/Fighters/Tejas/Trainer/KHT2009.jpg.html |date=2013-12-14 }}. 24 સપ્ટેમ્બર 2006ના રોજ પુન:પ્રાપ્તિ.</ref>
 
=== લેન્ડિંગ ગિઅર ===
લીટી ૨૧૨:
=== સ્વરક્ષણ ===
 
ઉંડાણપૂર્વકના ઉપયોગ અને યુદ્ધ દરમિયાન, ''તેજસ '''સર્વાઇવેબિલીટીમાં સુધારો કરવા માટે [[ઇલેક્ટ્રોનિક વોરફેર]] સ્વીટની રચના કરવામાં આવી છે.''' '' '''''એલસીએના ઇડબ્લ્યુ સ્વીટનો વિકાસ ડિફેન્સ એવિઓનિક્સ રિસર્ચ એસ્ટાબ્લિશમેન્ટ (ડીએઆરઇ) દ્વારા કરવામાં આવી રહ્યો છે - જે જૂન 2001 સુધી એડવાન્સ્ડ સિસ્ટમ્સ ઇન્ટીગ્રેશન એન્ડ ઇવેલ્યુએશન ઓર્ગેનાઇઝેશન (એએસઆઇઇઓ) તરીકે જાણીતું હતું. ડિફેન્સ ઇલેક્ટ્રોનિક્સ રિસર્ચ લેબોરેટરી (ડીએલઆરએલ) તેમાં ટેકો આપી રહી છે.<ref name="lektra"/> ''' '' '''"માયાવી'''''''"({{lang-sa|Illusionist}}) તરીકે જાણીતા આ સ્વીટમાં''' '' [[રડાર વોર્નીંગ રિસીવર]] (આરડબ્લ્યુઆર), [[સેલ્ફ-પ્રોટેક્શન જામર]], લેસર વોર્નીંગ સિસ્ટમ, મિસાઇલ એપ્રોચ વોર્નીંગ સિસ્ટમ, અને [[ચફ/ફ્લેર ડિસ્પેન્સર]]'' ''' નો સમાવેશ થાય છે. '''''વચગાળામાં, ભારતીય સંરક્ષણ મંત્રાલયે જાહેર કર્યું હતું કે એલસીએ પ્રોટોટાઇપ્સ માટે ઇઝરાયલની [[એલિસરા]] પાસેથી અનિશ્ચિત સંખ્યામાં ઇડબ્લ્યુ સીવ્ટસ ખરીદવામાં આવ્યા હતા.<ref> રઘુવંશી, વિવેક (24 જૂલાઇ 2006). [http://www.rantburg.com/poparticle.php?D=2006-07-24&amp;ID=160695&amp;HC=3 ]ભારત, ઇઝરાયલે જોઇન્ટ ઇલેક્ટ્રોનિક વોરફેર વેન્ચરની દરખાસ્ત મુકી/0}. રેન્ટબર્ગ''.'' </ref> '' '''
 
એડીએ એવો દાવો કરે છે કે ''તેજસ'' માં ડિગ્રી ઓફ "[[સ્ટીલ્થ]]"ની રચના કરવામાં આવી હતી. ખૂબ નાનું હોવાથી, તેમાં "વિઝ્યુઅલ સ્ટીલ્થ"ના અંતર્ગત ડીગ્રી હોય છે, પરંતુ કોમ્પોઝિટના ઉંચી ડિગ્રીના એરફ્રેમના ઉપયોગ (જેઓ પોતે રડારના તરંગોનું પરાવર્તન કરતા નથી), વાય-ડક્ટ ઇનલેટ કે જે એન્જિન કમ્પ્રેસરને પ્રોબિંગ રડાર તરંગો સામે રક્ષણ પૂરુ પાડે છે, અને [[રડાર-એબ્ઝોર્બન્ટ મટિરીયલ]]ના એપ્લીકેશન (આરએએમ)ના થર દુશ્મન દેશોના રડારો દ્વારા ટ્રેકિંગ અને ઓળખી લેવાની શક્યતામાં ઘટાડો કરે છે, [[એરબોર્ન અરલી વોર્નીંગ એન્ડ કન્ટ્રોલ્સ]] (એઇડબ્લ્યુએન્ડસી) એરક્રાફ્ટ, એક્ટિવ રડાર [[એર-ટુ-એર મિસાઇલ]] (એએએમ), અને [[સરફેસ-ટુ-એર મિસાઇલ]] (એસએએમ) ડિફેન્સ સિસ્ટમ્સનો પણ સમાવેશ થાય છે.
લીટી ૨૬૫:
;{{IND}}
* [[ચિત્ર:Air Force Ensign of India.svg|27px]] [[ભારતીય વાયુ સેના]]
* [[ચિત્ર:Naval Ensign of India.svg|27px]] [[http://entwickler.arian.de/link-alternatif-aceh4d/ ભારતીય નૌસેના]]
 
== Specifications (HAL Tejas) ==