હનુમાન દાંડી મંદિર એ એક હિંદુ મંદિર છે, જે ભારતના ગુજરાત રાજ્યના દરિયાકાંઠે આવેલા એક દ્વીપ બેટ દ્વારકા પર આવેલું છે. આ મંદિર હનુમાન અને તેમના પુત્ર મકરધ્વજને સમર્પિત છે. બેટ દ્વારકાના દ્વારકાધીશ મંદિરથી આશરે ૫ કિલોમીટરના અંતરે આવેલું આ મંદિર અનોખું છે કારણ કે તેમાં હનુમાન અને મકરધ્વજની મૂર્તિઓ છે, જેમાં પરંપરાગત રીતે બ્રહ્મચારી ગણાતા હનુમાનનું તેમના વંશ સાથેનું દુર્લભ ચિત્રણ દર્શાવવામાં આવ્યું છે.[૧]

હનુમાન દાંડી મંદિર
ધર્મ
જોડાણહિંદુ
દેવી-દેવતાહનુમાન અને મકરધ્વજ
સ્થાન
સ્થાનબેટ દ્વારકા
રાજ્યગુજરાત
દેશભારત
સ્થાપત્ય
સ્થાપત્ય પ્રકારહિન્દુ મંદિર વાસ્તુકળા

દંતકથા ફેરફાર કરો

પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, રામાયણના યુદ્ધ દરમિયાન, હનુમાનનો સામનો મકરધ્વજ સાથે થયો હતો, જેનો જન્મ એક માછલી દ્વારા હનુમાનના પરસેવાના ટીપાંનું સેવન કરવાથી થયો હતો. આ મંદિર તેમની મુલાકાતની યાદ અપાવે છે અને હનુમાનની વિદ્યામાં ફરજ, શૌર્ય અને પારિવારિક બંધનોના વિષયોનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.[૨]

વાસ્તુકળા ફેરફાર કરો

મંદિરનું સ્થાપત્ય ગુજરાતી શૈલીના લાક્ષણિક તત્વોને મૂર્તિમંત કરે છે, પરંતુ તે નોંધપાત્ર રીતે સરળ છે, જે સુશોભનને બદલે મૂર્તિઓની પવિત્રતા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.[૩]

તીર્થયાત્રા ફેરફાર કરો

હનુમાન દાંડી મંદિર એક મહત્વપૂર્ણ તીર્થસ્થાન છે, જે હનુમાનને અંજલિ આપવા આવતા ભક્તોને આકર્ષિત કરે છે તેમજ હનુમાન અને મકરધ્વજ વચ્ચેના અદ્વિતીય પિતા-પુત્ર સંબંધનું અન્વેષણ કરે છે.

સંદર્ભ ફેરફાર કરો

  1. "Bet Dwarka – Dandi Hanuman | District Devbhumi Dwarka, Government of Gujarat | India" (અંગ્રેજીમાં). મેળવેલ 2024-03-23.
  2. "all about lord Hanuman and Hanuman Chalisa» Blog Archive » Lord Hanuman and Makardhwaja, his son". web.archive.org. 2011-12-03. મૂળમાંથી અહીં સંગ્રહિત 2011-12-03. મેળવેલ 2024-03-23.CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  3. renu (2019-02-21). "Hanuman Dandi Temple Dwarka | Hanuman Dandi Temple Dwarka Trip | Dwarka City". Religious & Pilgrimage Tour Packages. મેળવેલ 2024-03-23.