હળદી-કુંકૂ

હળદી-કુંકૂ એ હિન્દુ મહિલાઓ સાથે સંકળાયેલ એક ધાર્મિક સંકલ્પના છે.

હળદી (હળદર) કુંકૂ (કુમકુમ)

સ્વરૂપ

સૌભાગ્યવતી સ્ત્રીઓ ભેગી થઈને આ સમારંભની ઉજવણી કરે છે. (આધુનિક સમયમાં વિધવા સ્ત્રીઓ પણ આમાં ભાગ લે છે.) આમાં એક સ્ત્રી પોતાના ઘરે હળદી કુંકૂ સમારંભનું આયોજન કરે છે અને તેમાં અન્ય સ્ત્રીઓને આમંત્રણ આપે છે. આ વિશેષ પૂજા અને ઉજવણી માટે સ્ત્રીઓને આમંત્રણ આપી તેઓના કપાળ પર હળદર અને કુમકુમ નો ચાંદલો કરવામાં આવે છે. પાન-સોપારી આપવામાં આવે છે. અત્તર લગાડવામાં આવે છે, શરીર પર ગુલાબજળ છાંટવામાં આવે છે. કેટલાક પ્રસંગોમાં ઓટી(પાલવ) પણ ભરવામાં આવે છે.

હળદી કુંકૂ સાથે ઉજવાતા તહેવારો

• ચૈત્રગૌરી -ચૈત્ર મહિનામાં ચૈત્ર ગૌરીનું હળદી-કુંકૂ કરવામાં આવે છે. આ સમયે આવેલી સ્ત્રીઓ અને છોકરીઓને કેરીની દાળ અને પન્નો આપવામાં આવે છે. હરબોરા થી ઓટી(પાલવ) ભરાય છે. મોગરાના ફૂલો અથવા તેની વેણી આપવામાં આવે છે.
• વટપૂર્ણીમા - આ દિવસે સ્ત્રીઓઓ વડના ઝાડ પાસે ભેગી થાય છે અને વડની પૂજા કરે છે. એકબીજાને હળદી-કુંકૂ લગાડી ફણસનાં ચાંપા અને ફળો આપે છે.
• શ્રાવણ મહિનો - શ્રાવણ મહિનામાં નાગપંચમી, મંગળાગૌરી સત્યનારાયણ પૂજા પ્રસંગે સ્ત્રીઓ ભેગી થાય છે. પૂજા કરે છે અને આ પ્રસંગે એકબીજાને હળદી-કુંકૂ આપવામાં આવે છે.
• ભાદરવો મહિનો - ભાદરવા મહિનામાં હરિતાલિકા પૂજન, ગણપતિ અને ખાસ કરીને વરિષ્ઠ ગૌરી પૂજન પ્રસંગે હળદી-કુંકૂ સમારંભનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
• શારદી નવરાત્રી- શારદી નવરાત્રીમાં સ્ત્રીઓ એક બીજાને પોતાના ઘરે બોલાવી શ્રીસુકતનો પાઠ કરે છે.આઠમના દિવસે માતાજીની પૂજા કરે છે. લલિતા પાંચમે કુમારિકાની પૂજા કરે છે. આ ખાસ દિવસે હળદી-કુંકૂ કરવામાં આવે છે. *
• કોજાગિરી પૂનમ- આ પ્રસંગે લક્ષ્મી પૂજન, માગશર ગુરૂવાર વ્રત વખતે હળદી-કુંકૂ કરવામાં આવે છે.
• મકરસંક્રાંતિ - આ દિવસે સ્ત્રીઓ એકબીજાને ભેટ આપે છે, તે અનાજની, અથવા અન્ય વસ્તુની હોય છે. આ હળદી-કુંકૂ રથસ્પ્તમી સુધી કરવામાં આવે છે. નવવધુના તીળવણ અને નાના બાળક ના બોરન્હાણ નિમિત્તે હળદી કુંકૂ નો આયોજન કરવામાં આવે છે.

ચિત્રો

• કોજાગિરિ પૂર્ણિમા(શરદ પૂનમ) નિમિત્તે દેવી મંદિરમાં વિશેષ પૂજા
  કોજાગિરિ પૂર્ણિમા(શરદ પૂનમ) નિમિત્તે દેવી મંદિરમાં વિશેષ પૂજા
• ચૈત્રગૌરી અને શણગાર
  ચૈત્રગૌરી અને શણગાર
• મહાલક્ષ્મી આઠમની પૂજા (નવરાત્રી)
  મહાલક્ષ્મી આઠમની પૂજા (નવરાત્રી)
• સંક્રાંત જાતો
  સંક્રાંત જાતો