જાયફળ
વિકિપીડિયાના માપદંડ મુજબ આ લેખને ઉચ્ચ કક્ષાનો બનાવવા માટે તેમાં સુધારો કરવાની જરુર છે. તેમાં ફેરફાર કરીને તેને સુધારવામાં અમારી મદદ કરો. ચર્ચા પાના પર કદાચ આ બાબતે વધુ માહિતી મળી શકે છે. |
જીનસ મિરિસ્ટિકા માં વૃક્ષોની કેટલીય જાતિઓ પૈકી જાયફળ છે. મિરિસ્ટિકા ફ્રેગરન્સ સૌથી મહત્વપૂર્ણ વ્યવસાયિક જાતિ છે, આ સદાબહાર વૃક્ષ મૂળ ઈંડોનેશિયાના મોલુકાસના બાંડા ટાપુઓ અથવા તો સ્પાઈસ ટાપુઓમાં મળી આવે છે [૧]જાયફળ વૃક્ષ, તેના ફળમાંથી મળતા બે મસાલાઓ માટે બહુ મહત્વપૂર્ણ છે, જાયફળ અને મેસ (જાવિત્રિ).[૨]
| જાયફળ | |
|---|---|
| |
| Myristica fragrans | |
| વૈજ્ઞાનિક વર્ગીકરણ | |
| Kingdom: | Plantae |
| (unranked): | Angiosperms |
| (unranked): | Magnoliids |
| Order: | Magnoliales |
| Family: | Myristicaceae |
| Genus: | ''Myristica'' Gronov. |
| Species | |
|
See text | |
વૃક્ષનું સાચું બીજ જાયફળ છે, જે અંદાજે ઈંડાના આકારનું હોય છે અને લગભગ 20 to 30 mm (0.8 to 1 in)લાંબું અને 15 to 18 mm (0.6 to 0.7 in)પહોળું અને જેનું વજન લગભગ 5 and 10 g (0.2 and 0.4 oz)વચ્ચે હોય છે જયારે સૂકાયેલું હોય છે, જયારે જાવિત્રી એટલે કે "રેસાવાળું" લાલાશ જેવું છોતરું કે પછી બીજનું એરિલ. એક જ એકમાત્ર ઉષ્ણકટિબંધિય બીજ છે જે બે અલગ મસાલાઓનું સ્ત્રોત છે.
બીજા ઘણા વ્યવાસાયિક ઉત્પાદનો પણ ઝાડોમાંથી ઉત્પન્ન થાય છે, જેમાં મહત્વના જરૂરી તેલ કાઢેલ ઓલિયોરેસિન્સ અથવા તો જાયફળના માખણનો (નીચે જુઓ) સમાવેશ થાય છે.
જાયફળનું બાહરી પડ સહેલાઈથી નીકળી જાય છે.
પેરીકાર્પ (ફળ/ફળનું) નો પ્રયોગ ગ્રેનાડામાં જામ બનાવવા માટે થાય જેને "મોર્ને ડેલિસ" કહેવાય છે. ઈન્ડોનેશિયામાં આ ફળનું જામ પણ બનાવાય છે જેને "સેલૈ બુઆ પાલા " કહેવામાં આવે છે, અથવા તો તેની નાની કાતરી કરી, ખાંડ સાથે પકવીને દાણાદાર બનાવવામાં આવે છે જે જેમાંથી સુગંધિત કેન્ડી બનાવાય છે, જેને "માનિસન પાલા " ("જાયફળની મિઠાઇ") કહેવાય છે.
સાધારણ કે પછી સુગંધિત જાયફળ મિરિસ્ટિકા ફ્રેગરેન્સ નું મૂળ ઉત્પાદન ઈન્ડોનેશિયાના બાંડા ટાપુઓ માં થાય છે પણ મલેશિયાના પેનાંગ ટાપુ અને કેરિબિયનમાં પણ આનું ઉત્પાદન થાય છે. ખાસ કરીને ગ્રેનાડામાં. આની ઉપજ કેરેલામાં પણ થાય છે, જે ભારતના દક્ષિણ પ્રદેશમાં સ્થિત એક રાજય છે. જાયફળની અન્ય જાતિઓમા ન્યુ ગિનિના પપુઅન જાયફળ એમ. આજેંટિઆ અને ભારતમાં બોમ્બે જાયફળ એમ. માલાબરિકા જેણે હિન્દીમાં જાયફળ કહેવાય છે તેનો સમાવેશ થાય છે; બન્નેનો ઉપયોગ એન. ફ્રેગરેન્સ ના એડલટરન્ટ તરીકે થાય છે.
ચોક્ક્સ મિરિસ્ટિકા જાતિઓ
ફેરફાર કરોરસોઈમાં ઉપયોગ
ફેરફાર કરોજાયફળ અને જાવિત્રીના સ્વાદનો ગુણ લગભગ સમાન જ હોય છે; જાયફળ થોડું વધારે મીઠું હોય છે અને જાવિત્રી વધારે હલ્કા સ્વાદનું હોય છે. મોટાભાગે જાવિત્રીનો હલકી ખાદ્ય વાનગીઓમાં એના નારંગી, અને તે જે આપે છે તેવા કેસરિયા રંગના કારણે પ્રયોગ થાય છે. જાયફળમાં અતિરિકત રૂપથી ચિઝ સોસ માં મેળવીને તેણે વધારે સ્વાદિષ્ટ બનાવાય છે અને તે તાજું પિસેલું ઉત્તમ હોય છે ( જુઓ જાયફળ પિસનાર). મલ્ડ સાઈડર (આલ્કોહોલ વગરનું સફરજન નું દારું), મલ્ડ વાઈનઅને એગ્ગનોગમાં જાયફળ એક પરંપરાગત રીતે ઉપયોગમાં લેવાતી સામગ્રી છે.
પેનાંગ વ્યંજનોમાં જાયફળનું અથાણું બનાવે છેઅને આ અથાણું ટોપીંગના રૂપમાં છીણીને વિશિષ્ટ રૂપથી પેનાંગ એસ કસાંગ પર પણ મૂકવામાં આવે છે. જાયફળનુ મિશ્રણ પણ કરવામાં આવે છે (એક તાજુ, લીલું, સ્વાદિષ્ટ અને સફેદ રંગનું જયૂસ બનાવવા માટે) ક્યાં તો તેણે ઉકાળી દેવાય પણ છે (જેના પરિણામે બહુ મીઠું અને કથ્થાઇ રંગનો રસ થઈ જાય છે) જેનાથી બરફવાળું જાયફળનો રસ બનાવાય એટલે કે તો પછી પેનાંગ હોકિએનમાં જેને "લાઉ હાઇ પેન્ગ" કહેવાય છે.
ભારતીય ખોરાકમાં જાયફળનો પ્રયોગ મિઠાઈની સાથે સાથે સ્વાદિષ્ટ ભોજનમાં પણ થાય છે.(મુખ્યરૂપથી મોંગલાઈ ખોરાકમાં). ભારતના મોટાભાગના પ્રદેશમાં આ જાયફળ તરીકે જ ઓળખાય છે અને કેરલામાં તેણે જાતિપત્રિ અને જથી બીજ કહેવાય છે. આનો ઉપયોગ ઓછી માત્રામાં ગરમ મસાલામાં પણ થાય છે. ભારતમાં વાટેલા જાયફળનો પ્રયોગ પાનમસાલામાં પણ થાય છે.[સંદર્ભ આપો]
મધ્યપૂર્વી ખોરાકમાં વાટેલા જાયફળનો ઉપયોગ મોટાભાગે સ્વાદિષ્ટ ખોરાકોમાં એક મસાલાના રૂપમાં થાય છે. અરબીમાં જાયફળને “જવાઝત-એત-ટીબ ” કહેવાય છે.
ગ્રીસઅને સાઈપ્રસમાં જાયફળને μοσχοκάρυδο “મોસ્કોકારિદો ” (ગ્રીક ભાષામાં: મસ્કીનટ) કહેવાય છે અને રસોઈમાં અને સ્વાદષ્ટિ ખોરાકોમાં તેણે ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
યુરોપિયન ખોરાકોમાં જાયફળ અને જાવિત્રીનો ઉપયોગ વિશેષરૂપથી બટાકાની વાનગીમાં અને પરિકૃષ્ટ માંસ ઉત્પાદોમાં કરાય છે; સૂપ, સોંસ અને બેક કરેલાં ભોજનમાં પણ તેનો ઉપયોગ કરાય છે. ડચ ખોરાકોમાં જાયફળ ખૂબ પ્રસિદ્ધ છે, તેનો ફણગાવેલ બ્રસેલ્સ સ્પ્રાઉટ્સ, ફૂલાવરમાં અને લાંબી પાપડીઓમાં ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
વિભિન્ન જાપાનીકરી પાઉડરમાં જાયફળનો ઉપયોગ એક ઘટકના રૂપમાં હોય છે.
કૈરિબિયનમાં જાયફળનો ઉપયોગ મોટાભાગે બુશવેકર, પેનકીલર અને બારબાડોસ રમ પન્ચના પીણામાં ઉપયોગ કરાય છે. મોટા ભાગે તે ફકત પીણાની ઉપર થોડુંક છાંટવામાં આવે છે.
ઇશેન્શિયલ તેલ
ફેરફાર કરો
વાટેલા જાયફળના બાફ આસવન દ્વારા ઇશેન્શિયલ તેલ મેળવાય છે અને તેનો સુગંધિત વસ્તુઓમાં અને દવાના કારખાનાઓમાં મોટી માત્રામાં ઉપયોગ થાય છે. આ તેલ રંગ વગરનું હોય છે અને આછા પીળા રંગનું હોય છે અને આમાં જાયફળની સુગંધ અને સ્વાદ આવતો હોય છે. ઓલિયોકેમિકલઉદ્યોગો માટે તેમા અનેક રસપ્રદ ઘટકો હોય છે અને પેક કરાયેલ પદાર્થોમાં, સીરપમાં, પેય પદાર્થોમાં અને મિઠાઈઓમાં એક પ્રાકૃતિક ખાદ્ય પદાર્થોના સ્વાદ માટેના ઘટક તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે. આ વાટેલા જાયફળને પ્રતિસ્થાપિત કરે કારણ કે તે ભોજનમાં કોઈ અંશને બાકી નથી રાખતું. ઇશેન્શિયલ તેલ કોસ્મેટિક અને દવાના ઉદ્યોગમાં પણ ઉપયોગમાં લેવાય છે, ઉદાહરણ રૂપે ટૂથપેસ્ટમાં અને કેટલાંક કફ સિરપમાં પ્રમુખ સામગ્રી રૂપે ઉપયોગ થાય છે. પરંપરાગત દવાઓમાં જાયફળ અને જાયફળ તેલનો ઉપયોગ મજ્જા અને પાચન શકિતને સંબંધિત બિમારીઓમાં કરવામાં આવતો હતો.
જાયફળનું માખણ
ફેરફાર કરોજાયફળના બીજને કચડીને જાયફળનું બટર મેળવાય છે. આ અર્ધ કડક અને લાલાશ કથ્થઈ રંગનું હોય છે અને સ્વાદ અને સુગંધમાં જાયફળ જેવું જ હોય છે. અંદાજે 75% (વજનમાં) જાયફળના માખણમાં ટ્રાયમીરીસ્ટીન હોય છે જેને મિરિસ્ટિક એસીડમાં રૂપાંતરીત કરી શકાય છે, જે એક 14-કાર્બન ફેટી એસિડ છે જેનો ઉપયોગ કોકો બટરની જગ્યાએ કરી શકાય છે, અને જેને બીજા ચરબીયુકત પદાર્થો સાથે મિશ્રિત કરી શકાય છે, જેમ કે કપાસીયા તેલ અથવા પામ તેલ અને જેનો ઉપયોગ ઓદ્યોગિક લુબ્રીકન્ટ તરીકે પણ થાય છે.
ઇતિહાસ
ફેરફાર કરો
એવા અમુક પુરાવા છે જે સૂચવે છે કે રોમન પાદરીઓ અગરબત્તી તરીકે જાયફળને બાળતા હતા, જો કે હજુ આ વિવાદાસ્પદ છે. એવું જણાય છે આનો ઉપયોગ કિંમતી અને મોંઘા મસાલા તરીકે મધ્યકાલિન ખોરાકમાં થતો હતો, જેનો ઉપયોગ સ્વાદ માટે દવાઓમાં અને પ્રિઝર્વેટીવ એજન્ટ્સ તરીકે થતો હતો, જે તે સમયે યુરોપિયન માર્કેટમાં ખૂબ કિંમતી ગણાતા હતા. સેન્ટ થીયોદર ધ સ્ટુડાઇટ ca. 758 – ca. 826) તેમના સંતોને, જયારે પણ તે ખાવાની જરૂર હોય ત્યારે તેમના પીઝ પુડિંઝ્ગ પર જાયફળ છાંટવાની છૂટ આપવા માટે ખૂબ પ્રખ્યાત હતા. એલિઝાબેથના સમયમાં એવું માનવામાં આવતું હતું કે જાયફળથી પ્લેગ જેવી બિમારીઓ ભાગી શકે છે, અને માટે ત્યારે તે ખૂબ પ્રખ્યાત હતું. [સંદર્ભ આપો]
નાના બાન્ડા ટાપુઓ જાયફળ અને જાવિત્રીના દુનિયાના એકમાત્ર સ્ત્રોતા હતા. જાયફળનો વ્યાપાર મધ્યકાલીન સમયમાં અરબો દ્વારા થતો હતો અને જે તેઓ વેનિસના વ્યાપારીઓને ઊંચી કિંમતમાં વેચતા હતા, પરંતુ વ્યાપારીઓ ભારતીય મહાસાગરના વ્યાપારમાં જાયફળનો તેઓનો મૂળ સ્ત્રોત કહેતા ન હતા અને કોઈ પણ યુરોપિયન તેનું સ્થાન જાણી ન શક્યા.
ઓગસ્ટ 1511માં પોતુર્ગલના રાજાઓના તરફથી અફોંસા ડે અલ્બુકર્કે મલક્કા પર વિજય મેળવ્યો, જે તે સમયનું એશિયાઈ વ્યાપાર કેન્દ્ર હતું. મલક્કાને સુરક્ષિત કર્યા પછી અને બાંડા સ્થાનની માહિતી મેળવ્યા બાદ તે વર્ષના નવેમ્બરમાં અલ્બુકર્કે પોતાના એક સાથી મિત્ર એન્ટોનિયો ડે એમ્બ્ર્યુના નેતૃત્વ હેઠળ ત્રણ જહાજો સાથે એક અભિયાનમાં તેમણે શોધવા નીકળ્યા. મલય જહાજચાલકોને કામ પર રાખવામાં આવ્યા અથવા બળજબરી લેવામાં આવ્યા અને તેમને જાવા દ્વારા લેસર સુંડાસ અને અમ્બોનથી બાંડા સુધીનું નિર્દેશન કર્યું અને 1512ના પ્રારંભમાં ત્યાં પહોંચ્યા.[૬] પહેલી વખત યુરોપિયનો બાંડા સુધી પહોંચ્યા અને આ અભિયાન લગભગ એક મહિના સુધી બાંડામાં રહ્યું અને તેઓ બાંડાના જાયફળ અને જાવિત્રીની ખરીદી કરતા રહ્યાં અને જહાજમાં ભરતા રહયા સાથે સાથે લવિંગની ખરીદી પણ કરી જેમાં પૂર્ણ વ્યાપક બાંડાનો એન્ટ્રેપોટ વ્યાપાર થતો હતો.[૭] સુમા ઓરિએન્ટલ પુસ્તકમાં પહેલી વખત બાંડાના વ્યાપારનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે, જે એ પોર્ટુગલી ઔષધકાર ટોમે પિરેસ દ્વારા લખવામાં આવેલું જે 1512 થી 1515 સુધી મલક્કામાં રહેતા હતા. પરંતુ આ વ્યાપારનું પૂર્ણ નિયંત્રણ શકય ન હતું અને તેઓ મોટાભાગે સહભાગી જ રહ્યાં અને માલિક નહીં કારણકે ટર્નેટ અધિકારીઓની બાન્ડા ટાપુના જાયફળ ઉત્પાદન કેન્દ્રો પરનો કાબુ ખૂબ મર્યાદિત હતો. એટલે ટાપુમાં પોર્ટુગલો પોતાની પક્કડ મજબૂત કરવામાં નિષ્ફળ ગયાં.
પછી 17મી સદીમાં ડચે જાયફળના વ્યાપારમાં પોતાનું વર્ચસ્વ બનવ્યું. બ્રિટિશ અને ડચે લાંબા સમય સુધી રન ટાપુ પર કાબૂ રાખવા માટે સઘર્ષ કરતા રહયા, જે તે સમયે જાયફળનો એકમાત્ર સ્ત્રોત હતો. બીજા એંગ્લો-ડચ યુધ્ધનાં અંતમાં બ્રિટિશના ઉત્તરી અમેરિકામાં ન્યુ એમ્સ્ટરડેમ (ન્યુયોર્ક) પર કબજો આપવાની જગ્યાએ ડચને રનનો કબજો મળી ગયો.
1621માં ટાપુના મોટાભાગના રહેવાસીઓની હત્યા અથવા તો બહાર કાઢી દેવા સાથે ડચે મોટું મિલિટરી અભિયાન કરી બાંડા ટાપુઓ પર નિયંત્રણ સ્થાપિત કર્યું. આના પછી સ્થાનીય યુધ્ધ વાહનોમાં વાર્ષિક અભિયાનોને વધારીને બીજા સ્થાનો પર વાવેલાં જાયફળના ઝાડોને ઉખાડીને બાન્ડા ટાપુઓને એક વૃક્ષારોપણ એસ્ટેટની શ્રૃંખલાના રૂપમાં ચલાવવામાં આવ્યા.
નેપોલિયનના યુધ્ધ દરમિયાન ડચ રાજાઓના આંતરીક નિર્ણયના રૂપમાં અંગ્રેજોએ બાંડા ડચ પાસેથી આંશિક સમય માટે કાબૂ મેળવ્યો અને જાયફળનું પોતાના સામાજિક ક્ષેત્રોમાં ફરી પ્રતિરોપણ કર્યું, વિશેષ રૂપમાં જાંજીબાર અને ગ્રેનાડામાં. આજે જાયફળનું અડધો તૂટેલું શૈલીવાળું ચિત્ર ગ્રેનાડાના રાષ્ટ્રીય ધ્વજ પર જોવા મળે છે.
કનેકિટકટ પોતાનું ઉપનામ (“ધ નટમેગ સ્ટેટ”, “નટમેગર”) એક એવી વાર્તા પરથી મેળવ્યું કે થોડા વિવેકહીન વ્યાપારીઓ લાકડામાંથી “જાયફળ” ખોતરીને “લાકડાનું જાયફળ” બનાવતા હતા (એક શબ્દ જે પછીથી કોઇ દગા માટે વાપરવામાં આવ્યો).[૧]
વિશ્વ ઉત્પાદન
ફેરફાર કરોજાયફળનું વિશ્વ ઉત્પાદન અંદાજે પ્રતિવર્ષે 10,000 and 12,000 tonnes (9,800 and 12,000 long tons), અને વાર્ષિક વૈશ્વિક માંગ 9,000 tonnes (8,900 long tons)ધારવામાં આવે છે; અને મેસનું ઉત્પાદન 1,500 to 2,000 tonnes (1,500 to 2,000 long tons)ધારવામાં આવે છે/ ઈન્ડોનેશિયા અને ગ્રેનાડા આના સૌથી મોટા ઉત્પાદન અને નિકાસકર્તા છે અને વિશ્વ બજારમાં ક્રમશ: 75% અને 20% હિસ્સેદારી ધરાવે છે. બીજા ઉત્પાદનકારો ભારત, મલેશિયા, (વિશેષ રૂપથી પેનાંગનો સમાવેશ થાય છે, જયાં જંગલી પ્રદેશોમાં આના દેશી ઝાડો છે), પાપુઆ ન્યુ ગીની, શ્રીલંકા અને કેરેબિયન ટાપુ જેમ કે સેન્ટ વિન્સેન્ટ છે. મુખ્ય આયાત બજારોમાં યુરોપિયન સમુદાય, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, જાપાન અને ભારત છે. સિંગાપુર અને નેધરલેન્ડસ ફેર-નિર્યાતમાં પ્રમુખ છે.
એક સમયે જાયફળ સૌથી કિંમતી મસાલાઓ પૈકી એક હતું. ઈંગ્લેન્ડમાં એમ કહેવાય છે કે કેટલાય વર્ષો પહેલા જીવન પર્યત આર્થિક રૂપથી જીવવા માટેના પર્યાપ્ત પૈસા થોડાક જાયફળ વેચવાથી જ મળી જતા હતા.
જાયફળનો પ્રથમ પાક ઝાડ વાવ્યા પછી 7-9 વર્ષ પછી કાપણી કરવામાં આવે છે અને વીસ વર્ષ પછી એ ઝાડ પોતાની પૂર્ણ ક્ષમતા આપે છે.
માનસિક પ્રક્રિયા અને વિષાણુ
ફેરફાર કરોઓછી માત્રામાં જાયફળ શારીરિક અને ન્યુરોલોજિકલ પ્રતિક્રિયા પેદા નથી કરતું.
જાયફળમાં મિરિસ્ટિસિન હોય છે, એક નબળું મોનોમાઈન ઓક્સીડેસ ઈન્હિબિટર. મિરિસ્ટિસિન વિષપણું, સંક્ષોભ, ધબકારા વધવા, ઉબકા આવવા, છેવટે ડિહાઇડ્રેશન અને સામાન્ય શરીરનો દુખાવો કરી શકે છે.[૮] તેણે એક શક્તિશાળી પ્રલાયક પણ માનવામાં આવે છે.[૯]
ઘાતક મિરિસ્ટિસિન વિષપણું મનુષ્યમાં બહુ ઓછી વખત જોવા મળે, પરંતુ તે બે વ્યકિતઓમાં જોવા મળ્યું છે, 8 વર્ષનું બાળક[૧૦] અને 55 વર્ષના પ્રૌઢમાં.[૧૧]
મિરિસ્ટિસિન વિષપણું રસોઈની માત્રામાં પણ સંભવિતપણે પાલતું પ્રાણીઓ અને ઢોરો માટે હાનિકારક છે. આ કારણથી, ઉદાહરણરૂપે કુતરાના ખાવામાં એગ્નોગ ના આપવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.[૧૨]
એક આનંદ પ્રમોદની દવાના સ્વરૂપમાં તેનો ઉપયોગ
ફેરફાર કરોઆનંદ પ્રમોદની દવાના સ્વરૂપમાં જાયફળનો ઉપયોગ લોકપ્રિય નથી કારણકે સ્વાદમાં કડવાપણું હોય છે અને તેની સંભવિત નકારાત્મક અસર પણ હોય છે, જેમ કે ચક્કર આવવા, કમકમાટી થવી, શુષ્ક ચહેરો, હ્રદયના ધબકારા વધવા, કામચલાઉ કબજીયાત, પેશાબમાં તકલીફ, ઉબકા અને ભયનો સમાવેશ થાય છે. વધારામાં મોટાભાગે આની અસર 24 કલાકથી વધારે સમય માટે રહે છે અને કોઈક વખત તો 48 કલાકથી પણ વધારે સમય માટે થાય છે જે આનંદ આપવા માટેના ઉપયોગ માટે અવ્યવહારિક છે.[સંદર્ભ આપો]
જાયફળનો નશો અને એમડીએમએ (એક્સટસી) ની અસરો વચ્ચે શક્ય તુલનાઓ કરવામાં આવી છે.[૧૩]
માલ્કમ એક્સ એ પોતાની આત્મકથામાં જેલના કેદીઓ દ્વારા જાયફળ પાઉડર લેવાની ઘટનાનું વર્ણન કર્યું છે, નશામાં રહેવા માટે જેઓ સામાન્ય રૂપથી એક ગ્લાસ પાણીમાં જાયફળનો પાવડર મેળવી પીતા હતા. જેલના ચોકિદારોએ છેલ્લે તેમની આ પ્રક્સ્ટિસને પકડી લીધી હતી અને જેલ પ્રણાલીમાં સાયકોએક્ટિવ તરીકે જાયફળના ઉપયોગ પર રોક લગાવી હતી. વિલિયમ બરોના નેકેડ લંચ ની અનુક્રમમાં તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો છે કે જાયફળ પણ મારિજુઆનાની જેમ જ અનુભવ પેદા કરે છે પણ ઉબકામાં રાહત આપવાની જગ્યાએ એનું કારણ બને છે.
ગર્ભધારણના સમયમાં વિષપણું
ફેરફાર કરોજાયફળને એક વખત ગર્ભસ્ત્રાવક માનવામાં આવતું હતું પણ ગર્ભાવસ્થામાં રસોઈમાં ઉપયોગ લેવા માટે આ સુરક્ષિત હોઇ શકે છે. જો કે આ પ્રોસ્ટાગ્લેંડીન ઉત્પાદનને રોકી શકે છે અને આમાં વિભ્રમજનક ઔષધિઓ હોય છે જેમને વધારે માત્રામાં લેવાથી ગર્ભ પ્રભાવિત થઈ શકે છે.[૧૪]
આ પણ જુઓ
ફેરફાર કરો
પાદટીપ
ફેરફાર કરો- ↑ જાયફળ (મસાલો), બ્રિટાનિકા ઓનલાઇન એન્સાઇક્લોપિડિયા
- ↑ જાયફળ (મસાલો), બ્રિટાનિકા ઓનલાઇન એન્સાઇક્લોપિડિયા
- ↑ GRIN. "Species in GRIN for genus Myristica". Taxonomy for Plants. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland: USDA, ARS, National Genetic Resources Program. મૂળ માંથી સપ્ટેમ્બર 24, 2015 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ March 10, 2010.
- ↑ "Query Results for Genus Myristica". IPNI. મેળવેલ March 10, 2010.
- ↑ "Name - Myristica Gronov. subordinate taxa". Tropicos. Saint Louis, Missouri: Missouri Botanical Garden. મેળવેલ March 10, 2010.
- ↑ હાનાર્ડ (1991), પૃષ્ઠ 7; Milton, Giles (1999). Nathaniel's Nutmeg. London: Sceptre. પૃષ્ઠ 5 and 7. ISBN 978-0-340-69676-7. Cite has empty unknown parameter:
|coauthors=(મદદ)CS1 maint: discouraged parameter (link) - ↑ હાનાર્ડ (1991), પૃષ્ઠ 7
- ↑ "Low cost, high risk: accidental nutmeg intoxication, Emerg Med J 2005;22:223-225, BMJ".
- ↑ "Nutmeg, Erowid".
- ↑ "The Use of Nutmeg as a Psychotropic Agent, by Andrew T. Weil, 1966, Issue 4 - 002, Bulletin on Narcotics".
- ↑ "Nutmeg (myristicin) poisoning--report on a fatal case and a series of cases recorded by a poison information centre".
- ↑ "Don't Feed Your Dog Toxic Foods". મૂળ માંથી 2010-02-08 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-06-16.
- ↑ "MDMA, I Love Nutmeg!, Lycaeum > Leda". મૂળ માંથી 2005-12-19 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-06-16.
- ↑ જડીબુટ્ટી અને દવાની સુરક્ષાનો આલેખ સંગ્રહિત ૨૦૧૨-૧૦-૧૫ ના રોજ વેબેક મશિન બેબીસેન્ટર યુકે તરફથી જડીબુટ્ટી અને દવાની સુરક્ષાનો આલેખ
સંદર્ભો
ફેરફાર કરો- શુલગીન, એ.ટી., સારજેન્ટ, ટી. ડબલ્યુ., & નરાન્જો, સી. (1967). જાયફળ અને કેટલાંય સંબંધિત ફિનાઇલાઇસોપ્રોપાઇલામિન્સનું રસાયણશાસ્ત્ર અને સાઇકોફાર્માકોલોજી. યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ જાહેર આરોગ્ય સેવા પ્રકાશન 1645: 202–214.
- ગેબલ, આર. એસ. (2006). આનંદપ્રમોદ માટે લેવાતી દવાની ઝેરી અસરો. અમેરિકન સાયન્ટિસ્ટ 94: 206–208.
- ડેવેરેક્ષ, પિ. ((1996). રિ-વિઝનિંગ ધ અર્થ: મન અને કુદરત વચ્ચેનો ઉપચારનો રસ્તો ખોલતી માર્ગદર્શિકા . ન્યુ યોર્ક: ફાયરસાઇડ. pp. 261–262.
- મિલ્ટન, ગાઇલ્સ, (1999), નેથેનિયલ્સ નટમેગ: હાઉ વન મેન્સ કરેજ ચેન્જ્ડ થે કોર્સ ઓફ હિસ્ટરી
- એરોવિડ જાયફળ માહિતી
બાહ્ય કડીઓ
ફેરફાર કરો- શું તમને જાયફળની નાર્કોટિક (નશો કરનાર) અસરો અંગે ખબર છે? સંગ્રહિત ૨૦૦૯-૧૨-૦૭ ના રોજ વેબેક મશિન
- જાયફળ ઉપયોગી તેલના ફુગરોધક ગુણધર્મો સંગ્રહિત ૨૦૦૫-૦૫-૨૭ ના રોજ વેબેક મશિન