|
[[File:Haubits 77 ("Field Howitzer 77" or FH-77).jpg|thumb|હાફિટ્સ એફએચ ૭૭ હોવિત્ઝર, જે બોફોર્સ કૌભાંડના કેન્દ્રમાં છે.]]

'''બોફોર્સ કૌભાંડ''' ભારત અને સ્વીડન વચ્ચે ૧૯૮૦ અને ૧૯૯૦ના દાયદામાં થયેલું મોટું રાજકીય કૌભાંડ હતું, જે ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના નેતાઓ જેમાં ભારતના વડા પ્રધાન રાજીવ ગાંધી અને ભારત અને સ્વીડનના રાજકારણીઓનો સમાવેશ કરતું હતું, જેમણે બોફોર્સ કંપની તરફથી નાણાં કટકી સ્વરૂપે મેળવ્યા હોવાનો આરોપ હતો, જે વાલેનબર્ગ કુટુંબ દ્વારા સંચાલિત સ્કેન્ડિન્વિસ્કા એસ્કિલ્ડા બેંકેન બેંક વડે જમા થયા હતા.<ref>{{cite book|author1-last=Whiteside|author1-first=R. M.| author2-last=Wilson|author2-first=A.|author3-last=Blackburn|author3-first=S.|author4-last=Hörnig|author4-first=S. E.| title=Major Companies of Europe 1990/91 Volume 3: Major Companies of Western Europe outside the European Economic Community|page=૧૮૫|year=૨૦૧૨|url=https://books.google.ca/books?id=2tz6CAAAQBAJ&pg=PA185}}</ref> આ નાણાં ભારતની તોપ જરૂરિયાતોને પૂરી પાડવા માટેના ટેન્ડર જીતવા માટે પૂરા પડાયા હતા.<ref name=ottavio>{{cite news |title=What the Bofors scandal is all about |url=http://ibnlive.in.com/news/what-the-bofors-scandal-is-all-about/252196-3.html |newspaper=IBN Live |archiveurl=https://www.webcitation.org/6Aj2j0An9?url=http://ibnlive.in.com/news/what-the-bofors-scandal-is-all-about/252196-3.html |archivedate=૧૬ સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૨ |deadurl=yes}}</ref>આ કૌભાંડ ૪૧૦ તોપોના વેચાણ માટે ભારત સરકાર સાથે સ્વીડિશ શસ્ત્ર ઉત્પાદક બોફોર્સ વચ્ચે ૧.૪ અબજ ડૉલરની ચુકવણી અને ગેરકાયદેસર વળતર સાથે સંબંધિત છે. તે સ્વીડનમાં અત્યાર સુધીનો સૌથી મોટો હથિયારોનો સોદો હતો અને પ્રોજેક્ટના વિકાસ માટે નોંધાયેલ નાણાંને કોઈ પણ કિંમતે આ કરારને સુરક્ષિત કરવા માટે વાળવામાં આવ્યાં હતાં. તપાસમાં નિયમોનું ઉલ્લંઘન અને સંસ્થાઓનો બહિષ્કાર કરવામાં આવ્યો હતો.<ref>{{cite news|title=The Bofors story, 25 years after : Interview with Sten Lindstrom |url=http://thehoot.org/web/home/story.php?storyid=5884 |accessdate=૪ માર્ચ ૨૦૧૪ |newspaper=The Hoot |date=૨૪ એપ્રિલ ૨૦૧૨ |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120618134030/http://thehoot.org/web/home/story.php?storyid=5884 |archivedate=૧૮ જૂન ૨૦૧૨}}</ref>
== સંદર્ભ ==
હાફિટ્સ એફએચ 7 7 હોવિત્ઝર, જેનો પ્રકાર કે જેના વિશે બોફોર્સ કૌભાંડ કેન્દ્રિત હતું.
{{Reflist}}
{{સ્ટબ}}
બોફોર્સ કૌભાંડ ભારત અને સ્વીડન વચ્ચે 1980 અને 1990 ના દાયકા દરમિયાન ઇન્ડિયન નેશનલ કોંગ્રેસ (કોંગ્રેસ પક્ષ) ના રાજકારણીઓ દ્વારા શરૂ કરાયું હતું અને ભારતીય વડા પ્રધાન, રાજીવ ગાંધી અને ભારતીય અને સ્વીડિશ સરકારના અન્ય સભ્યોને ફાંસીએ મૂકતા મુખ્ય રાજકીય કૌભાંડ હતું. ભારતીયોના 155 એમએમ ફિલ્ડ હોવિત્ઝરને પુરવઠો આપવા માટે બિડ જીત્યા માટે, વોલ્ફબર્ગ પરિવારની સ્કૅન્ડેનવિસ્કા એન્સ્કીલ્ડા બેંકેન દ્વારા મુખ્યત્વે ધિરાણ કરનારા બોફોર્સ એબી દ્વારા રિકિબક્સ મેળવવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો. [2] સ્કેન્ડલ 410 ફિલ્ડ હાઇટરની બંદૂકોની વેચાણ માટે ભારત સરકાર સાથે સ્વીડિશ શસ્ત્ર ઉત્પાદક બોફોર્સ વચ્ચે 1.4 અબજ ડૉલરની ચુકવણી અને ગેરકાયદેસર વળતર સાથે સંબંધિત છે. તે સ્વીડનમાં અત્યાર સુધીનો સૌથી મોટો હથિયારોનો સોદો હતો, અને વિકાસના પ્રોજેક્ટ્સ માટે નોંધાયેલ નાણાંને કોઈ પણ કિંમતે આ કોન્ટ્રાક્ટને સુરક્ષિત કરવા માટે વાળવામાં આવ્યાં હતાં. આ તપાસમાં નિયમોનું ઉલ્લંઘન અને સંસ્થાઓના બહિષ્કાર કરવામાં આવ્યાં છે. [3]
નવેમ્બર 1989 ની સામાન્ય ચૂંટણીઓમાં સ્વીડન અને ભારત પહેલાં ગાંધીજીના શાસક ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ પક્ષની હાર તરફ દોરી ગયા હતા. સ્વીડિશ કંપનીએ ભારતીય રાજકારણીઓ અને મહત્ત્વના સંરક્ષણ અધિકારીઓની ટોચ પરની ઋણમાં ₹ 640 મિલિયન (US $ 9.3 મિલિયન) ચૂકવ્યા. [4]
વિશ્વનાથ પ્રતાપ સિંહના સંરક્ષણ પ્રધાન તરીકેના કાર્યકાળ દરમિયાન આ કેસ પ્રકાશમાં આવ્યો અને સ્વીડિશ રેડિયો પર રોયટર્સના સમાચાર પ્રકટીકરણ દ્વારા તપાસ પત્રકારત્વ દ્વારા જાહેર કરવામાં આવ્યું, ત્યારબાદ એન હિંદુ અખબાર એન. રામની આગેવાની હેઠળના એક ટુકડી દ્વારા અનુસરવામાં આવ્યું. [5] આ પત્રકારે ચૂકવણીની વિગતો આપતાં 350 થી વધુ દસ્તાવેજોને સુરક્ષિત કર્યા હતા, જેમાં ચિત્રસૂત્રે ધ હિન્દુ માટે રિપોર્ટિંગ કર્યું હતું. પાછળથી આ લેખો ધ ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસ અને ધ સ્ટેટમેનમેનમાં પ્રકાશિત થયા હતા, જ્યારે અહિંસક સરકારી દબાણો અને ચિત્રા સુબ્રમણ્યમ હેઠળ બોફોર્સ કૌભાંડ અંગેની હિંદુસ્તોપ પ્રકાશન કથાઓ બે અખબારોમાં ખસેડવામાં આવી હતી. તેમની સાથેના એક મુલાકાતમાં, એપ્રિલ 2012 માં ધ હૂટમાં પ્રકાશિત થયેલી 25 મી વર્ષગાંઠની પ્રગટાવવામાં, [6] સ્ટૅન લિન્ડસ્ટ્રોમ, સ્વિડીશ પોલીસના ભૂતપૂર્વ પ્રમુખ, પર ચર્ચા કરી હતી કે શા માટે તેમણે દસ્તાવેજોને તેના પર અને વ્હીસલ-બ્લાર્સની ભૂમિકાને લીક કરી હતી. લોકશાહી. [2]
ઘટનાઓ અને તપાસની ઘટના
24 માર્ચ 1986 ના રોજ, ભારત સરકાર અને સ્વીડિશ શસ્ત્ર કંપની બોફોર્સ વચ્ચેનો 285 મિલિયન ડોલરનો કરાર 410 155 મીમી હોવિત્ઝર ક્ષેત્ર બંદૂકોના પુરવઠા માટે કરવામાં આવ્યો હતો. [7] આશરે એક વર્ષ બાદ, 16 એપ્રિલ 1987 ના રોજ, સ્વીડિશ રેડિયોએ એવો આક્ષેપ કર્યો હતો કે બોફોર્સે ટોચની સ્વીડિશ [8] અને દેશના રાજકારણીઓ અને મુખ્ય સંરક્ષણ અધિકારીઓ સહિતના કેટલાંક દેશોમાંથી લોકોને સોદો કરવાની મનાઇ ફરમાવી હતી. [7] [9] છતીના પરિણામે, ભારત સરકારે બોફોર્સને બ્લેકલિસ્ટેડ કરી 1987 માં, કંપનીને ભારતમાં વેપાર કરવાથી રોકી. [10]
કૌભાંડ સાથે સંકળાયેલા મધ્યસ્થી ઓટ્ટાવીયો ક્વાત્રોચી, એક પેટ્રૉકેમિકલ્સ કંપની સ્નમ્પ્રોગેટ્ટીનું પ્રતિનિધિત્વ કરનાર એક ઇટાલિયન ઉદ્યોગપતિ છે. [2] ક્વાત્રોચી એ રાજીવ ગાંધીના પરિવારની નજીકના હતા અને 1980 ના દાયકામાં મોટા ઉદ્યોગો અને ભારત સરકાર વચ્ચે શક્તિશાળી દલાલ તરીકે ઊભરી આવ્યા હતા. [2] જ્યારે કેસની તપાસ થઈ રહી હતી ત્યારે એલટીટીઈ દ્વારા કોઈ સંબંધિત કારણોસર રાજીવ ગાંધીની હત્યા કરવામાં આવી હતી. [2] 1997 માં, સ્વિસ બૅન્કો
| 