સ્વામીનારાયણ મંદિર, ભુજ

શ્રી સ્વામિનારાયણ મંદિર, ભુજ એ ભુજ સ્થિત એક હિંદુ મંદિર છે. આ મંદિર સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયના સ્થાપક સ્વામિનારાયણ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું.

સ્વામિનારાયણ મંદિર, ભુજ
મંદિરમાં નારાયણદેવની મૂર્તિ
ધર્મ
જોડાણ	હિંદુ
જિલ્લો	કચ્છ
દેવી-દેવતા	નારાયણદેવ અને હરિકૃષ્ણ મહારાજ
સ્થાન
સ્થાન	ભુજ
રાજ્ય	ગુજરાત
દેશ	ભારત
સ્થાપત્ય
નિર્માણકાર	સ્વામિનારાયણ ભગવાન
પૂર્ણ તારીખ	૧૫ મે ૧૮૨૩
વેબસાઈટ
www.swaminarayan.faith

ઇતિહાસ

મંદિરનો મુખ્ય દરવાજો

આ મંદિર નરનારાયણ દેવ ગાદી હેઠળ આવે છે. વરિષ્ઠ ભક્તો ગંગારામભાઈ જેઠી સુંદરજીભાઈ, જીગ્નેશવરભાઈ અને અન્ય લોકો કચ્છના ભુજ વિસ્તારમાંથી ગઢડા ગયા, જ્યાં ભગવાન સ્વામિનારાયણ એક ફૂલડોળ તહેવાર માં હાજરી આપી રહ્યા હતા. તે ઉત્સવમાં, ભુજના ભક્તો સ્વામિનારાયણને મળ્યા અને તેમને ભુજમાં એક મંદિર બનાવવા વિનંતી કરી.

ભગવાન સ્વામિનારાયણે વૈષ્ણવનાનંદ સ્વામીને સંતોની ટુકડી સાથે ભુજ જવા અને મંદિર નિર્માણ કરવાનું કહ્યું. વૈષ્ણવાનંદ સ્વામી અને બીજા સંતો ૧૮૨૨માં ભુજ ગયા, મંદિરની જમીનની નજીકના સ્થળે પડાવ કર્યો, જટિલતાઓ અને મિનીટના હિસાબ સાથે મંદિર નિર્માણનું આયોજન કર્યું, અને એક વર્ષના ટૂંકા ગાળામાં, તેઓએ નરનારાયણ દેવના ધામ એવા મંદિરનું નિર્માણ કર્યું.

પાછળથી રામાનંદ સ્વામી દ્વારા કચ્છ પ્રદેશમાં સત્સંગ ફેલાવામાં આવ્યો. તેમણે સતત ભુજ અને કચ્છના અન્ય સ્થળોની મુલાકાત લીધી.

ભગવાન સ્વામિનારાયણે આ મંદિરને ભારતના પશ્ચિમ પટ્ટામાં રાખ્યું હતું અને પોતે નરનારાયણ દેવની મૂર્તિની સ્થાપના કરી અને તેમના પોતાના સ્વરૂપ હરિકૃષ્ણ મહારાજની સ્થાપના આચાર્ય અયોધ્યાપ્રસાદજી મહારાજે મંદિરના કેન્દ્રિય ગર્ભગૃહમાં કરી હતી. ભગવાનની આ અભિવ્યક્તિઓ ઉપરાંત પૂર્વી ગુંબજ હેઠળના કેન્દ્રિય ગુંબજમાં રાધાકૃષ્ણ દેવ, હરિકૃષ્ણ મહારાજ અને પશ્ચિમ ગુંબજ ઘનશ્યામ મહારાજ બેઠા છે. રૂપ ચોકી - આંતરિક મંદિરનો મુખ્ય ચોરસ ગણપતિ અને હનુમાનની છબીઓ ધરાવે છે.

મંદિરમાં આવેલઅક્ષર ભવન સ્વામિનારાયણની વ્યક્તિગત વસ્તુઓનો ભંડાર છે જેનો તેમણે તેમના જીવનમાં ઉપયોગ કર્યો છે.

ગુજરાતનો ભૂકંપ

ભૂકંપ દ્વારા તૂટેલો મંદિરનો ભાગ

નવું મંદિર

૨૬ જાન્યુઆરી ૨૦૦૧ના ભૂકંપે સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયના સ્થાપક સાથે સંકળાયેલા આ મંદિર સહીત ભુજ શહેરનો ખૂબ નાશ કર્યો. ભારતમાં વસતા કચ્છના સંતો અને સત્સંગીઓએ તથા વિદેશમાં વસતા સત્સંગીઓએ સ્થળથી થોડા અંતરે નવું મંદિર બનાવવાનો સંકલ્પ કર્યો હતો.

બાહ્ય કડીઓ

• મંદિરની સત્તાવાર વેબસાઇટ
• સ્વામિનારાયણ મંદિર વિશે
• શ્રી નરનારાયણ દેવ નૂતન મંદિર મહોત્સવ ૨૦૧૦ - ભુજ