પ્રાગમલજી પ્રથમ

રાવ પ્રગમલજી પ્રથમ કચ્છના રાવ હતા, જે જાડેજા રાજપૂત વંશ સાથે સંકળાયેલા હતા, જેમણે ૧૬૯૮ થી ૧૭૧૫ સુધી કચ્છના રજવાડા પર શાસન કર્યું. તેમણે ૧૬૯૮ માં રાજ્યના શાસકોના વંશની સ્થાપના કરી.

જીવન

રાવ રાયધણ દ્વિતીય ૧૬૯૮ માં મૃત્યુ પામ્યા હતા. રાયધણને ત્રણ પુત્રો હતા; નાગુલજી/નોઘણજી, રાવજી અને પ્રાગજી. મોટા પુત્ર નાગુલજીનું કુદરતી કારણોસર અવસાન થયું હતું. બીજા પુત્ર રાવજીની હત્યા કરવામાં આવી હતી અને પ્રાગજી દ્વારા તેને સમર્થન આપવામાં આવ્યું હોવાનું જણાવ્યું હતું. બંને ભાઈઓએ પુત્રોને છોડી દીધા હતા જેઓ વારસ થવા માટે હકદાર હતા; પરંતુ તેઓ જુવાન હતા ત્યારે પ્રાગજીએ રાજગાદી કબજે કરી અને રાવ પ્રાગમલજી બન્યા.

પ્રાગમલજીએ જેમની હત્યા કરી હતી તે રાવજીના પુત્ર કનૈયોજી જ્યારે યુવાન થયો, ત્યારે તેણે કચ્છનું પોતાનું અધિકાર સિંહાસન પાછું મેળવવા માટે ઘણી વાર અસફળ પ્રયાસ કર્યા. ૧૬૯૮ ( સંવત ૧૭૫૪) માં સત્તા સંભાળ્યા પછી, પ્રાગમલજીએ તેમને કચ્છના અખાતના દક્ષિણ કાંઠે મોરબીની કમાન સંભાળવા આપી હતી, જે તે સમયે રાજ્યનો ભાગ હતો. પાછળથી ૧૬૯૮ ની આસપાસ મોરબી રજવાડાની સ્થાપના કરી જેના પર પાછળથી તેમના પૂર્વજો દ્વારા શાસન કરાવામાં આવ્યુ હતું. તેમના વંશજો કાયનાની તરીકે ઓળખાતા.

પ્રાગમલજીના મૃત્યુ પછી, તેમના પુત્ર ગોડજી પ્રથમ ૧૯૭૫ માં ગાદી પર આવ્યા. મોટા ભાઇ નાગુલજીના મોટા પુત્ર, હાલોજીએ મુન્દ્રાની સંપતિનો તિરસ્કાર કર્યો. હાલોજી અબડાસાથી નીકળવાનો પ્રતિકાર કરી શક્યા ન હતા અને ત્યાં કોઠારા, કોટરી અને નાગરચી શહેરોની સ્થાપના કરી હતી. તેમના વંશજો હાલાણી જાડેજા તરીકે ઓળખાય છે.

સંદર્ભ

ગ્રંથસૂચિ

• Gazetteer of the Bombay Presidency: Cutch, Palanpur, and Mahi Kantha. Government Central Press. 1880. પૃષ્ઠ 137.  આ લેખમાં પબ્લિક ડોમેનમાં રહેલા આ સ્ત્રોતમાંથી લખાણ સમાવિષ્ટ કરવામાં આવ્યું છે.