જાડેજા વંશ

શ્રી કૃષ્ણવંશજ યદુવંશી જાડેજા રાજપૂત

જાડેજા એ ભારતની ના ચંદ્રવંશી રાજપૂત જ્ઞાતિ છે. જેઓ રાજપૂત  યદુકુળના છે.સિંધ ઉપર રાજ્ય ભોગવતાં સમ્મા રાજપૂતો જામ શ્રી જાડાજી ના ઉપર થી એક અલગ શાખા જાડેજા ઉભરી આવી અને. લાખાજી જાડેજા સિંધ માંથી પશ્ચિમી કચ્છના વિસ્તાર માં આવ્યા અને પોતાના ભાઈ લખિયારજી ઉપર થી લખિયારવીરો નામની રાજધાની સ્થાપી.તેઓ શ્રી કૃષ્ણના ના વંશજ છે અને ચંદ્રવંશી ક્ષત્રિય મુળ નામની રાજપૂત જાતિમાંથી આવ્યા છે . આજે હાલાર અને કચ્છ માં તેમની વસતી છે . કચ્છ અને જામનગર તેમનાં બે મોટાં રાજ્ય હતાં.[૧] .[૨]કચ્છ રજવાડામાં જાડેજા વંશે ૧૫૪૦ થી ૧૯૪૮ સુધી ભારત પ્રજાસત્તાક બન્યું ત્યાં સુધી શાસન કર્યું હતું. આ રજવાડાની સ્થાપના બાર જાડેજા કુટુંબના વડાઓને અને બે વાઘેલા રાજપૂત વડાઓને ભેગા કરીને રાજા ખેંગારજી પ્રથમે કરી હતી કરી હતી. ખેંગારજી અને તેમના વંશજોએ આ સંગઠન ભાયાત ૧૮મી સદીના મધ્ય ભાગ સુધી જાળવી રાખ્યું હતું.[૩]જાડેજા વંશ ગુજરાતના કચ્છ અને સૌરાષ્ટ્રના વિસ્તારોમાં ઝુઝારુ રાજવંશ શાસન કરે છે જાડેજા વંશનો મૂળ ક્ષત્રિય વંશ છે. જાડેજા વંશ ગુજરાતનો સૌથી મોટો રાજપૂત રાજવંશ માનવામાં આવે છે. જાડેજા રાજપૂતોના સૌરાષ્ટ્રમાં આશરે 700 જેટલા ગામડાઓ વસેલા છે અને આઝાદી સમયે આશરે 2300 ગામો તેમના દ્વારા શાસન કરતા હતા.[૪]

જાડેજા
વર્ણ ક્ષત્રિય
જાતિ ચંદ્રવંશી રાજપૂત
વર્ગીકરણ રાજપૂત
ગોત્ર અત્રિ
વેદ સામવેદ
કૂળદેવતા સોમનાથ
કૂળદેવી મોમાઈ માં
ગુરૂ દુર્વાસા
નિશાન સુરખપક્ષી
ધર્મો હિંદુ
ભાષાઓ ગુજરાતી, કચ્છી
દેશ ભારત
મૂળ રાજ્ય સૌરાષ્ટ્ર, કચ્છ
વસ્તીવાળા રાજ્યો સૌરાષ્ટ્ર, કચ્છ, સિંધ, ગુજરાત
પ્રદેશ પશ્ચિમ ભારત
કુળ શિર્ષક જામ, રાવ, મહારાવ
રંગ કેસરી
ગાદી લાખીયારવીરો
ઉપશાખાઓ આમર, મોરવાણી,સાહેબ, રાયબ,ખીમાણી, દેદાણી, ભારાણી, ફુલાણી, હાલા,કાયાણી, મોડ, અબડા, જેસર,વેણ, વસણ, બુટ્ટા,બારાચ, વિરભદ્ર,હોથી,કન્હડદે, ભોજદે, કેશૂર, તોતા, જિયા, હાપા, ડુંગરાણી
ઐતિહાસિક વંશ જાડેજા વંશ
શૈક્ષણિક અનામત નથી
રોજગાર અનામત નથી
અન્ય અનામત નથી
મુળ રજવાડું સિંધ, ગઝનીઅફઘાનિસ્તાન
અન્ય રજવાડાં કચ્છ, નવાનગર, ધ્રોલ, રાજકોટ, વિરપુર, ગોંડલ, મોરબી

ભારતની સ્વતંત્રતા પહેલાંના જાડેજા રાજપૂતોના અન્ય રજવાડાઓમાં ધ્રોલ[૫], ગોંડલ,[૬] મોરબી,[૭] નવાનગર,[૮] રાજકોટ,[૯] અને વીરપુરનો સમાવેશ થતો હતો.[૧૦]

જાણીતાં વ્યક્તિઓ ફેરફાર કરો

 
જનરલ મહારાજ શ્રી રાજેન્દ્રસિંહજી
  • જામ રણજી, ક્રિકેટ ખેલાડી, ૧૯૦૭ થી ૧૯૩૩ વચ્ચેના નવાનગરના નિયુક્ત રાજા[૧૧] જેમના નામ પરથી રણજી ટ્રોફીનું નામ પડ્યું છે.
  • કુમાર શ્રી દુલિપસિંહજી, જામ રણજીના ભાણેજ, જાણીતાં ક્રિકેટ ખેલાડી, અનેક દેશોમાં ભારતનાં હાઇ કમિશ્્નર રહ્યા હતા.[૧૨] તેમના નામ પરથી દુલિપ ટ્રોફીની શરૂઆત થઇ.
  • એમ. કે. હિંમતસિંહજી, જાણીતાં પક્ષીવિદ્, કચ્છના રાજવી કુટુંબના જાણીતાં રાજકારણી.[૧૩]
  • જનરલ મહારાજ શ્રી રાજેન્દ્રસિંહજી - ભારતીય સૈન્યના પ્રથમ ચીફ ઓફ આર્મી સ્ટાફ અને પછી કમાન્ડર-ઇન-ચીફ. ભારતીય સૈન્યના વડા. નવાનગરના રાજવી કુટુંબના સભ્ય.[૧૪]
  • અજય જાડેજા, ક્રિકેટ ખેલાડી અને અભિનેતા.
  • રવિન્દ્ર જાડેજા, ક્રિકેટ ખેલાડી.

સંદર્ભ ફેરફાર કરો

  1. Paṇḍyā, Rāmacandra N. (1966). Gujarātano sāṃskr̥tika vāraso. Anaḍā Buka Ḍīpo. પૃષ્ઠ 385.
  2. "The Glory that was Gūrjaradeśa, Volume 2". Bharatiya Vidya Bhavan, 1943. પૃષ્ઠ 136. મેળવેલ 8 Nov 2006.
  3. Mcleod, John (૯ જુલાઇ ૨૦૦૪). The Rise and Fall of the Kutch Bhayati (PDF). Eighteenth European Conference on Modern South Asian Studies, University of Lund. પૃષ્ઠ ૧-૫. મેળવેલ ૧૩ સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૨.
  4. https://books.google.co.in/books?id=uxduAAAAMAAJ&dq=%E0%A4%AF%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%B5%E0%A4%82%E0%A4%B6+%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B6+%E0%A4%94%E0%A4%B0+%E0%A4%B8%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0+%E0%A4%95%E0%A4%BE+%E0%A4%87%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8&focus=searchwithinvolume&q=%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%A1%E0%A5%87%E0%A4%9C%E0%A4%BE+. Missing or empty |title= (મદદ)
  5. Gazetteers: Jamnagar District, Gujarat (India) - 1970 - Page 614 Before the integration of States, Dhrol was a Class II State founded by Jam Hardholji, the brother of Jam Raval, who hailed from the ruling Jadeja Rajput family of Kutch.
  6. Gazetteer , Volume 8. Government Central Press, Bombay (India). ૧૮૮૪. પૃષ્ઠ ૬૧, ૪૪૪.
  7. Rajkot. India. Superintendent of Census Operations, Gujarat. ૧૯૬૪. પૃષ્ઠ 45–46.
  8. Indian Princely Medals: A Record of the Orders, Decorations, and Medals of ... By Tony McClenaghan. ૧૯૯૬. પૃષ્ઠ ૨૦૭.
  9. Indian States: A Biographical, Historical, and Administrative Survey edited by Arnold Wright. ૧૯૨૨. પૃષ્ઠ ૭૨૨.
  10. Gazetteers: Rajkot District. Directorate of Government Print., Stationery and Publications. ૧૯૬૫. પૃષ્ઠ 36.
  11. Majumdar, Boria (૨૦૦૬). Lost Histories Of Indian Cricket: Battles Of The Pitch. Psychology Press. પૃષ્ઠ ૮. ISBN 9780415358859. મેળવેલ ૨૩ નવેમ્બર ૨૦૧૨.
  12. "Kumar Shri Duleepsinhji". The Open University Making Britain. મેળવેલ ૨૦ જુન ૨૦૧૩. Check date values in: |access-date= (મદદ)
  13. "Kutch's royal family member passes away". One India News. ૨૨ ફેબ્રુઆરી ૨૦૦૮. મેળવેલ ૨૦ જુન ૨૦૧૩. Check date values in: |access-date= (મદદ)
  14. Gazette of India. ૧૯૫૩. પૃષ્ઠ ૧૪૭૫. Major General M. S. Pratapsinhji; 2. Major General M. S. Himatsinhji; 3. Maharaj Shri Duleepsinhji; and 4. Lieutenant General M. S. Rajendrasinhji; members of the family of the Ruler of Nawanagar for the purposes...

વધુ વાચન ફેરફાર કરો

બાહ્ય કડીઓ ફેરફાર કરો