સિંધુ

સિંધુ નદી ભારતીય ઉપખંડમાંની મહત્વપૂર્ણ નદીઓમાંની એક છે. તિબેટમાં માનસરોવર પાસેથી નીકળતી આ નદી જમ્મુ-કાશ્મીર, પાકિસ્તાનના ઉત્તર ભાગમાં પ્રવેશી દક્ષિણ તરફ વહેતી અરબી સમુદ્રમાં કરાચી બંદર પાસે ભળી જાય છે. આ નદીની લંબાઇ આશરે ૩૨૦૦ કિ.મી. છે. તેનો વ્યાપ ૪,૫૦,૦૦૦ ચોરસ માઇલમાં ફેલાયેલો છે. આ નદીમાં વાર્ષિક ૨૦૭ ઘન કિ.મી. જેટલો જલ-પ્રવાહ વહે છે. દુનિયાની ટોચપર હિમનદીમાંથી નીકળતી આ નદી જંગલો, ખેતરોને પોષે છે અને દેશના પર્યાવરણમાં મહત્વનો ભાગ ભજવે છે. સિંધ પ્રદેશમાં સિંધુમાં ચેનાબ, રાવી, સતલજ, જેલમ, બિયાસ અને લુપ્ત થઇ ગયેલી સરસ્વતી મળે છે; આ પ્રદેશને સપ્તસિંધુનો પ્રદેશ ગણવામાં આવે છે. સપ્તસિંધુમાં સિંધુના બીજા વીસ જેટલા ફાંટા પડે છે.

સિંધુ
નંગા પર્બત અને સિંધુ નદીનો પ્રદેશ
સિંધુ નદીનો માર્ગ અને ઉપનદીઓ
સ્થાન
દેશ	ચીન, ભારત, પાકિસ્તાન
રાજ્યો અને પ્રાંતો	લડાખ, પંજાબ, ખૈબર પખ્તુન્ખવા, સિંધ, ગિલ્ગિટ-બાલ્ટિસ્તાન, તિબેટ
શહેરો	લેહ, સ્કર્દુ, દાસુ, બેશમ, થાકોટ, સ્વાબી, ડેરા ઇસ્લાઇલ ખાન, સુક્કુર, હૈદરાબાદ (પાકિસ્તાન), કરાચી
ભૌગોલિક લક્ષણો
સ્રોત	સેંગે ઝાન્ગ્બો
⁃ સ્થાન	તિબેટનો ઉચ્ચપ્રદેશ
૨જો સ્રોત	ગાર સાંગપો
નદીનું મુખ	અરબી સમુદ્ર (મુખ્ય), કચ્છનું રણ (દ્વિતિય)
• સ્થાન	સિંધુ નદીનો મુખપ્રદેશ (મુખ્ય), કોરી ખાડી (દ્વિતિય), પાકિસ્તાન, ભારત
• અક્ષાંશ-રેખાંશ	23°59′40″N 67°25′51″E
• ઊંચાઈ	0 m (0 ft)
લંબાઇ	3,180 km (1,980 mi) માપેલ. 3,249 km (2,019 mi) ઇતિહાસના પુસ્તકો પ્રમાણે.
વિસ્તાર	1,165,000 km2 (450,000 sq mi)
સ્રાવ
⁃ સ્થાન	અરબી સમુદ્ર
⁃ સરેરાશ	6,930 m3/s (245,000 cu ft/s)
⁃ ન્યૂનતમ	1,200 m3/s (42,000 cu ft/s)
⁃ મહત્તમ	58,000 m3/s (2,000,000 cu ft/s)
સ્રાવ
⁃ સ્થાન	તારબેલા બંધ
⁃ ન્યૂનતમ	2,469 m3/s (87,200 cu ft/s)
કાંઠાની લાક્ષણિકતાઓ
ઉપનદીઓ
• ડાબે	ઝંસ્કાર નદી, સુરુ નદી, સોણ નદી, જેલમ નદી, ચેનાબ નદી, રાવી નદી, બિયાસ નદી, સતલજ નદી, પાંજનાદ નદી
• જમણે	શ્યોક નદી, હુંઝા નદી, ગિલગીટ નદી, સ્વાત નદી, કુનાર નદી, કાબુલ નદી, કુર્રમ નદી, ગોમાલ નદી, ઝોબ નદી

લેહ, લદ્દાખમાં સિંધુ નદી