બાજરી

બાજરી (અંગ્રેજી: મિલેટ) એ અત્યંત પરિવર્તનશીલ નાના-બીજવાળા ઘાસનો સમૂહ છે, જે સમગ્ર વિશ્વમાં ધાન્ય પાકો અથવા ચારા અને માનવ ખોરાક માટે અનાજ તરીકે વ્યાપકપણે ઉગાડવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે બાજરી તરીકે ઓળખાતી મોટાભાગની પ્રજાતિઓ Paniceae જનજાતિની છે, પરંતુ કેટલીક બાજરી અન્ય વિવિધ ટેક્સાની પણ છે.

ખેતરમાં બાજરો

ખેતરમાં નાગલી

પ્રોસો બાજરીના પાકેલા વડા

અંકુરિત થતો બાજરીનો છોડ

વિકાસશીલ દેશોમાં બાજરી ઉત્પાદનના ૯૭% સાથે એશિયા અને આફ્રિકા (ખાસ કરીને ભારત, માલી, નાઇજીરિયા અને નાઇજરમાં) ના અર્ધ-ઉષ્ણકટિબંધીય વિસ્તારોમાં બાજરી એ મહત્વનો પાક છે. આ પાક તેની ઉત્પાદકતા અને સૂકી, ઉચ્ચ-તાપમાનની પરિસ્થિતિઓમાં ટૂંકી વૃદ્ધિની મોસમને કારણે અનુકૂળ છે.

બાજરી વિશ્વના ઘણા ભાગોમાં સ્વદેશી છે. સૌથી વધુ ઉગાડવામાં આવતી બાજરી જુવાર અને બાજરો છે, જે ભારત અને આફ્રિકાના ભાગોમાં મહત્વપૂર્ણ પાક છે. નાગલી, પ્રોસો બાજરી અને ફોક્સટેલ બાજરી પણ પાકની મહત્વની જાતો છે.

લગભગ ૭,૦૦૦ વર્ષોથી મનુષ્યો દ્વારા બાજરીનું સેવન કરવામાં આવ્યું હશે અને સંભવિતપણે "બહુ-પાકની ખેતી અને સ્થાયી કૃષિ મંડળીઓના ઉદયમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હશે."