ટાટા નેનો

ટાટા નેનોએ પાછળ-એન્જિન ધરાવતી, ટાટાની ચાર-પેસેન્જર સીટી કાર છે, જે પ્રાથમિક દ્રષ્ટિએ ભારતીય બજારને ધ્યાનમાં રાખીને ટાટા મોટર્સ દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવેલ છે. આ કાર 26 kilometres per litre (73 mpg_‑imp; 61 mpg_‑US)હાઇવે પર અને શહેર22 kilometres per litre (62 mpg_‑imp; 52 mpg_‑US)માં ઇંધણ કાર્યક્ષમતા ધરાવે છે. જાન્યુઆરી 10,2008, પ્રગતિ મેદાન નવી દિલ્હી, ભારતમાં 9 મા વાર્ષિક ઓટો એક્સ્પો ખાતે તે પ્રથમ વખત રજુ કરવામાં આવી.માર્ચ 23, 2009 ના રોજ નેનોની વ્યવસાયિક રજુઆત થઇ અને બુકિંગ સમયગાળો એપ્રિલ 9 થી એપ્રિલ 25 નો હતો, કાર માટે 200,000 કરતાં વધુ બુકિંગ થયું. જુલાઇ 17, 2009 બાદ રૂ. 100,000 ની પ્રાથમિક કિંમતે, જે આશરે UK£ 1,360 અથવા US$ 2,160 છે, ગ્રાહકોને કારની સોંપણી શરૂ કરવામાં આવી. as of December 2009. મારૂતિ 800, તેની મુખ્ય હરિફ અને તેના પછીની સૌથી સસ્તી કાર કિંમત રૂ. 184,641 ($3,988 U.S.). કરતાં આ કાર સસ્તી છે. વિશ્વમાં ટાટાએ ઓછામાં ઓછો ઉત્પાદન ખર્ચ ધરાવતી કાર બનાવવાનું વિચાર્યું - રૂ. 100,000 (આશરે US$2,000as of June 2009)ની પ્રાથમિક કિંમતે (આશરે US$2,000).

Tata Nano

Manufacturer	Tata Motors
Also called	The People's Car
Production	2008–present
Assembly	Pantnagar, Uttarkhand, India Charodi, Gujarat, India
Class	City car "Kei car"
Body style(s)	5-door hatchback
Layout	RR layout
Engine(s)	2 cylinder SOHC petrol Bosch multi-point fuel injection (single injector) all aluminium 624 cc (38 cu in)
Transmission(s)	4 speed synchromesh with overdrive in 4th
Wheelbase	2,230 mm (87.8 in)
Length	3,099 mm (122.0 in)
Width	1,495 mm (58.9 in)
Height	1,652 mm (65.0 in)
Kerb weight	600 kg (1,300 lb)–635 kg (1,400 lb)
Designer	Girish Wagh, Justin Norek of Trilix, Pierre Castinel

2008ની શરૂઆતના સમાચાર મેગેઝીન ન્યુઝવિકે નેનોને “21મી સદીની કારોની નવી જાત” ના ભાગ તરીકે ઓળખાવી જે “નાની, હળવી, સસ્તી જેવી વિપરીત વિચારધારા” નો સમાવેશ કરે છે અને કિફાયતી વ્યક્તિગત પરિવહન – અને સંભવિત “ગ્લોબલ ગ્રિડલોક”નું સૂચન કરે છે. વોલ સ્ટ્રીટ જર્નલે પુષ્ટિ આપી કે વૈશ્વિક વલણ નાની કારનું છે, જેમાં નેનોનો સમાવેશ થાય છે. ટાટા ગ્રુપના સ્થાપકોની ભાષા ગુજરાતીમાં “નેનો” નો અર્થ છે “નાનું”. એક-બિલીયનના એસઆઇ (SI) પૂર્વાંગ ગ્રીક શબ્દ, અર્થ છે ઠીંગણું, માંથી “નેનો”ની વ્યુત્પત્તિ થઇ છે, અને ક્યારેક સામાન્ય ઇંગ્લીશમાં “નાનું” અર્થ માટે ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

ઇતિહાસ

નેનો

તેની નીચી કિંમતના લક્ષ્યના કારણે નેનોની રજુઆતે માધ્યમોનું ધ્યાન ખેંચ્યું. ફાયનાન્સીયલ ટાઇમ્સે નોંધ્યું કે, “આધુનિક રાષ્ટ્ર બનવાની ભારતની મહત્વકાંક્ષાનું જો કોઇ ચિહ્ન હોય, તો તે નિઃશંકપણે નેનો, ખૂબ ઓછી કિંમત સાથેની નાની કાર, છે. ગૃહઉત્પાદીત એન્જીનીયરીંગની એક સિદ્ધિ, ગ્રામ્ય વિકાસ પર આધારીત કરોડો ભારતીયોનું સપનું નેનો $2,200 (€1,490, £1,186) ની કિંમત સાથે સાકાર કરે છે.” કાર ભારતીય અર્થતંત્રને વેગ આપશે, ભારતીય કાર બજારના 65% વિસ્તૃતીકરણ સાથે, ભારતમાં સાહસિક – તકો તૈયાર કરશે તેવું માનવામાં આવે છે. રતન ટાટા, ટાટા ગ્રુપ અને ટાટા મોટર્સના ચેરમેન, જેમણે કારને પર્યાવરણ-સહાયક “લોકોની કાર” તરીકે વર્ણવી તેમના દ્વારા કારનો વિચાર કરવામાં આવ્યો હતો. ઘણાં સ્ત્રોતો અને માધ્યમો દ્વારા તેની ઓછી-કિંમત અને પર્યાવરણ-સહાયક પગલાં જેમાં ઇંધણ તરીકે કમ્પ્રેસ્ડ એરનો ઉપયોગ અને એક ઇલેક્ટ્રીક-સંસ્કરણ (ઇ-નેનો) માટે નેનોના ખૂબ વખાણ કરવામાં આવ્યાં. નેનોનું મોટાપાયે ઉત્પાદન કરવાની, ખાસ કરીને ઇલેક્ટ્રીક-સંસ્કરણ, અને માત્ર ભારતમાં તેનું વેચાણ કરવાને બદલે, તેને સમગ્ર વિશ્વમાં પણ નિકાસ નિકાસ કરવાની ટાટા ગ્રુપ આશા રાખે છે.

કારના વિવેચકો ભારતમાં (જ્યાં 90,000 લોકો પ્રતિ વર્ષ રોડ-અકસ્માતમાં મૃત્યુ પામે છે) તેની સુરક્ષા વિશે પ્રશ્ન ઉઠાવે છે, અને તે પ્રદૂષણ પેદા કરશે તેના વિશે પણ ટીકા કરે છે(રાજેન્દ્ર પચૌરીના પ્રમુખ સ્થાને વાતાવરણ પર આંતરસરકારી પેનલની ટીકા સહિત). જો કે, ટાટા મોટર્સે વચન આપ્યું છે કે ગેસોલીન-મોડેલની સાથે તેઓ નેનોનું પર્યાવરણ-સહાયક મોડેલ પણ ચોક્કસ રજુ કરશે.સિંગુર, પશ્ચિમ બંગાળ ખાતે મૂળ નેનોનું ઉત્પાદન કરવામાં આવ્યું, પરંતુ વધતા જતા હિંસક દેખાવોના કારણે ઓક્ટોબર 2008 માં ટાટાએ પીછેહઠ કરવાની ફરજ પડી. હાલમાં, પંતનગર (ઉત્તરાખંડ) પ્લાન્ટ ખાતે ટાટા મોટર્સ નેનોનું ઉત્પાદન કરે છે તેવો અહેવાલ છે અને સાણંદ, ગુજરાત ખાતે માતૃ પ્લાન્ટનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. શરૂઆતમાં નેનો માટે કંપની હાલના ડિલર નેટવર્ક પર આધાર રાખશે. સિંગુરની 300,000 ની સરખામણીએ 500,000 ની ક્ષમતા નવો નેનો પ્લાન્ટ ધરાવશે. પશ્ચિમ બંગાળની સરકાર દ્વારા આપવામાં આવેલ તમામ સુવિધાઓ પૂરી પાડશે તેવી ગુજરાતે પણ ખાતરી આપી છે.

ડિઝાઇન

રીઅર

સિલ્વરમાં ટાટા નેનો

રતન ટાટા, ટાટા મોટર્સના ચેરમેને, ફોર-વ્હીલ્ડ વ્હીક્લ્સના બદલે ટુ-વ્હીલ્ડ ધરાવતા હજ્જારો ભારતીય પરિવારોની પ્રેરણાથી, 2003 માં રતન ટાટા, ટાટા મોટર્સના ચેરમેને વિશ્વના સૌથી સસ્તા કાર ઉત્પાદનનો વિકાસ શરૂ કર્યો. મે 2005 માં ઓછી કિંમતના 4 વ્હીલ્ડ એસ ટ્રક ઉત્પાદનમાં કપનીની સફળતાથી નેનો વિકાસ ધીમોઢાંચો:Clarifyme પડ્યો. કાર એક સાદી ચાર-પૈડાંવાળી ઓટો રીક્ષા બની જશે તેવા અનુમાનથી વિપરીત, ટાઇમ્સ ઓફ ઇન્ડીયાએ નોંધ્યું કે “આ યોગ્ય રીતે ડિઝાઇન થયેલ અને તૈયાર થયેલ કાર છે”. ચેરમેને અહેવાલ આપ્યો અને જણાવ્યું કે, “ આ પ્લાસ્ટીકના પડદાંવાળી અથવા છાપરાં વિનાની કાર નથી – તે વાસ્તવિક કાર છે.”

ડિઝાઇન લક્ષ્યો હાંસલ કરવા માટે, ટાટાએ ઉત્પાદન પ્રક્રિયા સુધારી, નવીનતા પર ભાર મૂક્યો અને સપ્લાયર્સ તરફથી નવાં ડિઝાઇન અભિગમો તપાસ્યાં. રતન ટાટાએ સૂચવેલ અમુક ફેરફારો, જેમ કે બે વીન્ડસ્ક્રીન વાઇપર્સમાંથી એક દૂર કરવું, સાથે – ઇટાલીની ઇન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ ડેવલપમેન્ટ ઇન ઓટોમોટીવ એન્જીનીયરીંગ ખાતે કારની ડિઝાઇન તૈયાર થઇ. ફ્યુઅલ ઇન્જેકશન, બ્રેક સિસ્ટમ, વેલ્યુ મોટ્રોનીક ઇસીયુ (ECU), એબીએસ (ABS) અને અન્ય ટેકનોલોજી ઇ. નેનો કારના ઘણા ભાગો બોશ દ્વારા જર્મનીમાં તૈયાર કરવામાં આવ્યાં છે. તેની નજીકની હરિફ મારૂતિ 800 ની સરખામણીએ નેનો 21% વધુ આંતરીક જગ્યા (તેની ઊંચાઇના કારણે, ખાસ કરીને હેડરૂમ) અને 8% ઓછો બાહ્ય ભાગ ધરાવે છે. ત્રણ સંસ્કરણમાં ટાટાએ નેનોને રજુ કરી છેઃ મુખ્ય ટાટા નેનો એસટીડી (Std); સીએક્સ (CX); અને એલએક્સ (LX). દરેક સીએક્સ (CX) અને એલએક્સ (LX) સંસ્કરણો એર કન્ડીશનીંગ, પાવર વિન્ડોઝ, અને સેન્ટ્રલ લોકીંગ સુવિધા ધરાવે છે. ટાટાએ પ્રાથમિક ઉત્પાદન લક્ષ્ય પ્રતિ વર્ષ 250,000 એકમોનું નક્કી કર્યું છે.

ખર્ચ ઘટાડતી વિશીષ્ટતાઓ

• નેનો કારનો પાછળનો ભાગ ખૂલતો નથી. તેના બદલે, પાછળના ભાગ માટે પાછળની સીટ વાળી શકાય છે.
• સામાન્ય જોડીના બદલે તે એક વીન્ડસ્ક્રીન વાઇપર ધરાવે છે.
• તે પાવર સ્ટીયરીંગ ધરાવતી નથી.
• બેઝ મોડેલ સામાન્ય રીતે વ્હીલ પર ચારના બદલે માત્ર ત્રણ લગ નટ ધરાવે છે.
• બેઝ મોડેલ માત્ર એક સાઇડ વ્યુ મિરર ધરાવે છે.
• સ્ટીલ વેલ્ડીંગના બદલે થોડા પ્લાસ્ટીક અને ગ્લુનો ઉપયોગ
• હાથથી સંચાલિત સાઇડ વિન્ડોઝ
• એર કન્ડીશનીંગ/ હિટીંગ એ બેઝ મોડેલના ભાગ નથી.
• એરબેગ્સ બેઝ મોડેલનો ભાગ નથી

ભાવ

“વિશ્વમાં સૌથી ઓછા ઉત્પાદન ખર્ચમાં બનાવવામાં આવેલી કાર” તરીકે પ્રાથમિક દ્રષ્ટિએ ટાટાએ લક્ષ્ય રાખ્યું છે – સમય જતાં ઉત્પાદન સામગ્રીના ભાવો ઝડપથી વધતા છતાં, ૬ (છ) વર્ષ પહેલાં ૧૦૦,૦૦૦ રૂપીયા અથવા આશરે US$ 2000 ( વિનિમય દરનો ઉપયોગ કરીas of 22 March 2009) ની શરૂઆતની કિંમતનું લક્ષ્ય રાખ્યું.

As of August 2008, કારના વિકાસ દરમિયાન ઉત્પાદન સામગ્રી કિંમતોમાં ૧૩ % થી ૨૩ % ની વૃદ્ધિ થઇ, અને ટાટાએ આ પસંદગીઓનો સામનોકરવો પડ્યોઃ

• સરકારી સબસીડી અને કર-રાહતોથી કૃત્રિમ ઓછી કિંમત સાથે કાર રજુ કરી
• કાર પરનો પહેલાંનો નફો
• તેની સાધન સામગ્રીના ખર્ચ પર કારના નફામાં કૃત્રિમ રીતે વૃદ્ધિ કરવા વિપરીત સુદ્રઢતાનો ઉપયોગ
• સંપૂર્ણ મેટલ-બોડીના બદલે બિનખર્ચાળ પોલીમર્સ અથવા બાયોડિગ્રેડેબલ પ્લાસ્ટીકનો આંશિક ઉપયોગ
• કારની કિંમતમાં વૃદ્ધિ

મોડેલ સંસ્કરણો

મૂળ મોડેલ

તેની રજુઆત સમયે નેનો ત્રણ મોડેલોમાં ઉપલબ્ધ હતી:

• બેઝીક ટાટા નેનો એસટીડી (Std) કિંમત 123,000 રૂપીયા કોઇ અધિક ખર્ચ નહીં;
• ડિલક્સ ટાટા નેનો સીએક્સ (CX) કિંમત 151,000 રૂપીયા એર કન્ડીશનીંગ સાથે;
• લક્ઝરી ટાટા નેનો એલએક્સ (LX) કિંમત 172,000 રૂપીયા એર કન્ડીશનીંગ, પાવર વિન્ડોઝ, ફેબ્રિક સીટ અને સેન્ટ્રલ લોકીંગ સાથે
• નેનો યુરોપા, ટાટા નેનોનું યુરોપિયન સંસ્કરણ ઉપરના તમામ વત્તા વિશાળ બોડી, મોટું 3 –સિલીન્ડર એન્જિન, એન્ટિ-લોક બ્રેકિંગ સિસ્ટમ (ABS) અને યુરોપિયન માપદંડો અને ઉત્સર્જન નિયમોનું પાલન કરે છે.

બેઝ મોડેલ ફિક્સ સિટો ધરાવે છે, સિવાય કે ડ્રાઇવરની સિટ જે એડજસ્ટેબલ રહેશે,ઢાંચો:Clarifyme જ્યારે ડિલક્સ અને લક્ઝરી મોડેલોમાં એર કન્ડીશનીંગ અને બોડી રંગના બમ્પર્સનો સમાવેશ થશે.

ટેકનિકલ સ્પેસિફિકેશન્સ

ઇન્ટીરીયર

ટાટા મોટર્સ મુજબ, નેનો એ 35 PS (26 kW) 624 સીસી (cc) રીઅર એન્જીન અને રીઅર વ્હીલ ડ્રાઇવ સાથેની કાર છે, અને સીટી રોડ સ્થિતી પર ઇંધણ ખપત 4.55 લી./100 કિમી (22 કિમી./ લી., 51.7 એમપીજી (mpg) યુએસ (US), 62 એમપીજી (mpg) યુકે (UK)), અને હાઇવે પર (26 કિમી./ લી., 61.1 એમપીજી (mpg) યુએસ (US), 73.3 એમપીજી (mpg) યુકે (UK)) ધરાવે છે. સિંગલ બેલેન્સ શાફ્ટ સાથે સરખી દિશામાં બે-સિલીન્ડર પેટ્રોલ એન્જીન પ્રથમ વખત કારમાં ઉપયોગમાં લેવામાં આવશે. તેના પાવરટ્રેનને ધ્યાને રાખી, નેનોની ડિઝાઇનમાં નવીનતાઓ સંબંધિત 34 પેટન્ટો ટાટા મોટર્સે નોંધાવી છે. નેનોની ડિઝાઇન પાછળ ઘણી વ્યક્તિઓમાંથી એક માટે પ્રોજેક્ટ હેડ, ગીરીશ વાઘને શ્રેય આપવામાં આવ્યું છે.

નેનોની બાકી પેટન્ટો માટે ઘણું કરવામાં – આવ્યું છે. જો કે નવી દિલ્હી ઓટો એક્સ્પો ખાતેની ન્યુઝ કોન્ફરન્સ દરમિયાન, રતન ટાટાએ ધ્યાન દોર્યું કે આમાંનું કંઇ ક્રાંતિકારી અથવા ધરતી ધ્રુજાવી દેનાર ટેકનોલોજી રજુ કરતુ નથી. બે-સિલિન્ડર એન્જીન બેલેન્સ શાફ્ટ, અને ટ્રાન્સમીશનમાં ગીયર્સમાં કેવી રીતે કાપ મૂકવામાં આવ્યો જેવી ભૌતિક બાબતો સંબંધિત તેમણે વિશેષ માહિતી આપી.

“જે રીતે વર્તમાન ટેકનોલોજીને આંચકો આપી અને બજારના હજુ અજ્ઞાત તબક્કાને લક્ષ્ય બનાવ્યું” તેના કારણે હ્રચર્ચ (Reuters) સહિત, ઘણા સ્ત્રોતો દ્વારા કારની પ્રશંસા કરવામાં આવી, અને હજુ પર આ સ્ત્રોતો દર્શાવે છે કે નેનો એ માત્ર “તેની ટેકનોલોજીમાં ક્રાતિ નથી”, પરંતુ ઓછી કિંમત પણ ધરાવે છે. વધુમાં, ટેકનોલોજી જે નવી માનવામાં આવે છે અને રજુ કરવાની બાકી છે તે ક્રાંતિકારી કમ્પ્રેસ્ડ - એર ફ્યુઅલ સિસ્ટમનો કાર સમાવેશ કરે છે અને પર્યાવરણ-સહાયક સંસ્કરણ, જેના પર ટાટાએ કાર્ય કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે તેવા અહેવાલ છે, જો કે નવી કારમાં આ ટેકનોલોજી ક્યારે રજુ કરવામાં આવશે તેની કોઇ ઔપચારિક તારીખ આપવામાં આવી નથી.

ટાટાના કહેવા મુજબ, નેનો ભારત સ્ટેજ – III (યુરો-III ના સમાન) સાથે સુસંગત છે અને યુરો-IV ઉત્સર્જન માપદંડો પર પૂર્ણ કરશે. રતન ટાટા એ વધુમાં કહ્યું કે, “કારે સામેની અથડામણ અને સાઇડ અથડામણનો સામનો કર્યો છે.” પુના ખાતેના ઓટોમોટીવ રીસર્ચ એસોસીએશન ઓફ ઇન્ડીયા (ARAI) સાથે નેનોએ આવશ્યક ‘હોમોલોગેશન’ પરીક્ષણ પાસ કર્યું છે.તેનો અર્થ છે કે ઉત્સર્જન અને અવાજ અને ધ્રુજારી સહિત રોડ લાયકાત માટે સરકાર દ્વારા નક્કી કરવામાં આવેલ તમામ માપદંડો કારે પૂર્ણ કરેલ છે અને હવે ભારતીય રસ્તા પર દોડી શકશે. એઆરએઆઇ (ARAI) સાથે કરેલ તેના ‘હોમોલોગેશન’ પરીક્ષણ દરમિયાન ટાટા નેનોએ 23.6 કિમી. પ્રતિ લીટરનો આંક નોંધાવ્યો. આ બાબતે ટાટા નેનોને ભારતમાં ખૂબ ઇંધણ કાર્યક્ષમ કાર બનાવી. ભારતમાં ટાટા પ્રથમ એ કાર બનશે જેણે એઆરએઆઇ (ARAI) ના પરીક્ષણ ખાતે વાસ્તવિક ઇંધણ માઇલેજ અંકો તેના વીન્ડશીલ્ડ પર દર્શાવ્યા. એઆરએઆઇ (ARAI) સાથેના તેના પરીક્ષણ મુજબ નેનોએ યુરો IV ઉત્સર્જન માપદંડોની પુષ્ટિ કરી જે ભારતમાં 2010 માં લાગુ થશે, હજુ તેનુ યુરો III સ્તરે જ માત્ર પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતુ.

પાછળ સ્થિત એન્જીન

પાછળ સ્થિત એન્જીને આંતરીક જગ્યામાં વૃદ્ધિ કરવામાં મદદ કરી અને નેનોને મૂળ ફિયાટ 500, અન્ય ટેકનીકલી નવીન “લોકોની કાર” જેવી બનાવી. નેનો જેવું અન્ય ભવિષ્યનું વાહન, પણ પાછળ એન્જીન ધરાવે છે જે 1990 માં યુકે રોવર ગ્રુપ દ્વારા મૂળ મીની બસની સામે મૂકવાનું આયોજન હતુ પરંતુ તેનું ઉત્પાદન થયું નહોતું. એક વખત પ્રોજેક્ટ બીએમડબલ્યુ (BMW) દ્વારા હાથ પર લેવામાં આવ્યો, પરંતુ નવી મીની ખૂબ મોટી અને ટેકનીકલી અવ્યવહારિક હતી. સ્વતંત્ર, અને નવું ઉત્પાદન, એમજી રોવર ગ્રુપે બાદમાં તેમની રોવર સીટીરોવર ટાટા ઇન્ડીકાના આધારે મૂકી.

ટાટાએ જણાવ્યું કે કમ્પ્રેસ્ડ એર એન્જીન વિકલ્પ તરીકેનો વિચાર ધ્યાનમાં છે.

એન્જિન	બોસ મલ્ટી-પોઇન્ટ ફ્યુઅલ ઇન્જેક્શન (સિંગલ ઇન્જેક્ટર) સાથે 2 સિલીન્ડર પેટ્રોલ તમામ એલ્યુમીનીયમ 33 horsepower (25 kW) 624 cc (38 cu in)
	બોશ તરફથી વેલ્યુ મોટ્રોનીક એન્જીન મેનેજમેન્ટ પ્લેટફોર્મ
	2 વાલ્વ પ્રતિ સિલીન્ડર ઓવરહેડ કેમશાફ્ટ
	કમ્પ્રેશન રેશીયો: 9.5:1
	બોર × સ્ટ્રોક: 73.5 mm (2.9 in) × 73.5 mm (2.9 in)
	શક્તિ: 35 PS (26 kW; 35 hp) @ 5250 આરપીએમ(rpm)
	ટોર્ક: 48 N⋅m (35 ft⋅lbf) @ 3000 +/-500 આરપીએમ(rpm)
દેખાવ અને ટ્રાન્સીમશન	રીઅર વ્હીલ ડ્રાઇવ
	4-સ્પીડ મેન્યુલ ટ્રાન્સમીશન
સ્ટીયરીંગ	મેકેનીકલ રેક અને પીનીયન w/o સર્વો
	ટર્નીંગ રેડીયસ: 4 મીટર્સ
દેખાવ	ગતિ: 0-60 km/h (37 mph): 8 સેકન્ડ્સ
	મહત્તમ ગતિ: 105 km/h (65 mph)
	ઇંધણ કાર્યક્ષમતા (સરેરાશ): 23.6 કિલોમીટર પ્રતિ લીટર(4.24 litres per 100 kilometres (66.6 mpg‑imp; 55.5 mpg‑US))
બોડી એન્ડ ડાયમેન્શન	સિટ બેલ્ટ: 4
	ટ્રન્ક ક્ષમતા: 150 L (5.3 cu ft)
સસ્પેન્શન, ટાયર અને બ્રેક્સ	ફ્રન્ટ બ્રેક: 180 મીમી ડ્રમ
	રીઅર બ્રેક: 180 મીમી ડ્રમ
	ફ્રન્ટ ટ્રેક: 1,325 mm (52.2 in)
	રીઅર ટ્રેક: 1,315 mm (51.8 in)
	ગ્રાઉન્ડ ક્લીયરન્સ: 180 mm (7.1 in)
	ફ્રન્ટ સસ્પેન્સન: મેકફર્સન સ્ટ્રટવીથ લોઅર એ (A) આર્મ
	રીઅર સસ્પેન્સન: સ્વતંત્ર કોઇલ સ્પ્રીંગ
	12- ઇંચ વ્હીલ્સ

વર્ગ="વિકીટેબલ" સેલપેડીંગ="0" સ્ટાઇલ="પહોળાઇ:396x; ટેક્સ્ટ-એલાઇનઃ સેન્ટર સ્ટાઇલ=;"ફ્લોટઃજમણે;" ; ;" |- ! સ્ટાઇલ="પહોળાઇ:50px;"|સપ્લાયર ! સ્ટાઇલ="પહોળાઇ:225px;"|પાર્ટ/ સિસ્ટમ |- |ટેક્સસ્પીન||ક્લચ બેરીંગ્સ |- બોશ ||ગેસોલીન ઇન્જેક્શન સિસ્ટમ (ડિઝલ બાદમાં), સ્ટાર્ટર, ઓલ્ટરનેટર, બ્રેક સિસ્ટમ |- કોન્ટીનેન્ટલ એજી (AG) ||ગેસોલીન ફ્યુઅલ સપ્લાય સિસ્ટમ, ફ્યુલ લેવલ સેન્સર |- |કાપારો||ઇનર સ્ટ્રક્ચરલ પેનલ્સ |- |એચએસઆઇ (HIS) ઓટો || સ્ટેટીક સિલીંગ સિસ્ટમ્સ (વેધર સ્ટ્રીપ્સ) |- |ડેલ્ફી ||ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ ક્લસ્ટર |- |ડેન્સો ||વીન્ડશિલ્ડ વાઇપર સિસ્ટમ (સિંગલ મોટર એન્ડ આર્મ) |- |એફએજી (FAG) ક્યુગલફિશર||રીઅર વ્હીલ બેરીંગ |- |ફિકોસા ||રિઅર-વ્યુ મિરર્સ, ઇન્ટીરીયર મિરર્સ, મેન્યુલ અને સીવીટી (CVT) શિફ્ટર્સ, વોશર સિસ્ટમ |- |ફ્રેયુડેન્બર્ગ || એન્જિન સિલીંગ |- |જીકેએન (GKN)|| ડ્રાઇવશાફ્ટ્સ |- |આઇએનએ (INA) ||શિફ્ટીંગ એલીમેન્ટ્સ |- |આઇટીડબલ્યુ ડેલ્ટર|| આઉટસાઇડ અને ઇનસાઇડ ડોર હેન્ડલ્સ |- |જ્હોન્સન કન્ટ્રોલ્સ || સિટીંગ |- |મેહ્લે || કેમશાફ્ટ, સ્પીન-ઓન ઓઇલ ફિલ્ટર્સ, ફ્યુઅલ ફિલ્ટર્સ અને એર ક્લીનર્સ |- |સેન્ટ-ગોબેન || ગ્લેઝીંગ |- |ટીઆરડબલ્યુ (TRW) || બ્રેક સિસ્ટમ |- |[[સિકે ડાઇકેન/ વેલીયો|સિકે ડાઇકેન/ વેલીયો]] || ક્લચ સેટ્સ |- |વાઇબ્રાકૌસ્ટીક || એન્જીન માઉન્ટ્સ |- |વિસ્ટીઅન || એર ઇન્ડક્શન સિસ્ટમ |- |ઝેડએફ (ZF) ફ્રાઇડ્રીચ્શાફેન એજી (AG) || ચેસીસ કોમ્પોનેન્ટ્સ, ટાઇલ રોડ્સ સહિત |- |બહ્ર|| એચવીએસી (HVAC) લક્ઝરી વર્ઝન માટે |- |ડ્યુર || લીન પેઇન્ટ શોપ |}

વિવિધ મોડેલો

ટાટા નેનો યુરોપા, યુરોપ માટે

નિયમિત અને પરંપરાગત પેટ્રોલ મોડેલથી અલગ, નીચેના મોડેલ પણ રજુ થવાની અપેક્ષા છે:

ડિઝલ

વેબસાઇટના અહેવાલ મુજબ સપ્ટેમ્બર 2010 સુધીમાં 690 સીસી (cc) ડિઝલ એન્જીન સાથે ટાટા નેનો ઉપલબ્ધ બનશે. હજુ ટાટા મોટર્સે આ બાબતની પુષ્ટિ આપી નથી પરંતુ જણાવ્યું છે કે ભવિષ્યમાં ડિઝલ એન્જીન સંસ્કરણ ઉપલબ્ધ થશે. “હજુ સુધી ડિઝલ મોડેલ રજુ કરવામાં આવ્યું નથી. હમણાં તે માત્ર પેટ્રોલમાં જ રજુ કરવામાં આવશે.”

કમ્પ્રેસ્ડ – એર એન્જીન

કમ્પ્રેસ્ડ એરને શક્તિના સ્ત્રોત તરીકે ઉપયોગ માટે ટાટા મોટર્સ ફ્રેન્ચ કંપની સાથે કાર્ય કરી રહી છે. આ હેતુ માટે કંપનીએ મોટર ડેવલપમેન્ટ ઇન્ટરનેશનલ (MDI) સાથે જોડાણ કર્યું છે.

ઇલેક્ટ્રીક ડ્રાઇવટ્રેન અથવા ઇલેક્ટ્રીક-સંસ્કરણ

નેનોનું ઇલેક્ટ્રીક સંસ્કરણ બનાવવાનું પણ ટાટા વિચારેછે, જેને ઇ-નેનો કહે છે (સાઇડમાં અથવા જોડાયેલ સોલાર પેનલની જેમ) જે “વિશ્વની સૌથી સસ્તી ઇલેક્ટ્રીક કાર” બની શકશે જે વધુ પર્યાવરણ-સહાયક અને તે ખૂબ આકર્ષક અને માધ્યમ માટે સહાયક થશે. તે પરંપરાગત ગેસોલીન સંસ્કરણની જેમ સૌથી સસ્તી હશે તેવું માનવામાં આવે છે. ટાટા નેનોને નિકાબ બજાર અનુકૂળ બનાવે છે અને વિશ્વસ્તરે કારની નિકાસ કરવાનું આયોજન કરે છે, ખાસ કરીને યુકે અને સંપૂર્ણ યુરોપ,યુએસ, અને ઓસ્ટ્રેલીયા.

ધી ઇકોનોમિક ટાઇમ્સે નોંધ્યું છે કે “ઇલેક્ટ્રીક નેનો” “સમગ્ર વિશ્વના દેશોમાં આર્થિક, સ્વચ્છ અને પર્યવરણલક્ષી વ્યક્તિગત પરીવહન માટે એક સુયોગ્ય વિચાર બની રહેશે.” હેમ્બર્ગ-સ્થિત સમાચારપત્ર, ઓટો બિલ્ડ, મુજબ નોર્વેના ઇલેક્ટ્રીક કાર નિષ્ણાંત Miljøbil Grenland AS, સાથે મળીને ઇ-નેનો તૈયાર કરવામાં આવશે.

હાયબ્રીડ

લેફ્ટલનેન્યુઝે જણાવ્યું છે કે “એક વર્ણસંકર સંસ્કરણ [ટાટા નેનોનું] પણ રજુ થશે, જો કે તે તે ગેસોલીન અથવા ડિઝલ સંસ્કરણ સાથે ઇલેક્ટ્રીક મોટર સાથે હશે કે કેમ તે જાણમાં નથી.”

નેનો યુરોપા

2009 જીનીવા મોટર શો ખાતે નેનો યુરોપા નામની નેનો મીની-કારનું સંસ્કરણ ટાટા મોટર્સે રજુ કર્યું. યુરોપ અને યુકેમાં કાર મુખ્યત્વે રજુ થશે અને મૂળ નેનો કરતાં સંખ્યાબંધ સુધારાઓ કરવામાં આવશે. નેનો યુરોપા એક અધિક વ્હીલબેઝ, નવું 3 – સિલીન્ડર એન્જીન અને આધુનિક ઇન્ટીરીયર્સ અને એક્સ્ટીરીયર્સ ધરાવે છે. મૂળ નોનો કરતાં નેનો યુરોપા વધુ મોંઘી, સક્ષમ, અને ઓછી ઇંધણ કાર્યક્ષમ હશે અને તેની કિંમત US$ 6000 માર્કની આજુબાજુ માનવામાં આવે છે. યુરોપિયન સુરક્ષા અને ઉત્સર્જન માપદંડો પૂર્ણ કરવા માટે નેનો યુરોપામાં મોટા ફેરફાર કરવામાં આવ્યાં છે.

અપેક્ષાઓ

એક અહેવાલ મુજબ, ભારતની સાથે યુરોપિયન રાષ્ટ્રો, નેનો પાસેથી મોટી આશા રાખે છે અને તેની આતુરતાથી રાહ જોઇ રહ્યાં છે, ખાસ કરીતે નેનોનું ઇલેક્ટ્રીક સંસ્કરણ, જે તેને ઔપચારીક રેકોર્ડ પર “વિશ્વની સૌથી સસ્તી ઇલેક્ટ્રીક કાર” બનાવવાની તમામ સંભાવનાઓ ધરાવે છે. રેટીંગ એજન્સી ક્રિસીલ (CRISIL) મુજબ, કાર ભારતીય અર્થતંત્રને વેગ આપશે અને ભારતીય કાર બજારનું 65% સુધી વિસ્તરણ કરવાની શક્યતા છે.

નેનોનું ઉત્પાદન શરૂ થઇ ગયું છે, અને વિશ્વની સૌથી સસ્તી કાર તરીકે ગિનેઝ બુક ઓફ વર્લ્ડ રેકોર્ડ્ઝમાં નામ નોંધાવી ચૂકી છે.

ભારતીય અર્થતંત્ર પર સંભવિત અસર

ધી ઇકોનોમિક ટાઇમ્સ નોંધે છે:

Tata Nano’s launch could expand the Indian car market by 65%, according to rating agency CRISIL. The low price makes the car affordable for families with incomes of Rs 1 lakh [100,000] per annum, the agency said. The increase in the market is expected to push up car sales by 20% over the previous year. “The unveiling of Tata Nano, the cheapest car in the world, triggers an important event in the car market. Based on the statement by company officials, CRISIL Research estimates the consumer price of the car at around Rs 1.3 lakh. This brings down the cost of ownership of an entry level car in India by 30%,” the company said in a report.

મોડેલ ટી (T) સાથે સરખામણી

1908 ની માં, સદીની શરૂઆતમાં હેનરી ફોર્ડની તૈયાર કરેલ મોડલ ટી (T) સાથે ઘણા નેનોની સરખામણી કરે છે. જ્યારે મોડેલ ટી (T) ની શરૂઆતની કિંમત $850 (આજના $20,091 સમાન), ફોર્ડે ઉત્પાદન પ્રક્રિયામાં ફેરફાર કર્યો, 1920 થી ફોર્ડના મોડેલ ટી (T) ની કિંમત ઘટીને $290 (આજના $3,191 સમાન) સુધી થઇ, જે ઓક્ટોબર 2009 ના રોજ નેનોની પ્રસ્તુત કિંમત US$2,171 ની સરખામણીકારક.

લાઇવમિન્ટે કહ્યું:

Ford Motor Co. is rich because Henry Ford used the assembly-line to produce the Model T in 1908. Ratan Tata is a late entrepreneur, making the Nano in 2008. India is 100 years behind. But we are waking up to the possibility of catching up. I just hope our planners wake up soon.

ટાઇમ્સ ઓફ ઇન્ડીયાએ પણ નેનોની સરખામણી મોડેલ ટી (T):

This raises the question: How have the Tatas accomplished such a task? Pursuing this question a fascinating story unfolds that reminds one of Henry Ford's Model T that was built exactly one hundred years ago (September 1908). Ford wanted to make a car for the multitude, not for the elite, with the best material and the best design that the technology of his time could devise, and he wanted to make it, above all, at a price that was affordable. This is the example that Ratan Tata has followed with determination. When he announced the price of his car in an interview to the Financial Times during the Geneva Motor Show, his colleagues were 'aghast', but he had set his goal.

સિંગુર ફેકટરી પીછેહઠ

ઘણા અનુમાન બાદ, મે 19, 2006 ના રોજ ટાટા મોટર્સે જાહેરાત કરી કે સિંગુર, પશ્વિમ બંગાળ ખાતેથી ટાટા નેનોનું ઉત્પાદન કરવામાં આવશે. જો કે, એક સપ્તાહમાં વિસ્તારમાં થોડાં ખેડૂતો દ્વારા ટાટા દ્વારા તેમની જમીનો અધિગ્રહણ સામે વિરોધો શરૂ થયાં. ટ્રીનામૂલ કોંગ્રેસ નેતા, મમતા બેનરજી દ્વારા મૂદ્દો હાથ લેવામાં આવ્યો. ટાટાની પીછેહઠ કરવાની ચીમકી સાથે પરિસ્થિતી વધુ વણસી, અને જે ખેડૂતો તેમની જમીનનું સ્વયં વેચાણ કરવા માગતા હતા તેના વળતરમાં અધિગ્રહણ-વિરોધી ચળવળકારો દ્વારા વિક્ષેપ થયો. ઓક્ટોબરમાં ટ્રીનામૂલ કોંગ્રેસ દ્વારા રાજ્ય-બંધનું એલાન કરવામાં આવ્યું. સિંગુર ખાતે કોઇ રાજકીય પક્ષોના સંમેલન અથવા કાર્યક્રમના આયોજન માટે પાબંધી લગાવી અને મોટી માત્રામાં પોલીસ બંદોબસ્ત કર્યો. ડિસેમ્બર 2, 2006 ના રોજ પોલીસ અને ખેડૂતો વચ્ચે અથડામણમાં ગંભીર હિંસા થઇ.

ડિસેમ્બર 4, 2006 ના રોજ મમતા બેનરજી ભૂખ હડતાલ પર ઉતર્યા. તાપસી, ખેતીજમીન બચાવ કમીટીના ચળવળકાર, જેમનું બળેલ શરીર સિંગુરમાં નેનો પ્લાન્ટ પરથી મળ્યું. તેના વિરોધ કરવા બાદમાં 48 – કલાકની હડતાલની મમતા બેનરજી દ્વારા જાહેરાત કરવામાં આવી. બે સીપીએમ (CPM) કાર્યકરોને બાદમાં ગુનેગાર જાહેર કરવામાં આવ્યાં અને ખુન માટે આજીવન કેદની સજા કરવામાં આવી. હડતાલના 24 ^મા દિવસે, બેનરજીને ઓક્સીઝનની સહાય આપવામાં આવી અને રાષ્ટ્રપતિ અબ્દુલ કલામ અને વડાપ્રધાન મનમોહન સિંઘની અપીલ બાદ અંતે તેમણે ભૂખ હડતાલ પાછી ખેંચી.

2007 માં જમીન પર દેખાવો ચાલુ રહ્યાં, રતન ટાટાએ આરોપ મૂક્યો કે વિવાદમાં હરિફોએ ભાગ ભજવ્યો હતો. ફેબ્રુઆરી 2007 માં જમીનના અધિગ્રહણની ટીકા કરવામાં આવી હતી, પરંતુ બાદમાં 2008 માં કલકત્તા હાઇકોર્ટ દ્વારા મંજુરી આપવામાં આવી. રાજકીય અશાંતિ અને વરસાદે બાંધકામને કરેલ નુકસાનીના કારણે, ટાટા મોટર્સે સપ્ટેમ્બર 2008 સુધી નેનોની રજુઆત પાછી ઠેલી.

2008 માં પણ હિંસા ચાલુ રહી અને સપ્ટેમ્બર 2, 2008 ના રોજ, ટાટા મોટર્સે જાહેરાત કરી કે સિંગુર ખાતે તેઓ કાર્ય બંધ કરે છે. ઓક્ટોબર 2,2008 ના રોજ ટાટા મોટર્સે જાહેરાત કરી કે તેઓ સિંગુરથી બહાર જઇ રહ્યાં છે. ઓક્ટોબર 7, 2008 ના રોજ, જાહેરાત કરવામાં આવી કે ગુજરાતનાઅમદાવાદ જિલ્લામાં સાણંદમાં નેનો ફેકટરી માટે જમીનની ફાળવણી માટે ગુજરાતના મુખ્ય મંત્રી, નરેન્દ્ર મોદીએ ટાટા મોટર્સ સાથે એમઓયુ (MoU) સહી કર્યું.

ટીકા, મુદ્દા અને સમસ્યાઓ

સુરક્ષાના પ્રશ્નો

જાપાનીઝ અને કોરીયન સ્ટીલમાંથી બનેલ તમામ શીટ-મેટલ બોડીના સુરક્ષા મુદ્દાઓ જેમ કે સંકોચાયેલ વિસ્તારો, ઘુસણખોરી-પ્રતિરોધી દરવાજાં, સિટ-બેલ્ટ, મજબૂત સિટો અને પકડ અને બોડી સાથે જોડાયેલ પાછળનો કાચ નેનોમાં રહેશે. ટાયર્સ ટ્યુબલેસ છે.

સમૂહ મોટરીકરણ

વસતિમાં જ્યાં લોકો હાલમાં પર્યાવરણ-સહાયક બાઇસિકલ્સ અને મોટરસાયકલ્સનો ઉપયોગ કરી રહ્યાં છે તેવા ક્ષેત્રમાં નેનોની રજુઆત અને ઓટોમોબાઇલની ડિઝાઇનની રજુઆત થવાથી, પર્યાવરણવાદીઓને મુદ્દો ઉઠાવ્યો કે તેનો ખૂબ ઓછી કિંમત હોવાથી ભારત જેવા દેશોમાં સમૂહ મોટરીકરણ થઇ શકે છે અને આથી સંભવતઃ પ્રદૂષણ અને ઓઇલ માટેની માંગ વધી શકે છે. પર્યાવરણ આધારીત જર્મન ન્યુઝ પેપર die tageszeitung માને છે કે અમુક મુદ્દાઓ “અયોગ્ય” છે જેમ કે સરેરાશ વોક્સવેગનની સરખામણીએ ટાટા નેનો ઓછું ઉત્સર્જન ધરાવે છે, અને વિકાસશીલ રાષ્ટ્રોએ મોટરીકૃત પરીવહનના હક્કનો ઇન્કાર કરવો જોઇએ નહીં અને ઔદ્યોગિક દેશોએ તેમના ઉત્સર્જન અને કારનો ઉપયોગ ઘટાડવા માટે ધ્યાન રાખવું જોઇએ. Die Welt નોંધે છે કે પર્યાવરણના સંરક્ષણનું કાર પાલન કરે છે, અને ભારતમાં ઓછું ઉત્સર્જન રહેશે.

મુંબઇ જેવા ભીડભર્યા મેટ્રોપોલીટન શહેરોમાં, રતન ટાટાએ યોજના રજુ કરી છે કે નેનો માત્ર એ વ્યક્તિઓને જ આપવામાં આવશે જેઓ પહેલાંથી પોતાનું વાહન ધરાવતા ન હોય. ઘણા ઓવરલોડેડ અને ઘસાઇ ગયેલ ટુ-સ્ટ્રોક પ્રદૂષિત વાહનો, ટુ અને થ્રી વ્હીલર્સ વાહનોની પણ નેનો બદલી કરશે. નવી દિલ્હી ખાતેના સેન્ટર ફોર સાયન્સ એન્ડ એન્વાયર્મેન્ટના સહાયક ડિરેક્ટર અનુમીતા રોયચોધરીના મતે, વર્તમાન નીતિ અને નિયમન કાર્યમાં “ઓછી કિંમતની કારો ભયાનક છે”.

જૂની કાર બજારની અસર

ભારતમાં જૂની કારના બજાર પર નેનો ગંભીર અસર કરશે તેવો આરોપ મુકવામાં આવ્યો છે, જેથી ઘણા ભારતીયોએ નવી કાર ખરીદવા કરતાં પસંદગી માટે નેનોની રજુઆતની રાહ જોવાનું પસંદ કર્યું છે, જેમ કે મારૂતી 800 (સુઝુકી આલ્ટોની ઓળખ), જેને નેનોની નજીકની હરિફ માનવામાં આવે છે. નેનોની રજુઆત બાદ, નવી મારૂતી 800 નું વેચાણમાં 20% , અને જૂની કારમાં 30 % ઘટાડો થયો. એક ઓટોમોટીવ પત્રકાર નોંધે છે કે: “લોકો અંદરોઅંદર અને અમને પૂછે છે કે શા માટે તેમણે ચૂકવણી કરવી જોઇએ, મારૂતિ આલ્ટોના 250,000 રૂપીયા, જ્યારે થોડા અથવા વધુ મહિનાના સમય બાદ તેઓ નવીનકોર નેનો મેળવી શકશે અને રાહ જોશે, કાર ખરેખર મોટી છે.”

સ્વયં આગ

પ્રથમ 7,500 ડિલીવરી થયેલ નેનો કારમાંથી 30 કિસ્સાઓમાં તેની અંદર સ્વયં આગની ઘટના બની છે. સ્ટીયરીંગ કોલમમાં સ્થિત કોમ્બીનેશન સ્વીચ જે હેડલાઇટ્સ, વીન્ડસ્ક્રીન વાઇપર્સ અને ઇન્ડીકેટરનું નિયંત્રણ કરે છે તેમાં શોટ સર્કિટ આગ માટે જવાબદાર છે તેવું તપાસમાં ધ્યાનમાં આવ્યું છે. ટેકનીકલ નિષ્ણાતોએ પણ દાવો કર્યો છે કે ગરમ થતા વાયર્સ માટે જવાબદાર બેટરીની બદલી, શોર્ટ સર્કિટ ઘટના દરમિયાન સર્કિટ બ્રેકરમાં નિષ્ફળતા અને સર્કિટમાં ગરમ વાયર્સ માટે અધિક એમ્પરેજ (શોર્ટ સર્કિટ સ્થિતિનું પરિણામ) થાય ત્યારે ફ્યુઝ ઓગળી જવામાં નિષ્ફળતા.

પ્રતિસ્પર્ધીઓ

મુખ્ય લેખ: Economy car

બજાજ ઓટો, ફિઆટ, જનરલ મોટર્સ, ફોર્ડ મોટર, હ્યુન્ડાઇ અને ટોયોટા મોટર સહિત તમામ પ્રતિસ્પર્ધી કાર ઉત્પાદકોએ ભારતમાં નવાં બજારોમાં વધુ મધ્યમ-વર્ગને પોસાય તેવી નાની કાર બનાવવામાં રસ દાખવ્યો છે. નાની કાર માટે મોટી માંગ છે કારણ કે ઇંધણ કિંમતો પ્રત્યો લોકો વધુ સંવેદનશીલ બન્યાં છે.

સ્વચ્છ ગેસોલીન-ઇલેક્ટ્રીક સંસ્કરણોના માર્ગનુ નેતૃત્વ હોન્ડા અને ટોયોટા કરે છે, અને અમુક પર્યાવરણવાદીઓ દલીલ કરે છે કે કિંમતો ઘટાડવા પર આ ટેકનોલોજીઓના પ્રયાસો કેન્દ્રીત થવા જોઇએ. બિનખર્ચાળ અને પર્યાવરણ-સહાયક ઇલેક્ટ્રીક કાર જેવે ટારા ટાઇની (જેનું એન્જીન નેનોના 33 એચપીની સરખામણીએ 4 એચપી પેદા કરે છે), ઓરેવા સુપર (બંને નેનો કરતાં ખૂબ સસ્તી છે તેવો દાવો કરવામાં આવ્યો છે) અને રેવા નેનો સામે ખૂબ અર્થસભર મુકાબલો કરે છે. એવી પણ અફવા ઊડી છે કે મારૂતી સુઝુકી ટાટા નેનોને ટક્કર આપવા માટે આલ્ટોનું ઓછી કિંમતનું સંસ્કરણ રજુ કરે છે.

પુરસ્કારો

• બિઝનેસ સ્‍ટાન્ડર્ડ મોટરીંગ એવોર્ડઝ 2010 ખાતે ટાટા નેનોએ ઇન્ડીયન કાર ઓફ ધી યરનો એવોર્ડ જીત્યો
• બ્લુમબર્ગ યુટીવી (UTV) – ઓટો કાર એવોર્ડ્ઝ ‘કાર ઓફ ધી યર’ ટાટા નેનોએ જીત્યો [૩] સંગ્રહિત ૨૦૧૦-૦૧-૨૧ ના રોજ વેબેક મશિન

વધુ જુઓ

• ભારતમાં ઓટોમોબાઇલ ઉદ્યોગ
• સીટી કાર
• ગીરીશ વાઘ – જનરલ મેનેજર, ટાટા મોટર્સ લી.
• કેઇ કાર
• રેવા
• ટારા ટાઇની
• ઇન્ડીકા ઇલેક્ટ્રીક
• ભારતમાં પરીવહન

બાહ્ય કડીઓ

• ટાટા નેનો - ઓફીસીયલ પ્રોડક્ટ પૃષ્ઠ સંગ્રહિત ૨૦૧૨-૦૩-૨૧ ના રોજ વેબેક મશિન
• ટાટા નેનો અહેવાલો, ટાટા નેનો ફોટો, ટાટા નેનો વિડીયો, ટાટા નેનો કાર્ટુન!! સંગ્રહિત ૨૦૦૯-૦૭-૨૩ ના રોજ વેબેક મશિન
• ટાટા નેનોએ ઇન્ડીયન કાર ઓફ ધી યરનો એવોર્ડ જીત્યો !! સંગ્રહિત ૨૦૧૦-૦૧-૦૨ ના રોજ વેબેક મશિન
• Crazyengineers.com, શ્રીમાન ગીરીશ વાઘ સાથે ઇન્ટરવ્યુ સંગ્રહિત ૨૦૦૯-૦૩-૧૪ ના રોજ વેબેક મશિન
• ઓટોકાર દ્વારા ટાટા નેનો રીવ્યુ
• ટાટા નેનો યુરોપા વિડીયો
• ટાટા નેનો ન્યુઝ સંગ્રહિત ૨૦૧૪-૦૧-૦૫ ના રોજ વેબેક મશિન
• ધીમી નેનો ડિલીવરીના કારણે બુકીંગ કેન્સલ થાય છે
• નેનોનું પ્રયોગાત્મક ઉત્પાદનની સાણંદ પ્લાન્ટ શરૂઆત
• વૈશ્વિક-સ્થાનિક કાર માટેનો ઉપાય નેનોએ દર્શાવ્યો સંગ્રહિત ૨૦૧૨-૦૧-૧૮ ના રોજ વેબેક મશિન
• નેનો - નાનો પરિવાર ખ્યાલ
• કુપર-હેવીટ ખાતે લોકોની કાર