સોપારી

સોપારી, એ સોપારી વૃક્ષનું, (Areca catechu) ફળ છે. જે ઉષ્ણકટિબંધીય પ્રશાંત કિનારે, એશિયામાં ભારત સમેત ફીલીપાઈન્સ, જાવા, શ્રીલંકા, બ્રહ્મદેશ વગેરે દેશોમાં અને માડાગાસ્કર તેમજ પૂર્વ આફ્રિકાના કેટલાંક વિસ્તારમાં તથા ભારતમાં તામિલ નાડુ, મૈસૂર, દક્ષિણ મહારાષ્ટ્ર, બંગાળ અને આસામમાં બહોળા પ્રમાણમાં થાય છે. સહ્યાદ્રિમાં પણ તેના ઝાડ સારાં પ્રમાણમાં થાય છે. સોપારીનું મૂળ ઉત્પતિસ્થાન શોધી શકાયું નથી. સામાન્યપણે તે પાનપત્તામાં મેળવી અને ખાવામાં આવે છે તેથી અંગ્રેજીમાં તેને ‘betel nut’ (betel = પાન) પણ કહેવામાં આવે છે. જો કે, સોપારી એ ખરેખર ગરવાળું ફળ (nut) નથી પણ ઠળિયાવાળું ફળ (drupe) છે. ભારતમાં ધાર્મિક અને માંગલિક કાર્યોમાં તથા મુખવાસ તરીકે સોપારી અતિ પ્રસિધ્ધ છે. સોપારી વિશેષ કરી ભોજન કર્યા બાદ મુખશુદ્ધિ માટે ખવાય છે તેમજ મુખવાસરુપે ઝીણી કાતરીને પાનમાં નંખાય છે. શેકેલી સોપારી સ્વાદિષ્ટ લાગે છે.

સોપારી

સોપારીને ભુખરી, સહેલાઇથી ભુકો થાય તેવી તેમજ જેમાંથી પાણી વહી શકે તેવી જમીન વધુ માફક આવે છે. સોપારીનાં વૃક્ષ, તાડ અને નારિયેળીના વૃક્ષની માફક ડાળીઓ વગરનાં અને પચાસ-સાઠ ફૂટ ઊંચા થાય છે. તેના પાન ચારથી છ ફૂટ લાંબા હોય છે. તેનાં ઝાડ ચિકણાં હોય છે. સોપારીનાં ફળ કાચાં હોય ત્યારે લીલા રંગના અને પાકે ત્યારે સંતરા જેવા રંગના કે લાલ હોય છે.

કેટલાંક સ્થાનિક નામો

સોપારી વૃક્ષ અને તેના ફળ દર્શાવતું ૧૯મી સદીનું ચિત્ર

• બોડો ભાષા:ગોઈ (Goi)
• સંસ્કૃત: પૂંગી ફલમ્‌
• સિંધી ભાષા:સોપારી
• નેપાળી ભાષા: (सुपारी), "Supari"
• આસામીઝ ભાષા: Guwa (গুৱা) કે Tamol (তামোল).
• બંગાળી ભાષા: Supari (সুপারি).
• ભૂતાની ભાષા: Doma.
• ગુજરાતી ભાષા: સોપારી.
• પંજાબી ભાષા: સૂપ્પારી (ਸੁਪਾਰੀ).
• હિંદી ભાષા: सुपारी, "Kasaili".
• જાવાનિઝ ભાષા: Jambe.
• ખાસી ભાષા: Kwai.
• કન્નડ ભાષા: Adike(ಅಡಿಕೆ), Kangu(ಕಂಗು)
• કોંકણી ભાષા: सुपारी (suppari)
• મલયાલમ ભાષા: Adakka (അടക്ക)
• મરાઠી ભાષા: Supari (सुपारी).
• મણિપુરી ભાષા: Kwa
• મિઝો ભાષા: Kuhva
• ઉડિયા ભાષા: Gua.
• તમિલ ભાષા: Paakku (பாக்கு)
• તેલુગુ ભાષા: Poka, vakka, వక్క , పోచోక్క
• ઉર્દુ ભાષા : Chalia Supari